2000 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının vergilendirilmesine ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek görülmüştür.
1- 2000 Takvim Yılında Elde Edilen Menkul Sermaye İratlarının Beyanında Dikkate Alınacak İndirim Oranı
Gelir Vergisi Kanununun 76 ncı maddesi hükmüne göre, aynı Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 5,6,7,12 ve 14 numaralı bentlerinde yer alan menkul sermaye iratlarına (döviz cinsinden açılan hesaplara ödenen faiz ve kar payları, dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilenler hariç) indirim oranının uygulanması suretiyle bulunacak kısım, bu iratların beyanı sırasında indirim olarak dikkate alınmaktadır.
İndirim oranı; Vergi Usul Kanununa göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir.
Vergi Usul Kanunu hükümlerin göre 2000 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı % 56'dır. Aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranı ise % 37'dir. Bu oranlar dikkate alındığında, 2000 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı birden büyük çıkmaktadır.
İndirim oranının birden büyük olması dolayısıyla, 2000 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından:
- Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 5 numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler,
- Her nevi alacak faizleri,
- Menkul kıymetler yatırım ortaklıklarından sağlanan kar payları,
beyan edilmeyecektir.
Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranının uygulanması mümkün bulunmamaktadır.
Ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması söz konusu değildir.
2- 2000 Takvim Yılında Elde Edilen Menkul Sermaye İratlarının Beyanı
2000 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının yıllık beyanname ile beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde aşağıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
- Gelir Vergisi Kanununun geçici 55 inci maddesi hükmü uyarınca, vergi kesintisine tabi tutulmuş olan mevduat faizleri, özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları ve repo gelirleri, ile menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine ödenen kar payları tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir. (*)
- Bir önceki bölümde belirtilen indirim oranı uygulamasından yararlanan menkul sermaye iratları, indirim oranının birden büyük olması dolayısıyla, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir.
- Yukarıda belirtilenler dışında kalan ve gayri safi tutarları toplamı 4.375.000.000. TL'nı aşmayan menkul sermaye iratlarından, vergi kesintisine tabi tutulmuş olanlar ile vergi alacağı dahil kurumlardan elde edilen kar payları beyan edilmeyecektir. (**)
- Vergi kesintisine tabi olmayan ve indirim oranı uygulamasından da yararlanmayan menkul sermaye iratlarının tutarına bakılmaksızın beyan edilmesi gerekmektedir.
Tebliğ olunur.
(*) Konuya ilişkin açıklamalar 25.09.1999 tarih ve 23827 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 227 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır.
(**) Gelir Vergisi Kanunu Madde 86/1-c