EN
TR
Birleşmiş Milletler Andlaşması ile Teşkilâtın başlıca adalet uzvu olarak kurulan Milletlerarası Adalet Divanı işbu Statü hükümlerine göre teşkil olunacak ve faaliyette bulunacaktır.
BÖLÜM : I
Divanın Teşkilâtı
Divan, en yüksek ahlâkı itibarı haiz bulunan ve kendi memleketlerinde en yüksek adalet görevlerinin icrası için aranılan şartları şahıslarında toplayan veya devletlerarası hukuku alanında müsellem yetki sahibi bulunan hukukşinaslar arasından, milliyetleri gözetilmeksizin seçilmiş bağımsız yargıçlardan müteşekkil bir heyettir.
1. Divan 15 Üyeden mürekkeptir. Buna, aynı Devletin birden fazla uyruğu dâhil olamaz.
2. Birden fazla Devletin uyruğu olarak telâkki edilebilecek kimse Üye olabilmek hususunda, medeni ve siyasî haklarını mutaden ülkesinde kullandığı Devletin uyruğu sayılacaktır.
1. Divan Üyeleri, Daimi Hakem Mahkemesi milli guruplarının verdiği eşhas listesi üzerinden Genel Kurul ve Güvenlik Meclisi tarafından aşağıdaki hükümler gereğince seçilirler.
2. Daimî Hakem Mahkemesinde temsil edilmiyen Birleşmiş Milletler Üyelerine gelince, adaylar, milletlerarası uyuşmazlıkların barış yolu ile çözülmesine mütedair 1907 Lâhey Anlaşmasının 44 üncü maddesinde Daimi Hakem Mahkemeleri Üyeleri için derpiş edilen şartlar aynen uygulanarak, Hükümetlerince hu husus için tâyin olunmuş millî guruplar tarafından gösterilecektir.
3. Mahsus anlaşma bulunmaması halinde, Güvenlik Meclisinin tavsiyesi üzerine, Genel Kurul, bu Statüye taraf olupta Birleşmiş Milletler Üyesi olmayan bir Devletin hangi şartlarla Divan Üyelerinin seçimine iştirak edebileceğini tesbit edecektir.
1. Seçim tarihinden en az üç ay önce, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, bu Statüye taraf olan Devletlerin, Daimî Hakem Mahkemesindeki Üyelerini ve 4 üncü maddenin ikinci fıkrası gereğince tâyin olunan milli guruplar Üyelerini, muayyen bir müddet zarfında, millî guruplar halinde, Divan Üyeliği görevlerini yapabilecek durumda olan kimseleri göstermeğe, yazı ile davet eder.
2. Hiç bir gurup, en çok ikisi kendi uyruğundan olmak üzere, dörtten fazla aday gösteremez. Hiç bir halde tâyini gereken Üye sayısının bir mislinden fazla aday gösterilemez.
İşbu adaylar gösterilmezden önce her millî grupun, en yüksek mahkemeye, hukuk fakülte ve mekteplerine ve hukuk ilminin tetkiki ile meşgul milli akademiler ile milletlerarası akademilerin milli şubelerine danışması tavsiye olunur.
1. Genel Sekreter, bu suretle gösterilen bütün kimselerin alfabe sırası ile bir listesini tanzim eder; 12 nci maddenin ikinci fıkrasında derpiş edilen hal hariç, yalnız bu kimseler seçilebilir.
2. Genel Sekreter bu listeyi Genel Kurula ve Güvenlik Meclisine tebliğ eder.
Genel Kurul ve Güvenlik Meclisi birbirlerinden bağımsız olarak Divan Üyelerinin seçimini yaparlar.
Her seçimde, seçmenler Divana dâhil olacak kimselerin yalnız istenilen şartları şahsen haiz olmalarını değil, fakat heyet olarak da, büyük medeniyet şekillerinin ve dünyanın başlıca hukuk sistemlerinin temsilini sağlamalarım gözönünde bulunduracaklardır.
