Seri No: 16 Veraset ve İntikal Vergisi Genel Tebliği

BÖLÜM: 3

Matrahın tayini, verginin tarhı ve nispet

Verginin matrahı ile ilk tarhiyat:

MADDE 10

Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı, intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunan değerleridir. (12 nci maddede yazılı borç ve masrafların tenzili lâzım geldiği takdirde matrah yukarıda yazılı değerlerden bu tenziller yapıldıktan sonra kalan miktardır.)

Mükellefler ilk tarhiyatta nazara alınmak üzere Veraset ve İntikal Vergisi mevzuuna giren malları aşağıda belirtilen değerleme ölçülerinden faydalanarak, belirtilmeyenler bakımından ise Vergi Usul Kanununun. servetleri değerleme ile ilgili 3 üncü bölümündeki esaslara göre değerlemek ve beyannamelerinde göstermek zorundadırlar.

a - Ticarî sermaye: Bilânço esasına göre defter tutanlarda ölüm tarihine takaddüm eden takvim yılı bilânçosuna göre bulunacak öz sermaye, ticarî sermayedir.

Mükellefler isterlerse ölüm günü itibariyle çıkaracakları bilânçoyu esas alarak öz sermayelerini tespit edebilirler.

İşletme esasına göre defter tutanlarla götürü mükellefiyete tabi olanlarda ticarî sermaye olarak murisin ölüm tarihindeki ticari varlığı beyan edilir.

Öz sermaye veya ticarî varlık, bu maddedeki esaslara göre, bu maddede hüküm olmayan hallerde Vergi Usul Kanununun iktisadi işletmelere dahil kıymetleri değerleme ile ilgili 2 nci bölümündeki esaslara göre tespit olunur.

b - Gayrimenkuller ticarî işletmeye dahil olsun olmasın rayiç bedelle değerlenir.

c - Menkul mallar ve gemiler rayiç bedelle değerlenir.

d - Esham; Borsada kayıtlı ise ölüm tarihine takaddüm eden üç yıl içindeki en son muamele değeri ile değerlenir. Borsada kayıtlı değil ise veya kayıtlı olup da üç yıl içinde muamele görmemiş ise itibarî değerle değerlenir.

e - Tahvilât; Vergi Usul Kanununun 266 ncı maddesindeki hükümlere güre değerlenir.

f - Yabancı paralar; borsa rayici ile; borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığınca tespit olunacak kura göre değerlenir.

g - Haklar; tescile tabi bulumum hakların değeri tesisleri sırasında tapu siciline kaydedilen değerdir.

Tapu sicilinde bedeli gösterilmeyen haklarla, bunlar dışındaki bilûmum haklar (sınai ve edebî mülkiyet haklariyle imtiyazlar dâhil) mükellef tarafından değerlendirilmez ve ilk tarhiyatta nazara alınmaz.

İdare yukardaki esaslara güre beyan edilen bu değerler üzerinden vergiyi beyannamenin verildiği tarihten itibaren en geç onbeş gün içinde tarh eder. Tarh edilen vergiler intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerlerine göre ikmâl edilir.

İlk tarhiyatta nazara alınmak üzere mükellefler tarafından bu maddedeki esaslara göre beyan edilen miktar ile idarece aynı değerleme ölçülerine göre bulunan miktar arasındaki farka alt vergi, kusur cezalı olarak alınır.

Ancak, menkul mallar ile gayrimenkullere ve gemilere ilişkin değerlemelerde % 50 ye kadar bulunacak fark İçin ceza uygulanmaz.

Bu madde ve geçici 1 inci maddeye göre yapılacak ilk tarhiyatla ilgili ödemeler kanunun 19 uncu maddesinde bahis konusu edilen «tamamen ödemeyi» tazammun etmez.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 297 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

Bina ve Arası

MADDE 297

Ticari sermayeye dahil olsun olmasın bilûmum binalarla arazi vergi değeri ile değerlenir.

Veraset ve İntikal Vergisi tatbikatında işbu gayrimenkuller rayiç bedelle değerlenir.

Rayiç bedel; intikal eden gayrimenkulün değerleme günündeki alım - satım değeridir.

Aynı kanuna aşağıdaki geçici birinci madde eklenmiştir.

GEÇİCİ MADDE 1

Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihte, mükelleflerce beyan edilmiş değerlere göre, (Takdir Komisyonuna sevk edilmiş malların değerleri dahil) kısmen veya tamamen teşekkül etmiş matrahlar üzerinden vergi yürürlük tarihinden itibaren üç ay içinde tarh olunur.

Tarh olunan bu vergiler intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerleri üzerinden cezasız olarak ikmal edilir.

Metni yukarıya alınan söz konusu kanunun ne şekilde uygulanacağı hususu ve ayrıca 7338 sayılı Kanunun 19 uncu maddesinin son fıkrasının tatbik şekli aşağıda açıklanmıştır.

I- 7338 sayılı Kanunun değişik 10 uncu ve 213 sayılı Kanunun değişik 297 nci maddesiyle ilgili açıklama:

Tesis olunan hükümle, verginin matrahı, esas olarak yine intikal eden malların Vergi Usul Kanununa göre bulunan değerleri olacaktır. Ancak mükellefler aşağıda açıklanan objektif ölçüleri kullanmak ve mezkûr 10. maddede hüküm bulunmaması hallerinde, Vergi Usul Kanunundan faydalanmak suretiyle kendilerine intikal eden mallan değerleyecekler ve beyannamelerinde göstereceklerdir. Bu beyan ilk tarhiyat için esas olacaktır.