Bakanlığımıza intikal eden olaylardan katma değer vergisi uygulamasında tereddüte düşüldüğü anlaşılan konularla ilgili olarak aşağıdaki açıklamalara gerek duyulmuştur.
A. ÖZEL MATRAH TESBİTİ :
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda değişiklik yapan 3099 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile, Maliye ve Gümrük Bakanlığı özel matrah şekilleri tespit etmeye yetkili kılınmıştır. Bu yetkiye dayanılarak aşağıdaki düzenlemeler getirilmiştir.
1- Gazete, dergi ve benzeri periyodik yayınların satışlarında perakende safhaya ait katma değer vergisi, doğrudan perakendeci bayiye satış yapan başbayiler tarafından, bu safhanın kârını da ihtiva edecek şekilde hesaplanıp ödenecektir. Bu durumda, sözü edilen yayınların perakende satış fiyatları vergili olarak tespit edilip, üzerlerine tek tutar halinde yazılacaktır. Perakendeci bayiye satış yapanlar bu tutarı 11'e bölerek vergiyi hesaplayacaklar ve beyan edeceklerdir. Bu yayınların perakende satışını yapan gazete bayileri, kendi satışlarında vergi uygulamayacak, katma değer vergisi beyannamesi veriyorlarsa bu neviden satışlarını beyannameye ithal etmiyeceklerdir. Perakendecilerin tüketiciye satışta vergili fiyat üzerinden yapacakları indirimler vergi hesabında dikkate alınmayacaktır. Öte yandan bu yayınların perakendeciye doğrudan satış yapılan safhaya kadar olan (bu safha dahil) teslimleri Katma Değer Vergisi Kanununun genel hükümlerine göre vergilendirilecektir.
2- Perakendeci safhanın özel matrah şekillerine göre vergilendirildiği hallerde iadeler. Katma Değer Vergisi Kanununun 35 inci maddesindeki hükümlere göre işlem görecektir. Perakendecilerin iadeleri, vergili alış bedeli üzerinden gerçekleştirilecek, geri alınan bu mallarla ilgili katma değer vergisi, perakendecinin vergisini hesaplayıp beyan etmekle yükümlü satıcı tarafından düzeltme konusu yapılacaktır.
B. TELAFİ EDİCİ VERGİLENDİRME USULÜ :
Kapsam ve uygulama esasları 8 Seri No. lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde belirlenen telafi edici vergilendirme usulü ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamalara gerek duyulmuştur.
1- Telafi edici usule tabi katma değer vergisi mükellefleri, «Bu Müessese Telafi Edici Usulde Katma Değer Vergisine Tabidir.» ibaresini taşıyan en az (20 cm x 30 cm) ebadında bir levhayı işyerlerinde müşterilerin görebileceği bir yere asmak mecburiyetindedirler.
2- Telafi edici vergilendirme kapsamına giren maddelerle, özel matrah şekillerine göre vergilendirilen maddeleri birlikte satanlar telafi edici usulden faydalanabilecektir. örnek olarak tekel maddeleri satan kuruyemişçiler veya gazete ve dergi satan büfeler veya bakkallar telafi edici usulden faydalanabilecektir.
3- Katma Değer Vergisi Kanununda vergi idaresine vergilendirme açısından muhatap olarak kabul edilenler, işletme birimleri değil, vergi konusuna giren işlemleri yapan, gerçek veya tüzel kişilerdir. Bu nedenle telafi edici vergilendirme kapsamına giren faaliyetler yanında, ithalat, imalat, toptan satış ve hizmet işletmeciliği yapan mükellefler bu faaliyetleri, perakende satış yapan işyerlerinden ayrı işyerlerinde ve ayrı işletmeler halinde sürdürseler bile telafi edici usulden faydalanamıyacaktır.
4- Telafi edici usul kapsamına giren «bakkaliye emtiası» esas olarak, yiyecek, içecek, tekel ve temizlik maddelerini içine almaktadır. Ancak bu sayılan maddeler asıl ağırlığı teşkil etmek şartıyla; defter, kalem, silgi ve benzeri kırtasiye maddeleri, çay bardağı, tabak, plastik eşya, elektrik ampulü, pil gibi bir evin günlük ihtiyaçlarına ilişkin maddeleri de satanlar, bu maddeler bakkaliye emtiası çerçevesinde mütalaa edilebileceğinden, telafi edici usulden faydalanabileceklerdir.
5- Tuhafiye emtiası kapsamına esas olarak; iç çamaşırı, triko, çorap, gömlek, çanta, şemsiye, şapka, kravat vb. aksesuar eşyası, tuhafiye hırdavatı, dikiş levazımatı, el örgü yünleri (iplikleri), kendi imalatı olmamak şartı ile çeyiz eşyası, el örgüsü masa örtüsü, sehpa ve yatak örtüsü ile benzerleri girmektedir.
6- Bu tebliğin yayımına kadar özel matrah şekli tespit edilen gazete, dergi ve benzeri malları satmaları nedeniyle gerçek usulde vergilendirmeye ilişkin işlem yapan mükellefler, tahsil ettikleri katma değer vergisini süresi içinde vergi dairesine beyan edip ödemek şartıyla telafi edici usulde vergilendirmeye tabi olacaklardır. Bu mükellefler telafi edici vergilendirme usulüne giremedikleri günlere ilişkin olarak bir detaya mahsus olmak üzere verecekleri beyannamede sadece sözü edilen malların alış faturalarında gösterilen katma değer vergisini indirim konusu yapabileceklerdir.
C. TEMEL GIDA MADDELERİ :
1- Katma Değer Vergisi Kanununun 28 inci maddesi gereğince, temel gıda maddeleri için katma değer vergisi nisbetini 0» (sıfır)'a kadar indirmeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.