1. Genel Kurulda ve Güvenlik Meclisinde oyların kesin çoğunluğunu toplıyanlar seçilmiş olurlar.
2. Gerek yargıçların seçimi, gerek aşağıda 12 nci maddede derpiş edilen komisyon üyelerinin tâyini hususunda Güvenlik Meclisinde oy verirken, Güvenlik Meclisinin süreli üyeleri ile süresiz üyeleri, arasında hiçbir fark gözetilmiyecektir.
3. Genel Kurulun ve Güvenlik Meclisinin oy çoğunluğu bir Devletin birden ziyade uyruğu üzerinde toplandığı takdirde, yalnız en yaşlısı seçilmiş olur.
İlk seçim oturumu neticesinde bir veya daha fazla üyelik boş kalırsa, ikinci veya lüzum halinde üçüncü bir oturum yapılır.
1. Üçüncü seçim oturumundan sonra, yine boş üyelikler kaldığı takdirde ister Genel Kurulun ister Güvenlik Meclisinin talebi üzerine her boş üyelik için, kesin çoğunluğu toplıyacak bir seçimle, Genel Kurulun ve Güvenlik Meclisinin ayrı ayrı kabullerine arzedilecek bir aday seçmek üzere, üçü Genel Kurulca, üçü de Güvenlik Meclisince tâyin edilen altı Üyeli bir Arabulma Komisyonu her zaman teşkil edilebilecektir.
2. Arabulma Komisyonu, yedinci maddede derpiş olunan listede bulunmasa dahi aranılan şartlan haiz olup komisyonun oy birliğini kazanan her şahsın ismini listesine ithal edebilir.
3. Arabulma Komisyonu, seçimi sağlamağa muvaffak olamayacağını müşahede ettiği takdirde, Divanın evelce tâyin edilmiş Üyeleri, Güvenlik Meclisi tarafından tesbit edilecek bir mühlet zarfında, ister Genel Kurulda, ister Güvenlik Kurulunda oy almış şahıslar arasından seçmek suretiyle boş üyeliklere tâyinler yapar.
4. Yargıçlar arasında oylar eşitlikle taksim olduğu takdirde en yaşlı yargıcın oyu üstün gelir.
1. Divan Üyeleri dokuz yıl için seçilirler, ve yeniden seçilebilirler. Bununla beraber Divanın ilk seçiminde tâyin olunan yargıçlardan beşinin görevleri üç yıl, diğer beşininki ise altı yıl sonunda bitecektir.
2. Yukarda zikredilen üç ve altı yıllık devrelerin sonunda görevleri bitecek olan yargıçlar, ilk Divan seçiminin hemen arkasından, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri tarafından kura usulü ile tâyin olunacaklardır.
3. Divan Üyeleri, yerlerine yeni tâyinler yapılıncaya kadar görevleri başında kalırlar. Yerlerine yeni tâyinler yapılmış olsa dahi, kendilerine verilmiş bulunan işlere bakmağa devam ederler.
4. Divan üyelerinden birinin istifası halinde, istifaname, Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine tebliğ edilmek üzere, Divan Başkanına verilecektir işbu tebliğin icrası ile üyelik makamı boşalmış olur.
Boş kalan üyelikler, ilk seçimde takip olunan usule uygun ve aşağıdaki hüküm mahfuz kalmak şartiyle, doldurulacaktır. Üyeliğin boş kalmasını takibeden üç ay içinde, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, beşinci maddede yazılı daveti yapacak ve seçim tarihi Güvenlik Meclisi tarafından tesbit olunacaktır.
Görev müddeti bitmemiş bir Üyenin yerine seçilen Divan Üyesi, selefinin müddetini ikmal eder.
1. Divan Üyeleri, siyasî ve idari hiçbir işle uğraşamıyacakları gibi mesleki mahiyette diğer hiçbir meşgaleleri de bulunamaz.
2. Şüphe halinde Divan karar verir.
1. Divan Üyeleri, hiçbir işte ajanlık, müşavirlik veya avukatlık edemezler.
2. Evvelce, taraflardan birinin ajanı, müşaviri veya avukatı, millî veya milletlerarası bir mahkemenin veya bir tahkik komisyonunun Üyesi olarak yahut da her hangi diğer bir sıfatla karışmış bulundukları hiçbir işin çözülmesine iştirak edemezler.
