Başvuru
4412 sayılı Kanunla Değişik 3577 sayılı İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Kanun (Kanun), 30/10/1999 tarihli ve 23861 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Karar (Karar) ve İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik (Yönetmelik) hükümleri çerçevesinde, yerli üretici Anlaş Anadolu Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Anlaş) ile Bilecik Kauçuk Sanayi (BİLKA) (yeniden faaliyete başlamıştır) adına Türkiye genel satıcısı Ümit Motor Belen Derundere, Vietnam ve Çin Tayvanı (Tayvan) menşeli "motosiklet iç ve dış lastikleri" nin Türkiye’ye dampingli fiyatlarla ithal edildiği ve bu durumun yerli üretime zarar verdiği iddiasıyla, anılan ülkeler menşeli söz konusu maddelerin ithalatına karşı önlem alınması istemiyle başvuruda bulunmuşlardır.
Başvuru konusu madde
Şikayet konusu maddeler, motosikletlerde kullanılan kauçuktan yeni dış lastikler ile motosikletlerin tekerleklerinin içine yerleştirilen kauçuktan iç lastiklerdir. Söz konusu maddeler, Gümrük Tarife Cetveli’nin 4011.40 gümrük tarife istatistik pozisyonu altında yer alan "motosikletlerde kullanılan kauçuktan yeni dış lastikler" ile 4013.90.10.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonu altında yer alan "motosikletlerde kullanılan kauçuktan iç lastikler"dir.
Motosiklet dış lastiği, sentetik kauçuk, doğal kauçuk, dolgu, yağ ve kimyasal karışımdan oluşan hamura sırt lastiği çekimi, topuk teli imali, beze kauçuk kaplama ve eğik kesme ile yanak bezi hazırlama işlemleri ve müteakiben iç ve dış boyama ile pişirme uygulanarak imal edilmektedir.
Motosiklet iç lastiği, butil kauçuk, doğal kauçuk, dolgu, yağ ve kimyasal karışımdan oluşan hamura sırasıyla süzme, lastik çekim, boya kesme, sibop çakma, ekleme uçların ek yersiz birleştirilmesi, pişirme, şişirme, aksesuar takımı ve vakum işlemleri uygulanarak imal edilmektedir.
Başvurunun desteklenmesi
Şikayetçi firmaların toplam Türkiye benzer mal üretiminin tamamını gerçekleştirdiği tespit olunmuş, böylece, Yönetmelik’in 20 nci maddesi çerçevesinde, şikayetin yerli üretim dalını temsil yeteneğini haiz olduğu anlaşılmıştır.
Damping iddiası
Damping marjının hesaplanmasında her bir ülke için ve her bir ürüne ilişkin olarak eldeki mevcut veriler çerçevesinde ayrı ayrı tespit edilen normal değerler ile ihraç fiyatları karşılaştırılmıştır.
Vietnam’ın piyasa ekonomisi uygulamayan bir ülke olarak değerlendirilmesi nedeniyle, normal değer tespitinde Yönetmelik’in 7 nci maddesi hükümleri uygulanmıştır. Bu bağlamda, en çok ticarete konu olan tipteki motosiklet lastikleri için söz konusu ülke koşullarına göre ayarlama yapılmış ve bu şekilde oluşturulmuş normal değer hesaplanmıştır.
Çin Tayvanı için ise tip bazında karşılaştırma yapılmasına imkan veren veri olmaması nedeniyle Yönetmelik’in 5 inci maddesi çerçevesinde anılan ülkeden Avrupa Birliği’ne CIF ihraç fiyat ortalaması normal değer olarak alınmıştır.
İhraç fiyatı belirlemesinde, Vietnam için ithal faturaları, Tayvan için tip bazında veri mevcut olmadığı için Devlet İstatistik Enstitüsü verileri temel alınmıştır.
Damping marjı hesaplanırken ihraç fiyatları ile normal değerler FOB bazda karşılaştırılmıştır. Bu şekilde hesaplanan damping marjlarının her iki ülke için de önemli oranlarda olduğu tespit edilmiştir.
Zarar ve nedensellik iddiası
Şikayet konusu ülkeler menşeli ürünlerdeki ithalatın önemli ölçüde artış gösterdiği ve bu ülkelerden yapılan şikayet konusu ithalatın fiyatlarının yerli üretim dalının fiyatlarının önemli ölçüde altında kaldığı ve yerli üretici fiyatlarını yüksek oranlarda kırdığı görülmüştür.
Yerli üreticinin 2003 Ocak-Eylül dönemi ekonomik verilerine baktığımızda üretim, yurtiçi satışlar, kapasite kullanım oranı ve toplam çalışan sayısı gibi göstergelerinde 30 Nisan 2003 tarihinde söz konusu üründe Çin Halk Cumhuriyeti ve Tayland’a karşı alınan dampinge karşı verginin de etkisiyle olumlu gelişmeler yaşanmasına rağmen, yurtiçi satış fiyatları, kârlılık ve stoklar üzerinde belirgin bir kötüleşme gözlenmektedir. Bu olumsuzlukların dampingli ithalata bağlı olduğu tespit edilmiştir.
Karar ve işlemler
Yapılan inceleme sonucunda, başvurunun yeterli bilgi, belge ve delilleri içerdiği anlaşıldığından, İthalatta Haksız Rekabeti Değerlendirme Kurulu’nca 18/02/2004 tarihinde Vietnam ve Çin Tayvanı menşeli söz konusu maddeler için, Yönetmelik’in 20 nci maddesi çerçevesinde soruşturma açılmasına karar verilmiştir.
Soruşturma, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) İthalat Genel Müdürlüğü tarafından yürütülecektir.
Piyasa Ekonomisinin Uygulandığı Üçüncü Ülkenin Seçimi
Yönetmelik’in 7 nci maddesi hükümleri çerçevesinde, şikayete konu ülkelerden olan Vietnam için bu aşamada şikayete konu diğer ülke olan Çin Tayvanı’nın serbest piyasa ekonomisi uygulayan emsal üçüncü ülke olarak seçilmesi düşünülmektedir. Ancak, Vietnam’da soruşturmaya tabi üretici veya üreticilerin soruşturma konusu ürünün üretiminde ve satışında Yönetmelik ek madde 1’deki ölçütler çerçevesinde piyasa ekonomisi koşullarının geçerli olduğunu Tebliğ’in 9 uncu maddesinde belirtilen süre içinde yeterli deliller ile ispat etmesi halinde bu üretici veya üreticiler için normal değerin tespitinde Yönetmelik’in 5 inci maddesi uygulanır.