2018-32/45 Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ

Amaç ve kapsam

(1) Bu Tebliğin amacı, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda tanımlanan yetkili müesseselerin kuruluş, faaliyet, şube açma, yükümlülük ve denetimlerine dair usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

(1) Bu Tebliğ, 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Tebliğde geçen;

a) A grubu yetkili müessese: 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında yer alan faaliyetlerde bulunabilen yetkili müesseseleri,

b) B grubu yetkili müessese: 4 üncü maddenin birinci fıkrasında yer alan faaliyetlerde bulunabilen yetkili müesseseleri,

c) Bakanlık: Hazine ve Maliye Bakanlığını,

ç) Borsa: Borsa İstanbul A.Ş.’yi,

d) Döviz Alım Belgesi (DAB): Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 23 üncü maddesi hükmü gereği yetkili müesseseler tarafından düzenlenmesi zorunlu olan ve usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen Döviz Alım Belgesini,

e) Döviz Satım Belgesi (DSB): Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 23 üncü maddesi hükmü gereği yetkili müesseseler tarafından düzenlenmesi zorunlu olan ve usul ve esasları Merkez Bankasınca belirlenen Döviz Satım Belgesini,

f) Elektronik Para Kuruluşu ve Ödeme Kuruluşlarının temsilcisi: 20/6/2013 tarihli ve 6493 Sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunda tanımlanan Elektronik Para Kuruluşu ve Ödeme Kuruluşlarının temsilcisini,

g) İç kontrol görevlisi: 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve bu Tebliğ ile bu Kanun, Karar ve Tebliğe dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuatla getirilen yükümlülükler ile diğer mevzuatla getirilen yükümlülüklere uyum sağlamak amacıyla istihdam edilen veya dışarıdan hizmet alımıyla görevlendirilen ve gerekli yetkiyle donatılmış görevliyi,

ğ) Merkez Bankası: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasını,

h) Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,

ı) Ödeme hizmeti sağlayıcısı: 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanunun 13 üncü maddesinde belirtilen kuruluşları,

i) Şube: Münhasıran yetkili müesseseye bağlı olarak çalışan, idaresi yönetim kurulu kararı ile atanan yönetici vasıtasıyla yürütülen kuruluşu,

j) Şube Faaliyet İzin Belgesi: Yetkili müesseselerin Bakanlıkça faaliyette bulunmasına izin verilen şubeleri için düzenlenen ıslak imzalı ve soğuk damgalı belgeyi,

k) Para makinesi: Yabancı para alım satımı ve buna ilişkin işlemler amacıyla kullanılacak elektronik işlem cihazlarını,

l) Transfer emri: Transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar aracılığıyla yapılan transfer yoluyla yabancı para alım satım işleminin gerçekleşmesi amacıyla yetkili müessese tarafından verilen talimatı,

m) Transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar: Bankalar, elektronik para kuruluşu ve ödeme kuruluşlarının merkez ve şubeleri ile elektronik para kuruluşu ve ödeme kuruluşlarının temsilcisi olan yetkili müesseseleri,

n) Yabancı para: Bu Tebliğ hükümleri kapsamında yetkili müessese alım satım işlemlerine konu edilen Türk Lirası dışındaki banknotları, madeni paraları ya da transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar aracılığıyla yapılan transfere konu edilen kaydi parayı,

o) Yetkili Müessese: Bu Tebliğde tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde işlemler yapmasına izin verilen anonim şirketleri,

ö) Yetkili Müessese Faaliyet İzin Belgesi: Faaliyette bulunmasına izin verilen yetkili müesseselerin merkezleri adına düzenlenen ıslak imzalı ve soğuk damgalı belgeyi,

p) Faaliyet bölgesi: Ek-3’te yer alan iller veya ilçeler itibarıyla oluşturulan bölgeleri,

r) KEP adresi: Kayıtlı elektronik posta adresini,

s) Tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler: Tüzel kişi ortağın; oy haklarının yüzde on ve daha fazlasına sahip olan, yüzde on ve daha fazla payı üzerinde intifa hakkına sahip olan, nihai olarak kontrolünü elinde bulunduran, dağıtılabilir kârının yarısından fazlasını alma hakkını haiz olan veya esas sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkına sahip olan kişileri,

ş) Vezne görevlisi: Yetkili müessesede işlem yapılan veznelerde görev yapan yetkili müessese çalışanlarını,

t) Yönetmelik: 12/10/2021 tarihli ve 31626 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun Kapsamında Alınacak Ücretlere İlişkin Yönetmeliği,

ifade eder.

Faaliyet konusu

(1) B grubu yetkili müesseseler Türk Parası Kıymetini Koruma ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde aşağıda belirtilen faaliyetlerde bulunabilirler:

a) Kaydi para hariç yabancı paraları almak ve satmak.

b) Kaydi para hariç yabancı paraları daha küçük veya daha büyük küpürlerle, ayrı cins kaydi para hariç yabancı paralarla değiştirmek.

c) Merkez Bankasınca tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde dövizi natık çekleri satın almak.

ç) Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilen ziynet, sikke ve benzeri basılı altınların alım satımını yapmak.

d) 1 kilogramın altındaki bar şeklinde standart işlenmemiş altınların (24 ayar ve üstü) fiziki alım satımını yapmak.

e) Aynı iş günü içerisinde transfer emrinin verilmesi veya işleme konu fiziki teslimatın yapılması şartıyla; bankalar, yetkili müesseseler ve müşterileriyle bankacılık aracılığıyla yapılan transferler yoluyla yabancı para almak, satmak ve ayrı cins yabancı paralarla değiştirmek.

(2) A grubu yetkili müesseseler Türk Parası Kıymetini Koruma ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde B grubu yetkili müesseselerin faaliyet konularına ilave olarak aşağıda belirtilen faaliyetlerde bulunabilirler:

a) Kıymetli madenler aracı kuruluşu olmak üzere Bakanlıktan faaliyet izni almak ve Borsaya üye olmak kaydıyla 21/5/2007 tarihli ve 26528 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kıymetli Madenler Borsası Aracı Kuruluşlarının Faaliyet Esasları ile Kıymetli Madenler Aracı Kurumlarının Kuruluşu Hakkında Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde kıymetli madenler ve taşlar ile standart ve standart dışı işlenmemiş kıymetli madenlerin ithalini, ihracını ve Borsada sürdürülmekte olan kıymetli maden ve taşlara ilişkin işlemleri yapmak.

b) 1 kilogram ve üstündeki külçe ve bar şeklinde standart işlenmemiş altınların (24 ayar ve üstü) fiziki alım satımını yapmak.

c) Aynı iş günü içerisinde transfer emrinin verilmesi veya işleme konu fiziki teslimatın yapılması şartıyla; bankalar, yetkili müesseseler ve müşterileriyle transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar aracılığıyla yabancı para almak, satmak ve ayrı cins yabancı paralarla değiştirmek.

ç) Elektronik para kuruluşu ve ödeme kuruluşlarının temsilcisi olarak faaliyet göstermek.

d) Bakanlıkça izin verilmesi halinde merkez ve/veya şube adresleri ile uygun görülen diğer yerlerde para makineleri aracılığıyla yabancı para alım satımı ve buna ilişkin işlemleri yapmak.

e) Tutar sınırlaması olmaksızın banka kartları ve 10 bin ABD Dolarına kadar ön ödemeli kartlar aracılığıyla yabancı para alım satımı yapmak.

f) Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar dâhilinde Bakanlıktan izin alınması şartıyla, yurt dışına madeni yabancı para veya Türk Lirası banknot sevkiyatı gerçekleştirmek.

g) Bakanlıkça uygun görülen diğer faaliyetleri gerçekleştirmek.

(3) A grubu yetkili müesseseler birinci ve ikinci fıkrada belirtilen faaliyetler haricinde; B grubu yetkili müesseseler ise, birinci fıkrada belirtilen faaliyetler haricinde faaliyetlerde bulunamazlar. .

(4) Yetkili müesseseler müşterileri namına ve/veya hesabına vadeli işlem gerçekleştiremezler, kredi kartı ile işlemler yapamazlar, yapacakları işlemleri herhangi bir şekilde taksitlendiremezler. Yetkili müesseseler yalnızca kendi namları ve/veya hesabına bankalarla vadeli işlem gerçekleştirilebilirler.

(5) Yetkili müesseseler Türk parası, yabancı para, bunlarla ödemeyi sağlayan belgeler veya kıymetli madenler ile bunlardan imal veya bunları muhtevi eşyaları veya herhangi bir menkul, gayrimenkulü emanet olarak kabul edemezler ve kısa süreli dahi olsa başkası adına saklayamazlar.

(6) İkinci fıkranın (g) bendi kapsamında, Bakanlıkça uygun görülen faaliyetler Bakanlık internet sitesinde ilan edilir.

(7) İkinci fıkrada sayılan faaliyetlerden yabancı para alım satımıyla ilgili olanlar diğer faaliyetlerden ayrı işlem noktaları ve hesaplarda izlenir.

(8) Yetkili müesseseler, Bakanlıktan izin almadıkça yabancı para alım satım işlemlerinde serbest olarak belirledikleri ve ilan ettikleri alış ve satış kurlarından hesaplanan bedeller haricinde hiçbir ad altında komisyon ya da ücret talep edemezler.

Diğer yükümlülükler

(1) Yetkili müesseseler ticaret unvanlarında, iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, kartvizitlerinde, iş yerlerinde, tabelalarında, internet sitelerinde, Döviz Alım Belgesi, Döviz Satım Belgesi ile fatura ve benzeri her türlü belgelerinde 4 üncü maddede sayılan faaliyetler haricinde işlem yaptıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamazlar.