3. Şüphe halinde Divan karar verir.
1. Divan Üyeleri, ancak, istenilen şartları artık haiz olmadıklarına, diğer üyelerin hepsi tarafından hükmedildiği takdirde, görevlerinden uzaklaştırılabilirler.
2. Genel Sekreter bu durumdan Grefye tarafından resmen haberdar edilir.
3. Bu tebliğ Üyeliğin boşalmasını intaç eder.
Divan Üyeleri, görevlerinin yapılması esnasında, diplomatik imtiyaz ve masuniyetlerden faydalanırlar.
Her Divan Üyesi görevine başlamadan önce, aleni celsede, yetkilerini tam bir tarafsızlıkla ve bütün vicdanı ile kullanacağını, resmen taahhüt edecektir.
1. Divan, üç yıl için, Başkan ve Yarbaşkanını tâyin eder; bunlar tekrar seçilebilirler.
2. Divan, Grefyesini tâyin eder ve lüzumlu olabilecek memurların tâyinini yapabilir.
1. Divanın makam Lâhey olarak tesbit edilmiştir. Bununla beraber, Divan, arzuya değer gördüğü takdirde başka bir yerde toplanarak görevlerini yapabilir.
2. Başkan ve Grefye Divanın makamında otururlar.
1. Divan, devreleri ve müddeti kendisince tesbit edilen adli tatiller devamı müstesna, dalma görev halinde bulunur.
2. Divan Üyelerinin, yurtlarını Lahey’den ayıran mesafe nazarı itibare alınarak, tarih ve müddetleri, Divanca tesbit edilecek olan mukannen mezuniyetlere hakları vardır.
3. Divan Üyeleri, mezuniyet, hastalık mazereti veya Başkan nezdinde gereği gibi haklı gösterilen başka mühim sebepler dışında, heran Divanın emrine amade bulunmakla mükelleftirler.
1. Divan Üyelerinden bin, özel bir sebeple, muayyen bir işin yargılanmasına iştirak etmemekliğinin gerektiğine hükmettiği takdirde, keyfiyetten Başkanı haberdar eder.
2. Başkan, Divan Üyelerinden birinin, özel bir sebep dolayısıyle, muayyen bir işin yargılanmasında bulunmaması gerektiğine hükmettiği takdirde, bu Üyeyi keyfiyetten haberdar eder.
3. Bu gibi hallerde Divan Üyesi ile Başkan arasında uyuşmazlık olduğu takdirde Divan karar verir.
1. Divan, işbu Statüde taksisen derpiş olunan istisnalar dışında, görevlerine umumi heyet toplantısı halinde bakar.
2. Divanı teşkil için hazır bulunacak yargıç sayısının on birden aşağı düşmemesi şartiyle, Divan tüzüğü, icabına göre ve sıra ile, bir veya birkaç yargıcın oturumda bulunmaktan atfedilebileceğini derpiş edebilecektir.
3. 9 nisabı Divanı teşkile kâfidir.
1. Divan, her zaman, muayyen, cinste meselelere, meselâ çalışma işleriyle transit ve ulaştırmaya ait işlere bakmak için, vereceği karara göre, enaz üç yargıçtan mürekkep olmak üzere, bir veya birkaç daire teşkil edebilir.
2. Divan, her zaman, muayyen bir işe bakmak üzere bir daire teşkil edebilir. Bu dairenin yargıç sayısı, Divanca, tarafların rızası ile, tesbit olunacaktır.
3. İşbu maddede derpiş olunan daireler, taraflar isterse hüküm vereceklerdir.
26 ve 29 uncu maddelerde, derpiş olunan dairelerce verilen her hüküm Divanca verilmiş gibi telâkki olunacaktır.
26 ve 29 uncu maddelerde derpiş olunan daireler, tarafların muvafakati ile, Lâhey'den başka yerde toplanıp vazife görebilirler.
