Sıra No: 241 Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

Söz konusu maddenin uygulamasına ilişkin esaslar ile 4108 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesi uyarınca 1994 takvim yılına ilişkin olarak verilmiş bulunan gelir vergisi, kurumlar vergisi ve stopaj beyannamelerinde bu maddeler uyarınca yapılacak düzeltme işlemlerinde uyulacak esaslar aşağıda açıklanmıştır.

I- Kıst Amortisman Uygulaması Kapsamına Giren İktisadi Kıymetler

Bilindiği üzere 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 320 nci maddesinin ikinci fıkrası 6.7.1994 tarihli 4008 sayılı Kanunla değiştirilerek amortismana tabi iktisadi kıymetlerin aktife girdiği hesap döneminde kıst amortisman ayrılması esası getirilmiş ve bu madde uygulamasına ilişkin açıklamalar 234 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılmıştı.

Ancak, söz konusu fıkra hükmü 4108 Sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile, "Faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olanların bu amaçla kullandıkları binek otomobilleri hariç olmak üzere binek otomobillerinin aktife girdiği hesap dönemi için ay kesri tam ay sayılmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman ayrılır. Amortisman ayrılamayan süreye isabet eden bakiye değer itfa süresinin son yılında tamamen yok edilir." şeklinde değiştirilmiştir.

Bu hükme göre kıst amortisman uygulaması yalnızca işletmelerin aktifinde kayıtlı binek otomobillerine münhasır olup binek otomobilleri dışında kalan amortismana tabi diğer kıymetler için aktife alındıkları yılda tam amortisman ayrılacaktır.

Diğer taraftan, faaliyetleri kısmen veya tamamen binek otomobillerinin kiralanması veya sair şekillerde işletilmesi olan mükelleflerin bu amaçla kullandıkları binek otomobillerine de kıst amortisman uygulamayacaktır.

Bu hükmün uygulamasında binek otomobillerine ilişkin olarak işletmenin aktifine alındıkları yılda tam amortisman ayrılabilmesi için;

a) İşletmenin faaliyet konuları arasında binek otomobillerinin kiralanması veya sair şekillerde işletilmesi,

b) Binek otomobilinin esas itibarıyla bu amaca tahsis edilmiş olması,

şartları aranacaktır.

Örneğin, faaliyet konusu binek otomobillerinin kiralanması olan bir işletmenin aktifine alınıp fiilen şirket yöneticilerinin kullanımına tahsis edilen binek otomobili için aktife alındığı yılda tam yıl amortisman ayrılması mümkün olmayıp kıst amortisman uygulaması yapılacaktır.

II- 1994 Takvim Yılı Kazançlarına İlişikin Gelir, Kurumlar ve Stopaj Beyannameleri İle Muhasebe Kayıtlarında Yapılacak Düzeltme İşlemleri:

4103 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin (a) bendinde yukarıda belirtilen fıkra hükmünün 1.1.1994 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği açıklanmıştır.

Buna göre, 1994 yılında aktife alınan ve Vergi Usul Kanununun 320 nci maddesinin 4008 sayılı Kanunla değişik ikinci fıkrası uyarınca 1994 yılında kıst amortismana tabi tutulan amortismana tabi iktisadi kıymet amortismanlarının yıllık amortisman tutarlarına tamamlanması icap etmektedir.

Bu suretle ortaya çıkacak amortisman farkları mükelleflerin 1994 takvim yılı kazançlarına ilişkin gelir, kurumlar ve muhtasar beyannamelerinde gösterdikleri matrahları etkileyeceğinden, mükelleflerin defter kayıtları ile bu döneme ilişkin olarak verilmiş bulunan gelir ve kurumlar vergisi beyannameleri ile muhtasar beyannamelerinde düzeltme yapılması gerekmektedir.

Ancak, 4108 sayılı Kanunun Resmi Gazete'de yayımlandığı 2 Haziran 1995 tarihi itibariyle mükelleflerin 1994 takvim yılı muhasebe kayıtlarının kapatılmış; şirket genel kurullarının yapılarak, bilanço ve kar zarar tablolarının onanmış; gelir, kurumlar ve muhtasar beyannamelerinin verilmiş olduğu hususları da gözönünde bulundurularak, düzeltme işlemlerine ilişkin uygulamanın aşağıdaki esaslara göre yapılması Bakanlığımızca uygun görülmüştür.

1994 takvim yılında aktife alınıp kıst amortismana tabi tutulan iktisadi kıymetlere ilişkin amortisman farkları, prensip olarak 1994 yılı kazançlarıyla ilgilendirilecek ve bu dönem kazançlarına ilişkin olarak tahakkuk eden vergilerde düzeltme yapılacaktır.

Bununla birlikte, düzeltme işlemlerinin gerek mükellefler, gerekse vergi dairelerinde yaratacağı iş yükü dikkate alınarak, dileyen mükelleflerin 1994 yılına ait tahakkuk eden vergilerinde söz konusu amortisman farklarına ilişkin düzeltme yapmak yerine, bu farkları 1995 yılı kazançlarıyla ilgilendirerek gider kaydetmeleri Bakanlığımızca uygun görülmüştür.

Buna göre, amortisman farklarını 1994 yılı sonuç hesaplarıyla İlgilendirerek bu döneme ilişkin tahakkuk eden vergilerinde düzeltme yaptırmayı tercih eden mükelleflerce yapılacak işlemler, ile bu farkları 1995 yılı giderlerine dahil etmeyi tercih eden mükelleflerin yapacakları işlemler aşağıda açıklanmıştır.