2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun1, 25/5/1997 tarihli ve 22999 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4262 sayılı Kanunun 2 nci maddesi ile değiştirilen 20 nci maddesinin (d) bendinin 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu2 hükümleri açısından uygulanmasına ilişkin açıklamalar 13 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği3 ile yapılmıştır.
Bakanlığımıza intikal eden olaylardan;
- Söz konusu değişikliğin yapıldığı 25/5/1997 tarihinden önce noter satış senedi ile satışı yapılan taşıtların alıcıları tarafından ilgili trafik tescil şube veya bürolarında adlarına tescil kaydı yaptırılmaması nedeniyle, bu taşıtlara ilişkin motorlu taşıtlar vergilerinin satıcılar adına tahakkuk ettirilmeye devam edildiği ve satıcılardan cebren tahsil edilmesi yoluna gidildiği, yapılan tahakkuklar ile cebri takibatların satıcılar tarafından dava konusu edildiği,
- 13 Seri No.lu Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliğinin "III- İLGİLİ VERGİ DAİRELERİNCE YAPILACAK İŞLEMLER" başlıklı bölümünde yer alan açıklamalara göre yapılan işlemlerde, başka bir yere nakil giden taşıtların trafik tescil kaydı ile bu taşıtlardan dolayı tesis edilen motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydının farklı yerlerde bulunması nedeniyle sorunlar yaşandığı,
anlaşılmaktadır.
Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin (d) bendinde değişiklik yapılmadan önceki dönemlerde noter satış senedi ile satışı yapılan taşıtlardan dolayı yaşanan sorunlar ile anılan Kanun maddesinde değişikliğin yapıldığı 25/5/1997 tarihinden itibaren noter satış senedi ile satışı yapılan taşıtlara ait motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydına ilişkin açıklamalar bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.
1. 25/5/1997 Tarihinden Önce Noter Satış Senedi ile Satışı Yapılan Taşıtlara İlişkin İşlemler
1.1. Mükellefiyetin Başlaması ve Sona Ermesine İlişkin Mevzuat
Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin 4262 sayılı Kanunla değişmeden önceki (d) bendinde;
"Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterlerce yapılır.
Bu satış noterlerce tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek suretiyle işlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri noterler tarafından siciline işlenmek üzere işlemin tekemmülünü müteakip en geç yedi iş günü içinde ilgili tescil kuruluşuna bildirilir."
hükmü yer almaktaydı.
Karayolları Trafik Kanununun 20 nci maddesinin 4262 sayılı Kanunla değişik (d) bendinde,
"d) Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve devirleri, aracın motorlu taşıtlar vergisi borcu bulunmadığına dair belgenin ibrazı halinde araç sahibi adına düzenlenmiş tescil belgesi esas alınarak noterlerce yapılır.
Bu satış, noterlerce tescil belgesine tarih konularak ve tasdik edilmek suretiyle işlenir. Ayrıca, tescil edilmiş araçların satış ve devir işlemleri noterler tarafından siciline işlenmek üzere işlemin tamamlanmasını müteakip en geç 15 iş günü içinde ilgili tescil kuruluşu ile Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne bildirilir. Noterlerin vergi dairesi müdürlüklerine satış işlemlerini bildirmesi üzerine, intikal eden araçların vergi kayıtları, satış sözleşmesinin düzenlendiği tarih itibariyle, 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu hükümleri uyarınca önceki malikin vergi mükellefiyetine son verilir. Ayrıca, yeni malik adına vergi mükellefiyeti tesis edilir.
Tescil sürelerini geçirdiği tespit edilen araçlar trafikten men edilir. Aracın trafikten men edildiği yer tescil kuruluşunda, aracın alıcı adına tescil işlemleri yaptırılır. Bu süre içinde araçta veya taşınan yükte meydana gelecek zararlar, yeni araç sahibine aittir.
Noterlerce yapılmayan her çeşit satış ve devirler geçersizdir."
hükmü yer almaktadır.
Söz konusu maddenin (e) bendinde ise, tescilli araçları satın veya devir alanların, gerekli bilgi ve belgeleri sağlayarak ilgili tescil kuruluşundan bir ay içinde adlarına tescil belgesi almak zorunda oldukları belirtilmiştir.
Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinde, motorlu taşıtlar vergisinin mükellefinin; trafik, belediye veya liman sicili ile Ulaştırma Bakanlığınca tutulan sivil hava vasıtaları sicilinde adlarına motorlu taşıt kayıt ve tescil edilmiş olan gerçek ve tüzel kişiler olduğu hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanunun 7 ve 8 inci maddeleri uyarınca, motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyeti, taşıtın ilgili sicile kaydıyla başlamakta, tescil kaydının silinmesiyle de sona ermektedir.
25/5/1997 tarihinden önce noter satış senediyle satışı yapılan, ancak trafik tescil kaydı halen satıcı adına devam eden taşıtlara ilişkin olarak yapılacak motorlu taşıtlar vergisi mükellefiyet kaydı değişiklikleri ile satıcının mükellefiyetinin noter satış senedi tarihi itibarıyla sona ereceği yönünde verilmiş mahkeme kararı üzerine vergi dairelerince yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.