Sıra No: 154 İşgal ve Tecavüzlerin Giderilmesi Hakkında Tebliğ

Devlete ait bir taşınmaza yapılan işgal, tecavüz veya müdahaleler, etkin bir biçimde giderilmediği takdirde, o taşınmaza ya da çevresindeki taşınmazlara yapılan işgal veya tecavüzler artmakta ve zamanla önlenmesi büyük sorunlar yaratmaktadır. Bu nedenle, Devlete ait taşınmaz mallara yapılan işgal ve tecavüzlerin vakit geçirilmeden giderilmesi gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen işgal ve tecavüzlerin giderilmesi için bu güne kadar çeşitli yasalar çıkarılmış, işgal ve tecavüz edenlerin cezalandırılması için bazı yaptırımlar getirilmiştir. Daha önce, yayımlanan 8/2/1979 gün ve 96, 24/4/1981 gün ve 111 sıra sayılı genel tebliğlerimizde Hazineye ait arazi ve arsalar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlere yapılan işgal ve tecavüzlerin önlenmesi için yapılacak işlemler açıklanmıştır.

Ancak; son günlerde Hazineye ait taşınmaz malların işgallerinde artış gözlendiği, aradan geçen zaman içinde anılan kanunlarda değişiklik olduğu ve işgal veya tecavüzleri önleyen yeni kanunlar yürürlüğe girdiği için konunun yeniden açıklanmasına gerek duyulmuştur.

I - Hazinenin özel mülkiye tinde veya Devletin hüküm ve tasarrufi altında bulunan yerlere yapılan işgal veya tecavüzlerin giderilmesine - ilişkin hükümler taşıyan kanunların ilgili, maddeleri aşağıdadır.

1 - Anayasanın 43. Maddesi.:

Anılan maddeye göre; «Kıyılar,-Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir. Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkan ve şartları kanunla düzenlenir.

Anayasamızın bu maddesine dayanılarak çıkarılan 27/11/1984 gün ve 3086 sayılı 'Kıyı Kanunu Anayasa Mahkemesinin 25/2/1986 gün ve E. 1985/1; K. 1986/4 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.

Bu konuda yeni bir yasal düzenleme henüz yapılmadığından, kıyıların kamunun yararlanmasına açık tutulması, hiç bir şekilde işgal ve tecavüzlere izin verilmemesi gerekir.

2 - 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75 inci maddesi Sözkonusu madde hükmü aynen şöyledir :

«Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle 13 üncü maddesinde gösterilen komisyonca takdir ve tespit edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli işgalin kusuru aranmaz.

Ecrimisil fuzuli şagil tarafından rızaen ödenmez ise, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.

Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır.

İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.»

-Bu madde hükmü uyarınca, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerler en kısa sürede mahallen tesbit edilerek, işgalde olanların tahliyesinin sağlanması amacıyla defterdarlık veya malmüdürlüklerince mülki idare amirliklerine derhal başvurulmalıdır. Bu işle ilgili giderler Bakanlığımız bütçesinden karşılanın

3- 20/7/1966 tarih ve sayılı Gecekondu Kanunu'nun 18. ve 37. maddeleri

Anılan Yasanın 18. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında şu hükümler yer almaktadır.

«Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, belediye sınırları içinde veya dışında, belediyelere, Hazineye, özel idarelere, katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalarda veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde yapılacak, daimi veya geçici (bütün izinsiz yapılar, inşa sırasında olsun veya iskan edilmiş bulunsun, hiçbir karar alınmasına lüzum kalmaksızın, belediye veya Devlet zabıtası tarafından derhal yıktırılır.

Yıkım sırasında lüzum hasıl olduğunda, belediyeler ilgili mülkiye amirlerine başvurarak yardım isteyebilirler. Mülkiye amirleri, Devlet zabıtası ve imkanlarından faydalanmak suretiyle, izinsiz yapıların yıkımı konusunda yükümlüdürler...»

775 sayılı Gecekondu Kanunun 37. maddesi, Kanuna aykırı hareket edenlere verilecek cezalara ilişkindir. Anılan maddenin 1. fıkrasında aynen «..bu Kanunun yayımımdan sonra belediye sınırları içinde veya dışımda belediyelere, Hazineye, özel idarelere veya katma bütçeli dairelere ait arazi ve arsalar üzerinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde izinsiz yapı yapanlar yaptıranlar, bu gibi yapılan satanlar, bağışlayanlar., rehin edenler veya diğer şekillerde devredenler ve bilerek devir ve satın alanlar, fiilin ağırlık derecelerine göre 3 aydan 1 yıla kadar hapis ve ... ağır para ceza ile cezalandırılırlar. Bu suçların tekerrürü halinde cezalar bir misli artırılabilir...»