İşlerin çabuk tasfiyesi için, Divan her sene, taraflar istediği takdirde, basit usulle yargılamağa davet edilecek, beş yargıçtan mürekkep bir daire teşkil eder Yargıçlardan, oturuma iştirak etmek imkânsızlığında bulunanların yerini doldurmak üzere ayrıca iki yargıç daha tâyin olunacaktır.
1. Divan, yetkilerini ne yolda kullanacağını bir tüzük ile tayin eder. Ezcümle takıp edeceği yargılama usulünü tanzim eder.
2. Divan tüzüğü, Divanda veya dairelerinde oturumlara iştirak edecek, oy hakkı olmayan yardımcı yargıçlar derpiş edebilir.
1. Taraflardan herbirinin milliyetinden olan yargıçlar, Divanın yargıladığı işin oturumuna iştirak etmek hakkını muhafaza ederler.
2. Divanda taraflardan birinin milliyetinden bir yargıç bulunuyorsa, herhangi diğer taraf, yargıç sıfatiyle oturuma iştirak etmek üzere dilediği bir kimseyi tâyin edebilir. Bu şahsın tercihan, 4 ve 5 inci maddelere göre aday gösterilmiş olan kimseler meyamından seçilmesi icabeder.
3. Divanda tarafların milliyetinden hiçbir yargıç bulunmadığı takdirde, bu taraflardan herbiri yukardaki fıkradaki usul gereğince, bir yargıç tâyin edebilir.
4. İşbu madde, 26 ve 29 uncu maddelerdeki hallerde tatbik edilir. Bu gibi hallerde Başkan, daireyi teşkil eden Üyelerden birinden veya lüzum olursa ikisinden, yerlerini tarafların milliyetinden bulunan Divan Üyelerine ve böylesi yoksa veya bir mânileri çıktığı takdirde, taraflarca taksisen tâyin edilen yargıçlara terketmeleri ricasında bulunacaktır.
5. Birkaç taraf aynı dâvada müşterek hareket ettikleri zaman, yukardaki hükümlerin tatbikinde, tek bir taraf olarak sayılırlar. Şüphe halinde, Divan karar verir.
6. İşbu maddenin 2, 3 ve 4 ncu fıkralarına göre tâyin edilen yargıçların, işbu Statünün ikinci maddesinin, 17 nci maddesinin ikinci fıkrasının, 20 nci ve 24 üncü maddelerinin kayıtlarına uygun bulunmaları gerektir. Bu yargıçlar karara, meslektaşları ile tam eşitlik şartları içinde iştirak ederler.
1. Divan Üyeleri yıllık maaş alırlar.
2. Başkan yıllık özel bir tahsisat alır.
3. Yarbaşkan, Başkanlık vazifesi gördüğü hergün için özel bir tahsisat alır.
4. Divan Üyesi olmayıp, 31 nci madde gereğince tâyin olunan yargıçlar, vazife gördükleri hergün için bir tazminat alırlar.
5. Bu maaş, tahsisat ve tazminatlar Genel Kurulca tesbit edilirler. Görevlerin devamınca azaltılamazlar.
6. Grefyenin maaşı Divanın teklifi ile, Genel Kurulca tesbit olunur.
7. Genel Kurulca kabul edilen bir tüzük, Divan Üyelerine ve Grefye’ye tekaüt maaşlarının hangi şartlar altında bağlanacağını ve Divan Üyeleri ile Grefye’nin yol masraflarının ödenmesi şartlarım tesbit eder.
8. Maaşlar, tahsisat ve tazminatlar her türlü vergiden muaftır.
Divanın giderleri, Genel Kurulun tâyin ettiği şekilde Birleşmiş Milletlerce deruhde edilir.
BÖLÜM : II
Divanın Yetkisi
1. Yalnız Devletler, Divan huzurunda duruşmak ehliyetini haizdirler.
2. Divan, kendisine tevdi edilen işler hakkında, milletlerarası âmme teşekküllerinden, tüzüğünün âmir bulunduğu şartlar dahilinde malûmat isteyebilecek ve keza bu teşekküllerce kendisine resen arzedilen işbu malûmatı kabul edecektir.