(2) 4 üncü maddenin ikinci fıkrasında sayılan faaliyetlerden yabancı para alım satımıyla ilgili olanlar diğer faaliyetlerden ayrı veznelerde ve hesaplarda izlenir.

(3) Yetkili müesseseler, Bakanlıktan izin almadıkça yabancı para alım satım işlemlerinde serbest olarak belirledikleri ve ilan ettikleri alış ve satış kurlarından hesaplanan bedeller haricinde hiçbir ad altında komisyon ya da ücret talep edemezler.

(4) Yetkili müesseseler faaliyet gösterdikleri iş yeri haricinde herhangi bir gayrimenkul mal edinemezler.

İzin

(1) Yetkili müesseselerin kurulması ve faaliyete geçmesi için Bakanlıktan izin alınması şarttır.

(2) Faaliyet izni bulunmayanlar veya iptal edilenler, yetkili müessese faaliyetinde bulunamazlar; ticaret unvanlarında, iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, iş yerlerinde veya internet sitelerinde dövize ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak hiçbir kelime, deyim ve işaret kullanamazlar.

(3) Kuruluş izni almış olup faaliyet izni başvuru sürecinde bulunanlar Bakanlıkça başvuru kapsamında talep edilen bilgi ve belgeler açısından ikinci fıkradan muaftır.

Kuruluş şartları

(1) Kurulmasına izin verilecek yetkili müesseselerin;

a) Anonim şirket olması,

b) Şirketin ana sözleşmesinde yer alan ticaret unvanında A grubu için “Yetkili Müessese”; B grubu için “Sınırlı Yetkili Müessese” ibarelerinin bulunması,

c) Münhasıran yetkili müesseselerin faaliyet konuları ile iştigal etmek üzere kurulması,

ç) A grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermayelerinin 10 milyon Türk Lirasından, B grubu yetkili müesseselerin ödenmiş sermayelerinin ise 5 milyon Türk Lirasından az olmaması,

d) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on ve daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler ile şirket genel müdürünün, yönetim kurulu üyelerinin, imza yetkisini haiz çalışanlarının ve A grubu yetkili müesseseler için iç kontrol görevlilerinin;

1) Müflis olmaması, konkordato ilan etmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi kararı verilmiş olmaması,

2) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar dahi süreli hapis veya cezası ne olursa olsun basit veya nitelikli zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda yer alan kaçakçılık suçları, resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, tefecilik, suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, 27/12/2020 tarihli ve 7262 sayılı Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanunun 5 inci maddesinde sayılan suçlar veya Devletin egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlar, Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, yabancı devletlerle olan ilişkilere karşı suçlar, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,

3) Başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl içerisinde; 4 üncü maddeye aykırı faaliyeti sebebiyle faaliyet izni veya şube faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilmiş yetkili müesseselerde ortaklığı bulunmaması veya genel müdür, yönetim kurulu başkanı, iç kontrol görevlisi ve yönetim kurulu üyesi görevlerinden birinde bulunmamış olması, 29 uncu maddenin dokuzuncu fıkrası kapsamında Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmuş olmaması; kendisinin, yüzde elli veya daha fazla pay sahibi olduğu şirketlerin pay sahibi olduğu dönemde veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin temsile yetkili olduğu dönemde ve yetkisiz döviz alım satımı ile ilgili olarak idari yaptırıma uğramamış olması,

4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan şirketlerinin vergi dairelerine 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcunun bulunmaması,

5) Gerekli mali güce ve işin gerektirdiği dürüstlük ile itibara sahip bulunması,

e) Hisse senetlerinin nama yazılı olması ve nakit karşılığı çıkarılması,

f) Ana sözleşmelerinin Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında mevzuat hükümlerine uygun olması,

şarttır.

Başvuru

(1) Yetkili müessese kurulması için Bakanlığa yapılacak başvuruya;

a) Şirket ana sözleşme taslağının,

b) Türkiye’de yerleşik her bir kurucu ortak ve tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler ile şirktüzel kişi ortaklarla ilişkili kişilerin;

1) Müflis olmadıklarına, konkordato ilan etmiş olmadıklarına ve haklarında iflasın ertelenmesi kararı verilmediğine ilişkin yazılı beyanlarının,

2) Başvuru tarihi itibarıyla son beş yıl içerisinde; 4 üncü madde hükümleri kapsamında faaliyet izni veya şube faaliyet izni Bakanlıkça iptal edilmiş yetkili müesseselerde ortaklığı bulunmadığına veya yönetim kurulu başkanı, yönetim kurulu üyesi, genel müdür veya iç kontrol görevlisi görevlerinden birinde bulunmamış olduğuna, 29 uncu maddenin dokuzuncu fıkrası kapsamında Bakanlığa gerçeğe aykırı bilgi ve belge sunmadıkları ile kendisinin, pay sahibi olduğu şirketlerin veya daha önce temsile yetkili olarak çalıştığı iş yerlerinin yetkisiz döviz alım satımı ile ilgili olarak idari yaptırıma uğramadıklarına dair yazılı beyanlarının,

3) Adli sicil kaydına ilişkin belgelerin, başvuru sahibinin tüzel kişi olması durumunda, tüzel kişi kurucuların yönetim kurulu başkanı, genel müdür ve yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan ortaklarının adli sicil kaydına ilişkin belgelerin,

4) Kendileri ile yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan şirketlerinin vergi dairelerine 6183 sayılı Kanun kapsamında vadesi geçmiş borcu bulunmadığına dair bağlı bulunulan vergi dairesinden alınacak belgenin,

5) Gerçek kişiler için bu Tebliğin Ek 1’inde, tüzel kişiler için Ek-2’sinde yer alan örneğe uygun şekilde ve noter huzurunda düzenlenip imza edilecek birer beyannamenin,

6) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin,

eklenmesi zorunludur.

Kuruluş izni

(1) Kurucular, 7 nci maddede belirtilen bilgi ve belgeler ile birlikte yetkili müessese kurmak amacıyla kuruluş izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunurlar.

(2) Başvuruları Bakanlıkça uygun görülenlere, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri dâhilinde anonim şirket kurabilmeleri için izin verilir.

(3) Yetkili müessese kurmak için kuruluş izni alan kurucular, faaliyet izni alana kadar faaliyette bulunamazlar.

Yetkili müessese faaliyet izni

(1) Kurucular, kuruluş izni tarihinden itibaren 90 gün içerisinde yetkili müessesenin kuruluş işlemlerini tamamlayarak faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunurlar. Söz konusu süre içerisinde başvuru yapmayan şirketlerin kuruluş izni iptal edilmiş sayılır. Bakanlık zorunlu hallerin tevsiki kaydıyla söz konusu süreyi en fazla 90 güne kadar uzatabilir.

(2) Faaliyet izni almak üzere yapılacak başvuruya;

a) Ana sözleşmenin yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshası,

b) Ortaklar tarafından şirket ana sözleşmesinde taahhüt edilen asgari şirket sermayesinin nakden ve defaten ödendiğini gösterir bankadan alınacak belge,

c) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğini tevsik eden belge,

ç) 14 üncü madde hükümleri kapsamında, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde öngörülen ödenmiş sermaye miktarının onda birine karşılık gelen tutarın Kamu Sermayeli Bankalar veya kamu sermayeli bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya kamu/özel sermayeli bankalardan alınacak aynı tutarda teminat mektubu,

d) A ve B grubu yetkili müesseseler için başvuruda bulunulacak faaliyet bölgesine ilişkin Yönetmeliğin Ek-1’inde belirtilen başvuru ücretinin yatırıldığını tevsik eden belge,

e) 26 ncı maddede düzenlenen kamera ve görüntü kayıt sisteminin usulüne uygun olarak kurulduğunu tevsik eden belgeler,

f) Bakanlıkça kurumsal yönetime ilişkin belirlenecek veya talep edilecek diğer şartları taşıdığına dair bilgi ve belgeler,

g) Şirketin yönetim kurulu üyelerinin, imza yetkisini haiz çalışanlarının atanmasına ilişkin belgeler ile söz konusu kişiler için 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler,

ğ) A grubu yetkili müesseseler için genel müdür ile bir veya birden fazla iç kontrol görevlisi atandığına ve gerekli yetkilerle donatıldığına dair yönetim kurulu kararı ile söz konusu kişiler için 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler,

h) Bu Tebliğ kapsamında yayımlanan genelgeler uyarınca sunulması gereken belgeler,

ı) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler,

eklenir.

(3) Bakanlıkça yapılan inceleme neticesinde durumları uygun görülen yetkili müesseselere faaliyet izni verilerek, şirket adına “Yetkili Müessese Faaliyet İzin Belgesi” düzenlenir.

(4) Yetkili müesseseler faaliyette bulunmak üzere izin alınan adreste faaliyete başlandığına dair ilgili vergi dairelerinden alınacak yoklama tutanağını, faaliyet izin tarihinden itibaren 90 gün içerisinde Bakanlığa göndermek zorundadır.

(5) Yetkili müesseseler internet sitelerinin açıldığını ve merkezlerinin açık adresinin resmî internet sitesine eklendiğini faaliyet izni almadan önce Bakanlığa bildirmek zorundadır.

Grup dönüşümü

(1) Bakanlıktan faaliyet izni almış yetkili müesseselerin A grubundan B grubuna geçiş veya B grubundan A grubuna geçişleri Bakanlık iznine tabidir.

(2) Bakanlığa yapılacak başvuruya, yönetim kurulu kararının, ana sözleşme değişiklik taslağının, 6 ncı madde uyarınca sağlanması gereken şartların sağlandığını tevsik eden belgelerin ve Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin eklenmesi zorunludur.

