Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkındaki 3824 sayılı Kanun’un 14 üncü maddesi ile 492 sayılı Harçlar kanununun 63 üncü maddesine, 1/1/1993 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere fıkralar eklenmiş ve yapılan bu düzenleme sonucu sözkonusu madde metni aşağıdaki şekli almıştır.
"Kayıtlı değer:
MADDE 63
Bu kanunda sözü edilen "kayıtlı değer" deyimi, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tesbit edilen vergi değerlerini ifade eder.
Bu Kanunun uygulanmasında, vergi değerinin tespitinde aşağıdaki hususlar ayrıca dikkate alınır.
a) Kayıtlı değer (emlak vergisi değeri), beyan dönemini takip eden yıllarda Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre hesaplanacak değerden az olmamak üzere mükellef tarafından beyan edilen değerin, her yıl için Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenmiş olan "yeniden değerleme oranı"nda artırılması suretiyle tespit olunur.
b) Yeniden değerleme oranı; daha önce yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunan değer ile mükellef tarafından emlak vergisi veya tapu ve kadastro harcına esas olmak üzere beyan edilmiş olan değerlerden yüksek olanına uygulanır.
c) Yeni inşa edilen binalarda harca esas değerin hesaplanmasında, Emlak Vergisi Kanununun 10 uncu maddesine göre arsa veya arsa payı (arazi dahil) değeri olarak daha önce beyan edilmiş olan değere "yeniden değerleme oranı" uygulanmak suretiyle tespit olunan, değer esas alınır.
d) Tapu ve kadastro harcı, yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle bulunan değer ile mükellef tarafından beyan edilmiş olan değerlerden yüksek olanı üzerinden hesaplanır.
e) Mükelleflerin yukarıdaki hükümlere göre tespit edilecek değerlerden daha düşük beyanda bulunmaları halinde; harcın hesabında yeniden değerleme oranı uygulanarak tespit edilecek değerler esas alınır. Aradaki farka isabet eden harç, kusur cezalı olarak ikmalen tarh edilir.
f) Harcın hesabında yüzbin liraya kadar olan matrah kesirleri dikkate alınmaz.
Bakanlar Kurulu, kalkınmada öncelikli yörelerde ve tarım arazilerinde artış oranını (0) sıfır (sıfır dahil) ile yeniden değerleme oranı arasında tespit etmeye yetkilidir. Bu yetki kalkınmada birinci ve ikinci derecede öncelikli yörelerde ve tarım arazilerinde farklı oranlar tespit edilmek suretiyle de kullanılabilir.
Bu maddenin uygulamasında işlemin yapıldığı yıl için herhangi bir artış oranı dikkate alınmaz. Uygulamaya ilişkin usul ve esasları tayin ve tespite Maliye ve Gümrük Bakanlığı yetkilidir."
Öte yandan, bu Kanunun verdiği yetkiye istinaden 31/12/1992 gün ve 21452 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 19/12/1992 tarihli ve 92/3899 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının Ek1 Kararda,
"MADDE 1
Vergi değerinin tespitinde artış oranı, Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranlarının;
1) Kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerde % 25'i nispetinde,
2) Kalkınmada ikinci derecede öncelikli yörelerde % 50’si nispetinde,
3) Emlak Vergisi Kanunununa göre arazi olarak vergilendirilen,
a) Kalkınmada birinci derecede öncelikli yörelerdeki tarım arazilerinde % 0 nispetinde,
b) Kalkınmada ikinci derecede öncelikli yörelerdeki tarım arazilerinde % 10'u nispetinde,
c) Kalkınmada öncelikli yöreler dışındaki tarım arazilerinde % 25'i nispetinde,
uygulanır.
MADDE 2
Bu Karar 1/1/1993 tarihinde yürürlüğe girer." denilmiştir.
Mezkur Kanun ve Bakanlar Kurulu Kararının 1/1/1993 tarihinden itibaren uygulaması ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların yapılmasına gerek görülmüştür.
I- GENEL AÇIKLAMALAR
492 sayılı Harçlar Kanununun 63 üncü maddesinde belirtilen kayıtlı değer deyimi, Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit edilen vergi değerini ifade etmektedir. Vergi Usul Kanununun 268 inci maddesinde vergi değerinin Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre belirleneceği hükmü yer almıştır. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 29 uncu maddesinde ise vergi değeri, emlak vergisinin mevzuuna giren bina ve arazinin rayiç bedeli olarak tanımlanmıştır.
Bu hükümlere göre, kayıtlı değer deyimi emlak vergisi değerini, emlak vergisi değeri de rayiç bedeli ifade etmektedir.
Yapılan düzenleme ile tapu harcı uygulaması açısından kayıtlı değer; beyan dönemini takip eden yılda, Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre beyan olunan emlak vergisi değerine, takip eden yıllarda ise bir önceki yıl için belirlenen değere, yeniden değerleme oranı uygulanmak suretiyle tespit olunacaktır.
Gayrimenkulün, emlak vergisi dönemi içinde tapu harcı hesaplanmasını gerektirir bir muameleye tabi tutulması halinde, (alım-satım, inşa, veraseten intikal vs.) işlemin meydana geldiği yılı takip eden yıldan itibaren yeniden değerleme oranı;
a) Tapu harcına esas olmak üzere beyan olunan,
b) Gayrimenkulü iktisap edenin verdiği emlak vergisi beyannamesinde beyan edilen ve emlak vergisi tarhına esas olan,
EN
TR
