Avrupa Enerji Şartı Konferansı Nihai Senedi, Enerji Şartı Antlaşması ve Ekini Teşkil Eden Kararlar ile Enerji Verimliliğine ve İlgili Çevresel Hususlara İlişkin Enerji Şartı Protokolu

ÖNCEKİ GELİŞMELER

II. Avrupa Konseyi'nin 1990 Haziran ayında Dublin'de yapmış olduğu toplantıda Hollanda Başbakanı, Doğu Avrupa'da ve Sovyetler Birliği'ndeki ekonomik kalkınmanın enerji sektöründe yapılacak işbirliği ile hızlanarak ivme kazanacağını söylemiştir. Bu öneri Konsey tarafından olumlu kabul edilerek, Avrupa Topluluğu Komisyonunun söz konusu işbirliğinin nasıl yürütüleceğini araştırması istenmiştir. Şubat 1991'de Komisyon "Avrupa Enerji Şartı" kavramını önermiştir.

Komisyonun önerisinin AT Bakanlar Konseyinde tartışılmasını., takiben, Avrupa Topluluğu, Avrupa Enerji Şartı üzerinde müzakereleri başlatmak üzere Doğu ve Batı Avrupa ülkelerini, Sovyetler Birliğini ve Avrupa dışı OECD üyelerini 1991 yılında Brüksel'de düzenlenen Konferansa çağırmıştır.

Avrupa Enerji Şartı ile ilgili müzakereler 1991 yılında tamamlanarak, Enerji Şartı, 16-17 Aralık 1991'de Lahey'de toplanan Konferansta üyelerin imzaladığı Sonuç Bildirgesi ile kabul edilmiştir. Sözleşmeyi imzalayan taraflar gözlemcilerden farklı olarak, aşağıda Bölüm l'de sıralanan hususlardan yükümlü olmuşlardır;

Avrupa Enerji Şartını imzalayan taraflar, Enerji Şartı hedeflerini ve prensiplerini sürdürmek ve temel anlaşma ve protokoller yardımı ile işbirliğini geliştirmek ve yürütmekle yükümlüdürler.

Enerji Şartı konferansı bunları müteakiben Temel Anlaşma --daha sonra Enerji Şartı olarak anılmıştır-- üzerinde görüşmelere başlamıştır. Temel Anlaşma, yatırım, transit ve ticaret alanlarında yasal güvenliği sağlayarak Doğu- Batı arasında endüstriyel işbirliği sağlamak üzere hazırlanmıştır. Konferans ayrıca Enerji verimliliği, Nükleer Güvenlik ve Hidrokarbonlar konularında spesifik protokoller oluşturma görüşmelerini de başlatmış, ancak son konuda görüşmeler Temel Anlaşmanın sonuçlanmasına kadar askıya alınmıştır.

Enerji Şartı Anlaşması ve Enerji Verimliliği Protokolü ile ilgili müzakereler 1994 yılında başarıyla tamamlanmıştır.

ENERJİ ŞARTI ANLAŞMASI

III. Görüşmeleri takiben Konferans, Enerji Şartı Anlaşması (bundan böyle Anlaşma olarak anılacaktır) metnini kabul ederek 17 Aralık 1994 - 16 Haziran 1995 tarihleri arasında imzaya açmıştır.

ŞARTLAR

IV. Nihai Senedi imzalamayla taraflar, Anlaşmanın aşağıda sıralanan şartlarını kabul etmiş olacaklardır.

1. Anlaşmanın tümüyle ilgili olarak:

(a) Anlaşmanın maddeleri, belirlenmiş bir sektörde uzun vadede işbirliğini oluşturmak için yasal çerçeveyi belirtmektedir, diğer konularda yapılacak müzakerelere emsal teşkil etmez.

(b) Anlaşma Hükümleri,

i) herhangi bir Anlaşma Tarafının, üçüncü tarafın girişini zorunlu hale getirmesine izin vermez.

ii) belli bir kategorideki tüketiciler arasında, değişik bölgelerde yerleşik müşterilere aynı fiyatları uygulayacak tarife sistemleri kullanımını yasaklamaz.

(c) Ulusal uygulamalardan kaynaklanan, tüm yatırımcılar yerine bir yatırımcıya veya yatırımcı grubuna uygulanan ayrıcalıklar kabul edilemez.

2. Madde 1 (5) ile ilgili olarak

(a) Anlaşma Tarafları bu Anlaşmanın Enerji Sektöründeki Ekonomik Aktiveteler dışındaki ekonomik aktivitelere ilişkin hakları düzenlemediğini kabul eder.

(b) Enerji sektöründeki Ekonomik Aktiviteler aşağıda sıralanmıştır:

i) petrol, doğal gaz, kömür ve uranyum gibi enerji hammaddelerinin, prospeksiyonu, aranması ve çıkarılması,