Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün Talimatı (6098 Sayılı Tbk/Kefalet)

Kanunun 581. maddesi ile “Kefalet sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşmedir” denilerek kişisel kefaletin düzenlendiği,

583. maddesi ile “Kefalet sözleşmesi, yazılı şekilde yapılmadıkça ve kefilin sorumlu olacağı azamî miktar ile kefalet tarihi belirtilmedikçe geçerli olmaz. Kefilin, sorumlu olduğu azamî miktarı, kefalet tarihini ve müteselsil kefil olması durumunda, bu sıfatla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girdiğini kefalet sözleşmesinde kendi el yazısıyla belirtmesi şarttır.” denilerek, kefaletin yazılı şekil koşuluna bağlı tutulduğu ve belli hususların kefilin el yazısı ile yazılmasının zorunlu olduğu,

584. maddesi ile “Eşlerden biri mahkemece verilmiş bir ayrılık kararı olmadıkça veya yasal olarak ayrı yaşama hakkı doğmadıkça, ancak diğerinin yazılı rızasıyla kefil olabilir; bu rızanın sözleşmenin kurulmasından önce ya da en geç kurulması anında verilmiş olması şarttır” denilerek kişisel kefalette eşin rızasının zorunlu tutulduğu,

603. maddesinde İse “Kefaletin şekline, kefil olma ehliyetine ve eşin rızasına ilişkin hükümler, gerçek kişilerce, kişisel güvence verilmesine ilişkin olarak başka ad altında yapılan diğer sözleşmelere de uygulanır” denilerek kefalet sözleşmesinin kişisel güvence verilmesini gerektiren tüm sözleşmelere yaygınlaştırıldığı, görülmektedir.

Tapu sicilinde gerçekleştirilen kefalet ipoteklerinde taşınmaz maliki sınırlı ve ayni bir sorumluluk altına girmektedir. Lehine ipotek verilen kişi ya da kurumlar tarafından ipotek sözleşmesinde müşterek ve müteselsil kefalete ilişkin hükümler eklenmesi hallerinde ise taşınmaz malikinin aynı zamanda müşterek ve müteselsil kefil olarak kabul edildiği yerleşmiş yargı kararları ile de sabittir. Ancak, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile kefilin (kişisel güvence sağlayanların) korunması amacıyla getirilen sıkı tedbirler yukarıda değinilen TBK 583, 584 ve 603. maddelerinde düzenlenmiştir. Bu maddeler ile; kefalet ya da kişisel güvence sağlayan sözleşmelerde kefilin, sorumlu olduğu azamî miktarı, kefalet tarihini ve müteselsil kefil olması durumunda, bu sıfatla veya bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girdiğini kefalet sözleşmesinde kendi el yazısıyla belirtmesi zorunluluğu getirilmiş, ayrıca eşlerden birinin mahkemece verilmiş bir ayrılık kararı olmadıkça veya yasal olarak ayrı yaşama hakkı doğmadıkça, ancak diğerinin yazılı rızasıyla kefil olabileceği; bu rızanın sözleşmenin kurulmasından önce ya da en geç kurulması anında verilmiş olması gerektiği düzenlenmiştir.

Buna göre; borçlu ile taşınmaz malikinin aynı kişi olmadığı durumlarda tapu müdürlüklerince düzenlenecek ipotek resmi senedi içerisinde gerçek kişilerce verilecek kefalete ya da Türk Borçlar Kanunu’nun 603. maddesi kapsamında herhangi bir kişisel güvenceye yönelik hüküm bulunması halinde, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 583 ve 584. maddesi kapsamında, kefilin sorumlu olduğu azami miktarın, kefalet tarihini ve müteselsil kefil olması durumunda, bu sıfatla ve bu anlama gelen herhangi bir ifadeyle yükümlülük altına girdiğinin kendi el yazısıyla belirtmesinin zorunlu olduğu, ayrıca bu durumda eşin yazılı rızasının aranması,

Banka ve kredi kuruluşlarının borçlu ile taşınmaz malikinin aynı kişi olmadığı ipotek istemlerinde (Resmi senet düzenlenmesi gereken veya onama ipoteği yoluyla tescilin talep edildiği yazılarda) Kanunda belirtilen hususların gereğinin yerine getirildiğinin veya TBK’nın 603. maddesi kapsamında kefalet ve kişisel güvence sağlayacak herhangi bir hükmün ipotek sözleşmesinde yer almadığının bildirilmesi ya da istem yazısında bu hususların gereğinin Kanuna uygun olarak yerine getirildiğinin bildirilmesi ve işlemden kaynaklanacak hukuki sorumluluğun ilgili kuruluşlarca üstlenilmesi durumunda başkaca bir belge aranmaksızın işlemlerin yerine getirilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda; banka ve kredi kuruluşlarının borçlu ile taşınmaz malikinin aynı kişi olmadığı ipotek istemlerinde kefalete ya da Türk Borçlar Kanunu'nun 603. maddesi kapsamında herhangi bir kişisel güvenceye yönelik hüküm bulunmaması halinde “İpotek sözleşmesinde 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu 581 ilâ 603 maddeler kapsamında kefalet ya da kişisel güvence sağlayan diğer sözleşmelere ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu hususlara ilişkin tüm hukuki sorumluluk bankamıza/tarafımıza aittir” şeklinde belirtilmesi,