Seri No: 215 Gelir Vergisi Genel Tebliği

Mevcut uygulamanın sakıncalarını gidermek amacıyla, 4369 sayılı Kanunla Türk Vergi Sisteminde köklü değişiklikler yapılmıştır. Yapılan önemli değişikliklerden biri de "Basit Usulde Vergilendirme" esasına geçilmesidir. Buna göre; kayıt dışı ekonominin kontrol altına alınması, belge düzeninin yerleştirilmesi ve vergilendirmede gerçek kazancın esas alınmasının sağlanması amacıyla ticari kazancın götürü usulde tespiti uygulaması kaldırılmıştır. Bu usul yerine belirli şartları taşıyan mükelleflerin ticari kazançlarının basit usulde tespit edilmesi esası getirilmiştir. Bu mükelleflere 1999-2000 ve 2001 yıllarında hiçbir ilave vergi yükü getirilmemiş, ayrıca ödeyecekleri vergiye de bir üst sınır konulmuştur.

2. Götürü usulde vergilendirilen mükefleflerin yanısıra geçimini sağlayacak derecede gelir elde etmesi nedeniyle vergi muafiyeti tanınan küçük esnaf da, satın aldıkları mal ve hizmetleri için belge almamaktadır. Ayrıca, küçük esnafın hiç bir yetkili kuruma başvurmadan faaliyetlerini sürdürmeleri nedeniyle bunların esnaf muaflığı şartlarını taşıyıp taşımadıkları da takip edilememektedir.

Bu olumsuzlukları gidermek amacıyla esnaf muaflığından yararlanacakların "Esnaf Muaflığı Belgesi" almaları zorunlu hale getirilmiştir. Muafiyetten faydalananlar satın aldıkları mal ve giderler için belge alacaklar ve saklayacaklardır.

Yapılan düzenlemeler ile kayıt dışı ekonominin engellenmesi ve belge düzeninin yerleştirilmesi amaçlanmıştır.

3. Tebliğin izleyen bölümlerinde "Basit Usulde Vergilendirme" ve "Esnaf Muaflığı"na ilişkin açıklamalar ile Kanunun Maliye Bakanlığına verdiği usul belirleme yetkisine istinaden yapılan düzenlemelere yer verilmiştir.

2. BASİT USULDE VERGİLENDİRME

2.1. Basit Usulde Vergilendirmenin Şartları

4. Gelir Vergisi Kanununun 46, 47 ve 48 inci maddelerinde yapılan değişikliklerle ticari kazancın tespitinde götürü usulde vergilendirme kaldırılarak yerine basit usulde vergilendirme esası getirilmiştir. Buna göre, daha önce götürü usulde vergilendirilen mükelleflerden Gelir Vergisi Kanununun 47 ve 48 inci maddelerinde yazılı genel ve özel şartları 31/12/1998 tarihi itibariyle taşıyanların ticari kazançlar 1/1/1999 tarihinden itibaren basit usulde tespit olunacaktır. Ancak, bu tarihten sonra yeni işe başlanması halinde işe başlama tarihinde sadece 47 nci maddede yazılı genel şartlar aranacaktır.

2.1.1. Genel Şartlar

5. Gelir Vergisi Kanununun götürü usule tabi olmanın genel şartlarını düzenleyen 47 nci maddesi basit usule tabi olmanın genel şartları olarak değiştirilmiştir.⁽³⁾

Basit usule tabi olmanın genel şartları şunlardır:

1. Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak.

2. İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamı büyükşehir belediye sınırları içinde 420 milyon lirayı, diğer yerlerde 300 milyon lirayı aşmamak.⁽⁴⁾

3. Ticari, zirai veya mesleki faaliyetleri dolayısıyla gerçek usulde Gelir Vergisine tabi olmamak.

Yapılan değişikliğe göre, işyerinin mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde yıllık kira bedeli yerine emsal kira bedeli esas alınacaktır.⁽⁵⁾

6. Belediyelere işgaliye harcı ödemek suretiyle ticari faaliyette bulunan mükellefler diğer şartları da taşımaları halinde, işyeri kirasına ilişkin şart aranmaksızın basit usulde vergilendirmeden yararlanacaktır.

2.1.2. Özel Şartlar

7. Gelir Vergisi Kanununun götürü usule tabi olmanın özel şartlarını düzenleyen 48 inci maddesi, basit usule tabi olmanın özel şartları olarak değiştirilmiştir.⁽⁶⁾

Yapılan değişikliğe göre;

1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların yıllık alımları tutarının 6 milyar lirayı veya yıllık satışları tutarının 8 milyar lirayı,

2. 1 numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatının 3 milyar lirayı,

3. 1 ve 2 numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının 6 milyar lirayı,