3. Milletlerarası bir âmme teşekkülünün tesis senedinin veya işbu senet mucibince kabul edilen milletlerarası bir anlaşmanın yorumlanması, Divana arzedilmiş bir işte bahis mevzuu edilirse, Grefye, bu teşekkülü keyfiyetten haberdar eder ve yazı ile cereyan eden muameleyi kendisine bildirir.
1. Divan işbu Statüye taraf olan Devletlere açıktır.
2. Divanın diğer Devletlere açık bulunması şartlan; yürürlükte olan andlaşmaların özel hükümleri mahfuz kalmak üzere, bütün hallerde bundan taraflar için Divan önünde hiçbir eşitsizlik çıkmamak şartiyle, Güvenlik Meclisince tanzim olunur.
3. Birleşmiş Milletler Üyesi olmayan bir Devlet dâvada taraf ise, bu tarafın Ödemesi gereken Divan masrafları hissesini Divan tesbit edecektir. Ancak, bu Devlet Divan giderlerine iştirak ediyorsa bu büküm tatbik edilmiyecektir.
1. Divanın yetkisi tarafların kendisine tevdi edecekleri bütün işlerle Birleşmiş Milletler Andlaşmasında veya yürürlükte olan andlaşma ve anlaşmalarda taksisen derpiş olunan hallere şâmildir.
2. İşbu Statüye taraf olan Devletler, her hangi bir zaman, aynı vecibeyi kabul eden her hangi bir başka Devlete karşı, mevzuu aşağıda gösterilmiş olan hukukî mahiyette uyuşmazlıkların hepsi hususunda Divanın kaza hakkını bihakkın ve özel anlaşma olanaksızın, mecburi olarak tanıdıklarını beyan edebilirler :
a) Bir andlaşmanın yorumlanması;
b) Devletlerarası hukuka ait her husus;
c) Sabit olduğu takdirde, milletlerarası bir taahhüdün ihlâlini teşkil edebilecek olan her olayın gerçekliği;
d) Milletlerarası bir taahhüdün ihlâlinin icabettirdiği tazminatın mahiyet veya vüs’ati.
3. Yukarda anılan beyanlar, kayıtsız şartsız olarak yahut mütekabiliyet şartı ile birkaç veya bazı Devletlerce veya muayyen bir müddet için yapılabilecektir.
4. Bu beyanlar, örneklerini Statüye taraf Devletlere ve Divan Grefyesine gönderecek olan Birleşmiş Milletler Genel Sekreterine tevdi edilecektir.
5. Milletlerarası Adalet Divanı Statüsünün 36 nci maddesi gereğince henüz bitmemiş bir müddet için yapılmış bulunan beyanlar, işbu Statüye taraf olan Devletler arasındaki münasebetlerde, anılan beyanlara göre ge- riya kalan müddet için ve menfaatlarına uygun olarak Milletlerarası Adalet Divanının mecburi kaza hakkının tanınmasını mutazammın telâkki edilecektir.
6. Divanın yetkili olup olmadığı noktasında itiraz halinde Divan karar verir.
yürürlükte bulunan bir andlaşma veya bir anlaşma, bir işin, Milletler Cemiyetince tesisi gerekmiş olan adli bir teşekküle veya Milletlerarası Daimî Adalet Divanına havalesini derpiş ettiği takdirde, işbu Statüye taraf olan Devletler arasında bu teşekkülü Milletlerarası Adalet Divanı teşkil edecektir.
1. Ödevi, kendisine havale edilen uyuşmazlıkları devletlerarası hukukuna uygun olarak çözmek olan Divan :
a) Uyuşmazlık halindeki Devletlerce taksisen kabul edilmiş kaideler koyan gerek genel, gerek özel milletlerarası anlaşmaları;
b) Hukuk kaidesi olarak kabul edilmiş olan umumi bir tatbikatın beyyinesi olarak milletlerarası teamülü;
c) Medeni milletlerce kabul edilen genel hukuk prensiplerini;
d) 59 uncu madde hükmü mahfuz kalmak şartiyle, hukuk kaidelerinin tâyininde yardımcı vasıta olarak muhtelif milletlerin adli kararları ile en yetkili müelliflerinin doktrinlerini;
tatbik eder.
