20.12.1990 gün ve 20731 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3689 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 35. madde ile hayat standardı uygulaması, 1.1.1990-31.12.1999 tarihleri arasında yeni esaslara bağlanmıştır.
Gelir Vergisi Kanununun geçici 35. maddesinin son fıkrasının Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak, hayat standardı uygulamasına ilişkin usul ve esaslar tespit edilerek aşağıda açıklanmıştır.
1. HAYAT STANDARDI ESASI :
3689 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 35. maddenin 6. fıkrasına göre, 1.1.1990 - 31.12.1999 tarihleri arasında, Gelir Vergisi Kanununun hayat standardı esasını düzenleyen mükerrer 116. maddesinde yer alan hükümlerden, geçici 35. maddeye aykırı olmayanlar uygulanacak, diğer hükümler uygulanmayacaktır.
Buna göre, 1.1.1990 - 31.12.1999 tarihleri arasında, Gelir Vergisi Kanununun geçici 35. maddesi ile mükerrer 116. maddesinin bu maddeye aykırı olmayan hükümleri uygulanacaktır.
Geçici 35. madde ile hayat standardı temel gösterge tutarları meslek grupları itibariyle asgari ücretin belli katları şeklinde düzenlenmiş ve hayat standardı ilave göstergeleri ile ilgili olarak da mükerrer 116. maddedeki esaslar aynen korunarak, göstergelerin tutarları artırılmıştır. Ayrıca, gerçek usulde gelir vergisine tabi ticari kazanç sahiplerinin ortaklık şeklinde veya birden fazla işyerinde faaliyette bulunmaları halinde, bunlara ilişkin yeni esaslar belirlenmiştir.
2. HAYAT STANDARDI ESASINA TABİ OLAN MÜKELLEFLER :
Gelir Vergisi Kanununun geçici 35. maddesinin 1. fıkrasına göre, 1.1.1990 - 31.12.1999 tarihleri arasında, kazançları gerçek usulde tespit edilen ticari kazanç sahipleri ve serbest meslek erbabı, bu Tebliğde açıklanan esaslara göre, hayat standardı esasına tabi olacaktır.
3. HAYAT STANDARDI ESASINA TABİ OLMAYAN MÜKELLEFLER :
Gelir Vergisi Kanununun geçici 35. maddesinin 4. fıkrasına göre, kazançları gerçek usulde tespit edilen çiftçiler, 1989 yılı kazançlarının beyan edildiği 1990 yılında olduğu gibi, 1.1.1990 - 31.12.1999 tarihleri arasında elde ettikleri zirai kazançları nedeniyle de hayat standardı esasına tabi tutulmayacaklardır. Ayrıca, noter vekilleri, geçici yetkili noter yardımcıları ve ruhsatlı dava vekilleri, daha önce hayat standardı esasına tabi oldukları halde, bu faaliyetlerinden 1.1.1990 - 31.12.1999 tarihleri arasında elde edecekleri kazançları nedeniyle hayat standardı esasına tabi olmayacaklardır.
Ayrıca, ötedenberi uygulana geldiği üzere, ücretliler, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, götürü usulde vergiye tabi ticari ve mesleki kazanç sahipleri, götürü gider usulünde vergiye tabi çiftçiler, sair kazanç ve irat elde edenler hayat standardı esasına tabi olmayacaklardır.
4. YENİDEN TESPİT EDİLEN TEMEL VE HAYAT STANDARDI GÖSTERGE TUTARLARI :
Gelir Vergisi Kanununun geçici 35. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, "Hayat standardı temel gösterge tutarı; faaliyetin yapıldığı takvim yılı sonunda geçerli olan ve 16 yaşından büyük sanayi kesiminde çalışan işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarının, birinci sınıf tacirler için 3,1 katı, ikinci sınıf tacirler için 1,8 katı, serbest meslek erbabı için de 2,8 katıdır." denilmiş, aynı fıkranın (d) bendinde de "Bu fıkranın (a) ve (c) bentlerinde yer alan temel gösterge tutarları; 3030 sayılı Kanun uyarınca büyükşehir belediyesi olan illerin, büyükşehir belediye sınırları içinde faaliyette bulunan mükellefler için % 25 oranında artırılarak, kalkınmada öncelikli yörelerde faaliyette bulunan mükelleflerde ise, birinci derecede öncelikli yörelerde % 50 oranında, ikinci derecede öncelikli yörelerde % 40 oranında indirilerek dikkate alınır." hükmü yer almıştır. Ayrıca, aynı fıkranın (e) bendinde ise, bu fıkranın (a), (c) ve (d) bentlerinde yer alan temel gösterge tutarlarının, faaliyetin ifa edildiği yöreler itibariyle altın imalatı ve/veya altın ticareti ile uğraşanlar için % 50 oranında artırılarak uygulanacağı belirtilmiştir.
Diğer taraftan, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 27.7.1990 tarih ve 20587 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 24.7.1990 tarihli ve 1990/1 sayılı Kararında, 16 yaşından büyük olan ve sanayi kesiminde çalışan işçiler için asgari ücret; günlük 13.800 TL, aylık 414.000 TL olarak tespit edilmiştir.
Tespit edilen asgari ücretin yıllık brüt tutarı 4.968.000 TL. olup, 31.12.1990 tarihi itibariyle de bu tutar yürürlükte bulunmaktaydı.
Buna göre, 1990 yılına ait olup, 1991 yılı Mart ayında beyan edilecek ticari ve mesleki kazançlara uygulanacak temel ve hayat standardı ilave gösterge tutarları; geçici 35. maddenin 5. fıkrasının son bendinde yer alan, 100.000 liraya kadar olan tutarların nazara alınmayacağı hükmü de dikkate alınarak aşağıda belirtilmiştir.
EN
TR
