Amaç
Eşyaların Geçici Kabulü için ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesinin amacı, bir ülkeye ithalat yapılırken, gerekli gümrük beyannamesinin doldurulması sırasında karşılaşılan güçlüklerin, beyanname yerine kullanılmak üzere ATA Karnesi olarak adlandırılan uluslararası bir gümrük belgesi kullanılmak suretiyle ortadan kaldırılması, eşyanın ithalat vergilerine tabi olmadan geçici ithalini ve eşyanın belirli bir süre içerisinde tekrar ihraç edilmediği takdirde ödenmesi gereken gümrük vergisi ve diğer vergilerin ödenmesini ATA Karnesini düzenleyen kuruluşların üstlenmesi, böylece milletlerarası bir garanti zinciri oluşturulması suretiyle işlemlerin kolaylaştırılmasıdır.
Tanım
ATA kısaltması; Fransızca "Admission Temporaire", İngilizce "Temporary Admission” kelimelerinin ilk harflerinin birleştirilmesiyle geçici kabul anlamına gelen bir sözcüktür.
Dahil Olduğumuz Sözleşmeler
ATA Karnesi, uluslararası bir teminat mahiyetinde, uluslararası ticareti yapılan eşyanın ATA Sözleşmesine dahil ülkelere geçici olarak giriş vergilerinden muaf tutularak kabulünü şart koşan standart bir uluslararası gümrük belgesidir.
Ülkemiz; 6/2/1961 tarihinde Brüksel'de düzenlenen Eşyaların Geçici Kabulü için ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi eklerinden "Sergi ve Fuarlar", “Mesleki Teçhizat" ve "Ticari Numuneler" sözleşmelerini 14/9/1972 tarihli ve 1619 sayılı Kanun ile kabul etmiş ve 23/11/1974 tarihinden itibaren uygulamaya başlamıştır Daha sonra "Bilimsel Malzemenin Geçici İthaline Dair Gümrük Sözleşmesi", "Deniz Adamları için Sosyal Yardım Malzemesine İlişkin Gümrük Sözleşmesi" ve "Pedagoji Malzemesinin Geçici İthaline Dair Gümrük Sözleşmesi" 27/9/1990 tarihli ve 3665, 3666 ve 3667 sayılı kanunlarla kabul edilmiş ve 17/8/1991 tarihinden itibaren uygulamaya başlanmıştır.
Anılan sözleşmelerden,
a) Mesleki Teçhizat Sözleşmesi uyarınca düzenlenen ATA Karneleri ile yurda geçici ithali talep edilen eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışında yerleşik kişi ya da kişiler tarafından ithal edilmesi,
b) Bilimsel Malzemenin ve Pedagoji Malzemesinin Geçici İthaline Dair Gümrük Sözleşmeleri uyarınca düzenlenen ATA Karneleri ile yurda geçici ithali talep edilen eşyanın, yetkili kurumlarca ithal edilmesi ve bu kurumların gözetim ve sorumluluğu altında kullanılması,
ayrıca yurt içinde bulunduğu sure içerisinde yabancı bir memlekette yerleşmiş gerçek bir kişinin veya iş yeri yabancı memlekette bulunan tüzel bir kişinin tasarrufu altında olması,
gerekmektedir.
Rejimin İşleyişi
ATA Karnesi ibrazı suretiyle Türkiye’ye geçici ithali yapılacak eşyaya ilişkin olarak gümrük idarelerince aşağıda belirtildiği şekilde işlem yapılır.
a) Geçici ithali talep edilen eşyanın bu Tebliğin 1 No lu ekinde yer alan ülkemizin taraf olduğu sözleşmeler kapsamında getirilebilecek eşya listesinde yer alması ve belirtilen şartları taşıması zorunludur.
b) ATA Karnesi, beyanname yerine geçen bir belge olduğundan, ayrıca geçici giriş beyannamesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. Gümrük idarelerince, eşyayı beraberinde getiren kişi tarafından ibraz edilen ATA Karnesinin ülkemizin taraf olduğu ve 1619, 3665, 3666 ve 3667 sayılı kanunlar ile kabul edilerek uygulamaya başlanılan ATA Karneleri Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi ekleri uyarınca düzenlenip düzenlenmediği, Türkiye Gümrük Bölgesinde geçerli olup olmadığı, geçici ithale konu eşyanın bu Tebliğin 1 No.lu ekinde yer alan ülkemizin taraf olduğu sözleşmeler kapsamında getirilebilecek eşya listesinde bulunup bulunmadığı ile karne üzerinde karne sahibinin ve varsa mümessilinin isminin yazılı olup olmadığı incelenir. Karne hamilinden açık tebligat adresinin ve kimlik bilgilerinin bildirilmesi istenir ve ibraz edilmesini müteakip karnenin geçerlilik süresi içerisinde olmak kaydıyla tescili yapılır.
c) ATA Karnesinin tescili; gümrüklerde tutulan deftere usulüne göre kaydı yapılmak, karnenin ithal sayfası (Importatıon) üzerine kayıt (tescil) sıra numarası ve tarihi konulmak ve eşyanın getiriliş amacı ile ülkemizin taraf olduğu hangi sözleşme kapsamında ithal edildiği ve karnenin geçerlilik süresini aşmamak üzere eşyanın yeniden ihraç edileceği surenin son günü yazılarak, görevli memur tarafından imzalanmak ve resmi mühürle mühürlenmek suretiyle yapılır. Ancak, bu bilgilerin tescil defteri yerine gümrük idaresinin bilgisayar kaydına alınması halinde de tescil yapılmış olur.
d) Tescil edilen ATA Karnesi gümrük idare amirince incelenerek, muayene ile görevli memura havale edilir.
e) Kendisine havale verilen ATA Karnesini alan muayene ile görevli memur, karnede kayıtlı eşya ile geçici ithali talep edilen eşyanın birbirine uygunluğunu inceler Ayrıca eşyanın yurt dışına çıkışı sırasında hiçbir anlaşmazlığa yer verilmemesi açısından, eşyanın ayniyetini tespite yarayacak ayrıntılarını, varsa özel seri numaralarını ve diğer ayırdedici alametlerini bir tutanağa bağlamak suretiyle tespit eder.