2. İşbu hüküm taraflar mutabık iseler Divanın hak ve nısfetle karar vermek yetkisine halel getirmez.
BÖLÜM : III
Usül
1. Divanın resmî dilleri Fransızca ve İngilizcedir.
Taraflar bütün muhakeme usulünün Fransızca cereyan etmesinde mutabık iseler, hüküm bu dilde tefhim edilecektir.
Taraflar bütün muhakeme usulünün İngilizce cereyan etmesinde mutabık iseler, hüküm bu dilde tefhim edilecektir.
2. Kullanılacak dili tesbit eden bir anlaşma bulunmadığı takdirde, taraflar müdafaalarında iki dilden tercih ettiklerini kullanabilecekler ve Divan karan Fransızca ve İngilizce olarak tefhim edilecektir. Bu halde, Divan aynı zamanda, İki metinden hangisinin muteber olacağını tâyin edecektir.
3. Divan her hangi bir tarafın talebi üzerine, işbu tarafça Fransızca veya İngilizceden başka bir dilin kullanılmasına müsaade edecektir.
1. İşler, hale göre, ya tahkimnamenin tebliği ile, ya bir dilekçe ile, Grefye'ye hitaben Divana arzedilir. Her iki halde, uyuşmazlığın mevzuu ve taraflar gösterilmiş olmalıdır.
2. Grefye, dilekçeyi derhal bütün ilgililere tebliğ eder.
3. Grefye keza Genel Sekreter vasıtasiyle, Birleşmiş Milletler Üyelerini ve Divan önünde dâva açabileceği kabul edilen diğer Devletleri haberdar eder.
1. Divan, durumun icabettirdiğine hükmettiği takdirde, herkesin hakkını korumak için, geçici olarak hangi tedbirlerin alınması lâzım geldiğini tâyin etmek yetkisini haizdir.
2. Derpiş olunan tedbirler, kesin hükme intizaren, taraflara ve Güvenlik Meclisine derhal tebliğ edilir.
1. Taraflar, ajanlar tarafından temsil edilirler.
2. Taraflar, Divan önünde, yardımcı olarak müşavir ve avukatlar kullanabilirler.
3. Divan önündeki tarafların ajan, müşavir ve avukatları, görevlerinin bağımsız yapılması için, lüzumlu imtiyaz ve masuniyetlerden faydalanacaklardır.
1. Muhakeme usulünün, biri yazılı, diğeri sözlü iki safhası vardır.
2. Muhakeme usulünün yazılı safhası muhtıraların, mukabil muhtıraların, ve mevcud ise cevaplar ile iddiayı destekli yen hertürlü evrak ve vesaikin yargıç ve tarafa tebliğini ihtiva eder.
3. Bu tebliğ Divanca tesbit edilen sıra ve mühletlerde Grefye vasıtasiyle yapılır.
4. Tarafların birince ibraz edilen her vesikanın tasdikli bir sureti diğer tarafa tebliğ edilecektir.
5. Muhakeme usulünün sözlü safhası, Divanca şahitlerin, ehlivukufun, ajanların, müşavirlerin ve avukatların dinlenilmesinden ibarettir.
1. Ajanlar, müşavirler ve avukatlardan başka kimselere yapılacak her tebliğ için Divan, tebliğin ülkesi üzerinde hüküm hâsıl etmesi gereken Devletin Hükümetine doğrudan doğruya müracaat edecektir.
2. Her türlü ispat vasıtasının mahallinde tesbiti icabettiği zaman da aynı usül ile hareket olunacaktır.
Duruşmalar, başkan ve bulunmadığı takdirde yarbaşkan, o da bir mâni dolayisiyle bulunamazsa, hazır bulunan yargıçların en kıdemlisi tarafından idare edilir.
Aksine Divanca karar verilmedikçe veya iki taraf dinleyicilerin kabul olunmamasını istemedikçe, oturum âleni olur.
