7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununda değişiklik yapan 8/12/1980 gün ve 2353 sayılı Kanun 1/1/1981 tarihinde yürürlüğe girmek üzere 11/12/1980 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmış bulunmaktadır.
Değişikliğe uğrayan maddelerin uygulanmasında nazara alınması gerekli hususlar aşağıda belirtilmiştir.
1. Kanunun 4 üncü Maddesinin (b) Fıkrasında Yapılan Değişiklik :
4 ncü maddenin (b) fıkrasında yapılan değişiklikle daha evvel füruğ ve esten her birine İsabet eden miras hisseleri ile ilgili 40.000 liralık istisna tutarı 1.000.000 liraya yükseltilmiş ve evlatlıkların da bu istisnadan yararlanacağı hükme bağlanmıştır.
Uygulanacak istisna tutarının 1.000.000 liraya yükseltilmiş olması nedeniyle maddenin aynı fıkrasında yer alan ve murisin reşit olmayan çocuklarının her biri için bunların reşit çağa gelinceye kadar geçmesi icabeden her yıl başına 1.000 liralık ve malûl ve meflûç füruun her biri için tanınan 25.000 liralık istisna kaldırılmıştır.
Bu itibarla, 2353 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 1/1/1981 tarihinden itibaren vukua gelecek İntikaller nedeniyle, değerleri 7338 sayılı Kanunun 10 ncu maddesine göre belirlenen menkul ve gayrimenkul mallardan füruğ (evlatlıklar dahil) ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinin 1.000.000 lirası vergiden İstisna edilecek ve füruun ve evlatlıkların yaşı ve sağlık durumu ne olursa olsun bunlara başkaca bir istisna tanınmıyacaktır.
2. Konunun 4 üncü Maddesinin (j) Fıkrasında Yapılan Değişiklik :
Bilindiği üzere, kuru mülkiyet hakkı ekonomik faydası olmayan bir değer taşımaktadır. Bu hakkın elde edilmesi daha çok intifa hakkının her hangi bir sebep sonucu ortadan kalkmasıyla tam mülkiyete sahip olabilmek için bir basamak teşkil etmektedir. Bu nedenle kuru mülkiyet halinde intikal eden mallar bu halde kaldığı sürece vergiden istisna edilmiş ve kanunda bir ayırım yapılmadığından bağışlama yoluyla kuru mülkiyetin intikali de söz konusu istisnanın kapsamına girmiş bulunuyordu. Veraset yolu ile vaki intikallerde, kuru mülkiyet kişilerin iradesi dışında ve yasa gereği intikal ettiği için bu gibi durumlarda hakkın kötüye kullanılması ve muvazaa yoluna gidilmesi mümkün bulunmamaktadır. Ancak, uygulamada daha az vergi ödemek amacıyla, sağlar arasında kum mülkiyetin bağışlanması halinde vergilendirme malın kum mülkiyetinin intikal ettiği tarihteki değeri üzerinden ve kuru mülkiyetin intifa hakkı ile birleştiği tarihte yapılmakta ve bu durum hem kanun koyucunun amacına ters düşmekte hem de vergi kaybına neden olmaktaydı.
Yapılan bu değişiklikle suistimale ve vergi kaybına neden olan sağlar arasındaki kuru mülkiyetin ivazsız intikali kanunun yürürlük tarihinden itibaren verginin kapsamına alınmıştır.
Kuru mülkiyetin sağlar arasında ivazsız olarak intikali halinde vergilendirmenin ne şekilde yapılacağı aşağıdaki örnekle açıklanmıştır.
Örnek:
(A) isimli şahıs sahip olduğu taşınmaz malın kuru mülkiyetini intifa hakkı kendi üzerinde kalmak şartiyle (B) isimli şahsa ivazsız bir surette devretmiştir. Bu takdirde gayrimenkulun tümü için bildirilecek değer üzerinden intifa hakkı sahibi olan (A)’nın yaşı dikkate alınmak suretiyle Vergi Usul Kanununun 296 ncı maddesindeki değerleme ölçülerine göre intifa hakkının ve kuru mülkiyetin değeri saptanacak ve kuru mülkiyetin değeri üzerinden kuru mülkiyet sahibi (B) adına Veraset ve İntikal Vergisi Salınacak ve daha sonra dosya Takdir Komisyonuna intikal ettirilecektir.
Vergilendirme işlemi yapılırken intifa hakkı sahibinin yaşının bilinmesi gerektiğinden mükelleflerden beyanname alınırken intifa hakkı sahibinin nüfus cüzdanının tasdikli örneğinin beyannameye eklenmesi temin edilecektir.
3. Kanunun 19 uncu Maddesinde Yapılan Değişiklikler :
3.1. Taksit aylarında yapılan değişiklik :
Bilindiği üzere 7338 sayılı Kanunun değişmeden evvelki 19 nolu maddesinde gayrimenkul mallara ait vergilerin (5) senede ve her sene bina ve arazi vergilerinin ödendiği aylarda olmak üzere iki müsavi taksitte ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Veraset ve İntikal Vergisinin ödeme zamanının daha sağlıklı biçimde belirlenmesi amacıyla bu defa 19, maddede yapılan değişiklikle taksit aylan Mayıs ve Kasım aylan olarak belirlenmiştir. Bundan böyle Veraset ve İntikal Vergisi her yıl Mayıs ve Kasım aylarında ödenecektir.
3.2. İntikal eden gayrimenkullerin başkasına devir ve ferağına izin verilmesi:
Bilindiği üzere, miras ölüm ile birlikte doğrudan doğruya başkaca hukuki bir İşlem yapılmasına lüzum olmadan kanundan ötürü İntikal eder. Fakat mirasa dahil gayrimenkul mallara sahip olabilmek ve tasarruf edebilmek için bunların mirasçılar adına tapuda tescili şarttır. Mirasçılar adına tescilin yapılabilmesi için de Veraset ve intikal Vergisi kesin tahakkukunun yapılması zorunludur. Ölen kimse, ölmeden önce mansup mirasçı tayin etmemişse mameleki Medeni Kanunun 439 - 448 inci maddelerinde belirtilen esas ve oranlar altında kanuni mirasçılarına intikal ettiği için her varis intikal eden tereke nedeniyle miras hisseleri nisbetinde kesin tahakkuku yapılan Veraset ve intikal Vergisinin mükellefidir. Vergi Usul Kanunun 8 inci maddesine göre de vergi mükellefiyetinin bir kısmının veya tamamının ne suretle olursa olsun başkasına devri mümkün değildir.
EN
TR