(3) Bu madde uyarınca yapılacak izin başvurularında; dönüşmek istenilen grup için ilgili faaliyet bölgesi itibarıyla Yönetmeliğin Ek-1’inde belirtilen ücretin mevcut grup için belirlenen ücretten yüksek olması durumunda faaliyet izni verilmesi öncesinde ücretler arasındaki farkın yatırıldığını tevsik eden belgenin Bakanlığa sunulması zorunludur. Dönüşmek istenilen grup için belirlenen ücretin mevcut grup için belirlenen ücretten düşük olması durumunda başvurana herhangi bir fark geri ödemesi yapılmaz.

Yurt dışında yerleşiklere ilişkin hükümler

(1) Yurt dışında yerleşik kişilerden yetkili müessese kuruluş izni için istenecek bilgi ve belgeler hakkında 7 nci maddede yer alan hükümler kıyasen uygulanır.

(2) Birinci fıkranın uygulanması ile ilgili olarak aşağıda belirtilen şartlar aranır:

a) Yurt dışından temin edilecek belgelerin ilgili ülkenin yetkili makamlarınca ve Türkiye’nin o ülkedeki konsolosluğunca veya Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan ve 20/6/1984 tarihli ve 3028 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunan Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi hükümlerine göre onaylanmış olması ve başvuruya belgelerin noter onaylı tercümelerinin de eklenmesi.

b) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerden istenilecek belgelerin bu kişilerin yerleşik olduğu ülkede kayıtların tutulduğu bir merci ya da sistem olmaması nedeniyle temin edilememesi durumunda, bu durumun ilgili ülkenin yetkili mercilerinden alınacak bir belge ile Bakanlığa tevsik edilmesi.

(3) Bulundukları ülkede döviz alım satım işleri ile iştigal eden yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de şube kuruluş izni başvurularında;

a) Şirketin kurulduğu ülke resmî makamlarınca onaylı ana sözleşmesi ve Türkçe çevirisinin,

b) Şirketin kurulduğu ülke resmî makamlarınca onaylı döviz alım satım işleriyle iştigal ettiğini ve bu konuda herhangi bir kısıtlaması bulunmadığını gösterir belge ve Türkçe çevirisinin,

c) Faaliyette bulunmak istediği konulara göre 6 ncı maddede yer alan şartları yerine getirdiğini tevsik eden belgelerin,

ç) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer belgelerin,

eklenmesi zorunludur.

Şube açma izni

(1) A grubu yetkili müesseselerin şube açmaları Bakanlığın iznine tabidir. Şube açmak üzere yapılacak başvurulara yönetim kurulu kararının ve Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgelerin eklenmesi zorunludur.

(2) B grubu yetkili müesseseler şube açmak için Bakanlığa başvuruda bulunamaz ve yeni şube açamazlar.

(3) A grubu yetkili müesseselerin şube açma izin başvurularında aşağıdaki kurallar uygulanır:

a) Merkezi 1 numaralı faaliyet bölgesinde bulunan A grubu yetkili müesseseler tüm faaliyet bölgelerinde şube açabilirler.

b) Merkezi 2 numaralı faaliyet bölgesinde bulunan A grubu yetkili müesseseler yalnızca 2, 3 ve 4 numaralı faaliyet bölgelerinde şube açabilirler.

c) Merkezi 3 numaralı faaliyet bölgesinde bulunan A grubu yetkili müesseseler yalnızca 3 ve 4 numaralı faaliyet bölgelerinde şube açabilirler.

ç) Merkezi 4 numaralı faaliyet bölgesinde bulunan A grubu yetkili müesseseler yalnızca 4 numaralı faaliyet bölgesinde şube açabilirler.

d) A grubu yetkili müesseseler (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde yer alan şartlar haricinde şube açmak için başvuruda bulunamaz ve yeni şube açamazlar.

Şube faaliyet izni

(1) A grubu yetkili müesseseler şube açma izni tarihinden itibaren 90 gün içerisinde ilgili şubenin kuruluş işlemlerini tamamlayarak faaliyet izni almak üzere Bakanlığa başvuruda bulunurlar. Söz konusu süre içerisinde başvuru yapmayan şirketlerin şube açma izni iptal edilmiş sayılır.

(2) Şube faaliyet izni almak üzere yapılacak başvuruya;

a) Her bir şube için 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen ödenmiş sermayeye 3 milyon Türk Lirası ilave edildiğine ilişkin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin bir nüshası ve artırılan sermayenin tamamının ödendiğini gösterir bankadan alınacak belge,

b) Her bir şube için şirket adına 14 üncü madde hükümleri kapsamında, bu fıkranın (a) bendinde yer alan ilave ödenmiş sermaye miktarının onda birine karşılık gelen tutarın kamu sermayeli bankalardan birine yatırıldığını tevsik eden belge veya kamu/özel sermayeli bankalardan alınacak aynı tutarda teminat mektubu,

c) Her bir yeni şube için başvuruda bulunulacak faaliyet bölgesine ilişkin Yönetmeliğin Ek-1’inde belirtilen ücretin yatırıldığını tevsik eden belge,

ç) Şubenin tescil edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshası,

d) 492 sayılı Kanun uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğini tevsik eden belge,

e) Şube adının ve açık adresinin yetkili müessesenin resmî internet sitesine eklendiğini tevsik eden belge,

f) Bakanlıkça gerekli görülecek diğer bilgi ve belgeler,

eklenir.

(3) Bakanlıkça yapılan inceleme neticesinde durumları uygun görülen şubelere Bakanlıkça "Şube Faaliyet İzin Belgesi" verilir.

(4) Bulundukları ülkede döviz alım satım işleri ile iştigal eden yurt dışında yerleşik kişilerin Türkiye'de şube açmalarında 10 uncu madde hükümleri uygulanır. Açılan ilk şube veya şubelerden birisi şirketin Türkiye merkezi kabul edilir.

(5) Yetkili müesseselerin 6102 sayılı Kanun çerçevesinde birleşmeleri halinde aşağıda yer alan hükümler uygulanır:

a) A grubu yetkili müesseseler, birleşip A grubu yetkili müessese olarak faaliyet gösterebilirler.

b) B grubu yetkili müesseseler, birleşip B grubu yetkili müessese olarak faaliyet gösterebilecekleri gibi, 6 ve 9 uncu maddelerde yer alan şartları sağlamak ve Bakanlıktan izin almak kaydıyla A grubu yetkili müesseseye dönüşmek suretiyle faaliyet gösterebilirler.

c) Yetkili müesseselerin birleşmeleri durumunda söz konusu işlemler öncesinde Bakanlıktan izin alınması zorunludur.

ç) Devralma yoluyla birleşmede devrolunan şirketin merkez ve şubeleri sayılarının toplamlarına kadar yeni şube açılabilir. Yeni kuruluş şeklinde birleşme işleminde ise birleşen şirketlerin merkez ve şube sayıları toplamından bir eksik sayıda yeni şube açılabilir.

d) B grubu yetkili müesseselerin aralarında birleşmesi veya A grubu yetkili müesseselerin aralarında birleşmesi halinde 30 gün içerisinde;

1) Devrolunan şirketlerin ve varsa şubeleri adına düzenlenmiş faaliyet izin belgelerinin,

2) Ortadan kalkan şirketlerin ve varsa şubeleri adına düzenlenmiş faaliyet izin belgelerinin,

3) Birleşme işleminin ticaret siciline tescil edildiğine ilişkin belgenin,

Bakanlığa tevdii zorunludur.

e) Bu madde kapsamındaki birleşme işlemlerinde verilen faaliyet izinleri için Yönetmeliğin Ek-1’inde belirtilen ücretler alınmaz.

(6) Yetkili müesseseler kapanan şubelerini kapanış tarihini izleyen 30 gün içinde kapanışa ilişkin vergi dairesinden alınacak belgelerle birlikte Bakanlığa bildirmek zorundadır ve kapanışı aynı gün içerisinde internet sitesi aracılığıyla ve kapanan şubede yazılı olarak duyurmak zorundadır. Kapanan şubeye ait Şube Faaliyet İzin Belgesinin şube kapanış tarihinden itibaren 5 gün içerisinde Bakanlığa iade edilmesi zorunludur.

(7) Yetkili müesseseler faaliyette bulunmak üzere izin alınan adreste faaliyete başlandığına dair ilgili vergi dairelerinden alınacak yoklama tutanağını faaliyet izin tarihinden itibaren 90 gün içerisinde Bakanlığa göndermek zorundadır.

İzin belgesi

(1) Şirket adına düzenlenen "Yetkili Müessese Faaliyet İzin Belgesi" ve "Şube Faaliyet İzin Belgesi" iş yerinde herkesin görebileceği şekilde asılı bulundurulmak zorundadır.

(2) 492 sayılı Kanun uyarınca ödenmesi gereken harcın ödendiğinin tevsik edilmesi kaydıyla, kaybedilen veya herhangi bir nedenle Bakanlıkça yenilenmesi istenilen Yetkili Müessese Faaliyet İzin Belgesi ile Şube Faaliyet İzin Belgesinin yenisi ilgilinin talebi üzerine düzenlenebilir.

(3) Yetkili Müessese Faaliyet İzin Belgesi bulunmayan gerçek veya tüzel kişiler ticari amaçla döviz alım satımı yapamazlar.

(4) Yetkili müesseselerin A grubu veya B grubu olduklarını belirtir ibareleri Bakanlıkça belirlenecek esaslar dâhilinde iş yerlerinde herkesin görebileceği şekilde bulundurmaları zorunludur.

