İl özel idareleri ve belediyeler tarafından uygulanan 213 sayılı Vergi Usul Kanununda yer alan tarhiyat sonrası uzlaşmaya ilişkin usul ve esaslar, Bakanlığımızca 01.08.2003 gün ve 25186 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Uzlaşma Yönetmeliğiyle belirlenmiştir.
Anılan Yönetmelik, esas itibariyle il özel idareleri ve belediyelerin vergi, resim ve harçlar ile bunlara ilişkin olarak kesilecek vergi ziyaı cezalarına ilişkin tarhiyat sonrası uzlaşması düzenlenmiştir.
Vergi Usul Kanununun değişik Ek 1 inci maddesi ile bu Kanuna dayanılarak çıkarılan Mahalli İdareler Uzlaşma Yönetmeliği’nin 5 inci maddesinde; il özel idareleri ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlardan hangilerinde uzlaşma yoluna gidilebileceği ve uzlaşma komisyonlarının uzlaşabilecekleri vergi, resim ve harç miktarının üst sınırının tayini hususunda Bakanlığımız yetkili kılınmıştır.
Bu yetkiye dayanılarak uzlaşma kapsamına girecek vergi, resim ve harçlar ile uzlaşma komisyonlarının yetkileri aşağıdaki şekilde tespit olunmuştur.
I. Uzlaşmanın Kapsamı
Uzlaşmanın kapsamına il özel idareleri ve belediyelerce ikmalen, re’sen veya idarece tarh ve tebliğ edilen vergi, resim ve harç asıllarına ilişkin olarak özel kanunlarında belirtilen kanuni hadlerin altına düşmemek kaydıyla vergi asılları ile bunlara ilişkin olarak kesilecek vergi ziyaı cezaları girmektedir.
Yine, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 344 üncü maddesinin ikinci ve dördüncü fıkraları uyarınca kesilecek vergi ziyaı cezaları uzlaşma konusu olabilecek, aynı maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kesilecek vergi ziyaı cezaları ile 352 nci maddeye göre kesilen usulsüzlük cezaları ise uzlaşma kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Ayrıca, kanuni süresi içinde yapılan beyan üzerinden, tarh ve tahakkuk ettirilen vergi, resim ve harçlar ile tahakkuku tahsile bağlı bulunan vergi, resim ve harçlar üzerinde uzlaşma yapılması mümkün değildir.
Bu bağlamda il özel idareleri ile belediyelerin uzlaşma kapsamına giren gelirleri şunlardır:
A) İl özel idareleri gelirleri
1. Taş Ocakları Harç ve Resimleri,
2. Bina İnşaat ve Yapı Kullanma İzni Harcı,
3. Maden Suları Resim ve Temettü Payları.
B) Belediye gelirleri
1. 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu uyarınca tahsil edilen bina ve arazi vergileri,
2. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca tahsilatı doğrudan belediyeler tarafından yapılan gelirlerden;
a) Vergiler
1. İlan ve Reklam Vergisi,
2. Haberleşme Vergisi,
3. Eğlence Vergisi,
4. Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi,
5. Yangın Sigortası Vergisi,
6. Çevre Temizlik Vergisi,
b) Harçlar
1. İşgal Harcı,
2. Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı,
3. Kaynak Suları Harcı,
4. Tellallık Harcı,
5. Hayvan Kesimi Muayene ve Denetleme Harcı,
6. Ölçü ve Tartı Aletleri Muayene Harcı,
7. Bina İnşaat Harcı,
8. Çeşitli harçlar:
a) Kayıt ve Suret Harcı,
b) İmar ile ilgili harçlar;
- Parselasyon Harcı,
- İfraz ve Tevhit Harcı,
- İşyeri Açma İzin Harcı,
- Muayene, Ruhsat ve Rapor Harcı,
- Sağlık Belgesi Harcı.
Ayrıca, yeni bir tebliğe gerek kalmaksızın başka kanunlarda il özel idareleri ve belediye geliri olarak kabul edilecek ve bu idarelerce tarh ve tahakkuk edilecek diğer vergi, resim ve harç asıllarına ilişkin olarak özel kanunlarında belirtilen kanuni hadlerin altına düşmemek kaydıyla vergi asılları ile bunlara ilişkin olarak kesilecek vergi ziyaı cezalarında da uzlaşmaya gidilebilecektir.
II. Uzlaşma Komisyonlarının Yetkileri
Vergi Usul Kanununun değişik Ek 1 inci maddesi ile Mahalli İdareler Uzlaşma Yönetmeliği’nin 5 inci maddesinde; uzlaşma komisyonlarının uzlaşabilecekleri vergi, resim ve harç miktarının üst sınırının tayini hususunda Bakanlığımız yetkili kılınmıştır.
Bakanlığımız, kendisine tanınan bu yetkinin uzlaşma komisyonlarınca kullanılmasını uygun görmüştür. Bu nedenle, il özel idareleri ve belediyelerce ikmalen, re’sen veya idarece tarh ve tebliğ edilen vergi, resim ve harç asıllarına ilişkin olarak özel kanunlarında belirtilen kanuni hadlerin altına düşmemek kaydıyla vergi asılları ile bunlara ilişkin olarak kesilecek vergi ziyaı cezaları konusunda uzlaşmaya uzlaşma komisyonları yetkilidir.
III. Uzlaşmada Göz önünde Tutulacak Hususlar
1. Uzlaşma talebinin, mükellef veya ceza muhatabı tarafından bizzat veya resmi vekaletnamesini haiz vekili; tüzel kişiler, küçükler, kısıtlılarla vakıflar veya cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde bunların kanuni temsilcileri tarafından yetkili uzlaşma komisyonuna yapılması gerekir.
Uzlaşma komisyonları, bir yargı organı olmayıp, kesilmiş olan cezada uyuşmak üzere yetkili kılınmış idareyi temsil eden kuruluşlardır. Bu nedenle, uzlaşma komisyonuna başvurma ve görüşmelere katılma konusunda mükellef veya ceza muhatabı adına hareket edecek kişinin avukat olması şart değildir. Bu kişilerin Noterlik Kanununun 60 ıncı maddesi uyarınca düzenlenen ve mükellef adına salınan vergi ve kesilen ceza miktarında uzlaşmaya yetkili oldukları şerhini taşıyan resmi vekaletnameye sahip olmaları yeterli bulunmaktadır.