1. Her oturumda Grefye ve Başkan tarafından imza edilen bir zabıt tutulur.
2. Yalnız bu zaptın resmî mahiyeti vardır.
Divan, dâvanın idaresi ve tarafların son iddialarını ne şekil ve müddetlerde yapacaklarını tâyin için kararlar ısdar eder; delillerin ibrazının gerektirdiği bütün tedbirleri alır.
Divan, duruşmalardan evvel dahi, ajanlardan herhangi bir vesikanın ibrazını ve her türlü izahatın verilmesini isteyebilir. Ret halinde, bunu zapta geçirir.
Divan, her zaman, seçeceği herhangi bir şahsa, heyete, büroya, komisyona veya teşekküle bir tahkikat veya keşfin yapılmasını tevdi edebilir.
Duruşmalar esnasında, şahitlere ve ehlivukufa 50 ncı maddede istihdaf edilen kaideye göre, Divânın tesbit edeceği şartlar dâhilinde faydalı olacak her türlü sualler sorulur.
Divan, kendisince tesbit edilen muhletler dahilinde delilleri ahzettikten ve şahadetleri dinledikten sonra, taraflardan birinin, diğer tarafın muvafakati olmaksızın, kendisine arzetmek isteyeceği bütün yeni şahadet veya vesikaları reddedebilir.
1. Taraflardan biri hazır bulunmaz ve ispat vasıtalarını kullanmaktan ıstinkâf ederse, diğer taraf Divandan, iddialarının kabulünü isteyebilir.
2. Divan bu isteği kabul etmeden önce, yalnız, 36. ve 37 nci maddelere göre yetkili bulunduğunu değil, fakat iddiaların fiilen ve hukukan muhik olduğunu da tesbit edecektir.
1. Ajanlar, müşavirler ve avukatlar, Divanın murakabesi altında bütün iddia vasıtalarını kullandıktan soma, başkan duruşmaların bittiğini ilân eder.
2. Divan, müzakere etmek üzere müzakere odasına çekilir.
3. Divanın müzakereleri gizlidir ve gizli kalır.
1. Divanın kararları, hazır bulunan yargıçların çoğunluğu ile verilir.
2. Oyların eşit taksimi halinde, Başkanın veya onun yerini dolduranın oyu üstün gelir.
1. Hüküm, gerekçelidir.
2. Hükümde, ona iştirak eden yargıçların adları zikrolunur.
Eğer hüküm, külliyen veya kısmen yargıçların müttefik oylarını ifade etmiyorsa, her yargıç hükme, şahsî fikrini havi bir izahname iliştirmek hakkına malık olacaktır.
Hüküm, Başkan ve Grefye tarafından imzalanıl Ajanlar usulune uygun olarak haberdar edildikten sonra, aleni celsede okunur.
Divanın kararı ancak dâvaya dâhil bulunan taraflar için ve karat verilen iş hakkında mecburidir.
Hüküm kesindir ve buna karşı müracaat yolu yoktur.
Hükmün mâna ve şümulüne itiraz halinde herhangi hır tarafın isteği üzerine, bunun yorumu Divana aittir.
1. Divandan, muhakemenin iadesi hususunda vâki olabilecek talep, ancak, kesin bir tesir yapabilecek mahiyette olup hükmün tefhiminden önce Divanca ve iadeyi isteyen tarafça bilinmeyen bir olay keşfedilirse ve bu olayın bilinmemesi anılan tarafın kusurundan ileri gelmemişse, mümkündür.
2. Muhakemenin iadesi Divanın, yeni olayın mevcudiyetini sarahatan müşahede eden ve bu olayın iadeyi gerektirecek vasıflarını tanıyan ve isteğin bu sebeple kabule değer olduğunu beyan eden bir kararı ile başlar.
3. Divan, muhakemenin iadesinin başlamasını, hükmün önceden infazına talik edebilir.
4. İade isteği, yeni olayın keşfinden itibaren en geç altı aylık bu müddet zarfında yapılmalıdır.
5. Hüküm tarihinden itibaren on yıllık bir müddetin geçmesinden sonra hiçbir iade isteği ileri sürülemez.
1. Bir devlet, herhangi bir uyuşmazlıkta kendisi için hukukî mahiyette bir menfaatin bahis mevzuu olduğunu gördüğü takdirde, müdahale maksadiyle Divana bir dilekçe verebilir.
