18/2/1963 gün ve 197 Sayılı Motorlu Kara Taşıtları Vergisi Kanununun bazı maddelerinde, 28/11/1980 gün ve 2348, 26/3/1981 gün ve 2434 Sayılı Kanunlarla değişiklik yapılmış ve Kanunun adı «Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu» olarak değiştirilmiştir.
Bu nedenle, 197 Sayılı Motorlu Kara Taşıtları Vergisi Kanunu ile ilgili olarak bugüne kadar yayımlanmış bulunan genel tebliğ, tebliğ ve iç genelgelerin tümü yürürlükten kaldırılmıştır.
Yapılan değişiklikle özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu tekneler ile bazı istisnaları dışında, uçak ve helikopterler, verginin mevzuuna alınmak suretiyle kapsam genişletilmiş; buna paralel olarak, taşıtların cinslerine göre tarifeler düzenlenmiş; vergileme ölçü ve hadleri değiştirilmiş, Kanunda kullanılan tabirlerle ilgili yeni tanımlar yapılmış; vergi güvenliğini sağlama açısından sorumluluklar ve buna ilişkin cezai müeyyideler konusunda yeni hükümler getirilmiş ve ayrıca bazı maddelerde de gerekli görülen düzenlemelere gidilmiştir.
Buna göre; Motorlu Taşıtlar Vergisi ile ilgili uygulamaların aşağıdaki esaslara göre yapılması gerekmektedir.
I - VERGİNİN MEVZUU, MÜKELLEFİ VE TARİFLER:
A - Verginin mevzuu:
197 Sayılı Kanunun 1 nci maddesi hükmüne göre; 5 ve 6 ncı maddelerde yer alan;
a) Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan motorlu kara taşıtları,
b) Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne kayıt ve tescil edilmiş olan uçak ve helikopterler,
c) Liman veya belediye siciline kayıt ve tescil edilmiş olan motorlu deniz taşıtları,
Motorlu Taşıtlar Vergisine tabi bulunmaktadır.
Bu hüküm uyarınca;
- Karayolları Trafik Kanununa göre trafik şube veya bürolarına kayıt ve tescil edilmiş bulunan ve Kanunun 5 nci maddesinde yazılı (I) sayılı tarifede yer alan otomobil, kaptıkaçtı, panel ve arazi taşıtları, 6 ncı maddede yazılı (II) sayılı tarifede yer alan ve taksi olarak kullanılan otomobil, kaptıkaçtı, panel ve arazi taşıtları ile (I) sayılı tarife dışında kalan bilumum motorlu kara taşıtları;
- Türk kuşu, Türk Hava Kurumu ve Türk Hava Yollan Anonim Ortaklığına ait olanlar hariç olmak üzere, Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne kayıt ve tescil edilmiş olan ve Kanunun 6 ncı maddesinde yazılı IV sayılı tarifede yer alan uçak ve helikopterler;
- Liman ve belediye siciline kayıt ve tescil edilmiş olan ve Kanunun 6 ncı maddesinde yazılı III sayılı tarifede yer alan özel amaçla kullanılan yat, kotra ve her türlü motorlu tekneler;
Verginin konusuna girmektedir.
B - Kanunda yer alan tabirlerin tarifleri:
Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda kullanılan bir kısım tabirlerin taşıdıkları anlamlar 2 nci maddede belirtilmiş, bunlar dışında kalan ve verginin uygulanmasına ilişkin diğer tabirlerin ise Trafik Kanunu, Tüzüğü, Türk Ticaret Kanunu ve Gümrük Tarife cetveline göre tesbit olunacağı hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla, Kanunun uygulanması sırasında, 2 nci maddede yer alan tarifler nazarı dikkate alınacak, bunlar dışında kalan ve verginin uygulanmasiyle ilgili diğer tabirlerin taşıdıkları anlamlar ise atıf yapılan bahse konu mevzuata göre tesbit olunacaktır.
C - Motorlu Taşıtlar Vergisinin Mükellefi:
Kanunun 3 ncü maddesi hükmüne göre, Motorlu Taşıtlar Vergisinin mükellefi, karayolları trafik sicili, belediye veya liman sicili ile Ulaştırma Bakanlığınca tutulan sivil hava vasıtaları sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişilerdir.
II - İSTİSNALAR:
Motorlu Taşıtlar Vergisinin istisnalara ilişkin 4 ncü maddesinde esasta bir değişiklik yapılmamış, ancak maddenin uygulamada sorunlar yaratan (a), (b), ve (c) fıkralarının hükümleri açıklığa kavuşturulmuştur.
Maddenin (a) fıkrasında, Kamu Tüzel Kişilerine ait istisnalar belirtilmiştir. Fıkra hükmüne göre, Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyelerle köy tüzelkişiliklerince iktisap edilerek bu daire ve idareler adına kayıt ve tescil edilen taşıtlar, Motorlu Taşıtlar Vergisinden müstesna bulunmaktadır.
Şu kadar ki, fıkranın parantez içi hükmü gereğince, söz konusu Dairelere bağlı olup ayrı tüzel kişiliği olan işletmeler ile özel kanunlarında mallan Devlet Malı sayılmış olan kuruluşların taşıtları istisnadan yararlanamıyacaklardır.
Maddenin (b) fıkrası ile de, yabancı devletlerin Türkiye'de bulunan elçilik ve konsolosluklariyle, elçi, maslahatgüzar ve konsoloslarına (Fahri konsoloslar hariç) ve o devletin uyruğunda bulunan elçilik ve konsolosluk memurlarına ve merkezi Türkiye’de bulunan uluslararası kurullar ile bu kurulların yabancı uyruklu memurlarına ve resmî bir görev için yurda gelen delege ve heyetlere ve bu heyetlere mensup yabancı uyruklu kişilere ait taşıtlar, karşılıklı olmak şartiyle vergiden müstesna tutulmuştur.