Basit usule tabi mükelleflerin vergilendirilmesi ile ilgili olarak aşağıdaki düzenleme ve açıklamaların yapılması gerekli görülmüştur.
1. BASİT USULE TABİ OLMANIN GENEL VE ÖZEL ŞARTLARINI BELİRLEYEN VE 2000 YILINDA UYGULANACAK OLAN MAKTU HAD VE TUTARLAR
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 123 üncü maddesinin 2 numaralı fıkrasında, “Bu Kanunun 21, 23/8, Ek 2, 47 ve 48 inci maddelerinde yer alan maktu had ve tutarlar, her yıl bir onceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu Hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanır Bu şekilde hesaplanan maktu had ve tutarların yüzde 5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmaz ... ” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm uyarınca, Gelir Vergisi Kanununun 47/2 ve 48 inci maddelerinde yazılı maktu had ve tutarların yeniden değerleme oranında artırılması gerekmektedir. Bu oran 279 Seri No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği(1) ile %52,1 olarak açıklanmış bulunmaktadır.
1.1 Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartlarından Olan İşyeri Kira Bedeline İlişkin Tutar
Gelir Vergisi Kanununun 47 nci maddesinin 2 numaralı bendinde yer alan yıllık kira bedeli toplamı 1.1.2000 tarihinden itibaren yeniden değerleme oranında artmıştır. Buna göre, buyukşehir belediye sınırları içindeki 420 milyon lira olan kira bedeli 630 milyon liraya, diğer yerlerdeki 300 milyon lira 450 milyon liraya yükselmiştir.
1.2. Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen Hadler
Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinde yer alan hadler, 1.1.2000 tarihinden itibaren dikkate alınmak üzere yeniden değerleme oranında artmıştır.
Buna göre;
1 numaralı bentte yer alan altı milyar lira, dokuz milyar liraya, sekiz milyar lira, on iki milyar liraya,
2 numaralı bentte yer alan uç milyar lira, dört milyar beş yuz milyon liraya,
3 numaralı bentte yer alan altı milyar lira, dokuz milyar liraya, yükselmiştir.
1.3.
Tekele tabi maddelerle, damga pulu, milli piyango bileti, akaryakıt, şeker ve bunlar gibi kar hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesi ile Maliye Bakanlığına verilmiştir Bu yetki kullanılarak daha önce 215 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenen hadler 1999 yılına ilişkin yeniden değerleme oranı dikkate alınarak artırılmıştır.
Buna göre, anılan maddelerin ticaretini yapanların 2000 yılında basit usulden yararlanabilmeleri için alış, satış veya hasılatlarının 31 12 1999 tarihi itibariyle aşağıda belirtilen hadleri aşmaması gerekmektedir.
Büyükşehir Belediye Sınırları Dışında Kalan Yerlerde :
Büyükşehir Belediye Sınırları İçinde Kalan Yerlerde :
Emtianın Cinsi
Yıllık Alım Ölçüsü (TL)
Yıllık Satış Ölçüsü (TL)
Yıllık Alım Ölçüsü (TL.)
Yıllık Satış Ölçüsü (TL.)
D. Pulu-K. Kağıt
13650000000
15200000000
19150000000
21250000000
Şeker-Çay
10600000000
13650000000
12750000000
16700000000
Milli Piy. Bileti, Hemen Kazan, Spor-Toto ve Loto
10600000000
13650000000
12750000000
16700000000
İçki (bira ve şarap hariç)- İspirto-Sigara-Tütün
10600000000
13650000000
12750000000
16700000000
Akaryakıt (LPG hariç)
15200000000
17450000000
21250000000
24300000000
Belirtilen bu malların alım satımı ile uğraşanlar hakkında, basit usulün özel şartlan bakımından yukarıdaki hadler dikkate alınmak suretiyle, 136 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki(2) hesaplamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.
Gelir Vergisi Kanununun geçici 44 üncü maddesi hükmüne göre, Basit usule tabi mükelleflerin 2001 yılı sonuna kadar, ilgili vergilendirme dönemleri için beyan edecekleri safi kazanç tutarlarının, Gelir Vergisi Kanununun 4369 Sayılı Kanunla değişmeden önceki 46 ncı maddesine göre intibak ettirildikleri derecelerin bulundukları yöreler itibariyle belirlenen ve 1998 yılında uygulanan götürü safi kazanç tutarlarının 1999, 2000 ve 2001 yıllarında yeniden değerleme oranında artırılan tutarları aşması halinde; beyan edilen tutarlar yerine bu tutarlar vergilemeye esas alınır.
Bu hüküm uyarınca, basit usule tabi mükelleflerin 1999 vergilendirme dönemi beyanları, 1998 yılında uygulanan ve 212 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde(3)de belirtilen götürü safi kazanç tutarlarının yeniden değerleme oranında artırılması sonucu bulunacak tutarlar ile karşılaştırılacaktır. 1998 yılında uygulanan götürü matrahların yeniden değerleme oranı olan % 52,1 ile artırılması sonucu bulunan tutarlar yöreler ve götürülük dereceleri itibariyle aşağıda tablo halinde belirtilmiştir. Bu hesaplamalarda Gelir Vergisi Kanununun değişmeden önceki 46 ncı maddesi uyarınca, 100.000 liraya kadar olan tutarlar dikkate alınmamıştır.