9/12698 Buğday İhracatının Murakabesine Dair Nizamname

FASIL : I

Umumi hükümler

Türkiye'den ihraç olunacak buğdaylar, Ticarette Tağşişin Men'i ve İhracatın Murakabesi ve Korunması hakkındaki 1705 numaralı Kanun ile buna ek olan 3018 numaralı kanun mucibince işbu Nizamname hükümleri dairesinde kontrola tabidir.

Aşağıda yazılı hallerde ihraç edilecek buğdaylar bu Nizamname hükümlerine tabi tutulmaz :

A) Gayrisafi beş kiloya kadar gönderilecek nümuneler,

B) Türkiye'nin şark ve cenubunda hemhudut olduğu memleketlere karadan yapılacak ihracat ile Ticaret Vekaleti kontrolörü bulunmayan yerlerden hemhudut memleketlere ve Adalar Denizindeki bütün adalara, Girit ve Kıbrıs dahil olmak üzere sair Türk sahillerine mücavir adalara otuz tona kadar ihraç edilecek buğdaylar,

C) Yolcu beraberinde yüz kiloya kadar götürülecek buğdaylar.

Bu Nizamname hükümleri dairesinde yapılacak kontrol işleri Ticaret Vekaleti tarafından görülür.

Buğday kontrolu, aşağıda yazılı merkezlerde yapılır:

Samsun, İstanbul, Bandırma, Tekirdağ, İzmir, Antalya, Mersin, İskenderun.

Ticaret Vekaleti, göreceği lüzum üzerine, muvakkat buğday kontrol merkezleri ihdas edebilir.

Bu muvakkat kontrol merkezlerinde, işe başlama zamanı, Ticaret Vekaleti tarafından, on beş gün evvel Ankara'da Resmi Gazete ve diğer bir gazete ile, mahallinde de münasip surette ilan edilir. Bu merkezlerde işe nihayet verileceği zaman, bir ay evvel keyfiyet Ticaret Vekaletince aynı surette ilan olunur.

Harcırah ve masarifi ihracatçı tarafından verilmek şartiyle ve Ticaret Vekaletince imkan görüldüğü takdirde, talep vukuunda, ihraç merkezi olmıyan yerlere, yakın iskelelerden, buğday kontrolu için memur gönderilebilir.

Buğdayın hususi ve umumi depolarda, temizleme yerlerinde ve mümkün oldukça demiryolu ve gemi ambarlarında rutubetten müteessir olacak şartlar altında ve koku neşredici veyaambalajları kirletici maddelerle bir arada bulundurulmaması ve fena koku sinmiş ve kirli vagon ve mavnalara konulmaması lazımdır.

İhracata mahsus buğdayların temizlendiği ve muhafaza edildiği fabrika, depo, ambar ve siloların haiz olması lazım gelen sıhhi ve teknik şartlar, İktisat, Ziraat ve İçtimai Muavenet ve Ticaret Vekaletlerince müştereken yapılacak bir Talimatname ile tayin olunur.

FASIL : II

Kontrol edilecek hususlar

Türkiye'den ihraç olunacak buğdaylar, küfsüz ve yabancı kokudan âri olacak ve veznen % yarımdan fazla filizli tane ihtiva etmiyecektir.

Buğdaya karışık bulunan, çavdardan başka, bilümum maddeler "Yabancı maddeler" sayılır. Bunların dört milimetre murabbalık delikleri havi elekten geçenlerine "İnce yabancı maddeler" ve bu eleğin üstünde kalanlarına "Kalın yabancı maddeler" denir.

Buğdaylar sert, yumuşak, mikset (Karışık) ve yemlik buğday namlariyle dört sınıfa ve sert, yumuşak ve mikset buğdaylar da "No: 1", "No: 2" ve "No: 3" namiyle üçer dereceye ayrılarak ihraç edilir.

Maktaları zücaci olan buğdaylar sert, unlu ve beyaz olanlar ise yumuşaktır.

Her sınıf ve derece buğdayın haiz olması lazım gelen asgari vasıflar ilişik tabloda gösterilmiştir. Bu tabloda yazılı yabancı maddeler arasında bulunan pelemir, delice gibi zararlı tohumlarla içi sürmeli gibi hastalıklı tanelerin her derece için, mecmuu cetvelde yazılı en yüksek miktarı geçmemek üzere nispetleri mahsul vaziyeti göz önüne alınarak her mahsul yılında bir defadan fazla olmamak üzere Ticaret Vekaletince tesbit ve tatbika başlanmadan on beş gün evvel ilan olunur.

Sert, yumuşak ve mikset buğdayların üç numaralı derecelerinde bulunabilecek azami çavdar yüzdesinin biri ve yemlik buğdaylarda beşi arpa olabilir.

Mukavelenamesinde o yolda sarahat bulunmak şartiyle sert, yumuşak ve mikset buğdayların üç numaralı derecelerinde "Delice" ve yemlik buğday sınıfına "Çavdar" ve "Delice" 9 uncu maddede yazılı nispetlerden fazla bulunabilir. Bu takdirde kontrol vesikasına bu yolda meşruhat verilir. Şu kadar ki delice nispeti hiç bir veçhiyle yüzde yediyi aşamaz.

İhraç edilecek buğdaylar dökme veya çuvallı olarak sevkedilir.

Çuvallar buğdayın ağırlığına dayanabilecek metanette, deliksiz ve dikişleri sağlam olacaktır.

FASIL : III

Kontrolun şekli ve icrası sureti

Buğday ihracatçısı veya mümessili Ticaret Vekaleti İhracat Kontrolörlüğüne bir beyanname vererek ihraç edeceği malın kontrolunu ister. Bu beyannameler Ticaret Vekaletince tesbit edilecek formüle göre tanzim olunur ve tahmilden 24 saat evvel verilmesi mecburidir. Nümune alınması bittikten sonra 24 saat içinde kontrolün ikmali ve vesikanın verilmesi icap eder.