Zirai ürünlerin alım bedelleri üzerinden yapılan gelir vergisi tevkifatı ve müteselsil sorumlulukla ilgili hususlar 151 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştı. Ancak uygulamada ortaya çıkabilecek tereddütlerin giderilebilmesi, tevkifat ve müteselsil sorumlulukla ilgili düzenlemelere daha geniş çapta işlerlik kazandırılabilmesi gayesiyle Bakanlığımızca, tevkifata ve müteselsil sorumluluğa ilişkin usul ve esaslar bu Tebliğle yeniden belirlenmiştir.
1. Zirai Ürünlerin Her Safhadaki Alım Bedelleri Üzerinden Tevkifat Yapma Zorunluluğu :
Bu Genel Tebliğin yayımlandığı tarihten itibaren, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin (A) fıkrasında yazılı kişi, kurum ve kuruluşlar, hangi safhada olursa olsun satın aldıklan zirai ürünlerin (işlenmiş olantar dahil; meselâ elyaf pamuk, yıkanıp temizlenmiş buğday, elekten geçirilip paketlenmiş mercimek, nohut, kuru fasulye, paketlenmiş meyve ve sebze gibi) alış bedelleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapacak ve süresinde ilgili vergi dairesine yatıracaklardır. Daha önce yayımlanan 151 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde çiftçilerden satın alınan zirai ürün bedelleri üzerinden yapılan tevkifatın yanısıra, çiftçi dışındaki kişilerden yapılan zirai ürün alımlarında da müteselsil sorumluluğun dışında kalmak isteyenlerin tevkifat yapacakları açıklanmıştır.
Bu Genel Tebliğle Vergi Usul Kanununun 11. maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak, 151 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer alan esaslarda bazı değişiklikler yapılmaktadır. Bu esaslara göre, Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin (A) fıkrasında yer alan kişi ve kurumlar, bundan böyle çiftçiden ve çiftçi dışındaki kişi ve kuruluşlardan (destekleme alımı yapan kamu kurum ve kuruluşları ve benzeri kurumlardan alınanlar hariç) satın aldıkları zirai ürün bedelleri üzerinden her safhada gelir vergisi tevkifatı yapmak zorundadırlar.
Tevkif edilen bu vergilerin zamanında ilgili vergi dairesine beyan edilmesi ve yatırılması ile bu kurum, kuruluş ve kişilerin bu alımlardan doğan vergi sorumlulukları sona erecektir.
Zirai ürün alımı yapan kurum, kuruluş ve kişilerin, satın almış oldukları bu ürünlerle ilgili gelir vergisi tevkifatını yapmamaları halinde, ödenmeyen vergi ile buna bağlı ceza ve gecikme faizinden kendileri sorumlu olacaklardır.
Bilindiği üzere Gelir Vergisi Kanununun 94. maddesinin (A) fıkrasında yer alan ve vergi tevkifatı yapmak zorunda olan kişi, kurum ve kuruluşlar şunlardır :
- Kamu idare ve müesseseleri,
- İktisadi kamu müesseseleri,
- Sair kurumlar,
- Ticaret şirketleri,
- Kooperatifler,
- İş ortaklıkları,
- Dernek ve vakıflar,
- Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri,
- Menkul kıymetler yatırım fonu yönetenler,
- Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı,
- Zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tesbit eden çiftçiler.
Yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, zirai ürünlerin sadece çiftçilerden alınması sırasında değil, çiftçi dışında kalan kişi ve kuruluşlardan alımı sırasında da tevkifat yapılacaktır.
2. Gelir Vergisi Tevkifatının Yapılmayacağı Durumlar :
Destekleme alımı yapan kamu kurum ve kuruluşlarından zirai ürün satın alanların, bu ürünlerle ilgili olarak gelir vergisi tevkifatı yapma sorumluluğu bulunmamaktadır. Ancak bu ürünlerin daha sonraki safhalardaki alım-satımında ise Tebliğin 1. bölümünde yer alan açıklamalar çerçevesinde tevkifat yapılacağı tabiidir:
ÖRNEK 1 :
Tacir (A), Toprak Mahsulleri Ofisinden 100 ton bugday. 500 ton mercimek satın almıştır. Tacir (A), Ofisten satın aldığı bu ürünleri bir müddet sonra Tacir (B)'ye satmıştır.
Bu durumda Tacir (A), ofisten satın aldığı zirai ürünlerle ilgili olarak gelir vergisi tevkifatı yapmayacaktır. Söz konusu ürünlerin Tacir (B)'ye satışı esnasında ise Tacir (H), Tacir (A)'ya yaptığı ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yaparak ilgili vergi dairesine yatıracaktır.
Öte yandan, Et Balık Kurumu, Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Üniversite gibi kamu kuruluşları bu Tebliğin uygulaması açısından Bakanlığımızca destekleme alımı yapan kamu kurum ve kuruluşları gibi kabul edilmektedir. Bu nedenle bu kurum ve kuruluşlardan zirai ürün satın alanlar, söz konusu zirai ürünlerle ilgili olarak gelir vergisi tevkifatı yapmayacaklardır.
ÖRNEK 2 :
Tacir (C), Tarım İşletmelerinden 50 ton buğday, Ziraat Fakültesinden 500 adet koyun satın almıştır. Tacir (C) daha sonra bu ürünleri İhracatçı (D)'ye satmıştır.
Yukarıdaki 1 numaralı örnekte olduğu gibi Tacir (C), gerek Tarım İşletmelerinden, gerek Ziraat Fakültesinden satın aldığı bu zirai ürünlerle ilgili olarak gelir vergisi tevkifatı yapmayacaktır. Söz konusu ürünlerin İhracatçı (D)'ye satışı esnasında ise (D) tarafından gelir vergisi tevkifatının yapılacağı tabiidir.
EN
TR
