Katma değer vergisi uygulamalarına ilişkin olarak aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur:
A- GELİR VERGİSİ KANUNUNA GÖRE BASİT USULDE VERGİLENDİRİLEN MÜKELLEFLERE İLİŞKİN İSTİSNA
1. Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-a maddesinde 4842 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle Gelir Vergisi Kanununa göre basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri 1/7/2003 tarihinden geçerli olmak üzere katma değer vergisinden istisna edilmiştir. Bu mükelleflerin 1/7/2003 tarihinden sonra yapacakları işlemler için katma değer vergisi beyannamesi verilmeyecek, mükellefiyetleri de terkin edilecektir.
Ortaklarının tamamı basit usule tabi olan adi ortaklıkların teslim ve hizmetleri de bu hüküm kapsamında değerlendirilecektir. Ancak ortaklarından en az birisi Gelir Vergisi Kanununa göre gerçek usulde vergilendirilen adi ortaklıkların teslim ve hizmetleri istisna kapsamına girmemektedir.
Gelir Vergisi Kanununa göre basit usulde vergilendirilen mükelleflerin 1/7/2003 tarihinden sonra yaptıkları teslim ve hizmetlerde işlem bedeli üzerinden katma değer vergisi hesaplanmayacak, bu işlemlerle ilgili olarak düzenlenecek belgelerde katma değer vergisi gösterilmeyecek veya "KDV dahildir" mealinde bir şerhe yer verilmeyecektir.
Ancak, bu mükelleflerin düzenleyecekleri belgelerin özel gider indirimi ve vergi iadesinde geçerli belge olarak kullanımına devam edilecektir. Kayıtları meslek odaları bünyesinde oluşturulan bürolarda tutulan basit usule tabi mükelleflerin bürolara belge tesliminde eski uygulama geçerli olacaktır.
Diğer taraftan, basit usule tabi mükelleflerin ellerinde bulunan belgelerde yer alan katma değer vergisi sütunu, mükellefler tarafından üzeri çizilerek söz konusu belgelerin kullanılmasına devam edilecektir.
2. İstisna uygulamasının başladığı 1/7/2003 tarihinden itibaren, düzenledikleri belgelerde katma değer vergisi gösteren veya "KDV dahildir" mealinde bir şerhe yer veren basit usulde vergilendirilen mükellefler, belgede ayrıca gösterilen veya iç yüzde yoluyla hesaplanacak vergi tutarını Katma Değer Vergisi Kanununun 8/2. maddesi gereğince vergi dairesine beyanname ile yatırmak zorundadır. Vergi dairesine ödenecek tutardan, alışlar dolayısıyla yüklenilen vergiler indirilmeyecek, yüklenilen bu vergi tutarı. Gelir Vergisi Kanununun izin vermesi halinde gider veya maliyet olarak dikkate alınacaktır.
3. İstisna kapsamına girdiği halde belgelerde yer alan katma değer vergisi, belge tarihini izleyen ayın 25. günü mesai saati sonuna kadar beyanname ile vergi dairesine ödenecektir (4842 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanununun beyanname verme zamanını belirleyen 41. maddesinde yer alan "25. günü" ibaresinin 1/1/2004 tarihinden geçerli olmak üzere 23. günü olarak değiştirildiğinin de göz önünde bulundurulması gerekir.). Vergi daireleri, kendiliğinden başvuran ya da bu şekilde işlem yaptıkları vergi idaresince tespit edilen basit usule tabi gelir vergisi mükellefleri için geçici katma değer vergisi mükellefiyeti tesis etmek suretiyle yersiz hesaplanan vergiyi tahsil edeceklerdir.
4. Teslim ve hizmetleri 1/7/2003 tarihinden itibaren istisna kapsamına giren bu mükelleflerin mal ve hizmet alışları ile yapacakları ithalat genel hükümler çerçevesinde vergiye tabi bulunmaktadır. Bu şekilde yüklenilen vergiler Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre gider, maliyet ya da kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınacaktır.
5. Bu mükelleflerin 1/7/2003 tarihinden önce satın aldıkları malları bu tarihten sonra iade etmeleri halinde aşağıdaki şekilde işlem yapılacaktır.
- İade edilen mal için bir fatura düzenlenecek, bu faturaya tutar olarak, iade edilecek malın alış faturasındaki bedel ve katma değer vergisi olarak gösterilen tutarların toplamı yazılacak ve faturaya bu hususu belirten bir şerh konulacak ayrıca alış faturasının tarih ve numarasına atıfla bulunulacaktır.
Örnek :
Basit usule tabi bir mükellef tarafından 24/05/2003 tarihinde 10 milyar mal bedeli 1.8 milyar katma değer vergisi ödenerek satın alınan bir malın 7.5 milyar liralık kısmı 12/07/2003 tarihinde satıcıya iade edilmiştir. Bu iade için aşağıdaki şekilde bir fatura düzenlenecektir:
"../../2003 tarihli ve ......sayılı fatura ile salın alınan malın iade edilen kısmı....... 8.850.000000 TL.
NOT: Bu tutara, malın alış faturasında gösterilen bedel ve KDV dahildir. (Kaşe/imza)"
Basit usule tabi mükellef bu fatura nedeniyle vergi dairesine katma değer vergisi ödemeyecek, faturadaki tutarın tamamını hasılat olarak hesaplarına alacaktır.
Satıcı ise bu bedel üzerinden iç yüzde yoluyla hesaplayacağı vergiyi indirim konusu yapacaktır.
6. Basit usule tabi gelir vergisi mükellefleri son katma değer vergisi beyannamelerini (2003/Nisan, Mayıs, Haziran dönemine ilişkin olmak üzere) 25 Temmuz 2003 günü mesai saati sonuna kadar vergi dairesine vermiş olmaları gerekmektedir. Bu beyannamede "Sonraki Dönemlere Devreden KDV" bulunması halinde devreden vergi tutarı 2003 takvim yılı gelir vergisi hesaplarında gider olarak dikkate alınacaktır.