(5) Yetkili müesseselerin ABD Doları ile Avro olmak üzere en az iki döviz kurunun alış ve satış bilgilerini herkesin görebileceği şekilde iş yerlerinde bulundurmaları zorunludur.

Bloke hesabı ve teminat mektubu

(1) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca yetkili müesseseler tarafından kamu sermayeli bankalardan birine yatırılan tutarlar, mevduat bankaları için mevduat hesaplarında, katılım bankaları için katılım fonu hesabında bloke olarak izlenir, kamu/özel sermayeli bankalardan alınan teminat mektupları ise Bakanlıkta muhafaza edilir. Herhangi bir nedenle faaliyetin sona ermesi halinde, bu tutarlardan öncelikle vergi, resim ve harç yükümlülükleri karşılandıktan sonra kalan tutar Bakanlığın talimatı üzerine ilgili şirkete ödenir.

(2) Söz konusu tutarların haciz işlemine, icra takibine veya ihtiyati tedbire konu edilmesi halinde, haciz işleminin, icra takibinin veya ihtiyati tedbirin kaldırılması için Bakanlıkça ilgili yetkili müesseseye 90 günlük süre verilir. Haciz işlemi veya icra takibi devam ettiği sürece hesaptaki tutarlar yetkili müesseseye ödenmez ve teminat mektubu yetkili müesseseye iade edilmez.

(3) Bu hesaptaki tutarların vadesi ile faiz oranı veya kar payının kamu sermayeli bankalarla yetkili müessesenin yapacağı anlaşmaya göre serbest olarak tayin edilmesi esas olup, söz konusu faiz veya kar payının yetkili müesseseler tarafından tasarrufu serbesttir. Teminat mektuplarına ilişkin Bakanlıktan faiz, kâr payı ve diğer isimler adı altında hiçbir bedel talep edilemez.

(4) Merkez ve şubeler adına yatırılan tutarlar tek bir hesapta izlenmek zorundadır.

(5) Bloke hesabın veya teminat mektubunun değiştirilmesi durumunda yetkili müessese tarafından aynı tutarda bloke hesap açılması veya teminat mektubu alınması ve bu durumun tevsik edici belgelerle Bakanlığa bildirilmesi zorunludur. Bakanlık söz konusu bildirimi müteakip gerekli işlemlerin yapılması için ilgili bankalara bildirimde bulunur veya teminat mektubunu iade eder.

Kurumsal yönetim ve iç sistemler

(1) Yetkili müesseselerin kurumsal yönetimine ilişkin yapı ve süreçler ve bunlara ilişkin esaslar Bakanlık tarafından belirlenir.

(2) B grubu yetkili müesseselerin aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:

a) Hizmetin gerektirdiği yeterli mekân ve teknik donanımın sağlanmış, iş yerinin amaca uygun olarak tefriş edilmiş olması.

b) Bakanlıkça belirlenecek unvan ve görevdeki personelin Bakanlık internet sitesinde ilan edilecek eğitimlere katılması ve söz konusu eğitimleri başarıyla tamamlaması.

c) Bakanlığın talep edeceği bilgi ve ödeme kaydedici cihaz sistemlerinin kurulması.

ç) 27 nci maddede belirtilen şartları haiz internet sitesinin kurularak usulüne uygun şekilde ilan edilmesi.

d) 26 ncı maddede öngörülen kamera ve görüntü kayıt sisteminin usulüne uygun şekilde kurulması.

(3) A grubu yetkili müesseselerin, ikinci fıkrada B grubu yetkili müesseselere ilişkin olarak sayılan şartların yanı sıra aşağıdaki şartları taşıması zorunludur:

a) Genel müdürünün en az 3 yıl ekonomi, finans, yetkili müessese ve/veya kıymetli maden işletmeciliği konularında deneyime sahip ve lisans düzeyinde eğitimini tamamlamış olması.

b) İç kontrol görevlisinin en az lisans düzeyinde eğitimini tamamlamış olması.

c) Tüm iş ve işlemlerinin, kambiyo mevzuatı ve ilgili diğer mevzuata, şirketin iç yönergeleri ile yönetim stratejisi ve politikalarına uygunluğunun sürekli kontrol edilmesi, denetlenmesi ile hata, hile ve usulsüzlüklerin tespiti ve önlenmesi amacıyla risk yönetim sistemleri de dâhil olmak üzere etkin bir iç kontrol sistemi kurması.

ç) Faaliyet konularına ve şubenin ihtiyacına uygun sağlıklı bir yönetimin, merkez ile irtibatlı ve Bakanlığın düzenlemelerine uygun muhasebe sistemi ile kayıt ve belge düzeninin, süratli bir iş akışı ve iletişimin kurulmuş, şube uhdesinde bulunacak varlıklara ilişkin sigorta dâhil olmak üzere gerekli güvenlik önlemlerinin alınmış bulunması.

d) 11/10/2006 tarihli ve 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve dolandırıcılığın önlenmesi için şubeler tarafından kullanılacak iç kontrol yöntemlerinin oluşturulması ve şubelerin merkezi bir sistem aracılığıyla gözetiminin sağlanması.

e) 16 ncı madde kapsamında, 1567 sayılı Kanun, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve bu Tebliğ ile bu Kanun, Karar ve Tebliğe dayanılarak yürürlüğe konulan mevzuatla getirilen yükümlülüklere uyum sağlamak amacıyla bir iç kontrol sistemi oluşturulması ve yönetim kurulunca bir veya birden fazla iç kontrol görevlisi atanması ve gerekli yetkilerle donatılması.

f) Bakanlığın talep edeceği diğer kurumsal yönetim şartlarının sağlanması.

(4) Yetkili müesseselerde pay sahipliği bulunmayan kişilerin şirketi münferiden temsile yetkili kılınması mümkün bulunmamaktadır. Bu kişilerin şirkette en az yüzde elli ve üzeri paya sahip hissedar veya hissedarlarla müştereken temsile yetkili kılınması mümkündür.

İç kontrol görevlisi ve iç kontrol sistemi

(1) A grubu yetkili müesseseler bu Tebliğde belirtildiği şekilde iç kontrol görevlisi atayarak Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar dâhilinde iç kontrol sistemi oluşturmak zorundadır.

(2) A grubu yetkili müesseseler için öngörülen iç kontrole ilişkin hususlar, dışarıdan hizmet alımı yoluyla da yapılabilir.

Asgari ödenmiş sermaye tutarları

(1) Yetkili müesseselerin özkaynaklar toplamı tutarının, asgari ödenmiş sermaye tutarının altına düşmemesi zorunludur. Asgari ödenmiş sermaye tutarı, her bir yetkili müessese için 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen tutarlar ile şubesi bulunan yetkili müesseselerde her bir şube için 12 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) bendinde yer alan tutarların toplamından oluşur.

Adres ve unvan değişikliği

(1) Yetkili müesseselerin merkez ve şubeleri, Bakanlığa bildirdikleri adresleri dışında bir yerde faaliyette bulunamazlar.

(2) Yetkili müesseselerin aynı faaliyet bölgesi haricinde yapacakları merkez veya şube adres değişiklikleri Bakanlığın iznine tabidir.

(3) Yetkili müesseselerin adres değişikliği başvurularında; adresin taşınmak istediği faaliyet bölgesi için Yönetmeliğin Ek-1’inde belirtilen ücretin mevcut adresin bulunduğu faaliyet bölgesi için belirlenen ücretten yüksek olması durumunda adres değişikliği izni başvurusuna ücretler arasındaki farkın yatırıldığını tevsik eden belgenin eklenmesi zorunludur. Adresin taşınmak istediği faaliyet bölgesi için belirlenen ücretin mevcut adresin bulunduğu faaliyet bölgesi için belirlenen ücretten düşük olması durumunda başvurana herhangi bir fark geri ödemesi yapılmaz.

(4) İzne tabi olup olmadığına bakılmaksızın yetkili müesseselerin merkez veya şube adres değişikliklerinde, yeni adreste işe başlanıldığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde eski adresin terkedildiğine ve yeni adreste işe başlanıldığına dair ilgili vergi dairelerinden alınacak belgelerle birlikte, ilgili merkez ve şubenin telefon numarası, faks, e-posta, KEP adresi ile serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavir bilgileri ile Bakanlıkça talep edilecek diğer bilgi ve belgelerin Bakanlığa bildirilmesi zorunludur. Ayrıca yeni adresin tescil ve ilan edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshasının yeni adreste işe başlanıldığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. İşe başlama tarihi olarak başka bir tespit bulunmaması durumunda adresin Ticaret Siciline tescil tarihi esas alınır.

(5) A grubu yetkili müesseseler ile 12 nci maddenin beşinci fıkrası kapsamında birleşen B grubu yetkili müesseseler, merkez ve şubelerinin adresleri altında birleşilen veya devralan şirket internet sitesinde bu durumu yayımlamak zorundadır. Yayımlanan adreslerde meydana gelen değişiklikler yeni adreste işe başlanıldığı tarih itibarıyla internet sitesinde ilan edilir.

(6) Yetkili müesseselerin unvan değişikliği Bakanlığın iznine tabidir.

(7) Yetkili müessese unvan değişikliği iznini müteakip ilgili vergi dairesinden alınacak yeni unvan için cari yılın ve eski unvan için cari yıl dâhil son beş yılın harçlarının ödendiğini tevsik eden belgelerin ve yeni unvanın tescil ve ilan edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir nüshası ile Bakanlıkça talep edilecek diğer bilgi ve belgelerin 30 gün içerisinde Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.

Hisse devirleri

(1) Yetkili müesseselerin hisse devirleri Bakanlığın iznine tabidir.

