Marmara Bölgesinde 17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem; Kocaeli, Sakarya, Yalova İllerinin merkez ve ilçeleri ile Bolu İlinin Düzce, Gölyaka, Gümüşova, Cumayeri ve Çilimli İlçeleri genelinde İstanbul, Eskişehir ve Bursa İllerinin ise belirli bölgelerinde, sosyal ve ticari hayatı olumsuz yönde etkilemiş ve büyük ölçüde maddi ve manevi zarara yol açmıştır Bu afet nedeniyle vergi kanunlarının uygulamasına yönelik olarak aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
1. Mücbir Sebep Hali
17.8.1999 tarihinde meydana gelen deprem, Vergi Usul Kanununun 13 üncü maddesi uyarınca mücbir sebep halı kapsamına girmektedir.
Mücbir sebep hallerinde mücbir sebebin başladığı tarih ile ortadan kalktığı tarih arasında vergi kanunlarında yazılı süreler işlememektedir. Ancak, belli bir bölge veya bölgenin bir kısmını etkileyen yangın, deprem, su basması gibi genel karakter taşıyan tabii afetlerde vergi ödevlerinin yerine getirilmesi bakımından mücbir sebep halinin başlangıç tarihi bilinmekte ise de sona erdiği tarihin tespiti mükellefler yönünden güçlük arz etmektedir Bu gibi hallerde mücbir sebep halinin ortadan kalktığı tarihin diğer bir ifade ile mücbir sebep nedeniyle işlemeyen sürenin Vergi Usul Kanununun 14 üncü maddesi uyarınca idarece tespit edilmesi gerekmektedir.
Bakanlığımız söz konusu yetkiye istinaden 17.8.1999 tarihinde meydana gelen depremin mükellefler üzerindeki etkilerinin biteceği süreyi bir başka ifade ile mücbir sebep halinin kalktığı tarihi ileri bir tarihte belirleyerek duyuracaktır.
Depremden yoğun olarak etkilenen Kocaeli, Sakarya, Yalova İllerinin merkez ve İlçeleri, Bolu İlinin Düzce, Gölyaka, Gümüşova, Cumayeri ve Çilimli İlçelerinde depremden zarar görmüş olsun olmasın mükellefiyet kaydı bulunan tüm mükelleflerin, İstanbul, Eskişehir ve Bursa İllerinde mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerden ise sadece depremden zarar gören mükelleflerin mücbir sebep hafinin bulunduğu kabul edilecektir.
Belirtilen yerlerde faaliyet gösteren mükellefler, mücbir sebep hali sayılan süre içerisine rastlayan beyannameleri vermek ve bu beyannamelere göre tahakkuk edecek vergileri ödemek zorunda değillerdir. Ancak dileyen mükelleflerin bu süre içinde beyannamelerini verebilecekleri ve vergilerini ödeyebilecekleri tabiidir.
Ayrıca, 1999 yılı Ağustos ayı içerisinde beyan edilmesi gereken vergilere ilişkin olarak afet tarihinden önce verilen beyannameler üzerine tahakkuk eden, ancak afet tarihi itibariyle ödeme süresi geçmemiş olan vergiler de mücbir sebep nedeniyle uzayan beyanname verme süresinin son gününe kadar ödenebilecektir.
Mücbir sebep hali uygulaması kapsamına giren yerlerdeki mükelleflerin, beyanname verme ve ödeme süreleri 17.8.1999 tarihi ile mücbir sebebin sona erdiği tarih arasına rastlayan vergilerle ilgili olarak aşağıda verilen örnekleri dikkate almaları gerekmektedir
Örnek: 1
Dayanıklı tüketim malı ticareti ile uğraşan Bay (B)'nın, gelir vergisi yönünden Sakarya - Gümrükönü Vergi Dairesinde mükellefiyet kaydı bulunmaktadır. Mükellef, 25.8.1999 tarihine kadar vermesi gereken Temmuz/1999 dönemi katma değer vergisi beyannamesini deprem nedeniyle verememiştir. Bu mükellefin, mücbir sebebin devam ettiği sürece beyanname vermesi söz konusu olmayacaktır.
Örnek: 2
Kanuni merkezi Ankara'da bulunan (X) Anonim Şirketinin, kurumlar vergisi yönünden Kızılbey Vergi Dairesinde, Kocaeli İlinde bulunan üretim tesisi nedeniyle gelir vergisi tevkifatı açısından da Kocaeli - Alemdar Vergi Dairesinde mükellefiyet kaydı bulunmaktadır. Bu mükellef Ağustos / 1999 dönemine ilişkin olarak gerek katma değer vergisi beyannamesi gerek muhtasar beyanname yönünden bağlı olduğu vergi dairelerine şu şekilde beyanda bulunacaktır.
- Katma değer vergisi beyannamesi, mükellefin bağlı bulunduğu Kızılbey Vergi Dairesine Kocaeli'ndeki üretim tesisine ilişkin sonuçlar da dahil edilmek üzere kanuni süre olan 27.9.1999 (25.9.1999 tarihinin resmi tatile rastlaması nedeniyle) günü mesai saati sonuna kadar verilecektir Ancak üretim tesisinin depremden zarar görmesi veya deprem nedeniyle belgelere ulaşılamaması, belgelerin zayi olması veya bu belgelere ulaşılamayacağının anlaşılması halinde 27.9.1999 günü mesai sonuna kadar verilmesi gereken katma değer vergisi beyannamesine, üretim tesisine ilişkin sonuçlar dahil edilmeyebilecektir. Mücbir sebep nedeniyle uzayan beyanname verme süresi içinde defter ve belgelere ulaşılması veya takdir komisyonundan karar çıkması halinde gerekli düzeltmeyi içeren beyanname bu kayıtlara dayanılarak tanzim edilecek ve mücbir sebep nedeniyle işlemeyen sürenin dikkate alınmasıyla bulunacak beyanname verme süresi içinde verilecektir. Bu beyannameye istinaden tarh edilecek ilave vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.
EN
TR
