Seri No: 55 Gelir Vergisi Genel Tebliği

202 Sayılı Kanunla yapılmış olan değişiklikler de gözetilmek suretiyle hangi esnafın gelir vergisinden muaf olduğu, ticaret ve sanat erbabından kimlerin götürü usulde vergilendirileceği, bunların vergilerinin tarh ve tebliğ usulleri, 1961 ve 1962 takvim yılları vergileri hakkında ne suretle işlem yapılacağı sırasiyle aşağıda açıklanmıştır.

A - Gelir Vergisinden muaf esnaf :

Ticaret ve sanat erbabından aşağıda yazılı olanlar gelir vergisinden muaftırlar :

1. Motorlu nakil vasıtası kullanmamak şartiyle gezici olarak veya bir iş yeri açmaksızın perakende ticaret ile iştigal edenler (Halı, kilim, battaniye mensucat, trikotaj, saat, kıymetli maden ve madenî eşyalar gibi değeri yüksek olan maddeleri perakende olarak satanlarla giyecek eşya ve bakkaliye maddelerinin pazar takibi suretiyle satışını mûtat meslek haline getirenler hariç) ;

2. Bir iş yeri açmaksızın gezici olarak ve doğrudan doğruya müstehlike iş yapan hallaç, kalaycı, lehimci, musluk tamircisi, çilingir, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, berber, nalbant, fotoğrafçı, odun ve kömür kırıcısı, çamaşır yıkayıcısı ve hamallar gibi küçük sanat erbabı (Bu işlerin gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine devamlılık ve bağlılık teşkil etmiyecek şekilde yapılması muaflığı kaldırmaz) ;

3. Köylerde gezici olarak her türlü sanat ve perakende ticaret işleri ile uğraşanlarla aynı yerlerde aynı işleri bir iş yeri açmak suretiyle yapanlardan 47 ve 48 inci maddelerde yazılı şartları haiz bulunanlar (51 inci madde şümulüne girenler bu muafiyetten faydalanamazlar.) ;

Yukarıki 1 - 3 üncü fıkralar hükmü 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 202 sayılı Kanunla değiştirilen şekliyle yazılmıştır. Bu değişikliklerin mahiyeti 53 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde etraflıca izah edilmiştir. Yapılan bu değişiklikler, 1/1/1963 tarihinden itibaren uygulanacağı için esnafın 1961 ve 1962 takvim yıllarına ait mükellefiyetleri tesis edilirken, bu hükümlere değil, değişiklikten evvelki hükümlere göre durumlarının tesbiti ve muaf olup olmadıklarının tâyini lâzımdır. Eski hükümlerin mahiyeti, 39 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilmiştir.

4. Nehir, göl ve denizlerde ve su geçitlerinde toplamı 50 rüsum tonilâtoya (50 rüsum tonilâto dâhil) kadar makinesiz veya motorsuz taşıma vasıtası işletenler; hayvanla veya bir adet hayvan arabası ile nakliyecilik yapanlar (Bu bentte yazılı ölçüler birlikte yaşayan eşlerle velâyet altındaki çocuklar hakkında veya ortaklık halindeki işletmelerde, bu kimselerin veya ortaklığın işlettiği vasıtalar toplu olarak nâzara alınmak suretiyle tesbit edilir.) ;

5. Ziraat İşlerinde kullandıkları hayvan, hayvan arabası, motor, traktör gibi vasıtalar veya sandallarla nakliyeciliği mûtat hale getirmeksizin arasıra ücret karşılığında eşya ve insan taşıyan çiftçiler;

Bu iki bent hükmü, 202 sayılı Kanunla tadilât görmemiştir. Bu bakımdan eski tatbikatın 39 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği esasları dahilinde aynen devam ettirilmesi icabeder.

6. Hariçten işçi almamak, muharrik kuvvet kullanmamak kayıt ve şartı ile oturdukları evlerde imâl ettikleri havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma mamûlleri, örgü, dantel, her nevi nakış işlerini ve her nevi turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, ip ve urganları dükkân açmaksızın satanlardan 47 nci maddenin 1 ve 3 numaralı bendlerinde ve 48 inci maddede yazılı şartları haiz bulunanlar (Bu bentte yazılı ev sanatlarını, münhasıran Tarım Bakanlığınca tesbit edilecek orman köylerinde yapanlarda, 48 nci maddedeki ölçüler iki misli ile nazara alınır).

Bu fıkra hükmü, 202 sayılı Kanunla yapılmış bir kısım değişiklikleri ihtiva etmekte olup 1/1/1963 ten itibaren sağlanacak bu kabil kazançlara bu yeni hüküm uygulanacaktır. Bu değişikliklerin mahiyeti, 53 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilmiştir.

1961 ve 1962 yıllarında sağlanan ev sanatları kazançlarına ait muafiyet, eski hükümlere (Bu hükümlerin mahiyeti 39 seri sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde etraflıca izah olunmuştur.) göre tâyin edilecektir.

7. Yukarıdaki 1 - 6 numaralı fıkralarda sözü edilen işlere benzerlik gösterdikleri Danıştayın muvafık mütalâası üzerine Maliye Bakanlığınca kabul ve ilân olunan ticaret ve sanat işleri ile iştigal edenler;