1318 ve 1977 sayılı Kanunlarla değişik 192 sayılı Harçlar Kanununun 79 ncu maddesi ve Kanuna ekli (1-9) sayılı tarifeler, 28/11/1980 günlü ve 17174 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2345 sayılı Kanunla değiştirilmiştir.
Ayrıca 31/12/1980 tarihli ve 17207 mükerrer say ılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2366 sayılı Kanunla 492 sayılı Harçlar Kanununun İstisna ve Muaflıklarla İlgili 13 uncu maddesinin (c) fıkrası ve Kanuna ekli ve 2349 sayılı Kanunla değişik Noter Harçlarına ilişkin (2) sayılı tarifenin I/1 fıkrası değiştirilmiştir.
Söz konusu Kanunlarla Harçlar Kanununda yapılan değişikliklerin mahiyeti ve bunların ne şekilde uygulanacağı aşağıda açıklanmıştır.
I - Harçlar Kanununun Maddelerinde Yapılan Değişiklikler :
A - Kanunun 13. Maddesinde Yapılan Değişiklik :
2366 sayılı Kanunun. 1. maddesi ile 492 sayılı Harçlar Kanununun 13 üncü maddesinin (c) fıkrası değiştirilerek (Ayda 5.000 lirayı geçmeyen nafakalara ait dava ve takipler, «Birden fazla kişiler lehine nafakaya hükmedilmesine dair ilâmlarda her kişi lehine hükmedilen miktar müstakil olarak nazara alınır.») hükmü getirilmiştir.
Bilindiği üzere evvelce mevcut hükme göre, 250 lirayı geçmeyen nafakalara ait dava ve takipler harçtan müstesna tutulmakta iken 2366 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle 250 liralık istisna haddi 5.000 liraya yükseltilmiştir.
Bu hüküm 1/1/1981 tarihinden itibaren uygulanmaya başlamıştır.
B - Kanunun 79. maddesinde yapılan değişiklikler :
2345 sayılı Kanunla 492 sayılı Harçlar Kanununun 79. maddesi değiştirilerek «Konsolosluk Harçları ile Türkiye Cumhuriyeti Muvazzaf ve Fahri Konsolosluklarının yaptıkları her türlü işlemler, bu işlemlerle ilgili tarifelerin Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilân edilecek yabancı para karşılıkları esas alınmak suretiyle harca tabi tutulur.» hükmü getirilmiştir.
Bilindiği üzere, evvelce mevcut hükme göre, konsolosluk harçları ile ilgili olarak, Türkiye Cumhuriyeti Muvazzaf ve Fahri Konsolosluklarının yaptıkları her türlü işlemlerde, tarifede yazılı harçların Merkez Bankasının tespit ve ilân etmiş olduğu resmî kurlar üzerinden, mahalli paraya çevrilmesi suretiyle Maliye ve Dışişleri Bakanlığınca hazırlanacak cetvellere göre, harca tabi tutulacağı, döviz kurlarında sonradan yapılacak değişikliklerin dikkate alınmayacağı hükme bağlanmıştı. Bu hükme istinaden Maliye ve Dışişleri Bakanlıkları bir defaya mahsus olmak üzere ve 1/4/1976 tarihinde Merkez Bankasınca tesbit ve İlân edilmiş resmî kurlara göre yabancı para karşılıklarım belirlemiş, bu tarihten sonra kurlarda değişiklik meydana geldiği halde anılan maddenin son fıkrası hükmü gereğince bu değişiklikler nazara alınmamıştır. Bu uygulama yurt içindeki ve yurt dışındaki vatandaşlarımızdan alman harç miktarları arasında, yurt dışındaki vatandaşlarımız aleyhine bir durum yaratmıştır.
Yukarıda açıklanan nedenlerle 2345 sayılı Kanunla bu maddede yapılan değişiklikle, yabancı para karşılıklarını tesbit etme konusunda Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır. Bakanlığımız tesbit işlemini her yıl yapacaktır. Ancak, yabancı para karşılıkları tesbit olunurken, Merkez Bankasınca tesbit edilmiş kurlar nazara alınmıyacaktır.
Kanunla tanınan bu yetkiye istinaden Bakanlığımızca yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti Muvazzaf ve Fahri Konsolosluklarımızca yapılacak işlemler için yabancı para karşılıkları tesbit edilmiş ve Dışişleri Bakanlığı kanaliyle yurt dışındaki kuruluşlarımıza duyurulmuştur.
II - Kanuna Ekli (1-9) Sayılı Tarifelerde Yapılan Değişiklikler :
2345 sayılı Kanunla söz konusu tarifelerde yapılan değişikliklerin başında, para değerindeki değişmeler göz önünde tutulmak suretiyle maktu harç miktarlarının artırılarak yeniden tesbit edilmesi gelmektedir. Ayrıca uygulamada ortaya çıkan aksaklıkları gidermek amacıyla tarifelerde bazı değişiklikler yapılmıştır.
Bahse konu değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.
A - (1) Sayılı Tarifede Yapılan Değişiklikler :
a) Yargı harçlarıyla ilgili (1) sayılı tarifenin A - Mahkeme Harçları kısmına, «il idare kurallarında» ibaresi eklenmiştir. Bu değişiklikle hukuk ve ticaret davalarıyla, idari davalarda, ihtilâfsız yargı konularında ve icra tetkik mercilerinde yapılan işlemlerden alınmakta olan mahkeme harcı gibi mahkeme sıfatım haiz olması nedeniyle, il idare kurullarında yapılan işlemlerden de harç alınacaktır.
b) Tarifenin «Başvurma Harcı» bölümünde daha önce dar kapsamlı olarak yer alan ve yalnızca, dilekçe veya tutanakla dava açma veya davaya müdahale harca tabi iken, bu kez yeni düzenlemeyle, tevdi mahallinin tayini, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, tesbiti delâli ile ilgili talepler de mahkeme harçlarının mevzuuna alınmıştır. Bundan böyle tevdi mahallinin tayini, ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, tesbiti delâil ile İlgili olarak mahkemelere yapılacak taleplerden de tabloda belirtilen miktarlarda harç alınacaktır.
EN
TR