2. Divan karar verir.
1. Uyuşmazlık halinde bulunan taraflardan başka Devletlerin de iştirak ettiği bir anlaşmanın yorumu bahis mevzuu olduğu takdirde, Grefye bu Devletleri keyfiyetten hemen haberdar eder.
2. Bunlardan herbirinin dâvaya müdahale etmeğe hakkı vardır. bu hakkı kullandığı takdirde ilâmın ihtiva ettiği yorum kendisi için de mecburî olur.
Divanca başka türlü karar verilmediği takdirde, mahkeme masrafları taraflara aittir.
BÖLÜM : IV
İstişari Mutalâalar
1. Divan, Birleşmiş Milletler Andlaşması gereğince, veya bunun hükümlerine uygun olarak istişarî reyler istemeğe yetkili her uzuv veya müessesenin isteği üzerine, her türlü hukukî meseleler hakkında istişari reyler verebilir.
2. Haklarında Divanın istişarî reyi istenilen meseleler Divana, hakkında reyi istenilen meseleyi sarih tabirlerle ifade eden yazılı bir dilekçe ile arzolunur. Bu dilekçeye, meseleyi aydınlatacak bütün vesikalar eklenir.
1. Grefye ıstişarî rey isteyen dilekçeyi derhal, Divan önünde dâva açmağa mezun bütün Devletlere resmen tebliğ eder.
2. Bundan başka, Grefye Divan veya Divan toplantı halinde değilse, Başkan tarafından, mesele hakkında malûmat verebileceğine hükmedilen ve Divan önünde dâva açmağa mezun her Devletle her milletlerarası teşkilâta doğrudan doğruya yapacağı mahsus bir tebliğ ile Divanın, Başkan tarafından tesbit edilecek bir müddet zarfında, yazılı izahlarını kabule veya bu husus için toplanacak alenî celsede sözlü izahatı dinlemeğe ama de olduğunu bildirir.
3. Bu maddenin ikinci fıkrasında derpiş edilen mahsus tebliğe muhatap olmamış bulunan bu Devletlerden biri, yazılı izahat vermek veya Divanca dinlenilmek arzusunu izhar ederse Divan bu hususta karar verir.
4. Yazılı ve sözlü izahat vermiş olan Devletler veya teşekküller, diğer Devlet ve teşekküller tarafından verilmiş olan izahatın münakaşasına, tetkik edilen her meseleye göre Divan tarafından, veya Divan toplantı halinde bulunmadığı takdirde Başkanca tesbit edilecek müddet, tertip ve şekiller dairesinde, kabul olunacaklardır. Bu maksatla Grefye, bizzat kendileri tarafından da yazılı izahat verilmiş olan Devlet ve teşekküllere diğerlerinin izahnamelerini vaktinde tebliğ eder.
Divan, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ve doğrudan doğruya ilgili Birleşmiş Milletler Üyelerine, diye Devletler ve milletlerarası teşekküller temsilcilerini haberdar ettikten sonra, ıstişarî reylerini alenî celsede bildirir.
İstişarî görevlerinin icrasında, Divan tatbikini kabil gördüğü nispette işbu Statünün hukuki uyuşmazlıklara tatbik edilen hükümlerinden de mülhem olacaktır.
BÖLÜM : V
Değişiklikler
İşbu Statüde yapılacak değişiklikler, Birleşmiş Milletler Andlaşmasında vâki olacak değişiklikler için derpiş edilen usule göre, ve Divan Statüsüne taraf olmakla beraber Birleşmiş Milletler Üyesi olmayan Devletlerin de bu usule iştiraklerini teminen Güvenlik Meclisinin tavsiyesi üzerine Genel Kurulca kabul edilecek olan hükümler mahfuz kalmak şartiyle, icra edilecektir.
Divan, Genel Sekretere yazı ile yapacağı tebligat yoluyla, işbu Statüde lüzumlu göreceği değişikliklerin yapılmasını, 69 uncu madde hükümlerine göre incelenmek, üzere, teklif eder.