(2) Bakanlığa yapılacak izin başvurularında, hisseleri devralacak gerçek kişiler ile hisseleri devralacak tüzel kişilerde yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan ortakların kurucu ortaklarda aranılan şartları haiz olması ve bu durumun 7 nci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen belgeler ile tevsiki gereklidir.

(3) Bu madde kapsamında yapılan hisse devirlerine ilişkin noter onaylı yönetim kurulu kararı ile değişikliğin tescil edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneğinin veya hisse devirlerine ilişkin pay defterinin ilgili sayfalarının noter onaylı örneğinin hisse devir tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa gönderilmesi zorunludur.

(4) Yetkili müessese hakkında kambiyo mevzuatı ve diğer ilgili mevzuat kapsamında devam eden bir inceleme olması durumunda, inceleme sonuçlanana kadar hisse devri izni verilmez.

(5) Yetkili müessese hakkında haciz, icra takibi veya ihtiyati tedbirin söz konusu olması halinde haciz işlemi, icra takibi veya ihtiyati tedbir kaldırılana kadar hisse devri izni verilmez.

(6) Hisseleri devralanların, hisse devri öncesinde şirketin tüm mal varlığı ile her türlü arşivini, defterlerini, muhasebe kayıtlarını ve belgelerini de devralmak üzere devredenle bir protokol yapması zorunludur.

(7) Yetkili müesseselerin hisselerinin devrine yönelik izin başvurularında; Yönetmelikte bu kapsamda belirlenen ücretin yatırıldığını tevsik eden belgenin eklenmesi zorunludur. Ancak söz konusu hisselerin veraset yoluyla intikal etmesi veya hisseleri devralacak kişinin mevcut hisse sahibi kişinin alt soy veya üst soyu olması durumunda ücret alınmaz.

Bilgi verme

(1) Yetkili müesseseler, Bakanlık internet sitesinde veya bilgi sistemlerinde belirtilen her türlü bilgi ve belgeyi belirtilen şekil ve sürelerde Bakanlığa göndermek zorundadır.

(2) Yetkili müesseseler yıllık bilanço ve kar/zarar tablolarının onaylı örneklerini ilgili oldukları yılı takip eden yılın en geç Nisan ayı sonuna kadar Bakanlığa göndermek zorundadır.

(3) Yetkili müesseselerin ortakları, tüzel kişi ortaklarında yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, genel müdür veya yöneticileri, imza yetkisini haiz çalışanları, iç kontrol görevlileri, serbest muhasebecileri/serbest muhasebeci mali müşavirleri/yeminli mali müşavirlerine ilişkin bilgi ve iletişim bilgilerinde meydana gelen değişiklikler ile vezne görevlileri ve diğer tüm çalışanlarına ilişkin bilgilerde meydana gelen değişikliklerin, değişiklik tarihinden itibaren 10 gün içerisinde Bakanlığa bildirilmesi zorunludur.

(4) Yetkili müesseselerin bağımsız denetime tabi olmaları durumunda bağımsız denetim raporu, yetkili müessesenin internet sitesinde en geç ilgili oldukları yılı takip eden yılın Haziran ayı sonuna kadar yayımlanır.

(5) Yetkili müesseseler, faaliyete ara verecek merkez ve/veya şubelerini, faaliyete ara verme tarihinden itibaren 10 gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır. Faaliyete ara veren yetkili müesseselerin bu süre içerisinde doğacak olan idari ve mali yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekmektedir. Faaliyete ara veren yetkili müesseseler verilen aranın bitmesini müteakip 10 gün içerisinde faaliyete başladıklarını Bakanlığa bildirmek zorundadır.

(6) Bakanlık, yetkili müesseselerden gerek görülen her türlü bilgi ve belgeyi belirleyeceği şekil, ortam ve sürelerde isteyebilir.

(7) Bu Tebliğ uyarınca başvurulardan, başvurulara ilişkin belgelerden ve bildirilmesi zorunlu olan durumlardan hangilerinin Bakanlığa bilgi sistemleri aracılığıyla ve ne şekilde iletileceğine ilişkin usul ve esaslar Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.

(8) A grubu yetkili müesseseler 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (ç), (e) ve (g) bentlerinde belirtilen faaliyetlerin hangilerini icra ettiklerini söz konusu faaliyete başladıkları tarihten itibaren 30 gün içerisinde tevsik edici belgelerle birlikte Bakanlığa bildirmek zorundadır.

(9) Yetkili müesseseler, ödenmiş sermayelerinde meydana gelen değişiklikleri değişikliğe ilişkin noter onaylı yönetim kurulu kararı ile değişikliğin tescil edildiği Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin bir örneği ve pay defterinin ilgili sayfalarının noter onaylı örnekleri ile birlikte değişiklik tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa bildirmek zorundadır.

(10) Yetkili müesseseler, 23 üncü madde uyarınca açılan yabancı para alım satım hesapları ile şirketin bankalardaki diğer tüm hesaplarına ilişkin bilgileri Bakanlığa hesap açılışını ve kapanışını müteakip 30 gün içerisinde bildirmek zorundadır.

Hesap ve belge düzeni

(1) Yetkili müesseseler;

a) 6102 sayılı Kanun ve 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre işletmenin ihtiyacına uygun birinci sınıf tacirlerin tutmak zorunda oldukları defter ve kayıtları tutmak,

b) Her bir işlem itibarıyla döviz, TL veya kıymetli maden kabul edildiği anda ilgisine göre DAB, DSB, Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım Belgesi, Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi düzenlemek,

c) Faaliyet konuları ile ilgili olarak ilgili mevzuatta düzenlenmesi zorunlu olan diğer belgeleri düzenlemek ve gerekli kayıtları usulüne uygun şekilde tutmak ve düzenlenen belgeler ile tutulan kayıtları en az 5 yıl süreyle saklamak,

zorundadır.

(2) Yetkili müesseseler gerçekleştirdikleri her işleme benzersiz işlem numarası vermek zorundadır. Benzersiz işlem numarasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.

(3) Vezne görevlileri ilgisine göre gerekli belgelerin düzenlenmesi ve bu belgelerin müşterilere teslim edilmesi konusunda gerekli özeni göstermekle yükümlüdürler.

(4) Yetkili müesseseler tarafından müşterilerle iş yerinde gerçekleştirilen fiziki teslimler dışında kalan tüm kasa giriş ve çıkışlarının sevk irsaliyesi ve benzeri belgelerle giriş ve çıkış anında kayıt altına alınması zorunludur.

(5) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında gerçekleştirilen işlemlerde, müşterinin T.C. Kimlik Numarasını/Pasaport Numarasını ve/veya Vergi Kimlik Numarasını, işlem tarihini, saatini ve miktarını gösterecek şekilde her bir işlem itibarıyla ayrı bir hesap veya deftere kaydının yapılması zorunludur.

(6) Yetkili müesseseler gerçekleştirdikleri 100 ABD Doları ve/veya karşılığı Türk Lirası tutarını aşan işlemler içinmüşterinin T.C. Kimlik Numarasını/Pasaport Numarasını ve/veya Vergi Kimlik Numarasını müşteriden temin ederek her bir işlem itibarıyla kayıt altına almak zorundadır. Müşteri tarafından beyan edilen T.C. Kimlik Numaraları/Pasaport Numaraları vezne görevlileri tarafından kişinin fotoğrafının yer aldığı Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı veya Pasaport üzerinden, Vergi Kimlik Numarası ise bunlara ek olarak kişinin söz konusu şirket adına işlem yapmaya yetkili olduğunu belirten belgeler üzerinden kontrol edilerek kayıt altına alınır. Söz konusu bilgiler, ilgisine göre düzenlenen belgeler üzerine kayıt edilir.

Müşteri tanıma kuralı

(1) Yetkili müesseseler, 5549 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatta yer alan yükümlülüklerini yerine getirmek zorundadır.

(2) Ön ödemeli kartlara ilişkin yapılan tüm işlemlerde tutar sınırlaması olmaksızın kimlik bilgilerinin tespit edilmesi zorunludur.

Çerçeve sözleşme imzalama yükümlülüğü

(1) A grubu yetkili müesseseler 4 üncü maddenin ikinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar aracılığıyla yapılacak yabancı para alım satım işlemlerini sürekli iş ilişkisi içerisinde bulunacağı müşterileriyle yapmaya başlamadan önce, yazılı bir sözleşme taslağını müşteriye fiziki olarak vermek zorundadır. Bu sözleşme, yetkili müesseseyle müşterisi arasındaki sürekli ilişkiyi genel olarak düzenleyen, başlangıçta bir kez akdedilen ve münferit işlemlerin esasını oluşturan bir çerçeve anlaşmasıdır.

(2) Çerçeve sözleşmenin bir örneği, sözleşmenin yapılmasını takiben kağıt üzerinde veya elektronik ortamda müşteriye verilir.

(3) Çerçeve sözleşme yapılan her müşteriye ayrı bir müşteri numarası verilir. Bir müşteriye verilmiş olan müşteri numarası, çerçeve sözleşmesinin sona erme tarihi üzerinden 10 yıl geçmedikçe bir başka müşteriye verilemez.

(4) Çerçeve sözleşme kullanımına ilişkin Bakanlıkça belirlenecek diğer usul ve esaslar Bakanlık internet sitesinde yayımlanır.

