20.12.1990 gün ve 20731 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3689 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun "Çeşitli işlemlerde değer" başlıklı 43 üncü maddesinin sonuna eklenen fıkrada, “motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemlerinde gösterilecek değer; işleme konu olan taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'nce tespit edilen ve işlemin yapıldığı tarihte geçerli olan kasko sigortasına esas değerinden aşağı olamaz. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği'nce düzenlenen listelerde yer almayan eski model taşıtların asgari değeri; o taşıtların listede yer alan en eski modelleri için belirlenen değerinden, her model yılı için %10 indirim yapılmak suretiyle tespit edilir. Birlikçe düzenlenen listelerde yer almayan taşıtların değerleri, emsali taşıtların değerlerinden aşağı olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Maliye ve Gümrük Bakanlığınca belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Motorlu kara taşıtlarının noterliklerde yapılacak alım, satım ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde gösterilmesi icabeden değer uygulamasına ilişkin hususları ihtiva eden, sözü edilen fıkranın uygulama usul ve esasları aşağıda açıklanmıştır.
I- MOTORLU KARA TAŞITLARININ NOTERLİKLERDE YAPILAN ALIM, SATIM VE TAAHHÜT İŞLEMLERİNDE DEĞERİN TAYİNİ
Motorlu kara taşıtları ile ilgili alım, satım ve taahhüt işlemleri, alım, satım veya taahhüde konu taşıtın cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle 492 sayılı Kanunun 43 üncü maddesinin sonuna eklenen fıkra ile belli edilmiş değerden az olmamak üzere işlem taraflarınca beyan olunacak değer üzerinden gerçekleştirilecektir.
Sözü edilen değerler, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince yayımlanan "Motorlu Kara Taşıt Araçları Kasko Değer Listesi" nde yer almaktadır.
A) Listelerde yer alan motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde değer:
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince yayımlanan kasko değer listelerinde, motorlu kara taşıtlarının cinsi, markası, modeli ve tipi itibariyle sadece 15 yaşına kadar olanlarının kasko sigortalarına esas değerleri yer almaktadır.
Listede yer alan motorlu kara taşıtlarının noterliklerdeki alımı, satımı ve bunların aynına yönelik taahhütler sebebiyle yapılacak işlemlerde gösterilecek değer, işlem tarihinde bu taşıtların cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle listedeki kasko sigortasına esas değerinden az olamıyacaktır. Ancak, taraflarca bu değerlerin üzerinde değer beyanı olunması halinde beyan edilen bu değerler üzerinden işlem yapılacağı tabiidir.
B) Listelerde cinsi, markası, modeli, tipi belirtilmekle beraber model yılı (yaşı) belirtilmeyen motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdü ile ilgili işlemlerde değer:
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğince yayımlanan kasko değer listelerinde, cinsi, markası, modeli ve tipi belirtilen motorlu kara taşıtlarından 15 yaşından büyük olanlarının kasko sigortasına esas prim değerleri yer almamaktadır. Yaş, model yılına göre geçen süre olup, takvim yılı itibariyle tesbit edilecektir.
Harca konu alım, satım ve taahhüt işleminin yapıldığı tarihte 15 yaşından büyük olan motorlu kara taşıtlarının işlem değerlerinin tespitinde aşağıdaki esaslar uygulanacaktır.
1- Alım, satım veya taahhüde konu 15 yaşından büyük aracın işlem değeri; cinsi, markası ve tipi itibariyle listedeki en eski (15 yaşındaki) modelinin kasko sigortasına esas prim değeri baz alınarak hesaplanacaktır.
2- Listede yer alan en eski model taşıtın kasko sigortasına esas değeri, her model yılı için %10 nispetinde indirilerek, alım satıma konu olan taşıtın değeri hesaplanacaktır.
ÖRNEK : (A) marka 20 yaşında bir binek otomobilinin noterde satışının yapıldığını ve aynı marka 15 yaşındaki binek otomobilinin listedeki değerinin ise 20 milyon lira olduğunu varsayalım. Satış işlemine konu aracın asgari değeri aşağıdaki gibi tespit edilecektir.
% 10 indirimli
% 20 indirimli
% 30 indirimli
% 40 indirimli
% 50 indirimli
15 yaş
16 yaş
17 yaş
18 yaş
19 yaş
20 yaş
20 milyon
18 milyon
16.000.000
14.000.000
12.000.000
10.000.000
Örnekte de görüleceği gibi, 20 yaşındaki (A) marka otomobilin noterdeki satış işlemi, listede yer alan 15 yaşındaki aynı marka taşıtın değerinin % 50 noksanı olan 10.000.000 liradan aşağı olmamak üzere, taraflarca beyan olunan değer üzerinden gerçekleştirilecektir.
C) Listelerde yer almayan motorlu kara taşıtlarının alımı, satımı ve taahhüdü işlemlerinde değer:
Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği tarafından 3’er aylık dönemler itibariyle yayımlanmakta olan kasko değer listesinde, bazı motorlu kara taşıtları, cinsi, markası, modeli, tipi ve yaşı itibariyle yer almayabilir. Bu durumda, söz konusu motorlu kara taşıtlarının noterlerde gerçekleştirilen alımı, satımı ve taahhüdü işleminde, listelerde yer alan emsali taşıtların değerinden az olmamak üzere, ilgililerce beyan edilen değer dikkate alınacaktır.
EN
TR
