21/1/1982 tarihinde kabul edilen 2588 sayılı Kanunla, 492 sayılı Harçlar Kanununda değişiklikler yapılmış, Emlak Alım ve Gayrimenkul Kıymet Artışı Vergileri ile 198 sayılı Kanunun bazı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Sözü edilen Kanunun Tapu ve Kadastro Harçları ve Noter Harçlarına ilişkin hükümleri ile yürürlükten kaldırılan vergiler hakkında aşağıda belirtilen esaslara göre hareket edilmesi uygun görülmüştür.
I - TAPU VE KADASTRO HARÇLARINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
A - Mevzu:
492 sayılı Kanunun Tapu ve Kadastro Harçlarının mevzuunu belirleyen 57 nci maddesi hükmü değiştirilmemiştir. Ancak, bu maddede sözü edilen (4) sayılı tarifenin kapsamı genişletilmiştir. Şimdiye kadar olduğu gibi bundan böyle de, tapu ve kadastro işlemlerinden (4) sayılı tarifede yazılı olanları, Tapu ve Kadastro Harçlarına tabi olacaktır.
B - Mükellef :
2688 sayılı Kanunun 1 Ocak 1983 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan 9 uncu maddesi ile Tapu ve Kadastro Harçlarının mükellefini belirleyen 58 inci maddenin ilk cümlesi değiştirilmiştir. Buna göre Tapu ve Kadastro Harçlarını Kanuna ekli tarifede belirtilen kişiler ödeyecektir. Tarifede belirtilmeyen işlemlerde ise taraflar aksini kararlaştırmamış oldukları takdirde, bu harçların mükellefi maddenin (a) ilâ (f) bentlerinde yazılı kişiler olacaktır.
C - Harçtan müstesna tutulan işlemler :
2588 sayılı Kanunun 1 Ocak 1983 tarihinde yürürlüğe girecek olan 10 uncu maddesi ile Kanunun harçtan müstesna tutulan işlemleri belirleyen 59 uncu maddesi hükmü değiştirilmiştir.
Tapılan bu değişiklikle, 198 sayılı Emlak Alım Vergisi Kanununun muafiyet ve istisnalara ilişkin 3 üncü maddesinin a, b, c, d, f ve h bentleri ile 1318 sayılı Finansman Kanununun 35 inci maddesinin (a) fıkrası bu madde kapsamına alınmıştır.
59 uncu maddenin değişiklikten önceki (d) ve (e) bentleri, (e) ve (d) bentleri olarak düzenlenmiştir. Ancak, bu değişiklik sadece bentlerin sıralamasında olmuş, anılan bentlerin hükümleri aynen muhafaza edilmiştir.
Sözü edilen maddenin değişiklikten, önceki (c) bendinde yer alan hüküm 1983 bütçe yılı başından itibaren yürürlükten kaldırılmış, (b) bendinde yer alan hüküm ise, kapsamı genişletilerek değişik 59 uncu maddenin (a) bendine aktarılmıştır.
59 uncu maddeye 2588 sayılı Kanunla eklenen (i) bendi ile, tersane yapımı için Devlet Plânlama Teşkilatınca verilmiş Teşvik Belgesini haiz tüzel kişilerce bu maksatla iktisap edilen gayrimenkuller ve bu yerlerde inşa veya binaya ilâve suretiyle meydana getirilen binalar için yapılan tescil, şerh ve terkinler, 1/1/1983 tarihinden itibaren harcın kapsamı dışında tutulmuştur.
Maddeye eklenen (j) bendi ile de, (a), (e) ve (f) bentlerinde belirtilen şekilde iktisap olunan gayrimenkullerin herhangi bir şekilde başkalarına devir ve ferağı harcın kapsamı dışında bırakılmıştır.
Diğer taraftan, maddenin son fıkrası hükmü ile, maddede sayılan istisnalara ilâve olarak, özel kanunlarda yer alan muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümler saklı tutulmuştur. Bu nedenle, 1983 bütçe yılı başından itibaren meydana gelecek harca konu olaylarda, özel kanunlarda yer alan muafiyet ve istisnalara ilişkin hükümler de dikkate alınarak işlem yapılacaktır.
D - Harç alma ölçüleri ve nispetleri:
Kanunun «Harç Alma ölçüleri ve Nispetleri» başlıklı üçüncü bölümündeki 80-65 inci maddelerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.
Bu itibarla;
1- Tapu ve Kadastro Harçları, (4) sayılı tarifede yazılı işlemlerden, işlemlerin nev’i ve mahiyetine göre değer esası üzerinden nispi veya maktu olarak alınacaktır.
2- Değer ölçüsüne göre harca tabi işlemlerde (4) sayılı tarifede yazılı değer esas tutulacaktır.
3 - Rehinli gayrimenkullerin bağışlanmasında, bağışlama yapıldığı sırada, borçtan hiç ödeme yapılmamış ise, borcun tamamı, kısmen ödeme yapılmış İse kalanı beyan edilen değerden indirilecek ve bakiye miktar harcın matrahım teşkil edecektir.
Rehinle takyit edilmiş olan gayrimenkulün satılması halinde ise harcın matrahı, emlâk vergisi değeridir, ipotek miktarının bu değere ilâvesi veya bu değerden tenzili söz konusu olmayacaktır.
4 - Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde sözü edilen «kayıtlı değer» deyimi Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit edilen vergi değerini ifade etmektedir. Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesine göre; vergi değeri, bina ve arazinin rayiç bedelidir. Bu bedel Emlâk Vergisi Kanununun 29 uncu maddesi ile aynı madde de belirtilen tüzük hükümlerine uygun olarak belirlenir.
5 - Tapu ve Kadastro Harçları (4) sayılı tarifede yazılı nispetler üzerinden alınır. Muhtelif işlemler aynı zamanda yapılırsa, örneğin, birden fazla, gayrimenkul için aynı tapu istem belgesi ile talepte bulunulursa, her işlem (her gayrimenkul) ayrı ayrı harca tabi tutulur. Harç işleme konu gayrimenkullerin değerleri toplamından değil, herbirinin değeri üzerinden ayrı ayrı alınır. Ancak ifrazen yapılan taksimlerde ifraz taksimin zorunlu kıldığı bir işlem olduğundan, sadece taksim için harç alınması gerekir.
EN
TR