Yabancı para alım satım hesaplarının işleyişi

(1) A grubu yetkili müesseseler tarafından transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar aracılığıyla ve B grubu yetkili müesseseler tarafından bankalar aracılığıyla yapılan transfer yoluyla yabancı para alım satım işlemlerinde aşağıda belirtilen esaslar uygulanır:

a) Aynı iş günü içerisinde transfer emrinin verilmesi veya işleme konu fiziki teslimatın yapılması şarttır.

b) A grubu yetkili müessese, transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar üzerinden transfer yoluyla müşterilerine yabancı para alım satım hizmeti sunarken sadece alım satım için kullanılmak amacıyla her bir para cinsi için ayrı ayrı olmak üzere bankalar nezdinde vadesiz hesap veya özel cari hesap, ödeme kuruluşları nezdinde ödeme hesabı ve elektronik para kuruluşları nezdinde hesap açmak zorundadır.

c) B grubu yetkili müessese, bankalar üzerinden transfer yoluyla müşterilerine yabancı para alım satım hizmeti sunarken sadece alım satım için kullanılmak amacıyla her bir para cinsi için ayrı ayrı olmak üzere bankalar nezdinde vadesiz hesap veya özel cari hesap açmak zorundadır.

ç) Her bir para cinsi için farklı bankalarda hesap açılabilir. Ancak bir bankada bir para cinsi için birden fazla hesap açılamaz. Merkez ve şubeler için ayrı hesaplar açılabilir. Söz konusu hesaplar yabancı para alım satım işlemleri dışında herhangi bir işlem için kullanılamaz. Yabancı para alım satım işlemi için müşteriler tarafından bu hesaplara gönderilen tutarlar işlem gerçekleştirilene kadar yetkili müessese tarafından herhangi bir şekilde değerlendirilemez.

d) Yetkili müesseselerin söz konusu hesapların yalnızca yabancı para alım satımı için kullanılacağını A grubu için ilgili transfer gerçekleştirebilen kuruluşlara ve B grubu için bankalara hesap açılırken bildirmesi gerekir.

e) Yetkili müessese, yabancı para alım satım hesaplarında bulunan tutarlara ilişkin kayıtları, her bir müşteri bazında takibini sağlayacak şekilde tutar.

f) Yetkili müesseseler bu Tebliğ kapsamında yürütecekleri faaliyetlerin sürekliliğine ve yabancı para alım satım hesapları ve müşteri bilgilerinin güvenliğine ve gizliliğine dair gerekli tedbirleri almak zorundadır.

g) A grubu yetkili müesseseler yabancı para alım satımı hesaplarında bulunan tutarlara ilişkin kendi kayıtları ile transfer gerçekleştirebilen kuruluşlardan alınacak hesap ekstrelerini karşılaştırarak kayıtların mutabakatını sağlamakla yükümlüdür. B grubu yetkili müesseseler yabancı para alım satımı hesaplarında bulunan tutarlara ilişkin kendi kayıtları ile bankalardan alınacak hesap ekstrelerini karşılaştırarak kayıtların mutabakatını sağlamakla yükümlüdür. Zamanlama farkından kaynaklanan uyumsuzluklar hariç olmak üzere mutabakat sağlanmasına ilişkin yapılan her türlü düzeltme işleminin kaydının saklanması zorunludur.

ğ) Yabancı para hesaplarının mutabakat işlemlerine ilişkin ekstreler yetkili müesseseler tarafından 8 yıl süreyle elektronik ortamda saklanır.

h) Müşteri tarafından başlatılan yabancı para alım satımında yetkili müessese, yabancı para alım satımının tam tutarının müşteri nezdine geçmesinden sorumludur. Transfer gerçekleştirebilen kuruluşlardan kaynaklanan teknik sıkıntılardan dolayı tutarların müşteri nezdine geçmemesi durumunda ilgili bankadan tevsik edici yazı alınması ve yetkili müessese tarafından ilgili yazının 5 yıl süreyle saklanması zorunludur.

ı) Yabancı para alım satım hesapları, yabancı para alım satım işlemi veya bu işlemlere ilişkin tutarların söz konusu hesaplara aktarılması dışında herhangi bir iş ve işlem için kullanılamaz veya teminat olarak gösterilemez.

i) Yabancı para alım satım hesaplarına her ne ad altında olursa olsun faiz ve/veya kâr payı işletilemez.

j) Yabancı para alım satım işlemlerinde yetkili müesseseye ait olmayan banka hesapları kullanılamaz.

(2) Kıymetli maden alım satım işlemlerinde kıymetli maden bedelinin bankalar veya transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar aracılığıyla transfer edilmesi durumunda yetkili müesseseye ait olmayan banka hesapları kullanılamaz.

Yabancı para alım satım hesaplarının bloke edilmesi

(1) Yetkili müessesenin faaliyet izninin iptal edilmesi veya iradi ya da zorunlu tasfiyeye tabi tutulması halinde yabancı para alım satım hesapları, müşterilerin haklarının tazmin edilmesi ve yetkili müessesenin bu Tebliğden kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilmesini teminen ilgili transfer gerçekleştirebilen kuruluşlar tarafından Bakanlık tarafından yapılacak bildirime istinaden bloke edilir. Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmesini müteakip hesaplar üzerindeki blokaj Bakanlık tarafından yapılacak bildirime istinaden kaldırılır.

Transfer emrinin alınması

(1) Transfer emrinin transfer gerçekleştirebilen kuruluşlara ulaştığı an, transfer emrinin alındığı an olarak kabul edilir. Transfer emrinin transfer gerçekleştirebilen kuruluşlara iş günü ya da mesai saatleri dışında ulaşması durumunda, transfer emri izleyen ilk iş günü alınmış sayılır.

Kamera ve görüntü kayıt sistemi

(1) Yetkili müesseseler Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kamera ve görüntü kayıt sistemini çalışır şekilde kurulu bulundurmak zorundadır. Kamera ve görüntü kayıt sistemleri ile elde edilen kayıtların kayıt tarihinden itibaren en az 1 yıl süreyle saklanması zorunludur.

(2) Yetkili müesseseler faaliyete ara verdikleri dönemde kamera ve görüntü kayıt sistemlerini çalışır durumda bırakmak zorundadır. Kamera ve görüntü kayıt sisteminin kapatılmasını zorunlu kılan tadilat ve benzeri mücbir sebep hallerinin varlığı durumunda önceden Bakanlığa bilgi verilmesi zorunludur.

(3) Yetkili müesseseler Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kamera sisteminin çalışıp çalışmadığına ilişkin her gün gerekli kontrolleri yapmak ve meydana gelen arızaları Bakanlığa ve sistemin bakımını üstlenen firmalara bildirmek zorundadır.

(4) Kamera ve görüntü kayıt sisteminin bu Tebliğde yer alan şartları taşıyacak şekilde kurulduğuna ilişkin söz konusu sistemleri kuran firmalardan belge alınması zorunludur.

(5) Yetkili müesseselerin kamera ve görüntü kayıt sistemleri ile elde edilen kayıtları haftalık olarak mevcut iş yerlerinden farklı bir lokasyonda veya bulut bilişim hizmetlerini kullanmak suretiyle aynı görüntü kalitesiyle yedeklemesi ve bu verileri en az 1 yıl süreyle saklaması zorunludur.

Tabela düzeni ve çalışma alanı

(1) Yetkili müesseseler, Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde tabela düzeni ve çalışma alanına ilişkin şartları yerine getirmekle yükümlüdürler.

İnternet sitesi

(1) Yetkili müesseseler, internet sitesi açmak ve erişilebilir şekilde bulundurmak zorundadır.

(2) Yetkili müesseselerin internet sitelerinde yayımlanacak asgari içerikler Bakanlık tarafından belirlenir.

(3) Merkezlerinin ve varsa şubelerinin adres ve iletişim bilgilerinin yetkili müessesenin internet sitesinde yayımlanması ve şubelerine ilişkin listenin güncel tutulması zorunlu olup, adres ve iletişim bilgilerinin, adres veya iletişim bilgisi değişikliğinin yapıldığı tarihten itibaren en geç beş gün içinde internet sitesinde yayımlanması zorunludur.

(4) Yetkili müesseseler A grubu veya B grubu olduklarını belirtir ibareleri internet sitelerinin giriş sayfalarında bulundurmak zorundadır.

Denetim

(1) Yetkili müesseselerin faaliyet ve işlemleri, 1567 sayılı Kanuna göre inceleme ve soruşturma yapmaya yetkili bulunan denetim elemanları ile ilgili mevzuat gereği denetim yapmaya yetkili merci ve elemanlar tarafından incelenebilir.

(2) Merkez Bankası yetkili müesseselerde inceleme yapmaya yetkilidir.

(3) Yetkili müesseseler birinci ve ikinci fıkrada geçen denetim elemanlarının ve mercilerin isteyecekleri her türlü bilgi, belge ve bunlara ilişkin kayıtları, kamera görüntülerini, faaliyet için kullanılan sistemlere erişimi sağlayacak şifrelerini, evrak ile defterlerini vermek ve inceleme için gerekli kolaylığı sağlamak zorundadır.

(4) Yetkili müesseseler denetimler esnasında, denetim elemanlarının gerekli gördüğü kasa sayımı ve benzeri tüm işlemler tamamlanana kadar geçici olarak işlemlerini durdurmak ve denetim için iş yerinde gerekli düzeni sağlamak zorundadır.

Yetkisiz faaliyette bulunan veya işlem yapanlar

(1) Yetkili müesseseler, daha önce yetkisiz döviz alım satım faaliyetinde bulunan kişileri istihdam edemezler. Yetkisiz döviz alım satım faaliyetinde bulunulan dönemde yetkisiz faaliyeti gerçekleştiren şirket veya iş yerinde, yüzde on veya daha fazla pay sahipliği olan veya temsile yetkili olarak çalışan kişiler de yetkili müesseselerce istihdam edilemez.

