Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre, yıllık beyanname ile beyan edilen gelir veya kurum kazancı üzerinden hesaplanan gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilip, mahsuplar sonunda arta kalan tevkif yoluyla kesilen vergilerin ve geçici verginin iadesine ilişkin usul ve esaslar ile zirai ürünler üzerinden yapılacak vergi tevkifatı ile ilgili bazı hususlar aşağıda açıklanmıştır.
A - TEVKİF YOLUYLA KESİLEN VERGİLERİN İADESİ:
Bilindiği üzere; "Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliği"nin geri verilecek paralarla ilgili 77 nci maddesinin bazı bölümleri, 24/8/1989 tarih ve 20262 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle değiştirilmiştir. Diğer taraftan, anılan Yönetmeliğe eklenen bir fıkra ile mükellefler tarafından talep edilmesi halinde, Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nca belirlenen miktarın iadesinden arta kalan tutarın yarısının inceleme raporu beklenmeksizin süresiz ve şartsız banka teminat mektubu karşılığında, diğer yarısının ise inceleme raporuna dayanılarak iade edileceği belirtilmiştir.
Bu değişiklik gözönüne alınarak, Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarına göre, tevkif suretiyle kesilen vergilerin nakten ve/veya mahsuben iadesi işlemleri aşağıda açıklanan şekilde yürütülecektir.
1. Tevkif Yoluyla Kesilen Vergilerin Mahsuplar Sonunda Kalan Kısmının Nakten ve/veya Mahsuben İade Edilebilmesi İçin Aranılacak Belge:
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin mahsuplar sonunda kalan kısmının nakten ve/veya mahsuben iade edilebilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin, vergi sorumlusu tarafından ilgili vergi dairesine yatırılmış olması şarttır.
Mükellefler, sözü edilen vergilerin ilgili vergi dairesine sorumlusu tarafından yatırılmış olduğunu gösterir bir belgeyi ilgili vergi dairesinden alarak, iade ve/veya mahsup talep dilekçelerine ekleyeceklerdir.
İade ve/veya mahsup taleplerine sözü edilen belgeyi eklemeyen mükelleflerin iade ve/veya mahsup talepleri, aşağıdaki şartlara uygun olsa dahi yerine getirilmeyecektir.
Bu belgeyi ibraz eden mükelleflerin iade ve/veya mahsup talepleri aşağıda belirtilen esaslar çerçevesinde yerine getirilecektir.
2. Birden Fazla Takvim Yılına Sirayet Eden İnşaat ve Onarma İşlerine Ait İstihkaklardan Tevkif Yoluyla Ödenen Vergilerin Nakten ve/veya Mahsuben İadesi :
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesine göre, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde kâr veya zarar, işin bittiği yıl kati olarak tespit edilmekte ve tamamı o yılın geliri sayılarak vergilendirilmektedir.
Biten işlerle ilgili olarak bu şekilde yapılacak vergilendirmede, söz konusu işler nedeniyle alınan istihkaklardan tevkif yolu ile kesilen vergilerin, beyannname üzerinden hesaplanan vergiden mahsubu sonucu arta kalan bir tutarın bulunması halinde; bu tutarın, Gelir Vergisi Kanununun 121 ve Kurumlar Vergisi Kanununun 44 üncü maddesi hükümlerine göre mükelleflere red ve idesi gerekmektedir.
Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesi kapsamına giren birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işleri dolayısıyla alınan istihkak bedellerinden tevkif edilmiş bulunan vergilerin, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinde gösterilen gelire dahil kazançlar üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsubu neticesinde, mükellefe iadesi gereken bir verginin kalması halinde, bu vergi aşağıda açıklanan esaslara göre nakten ve/veya diğer vergi borçlarına mahsup edilmek suretiyle iade edilecektir.
a) Mahsuplar sonunda kalan ve tutarı 10.000.000 lira ve daha az olanların tamamı, teminat aranmaksızın ve inceleme yapılmaksızın iade edilecektir.
b) 10.000.000 lirayı aşan vergilerin ise 10.000.000 lirasının tamamı ile fazlasının % 30'u, teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin red ve iade edilecektir. Arta kalan tutarın yarısının mükellefin talebi üzerine "süresiz ve şartsız banka teminat mektubu" karşılığında red ve iade edilmesi; diğer yarısının iadesinin ise inceleme raporu sonucuna göre yapılması gerekmektedir.
Bu bölümde sözü edilen teminat mektuplarının, paraya çevrilmeleri ile ilgili olarak hiç bir sınırlayıcı şart taşımamaları gerekmektedir.
ÖRNEK :
Münhasıran yıllara sari inşaat ve onarma işi ile iştigal eden mükellef (A)'nın, 1989 yılına ilişkin olarak 1990 yılı Mart ayında verdiği yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, % 5 vergi tevkifatları toplamının mahsubundan sonra, arta kalan 50.000.000 liralık iade alacağı bulunmaktadır.
Bu mükellef, 50.000.000 liralık alacağının nakten iade edilmesini talep etmiştir.
Adı geçen mükellefin bu talebi ile ilgili olarak yapılacak işlemler aşağıdaki gibidir.
- İade olunacak alacağın 10.000.000 liralık kısmı ve 10.000.000 lirayı aşan (50.000.000-10.000.000=) 40.000.000 liralık kısmının % 30'u olan (40.000.000 x % 30=) 12.000.000 liralık kısmı olmak üzere toplam olarak (10.000.000 + 12.000.000=) 22.000.000 lirası, banka teminat mektubu ve inceleme raporu aranmaksızın nakten iade edilecektir.
EN
TR
