4 Kasım 1950 tarihinde Roma'da imzalanan İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korunmaya dair Sözleşmeye (bundan sonra Sözleşme olarak isimlendirilmiştir) ilişkin işbu Protokolü imzalamış bulunan Avrupa Konseyi'ne Üye Devletler
Esas itibariyle başvuru ve Avrupa Konseyi'ne üye ülke sayısındaki artış muvacehesinde, Sözleşmenin teminat altına aldığı insan hakları ve ana hürriyetlerin korunmasının etkinliğini muhafaza etme ve iyileştirme amacıyla Sözleşmenin oluşturduğu denetim mekanizmasının yeniden yapılanmasının acil ve gerekli olduğunu dikkate alarak,
Bu nedenle, özellikle hali hazırdaki Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve Divanı'nın yerine, Daimi bir Mahkemenin oluşturulmasını teminen Sözleşmenin bazı maddelerinin tadil edilmesi cihetine gidilmesini dikkate alarak,
19-20 Mart 1985 tarihlerinde Viyana’da düzenlenen İnsan Hakları ile ilgili Avrupa Bakanları Konferansında kabul edilen 1. Nolu Karara uygun olarak,
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin 6 Ekim 1992 tarihli 1194 (1992) sayılı Tavsiye Kararına uygun olarak,
9 Ekim 1993 tarihli Viyana Bildirgesinde Avrupa Konseyi Üyesi Devlet ve Hükümet Başkanlarınca Sözleşmenin denetim mekanizmasında reform yapılması için alınan karara uygun olarak,
Aşağıdaki hususlarda anlaşmışlardır:
Sözleşmenin 2.-4. Bölümleri (19.-56. maddeler) ve Avrupa İnsan Hakları Divanı'na istişari mütalaa verme yetkisini tanıyan 2. Nolu Protokol aşağıda belirtilen 2.Bölüm (19.- 51. maddeler) ile değiştirilmiştir:
"Bölüm 2:
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi"
Mahkemenin kuruluşu
MADDE 19
İşbu Sözleşmeye ve Protokollerine Yüksek Taraf Devletlerce kabul edilen taahhütlere uyulmasını sağlamak amacıyla, aşağıda “Mahkeme" olarak anılacak bir Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kurulur. Mahkeme daimi olarak görev yapar.
Yargıç sayısı
MADDE 20
Mahkeme, Yüksek Taraf Devletler sayısına eşit sayıda yargıçtan oluşur.
Görev için aranan koşullar
MADDE 21
1. Yargıçlar üstün ahlaki vasıflara ve yüksek bir hukuki göreve atanmak için gerekli niteliklere sahip veya ehliyetleriyle tanınmış hukukçu olmalıdırlar.
2. Yargıçlar Mahkemeye kendi kişisel nitelikleriyle katılırlar.
3. Görev süreleri içerisinde, yargıçlar bağımsızlıkları, tarafsızlıkları ve daimi görevin gerekleri ile bağdaşmayan herhangi bir görev üstlenemeyecekler; bu fıkranın uygulanmasından doğacak ihtilaflar ise Mahkeme tarafından karara bağlanacaktır.
Yargıçların seçimi
MADDE 22
1 Yargıçlar, her Yüksek Taraf için, o Yüksek Taraf Devlet tarafından gösterilen ve üç aday içeren bir liste üzerinden Parlamenter Meclis tarafından oy çokluğu ile seçilirler.
2. Sonradan diğer Devletlerin işbu Sözleşmeye taraf olmaları halinde, Mahkemeyi tamamlamak ve boşalan üyelikleri doldurmak için aynı usul takip olunur.
Görev süreleri
MADDE 23
1. Yargıçlar altı yıl için seçilirler. Tekrar seçilmeleri mümkündür. Bununla beraber ilk seçilen yargıçlardan yarısının görev süresi üç yıl sonunda sona erecektir.
2. İlk üç yıllık sürenin sonunda görevleri sona erecek olan üyeler, ilk seçimlerin yapılmasından hemen sonra, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından kura çekmek suretiyle tayin edilecektir
3. Yargıçların imkan ölçüsünde yarısının her üç yılda bir yenilenmesini sağlamak için, Parlamenter Meclis sonraki bir seçime geçmeden önce seçilecek yargıçlardan bir veya birkaçının görev süresinin veya sürelerinin üç yıldan az veya dokuz yıldan çok olmamak şartı ile, altı yıl dışında bir süre olmasında karar
verebilir.
4. Birden fazla üyenin görev süresinin söz konusu olduğu durumlarda ve Parlamenter Meclisi'nin yukarıdaki paragrafı uygulaması halinde, görev sürelerinin üyelere dağılımı, Genel Sekreterin seçimden hemen sonra yapacağı kura sonucu belirlenir.
5. Görevi bitmemiş bir yargıcın yerine seçilen yargıç selefinin görev süresini tamamlar.
6. Yargıçların görev süreleri 70 yaşında sona erer.
7. Yargıçlar, yerlerine başkası seçilinceye kadar görev yaparlar. Yerlerine başkası seçildikten sonra da kendilerine havale edilmiş olan davalara bakmaya devam ederler.
Görevden alınma
MADDE 24
Diğer yargıçların, gerekli koşulları artık taşımadığına ilişkin üçte iki çoğunluk ile alacakları karar olmadan hiçbir yargıcın görevine son verilemez.
Yazı İşleri ve hukukçular
MADDE 25
Mahkeme nezdinde, görev ve kuruluşu mahkeme içtüzüğünde belirlenen bir Yazı işleri bulunur. Mahkemeye Yazı İşlerinde görevli hukukçular tarafından yardım edilir.
Mahkemenin genel kurul halinde toplanması
MADDE 26
Genel Kurul halinde toplanan Mahkeme,
a) üç yıllık bir süre için Başkanını ve bir veya iki Başkan Yardımcısını seçer; bunların tekrar seçilmeleri mümkündür;
b) belirli süreler için Daireler kurar;
c) Mahkeme Dairelerinin başkanlarını seçer; bunların tekrar seçilmeleri mümkündür,