Yaptırım

(1) “Faaliyet İzin Belgesi” verilmesinden önce faaliyete geçen yetkili müessesenin kuruluş izni Bakanlıkça iptal edilir ve kurucuları ile şirket hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.

(2) “Şube Faaliyet İzin Belgesi” verilmesinden önce faaliyete geçen şubenin kuruluş izni Bakanlıkça iptal edilir ve şirket hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.

(3) Faaliyet izin ve şube faaliyet izin tarihlerinden itibaren 90 günlük süre içerisinde faaliyete geçilmediğinin tespiti halinde yetkili müesseseye faaliyete geçmesi için 60 güne kadar süre verilir. Bu sürenin bitimine rağmen faaliyete geçilmemesi halinde yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. İptal edilen “Yetkili Müessese Faaliyet İzin Belgesi” ve/veya “Şube Faaliyet İzin Belgesi” nin, iptal işleminin tebliğinden itibaren 5 gün içerisinde Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. Aksi takdirde şirket hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.

(4) Yetkili müessesenin merkez veya şubesinin aralıksız 120 günden daha fazla süreyle faaliyetine ara verdiğinin tespiti halinde yetkili müesseseye faaliyete geçmesi için 60 güne kadar süre verilir. Bu sürenin bitimine rağmen faaliyete geçilmemesi halinde yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Ancak mücbir sebep hallerinin varlığı ve tevsiki halinde Bakanlık faaliyet izninin iptal edilmemesi hususunu değerlendirmeye yetkilidir.

(5) 4 üncü maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan hükümlere aykırı faaliyette bulunduğu tespit edilen yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. İkinci kez aynı fıkraya aykırılığın tespiti halinde yetkili müessesenin faaliyet izni iptal edilir. Bu fıkra kapsamında faaliyet izni iptal edilen yetkili müessese ve hissedarları 5 yıl boyunca yeni yetkili müessese kuruluş veya faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar. Bakanlık, aykırılıkların mahiyet ve önemine göre, yetkili müessese faaliyet iznini doğrudan iptal etmeye yetkilidir.

(6) 4/A maddesinin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan hükümlere aykırı işlemlerin yapıldığının tespit edilmesi halinde yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu aykırılığın giderilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir. Bu sürenin bitimine rağmen söz konusu aykırılığın giderilmemesi halinde yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(7) 4/A maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan hükme aykırı işlemlerin yapıldığının tespit edilmesi halinde yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve ilgili gayrimenkul malın satışının gerçekleştirilmesi için 6 ay süre verilir.

(8) Yetkili müessese tarafından faaliyette bulunmak üzere izin alınan adreste diğer bir gerçek veya tüzel kişi tarafından faaliyette bulunulamaz. Bu durumun tespiti halinde yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu durumun sona erdirilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir. Bu süre içerisinde izin alınan adreste gerçekleştirilen diğer faaliyetin sona erdirildiğine dair ilgili vergi dairesinden alınacak belgelerin Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. Bu sürenin bitimine rağmen diğer faaliyete devam edildiğinin anlaşılması veya söz konusu aykırılığın tekerrürü halinde faaliyet izni iptal edilir.

(9) Bakanlığa yazılı veya bilgi sistemleri üzerinden yapılan başvuru ve bildirimler ile yapılan inceleme, denetim ve gözetimlerde gerçeğe aykırı belge verildiğinin ya da beyanda bulunulduğunun tespiti halinde yetkili müessese ve gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişiler hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişilerin şirket ortağı olması durumunda ortaklıktan çıkarılması; genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışan, iç kontrol görevlisi veya diğer çalışanlar olması durumunda görevden azledilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi veya gerçeğe aykırı belge veya beyan veren kişinin yetkili müessesenin tek ortağı olması durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Ancak Bakanlık hata durumlarını ve diğer haklı durumları göz önünde bulundurarak faaliyet izninin iptal edilmemesi hususunu değerlendirmeye yetkilidir.

(10) Yetkili müessesenin ya da yetkili müessesenin tüzel kişi ortağının, ortak sıfatı taşımayan kişi ya da kişilerce fiilen sahiplenildiği veya sevk ve idare edildiğinin tespit edilmesi durumunda, başkaca bir uyarıya gerek olmaksızın yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(11) Yetkili müessese kurucu, ortak, tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişiler, tüzel kişi ortakla ilişkili kişiler, genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışanları ya da iç kontrol görevlisinin 6 ncı maddenin ilgili hükümlerinde belirtilen şartları kaybettiğinin veya 15 inci maddenin dördüncü fıkrasına aykırı olarak yetkilendirildiğinin tespit edilmesi durumunda yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu kişinin veya tüzel kişi kurucu ortağın ortaklıktan çıkarılması ya da görevden azledilmesi veya 15 inci maddenin dördüncü fıkrasına aykırılığın giderilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi veya kişinin yetkili müessesenin tek ortağı olması durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Ancak 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinin (4) numaralı alt bendinde yer alan şartın kaybedildiğinin tespiti halinde 30 gün içerisinde söz konusu borcun ödendiğinin tevsik edilmesi durumunda ortaklıktan çıkarılma ya da görevden azledilme işlemi gerçekleştirilmez.

(12) Yetkili müesseselerin özkaynaklar toplamının, asgari ödenmiş sermaye tutarının 1/3’ünden daha az olduğunun tespit edilmesi halinde yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Özkaynaklar toplamının, asgari ödenmiş sermaye tutarının 1/3’ünden daha fazla olmakla birlikte asgari ödenmiş sermaye tutarından daha az olduğunun tespit edilmesi halinde özkaynaklardaki eksikliğin tamamlanmasını teminen 90 güne kadar süre verilir ve yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Bu süre içerisinde söz konusu eksikliğin tamamlanmaması durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(13) Yetkili müessesenin Bakanlık kayıtlarında yer alan merkez, şube ve internet adresleri dışında faaliyet gösterdiğinin tespiti halinde yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Bu fıkra kapsamında faaliyet izni iptal edilen yetkili müessese ve hissedarları 5 yıl boyunca yeni yetkili müessese kuruluş veya faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar.

(14) Yetkili müessesenin tek ortaklı olması durumunda, ortağın, bu ortağın yüzde elli veya daha fazla payına sahip olduğu şirketlerin veya münferiden temsile yetkili olduğu şirketlerin yetkisiz döviz alım satım faaliyetinde bulunduğunun tespiti halinde ortak ve yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Bu fıkra kapsamında faaliyet izni iptal edilen yetkili müessese ve hissedarları 5 yıl boyunca yeni yetkili müessese kuruluş veya faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar.

(15) Yetkili müessesenin tüm paylarına sahip olan ortaklarının yüzde elli veya daha fazla payına sahip oldukları diğer şirketlerin yetkisiz döviz alım satım faaliyetinde bulunduğunun tespiti halinde ortaklar ve yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Bu fıkra kapsamında faaliyet izni iptal edilen yetkili müessese ve hissedarları 5 yıl boyunca yeni yetkili müessese kuruluş veya faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar.

(16) Yetkili müessesenin birden fazla ortağı olması halinde; ortaklarının, tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunan kişilerin, tüzel kişi ortakla ilişkili kişilerin, genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışan, iç kontrol görevlisi veya diğer çalışanların yetkisiz döviz alım satım faaliyetinde bulunduğunun tespiti halinde kişiler hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır. Yetkisiz faaliyeti gerçekleştiren kişilerin ortak olması ya da tüzel kişi kurucu ortaklarda yüzde on veya daha fazla ortaklık payı bulunması durumunda; yetkili müessese ortağının ortaklıktan çıkarılması; genel müdür, yönetim kurulu üyesi, imza yetkisini haiz çalışan, iç kontrol görevlisi veya diğer çalışanlar olması durumunda söz konusu görevden azledilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir. Bu fıkra kapsamında faaliyet izni iptal edilen yetkili müessese ve hissedarları 5 yıl boyunca yeni yetkili müessese kuruluş veya faaliyet izni başvurusunda bulunamazlar. Ancak mücbir sebep hallerinin varlığı ve tevsiki halinde Bakanlık faaliyet izninin iptal edilmemesi hususunu değerlendirmeye yetkilidir.

(17) Yetkili müesseselerin, 28/A maddesine aykırı şekilde çalışan istihdam ettiklerinin tespiti halinde 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu kişinin/kişilerin görevden azledilmesi için yetkili müesseseye 60 güne kadar süre verilir.

(18) Yetkili müessesenin faaliyete geçmesinden sonra ana sözleşmesini 6 ncı maddeye aykırı olarak değiştirmesi durumunda; 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve yetkili müesseseye söz konusu aykırılığın giderilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir. Verilen süre içerisinde gerekli düzeltmenin yapılmaması durumunda faaliyet izni iptal edilir.

(19) 12 nci madde kapsamında; yetkili müessese birleşmelerinden önce Bakanlıktan izin alınmaması, birleşmenin ticaret siciline tescilinden itibaren 30 gün içerisinde Şube Faaliyet İzin Belgesi alınması için Bakanlığa yazılı başvuruda bulunulmaması veya süresi içerisinde başvuru yapılması ancak 6 ve 9 uncu maddelerde belirtilen yükümlülüklerin yetkili müessese birleşmelerinin ticaret siciline tescilinden itibaren 90 gün içerisinde yerine getirilememesi hallerinde devrolunan şirketlerin adına düzenlenmiş yetkili müessese izin belgeleri ve devrolunan şirketlerin şubeleri için düzenlenmiş Şube Faaliyet İzin Belgeleri başka bir işleme gerek olmaksızın iptal edilir.

(20) 14 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen 90 günlük süre içerisinde haciz işleminin, icra takibinin veya ihtiyati tedbirin kaldırılmaması halinde yetkili müessese faaliyet izin belgesi iptal edilir.

(21) Yetkili müesseselerin iş yerlerinde ve tabelalarında, ilan, reklam ve kartvizitlerinde, internet sitesinde, DAB, DSB ile fatura ve benzeri her türlü belgelerinde kendi ticaret unvanları ve temsilcisi olduğu kuruluşların dışında başka şirketlere ait unvan ya da markaları bulundurmaları durumunda 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu aykırılığın giderilmesini teminen 60 güne kadar süre verilir. Bu sürenin bitimine rağmen söz konusu aykırılığın giderilmemesi halinde yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(22) Yetkili müesseselerde, gerçek bir döviz veya kıymetli maden hareketini içermeyen DAB, DSB, Kıymetli Maden Alım Belgesi, Kıymetli Maden Satım Belgesi, Döviz ve Kıymetli Maden Alım Belgesi veya Döviz ve Kıymetli Maden Satım Belgesi düzenlendiğinin tespit edilmesi durumunda, yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(23) 27 nci maddenin birinci fıkrasına aykırılığın tespiti ya da internet sitesinde yayımlanması zorunlu içeriklerin Bakanlıkça belirlenen sürelerde yayımlanmaması durumunda 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve yetkili müesseseye söz konusu durumun düzeltilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Aykırılığın giderilmemesi durumunda bu fıkra hükümleri tekrar uygulanır.

(24) Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça yayımlanan genelgelerin geçiş hükümlerinde geçiş işlemlerinin tamamlanması için öngörülen süreler içerisinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmediği tespit edilen yetkili müesseseler hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve yetkili müesseseye bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen 60 güne kadar ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.

(25) 17 nci maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak yetkili müesseselerin Bakanlıktan izin almaksızın adres değişikliği gerçekleştirdiğinin tespit edilmesi durumunda izinsiz işlemi gerçekleştiren yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu işlemin düzeltilerek aynı faaliyet bölgesi içerisinde bir adrese taşınması için yetkili müesseseye 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(26) 18 inci maddenin birinci fıkrasına aykırı olarak yetkili müesseselerin Bakanlıktan izin almaksızın hisse devri gerçekleştirdiğinin tespit edilmesi durumunda, izinsiz işlemi gerçekleştiren yetkili müessese hakkında 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır ve söz konusu işlemin düzeltilerek ortaklık yapısının önceki haline getirilmesi için 60 güne kadar süre verilir. Belirtilen süre sonunda gerekli işlemlerin gerçekleştirilmemesi durumunda yetkili müessese faaliyet izni iptal edilir.

(27) Bu Tebliğin hükümlerine aykırı işlem yaptığı tespit edilenler hakkında, 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.

(28) Bu Tebliğ uyarınca Bakanlıkça belirlenecek usul ve esaslara aykırı hareket eden yetkili müesseseler hakkında, 1567 sayılı Kanun uyarınca yasal işlem başlatılır.

Yetki

(1) Bakanlık bu Tebliğin tatbikatını temin etmek amacıyla gerekli göreceği her türlü tedbiri almaya, mücbir sebep hallerini veya zorunlu halleri değerlendirmeye, kimlik ibrazına yönelik işlem limitlerini belirlemeye, tereddütlü hususları gidermeye ve Tebliğde öngörülen haller dışında kalan özel durumları inceleyip sonuçlandırmaya yetkilidir.

(2) Bakanlık ekonominin genel durumu ve diğer gelişmeleri göz önünde bulundurmak suretiyle Türkiye genelinde veya il bazında yeni kuruluş ile faaliyet veya şube faaliyet izni verilmesinin durdurulmasını değerlendirmeye ve karar vermeye Türkiye geneli, iller veya gümrük kapıları ile havalimanlarında açılabilecek toplam yetkili müessese ve şube sayılarını belirlemeye yetkilidir.

Usul ve müşterek hükümler

(1) Bu Tebliğin uygulanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça genelgeler yayımlanır.

(2) Bu Tebliğ uyarınca tahsil edilecek ücretler, Bakanlık merkez muhasebe birimine, defterdarlık muhasebe müdürlüklerine ve mal müdürlüklerine yatırılır. Ücretlerin ödendiğine dair belge ile ibrazı gereken diğer belgeler başvuru sahibi tarafından Bakanlığa beyan edilir. İzin başvuruları reddedilen firmalara reddedilen izin başvurusu kapsamında ödedikleri ücretler talep üzerine ilgili muhasebe birimince iade edilir.

Yürürlükten kaldırılan tebliğ

(1) 22/9/2006 tarihli ve 26297 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2006-32/32) yürürlükten kaldırılmıştır.

(2) Diğer ilgili mevzuatta birinci fıkra ile yürürlükten kaldırılan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2006-32/32)’e yapılan atıflar bu Tebliğe yapılmış sayılır.

Geçiş hükümleri

(1) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu Tebliğin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan yetkili müesseseler, 1/1/2019 tarihine kadar A grubu ve B grubu yetkili müessese olarak faaliyette bulunmak üzere başvurmak ve 1/7/2019 tarihine kadar 6, 7 ve 9 uncu maddelerde öngörülen şartları yerine getirmek zorundadır. 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendi ile 9 uncu maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmediği tespit edilen yetkili müesseselere, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde başvurmayan veya yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.

(2) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca, A grubu yetkili müessese kurmak üzere Bakanlığa yapılacak yeni başvurular 1/3/2018 tarihinden itibaren yapılır. Bu tarihten önce yapılan başvurular değerlendirmeye alınmaz.

(3) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca, B grubu yetkili müessese kurmak üzere Bakanlığa yapılacak yeni başvurular 1/1/2019 tarihinden itibaren yapılır. Bu tarihten önce yapılan başvurular değerlendirmeye alınmaz.

(4) Bu Tebliğ hükümleri uyarınca, ödemekle yükümlü olunan başvuru ücreti, Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş, bu Tebliğin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan ve A grubu yetkili müessese olarak faaliyette bulunmak üzere başvuruda bulunanların merkezleri için 100 bin Türk Lirası ve her bir şubesi için 25 bin Türk Lirası olarak uygulanır.

(5) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş, bu Tebliğin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan ve B grubu yetkili müessese olarak faaliyette bulunmak üzere başvuruda bulunanlardan bu Tebliğ hükümleri uyarınca başvuru ücreti alınmaz.

(6) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu Tebliğin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan yetkili müesseselerin 1/1/2019 tarihine kadar 12 nci madde kapsamında birleşerek A grubu yetkili müessese olarak faaliyet gösterme talebinde bulunmaları durumunda, 9 uncu maddenin ikinci fıkrasının (d) bendinde yer alan başvuru ücreti merkez için 100 bin Türk Lirası ve her bir şube için 25 bin Türk Lirası olarak uygulanır.

(7) Yetkili müesseseler Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2006-32/32)’in 3 üncü maddesinde yer alan faaliyet konularını, bu maddenin birinci fıkrası kapsamında Bakanlığa yapacakları başvuru sonuçlanıncaya kadar sürdürebilirler.

Geçici hükümler

(1) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan A grubu ve B grubu yetkili müesseseler 31/12/2022 tarihine kadar 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde, 9 uncu maddenin ikinci fıkrasının (ç) bendinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Söz konusu yükümlülükleri belirtilen sürede yerine getirmediği tespit edilen yetkili müesseselere, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.

(2) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan ve şubesi veya şubeleri bulunan A ve B grubu yetkili müesseseler 31/12/2022 tarihine kadar 12 nci maddenin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Söz konusu yükümlülükleri belirtilen sürede yerine getirmediği tespit edilen yetkili müesseselere, bu yükümlülüklerin yerine getirilmesini teminen en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.

(3) Bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla Bakanlığa yapılmış olan ancak değerlendirmesi tamamlanmamış bulunan kuruluş izni, şube açma izni, hisse devri izni başvuruları için bu Tebliğin, bu maddeyi ihdas eden Tebliğ ile değiştirilen hükümleri uygulanır. Bu kapsamda, mevcut başvuruların 90 gün içerisinde yeni hükümlere göre yenilenmesi gerekir.

(4) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan yetkili müesseseler, 1/3/2022 tarihine kadar tüm çalışanlarının bilgilerini Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar kapsamında Bakanlığa bildirmek zorundadır.

(5) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan A grubu ve B grubu yetkili müesseseler, şirketin temsili hususunda 1/3/2022 tarihine kadar 15 inci maddenin dördüncü fıkrasında yer alan hükme uygunluğu sağlamak zorundadır. Söz konusu yükümlülüğü belirtilen sürede yerine getirmediği tespit edilen yetkili müesseselere, bu yükümlülüğün yerine getirilmesini teminen en fazla 90 günlük ek süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde yükümlülüğünü yerine getirmeyen yetkili müesseselerin faaliyet izinleri başka bir uyarıya gerek olmaksızın iptal edilir.

(6) Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla faaliyette bulunan yetkili müesseselerin ve şubelerinin faaliyet bölgelerinin belirlenmesinde bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla ticaret sicil kayıtlarında yer alan adresleri esas alınır.

(7) Bakanlıkça 20 nci maddenin ikinci fıkrası uyarınca belirlenecek usul ve esaslar yürürlüğe girinceye kadar yetkili müesseseler gerçekleştirecekleri işlemlerde benzersiz işlem numarası uygulamayabilirler.

Yürürlük

(1) Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Tebliğ hükümlerini Hazine ve Maliye Bakanı yürütür.

Ekler