Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkında Sözleşme

Alman Rayhının Cumhurbaşkanı, Avusturya Cumhuriyetinin Federal Cumhurbaşkanı, Majeste Belçikalılar Kralı, Brezilya Birleşik Devletleri Cumhurbaşkanı, Majeste Bulgarlar Kralı, Milliyetçi Çin Hükümet Başkanı, Majeste Danimarka ve İzlanda Kralı, Majeste Mısır Kralı, Majeste İspanya Kralı, Estonya Cumhuriyetinin Devlet Başkam, Finlandiya Cumhurbaşkanı, Fransa Cumhurbaşkanı, Majeste Büyük Britanya, İrlanda, Denizaşırı Britanya Dominyonları Kralı, Hindistan İmparatoru, Yunanistan Cumhurbaşkanı, Macaristan Krallığı Naibi, Majeste İtalya Kralı, Majeste Japonya İmparatoru, Latviya Cumhurbaşkanı, Lüksemburg Büyük Düşesi, Meksika Birleşik Devletleri Cumhurbaşkanı, Majeste Norveç Kralı, Majeste Hollanda Kraliçesi, Polonya Cumhurbaşkanı, Majeste Romanya, Kralı, Majeste İsveç Kralı, İsviçre Federal Konseyi, Çekoslovakya Cumhurbaşkanı, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Birliği Merkezi İcra Komitesi, Venezüella Birleşik Devletleri Cumhurbaşkanı, Majeste Yugoslavya Kralı:

Havayolu ile yapılan Uluslararası taşımaların şartlarının, taşıyıcının sorumluluğu ve taşımada kullanılan belgeler bakımından, birleştirilerek düzenlenmesinin yararlarını dikkate alarak,

Bu amaçla, aşağıdaki sözleşmeyi yapan ve imzalayan, usulüne uygun olarak yetkilendirilmiş temsilcilerini tayin etmişlerdir:

FASIL I

KAPSAM - TANIMLAR

(1) Bu sözleşme, uçak ile ücret karşılığında yapılan bütün uluslararası insan, bagaj veya eşya taşımalarına uygulanacaktır. Bir hava taşıma işletmesi tarafından uçakla yapılan ücretsiz taşımalara da aynı ölçüde uygulanacaktır.

(2) Bu sözleşmenin amacı bakımından, «Uluslararası taşıma» terimi, taraflar arasındaki anlaşmaya göre hareket yeri ve varış yeri, taşımada bir kesilme veya aktarma olsun olmasın, iki yüksek Sözleşen Taraf Ülkesinde bulunan veya Yüksek Sözleşen Taraflardan biri olmasa bile, bir başka Devletin ülkesinde olan kararlaştırılmış bir duraklama yeri varsa, bir tek Yüksek Sözleşen Tarafın Ülkesi içinde bulunan, herhangi bir taşıma anlamına gelir. Başka bir Devletin ülkesinde olan kararlaştırılmış bir duraklama yeri bulunmaksızın bir tek Yüksek Sözleşen Taraf Ülkesi içindeki iki nokta arasında yapılan taşıma, bu Sözleşmenin amacı bakımından uluslararası taşıma değildir.

(3) Birbiri ardınca birkaç hava taşıyıcısı tarafından yapılacak taşıma ister bir tek anlaşma ister bir anlaşmalar dizisi şeklinde kararlaştırılmış olsun, eğer taraflarca tek bir iş olarak kabul edilmişse; bu Sözleşmenin amacı bakımından bir tek bölünmez taşıma sayılır ve sadece, bir anlaşmanın veya bir dizi anlaşmanın tüm olarak aynı Devletin Ülkesi içinde icra edilecek olmasından dolayı uluslararası karakterini kaybetmez.

(1) Bu Sözleşme, devlet tarafından veya kanunlara uygun olarak kurulmuş hükmî şahıslar tarafından yapılan taşımalara, taşımanın 1 inci maddede belirtilen şartların içinde olması kaydıyla, uygulanacaktır.

2. Posta maddelerinin taşınmasında, taşıyıcı, taşıyıcı ile Posta İdareleri arasındaki ilişkilerde uygulanabilir kurallara göre, sadece ilgili Posta, idaresine karşı sorumlu olacaktır.

3. Bu maddenin 2. paragrafında belirtilenler dışında, bu Sözleşmenin hükümleri posta maddeleri taşımasına uygulanmayacaktır.

FASIL II

TAŞIMA BELGELERİ

Bölüm I

Yolcu Bileti

(1) Yolcu taşımasında, şu kayıtları içeren bir bireysel veya toplu taşıma belgesi verilecektir:

a) Hareket ve varış yerlerini gösteren bir bilgi;

b) Bir veya birden fazla kararlaştırılmış duraklama yeri başka bir Devletin ülkesinde olmak üzere, hareket ve varış yerleri bir tek Yüksek Sözleşen Taraf ülkesi içinde ise, bu duraklama yerlerinden en az birini gösteren bir bilgi.

(2) Paragraf 1 a ve b’deki bilgilerin kaydını ihtiva eden her türlü diğer vasıta anılan paragraftaki taşıma belgesinin tesellümü yerine ikame edilebilir.

(3) Önceki pargrafların hükümlerinin yerine getirilmemesi taşıma anlaşmasının varlığını veya geçerliliğini etkilemeyecek, sorumluluğun sınırlandırılmasına ilişkin olanlar dahil, taşıma anlaşması aynı ölçüde bu Sözleşmenin kurallarına bağlı olacaktır.

Bölüm II

Bagaj Senedi

(1) Kayıtlı bagaj taşımasında, 3. maddenin 1. paragrafı hükümlerine uygun olarak bir taşıma belgesinin içinde veya onunla birleştirilmiş olmadıkça, aşağıdaki hususları içeren bir bagaj kuponu verilecektir.

a) Hareket ve varış yerlerini gösteren bilgi.

b) Bir veya birden fazla kararlaştırılmış duraklama yeri başka bir Devletin ülkesinde olmak üzere, hareket ve varış yerleri bir tek Yüksek Sözleşen Taraf Ülkesi içinde ise, bu duraklama yerlerinden en az birini gösteren bir bilgi.

(2) Paragraf 1 a ve b’deki bilgilerin kaydını ihtiva eden her türlü diğer vasıta anılan paragraftaki taşıma belgesinin tesellümü yerine ikame edilebilir.

(3) Önceki pargrafların hükümlerinin yerine getirilmemesi taşıma anlaşmasının varlığını veya geçerliliğini etkilemeyecek, sorumluluğun sınırlandırılmasına ilişkin olanlar dahil, taşıma anlaşması aynı ölçüde bu Sözleşmenin kurallarına bağlı olacaktır.

Bölüm III

Yüke İlişkin Belgeleme

(1) Yük taşıması ile ilgili olarak bir hava yük senedi verilecektir.

(2) Yapılacak taşımaya ilişkin bilgilerin kaydını ihtiva eden her türlü diğer vasıta göndericinin rızası ile hava yük senendi yerine ikame olunabilir. bu gibi diğer vasıtalar kullanıldığı takdirde, gönderilen malın teşhisinde izin veren bir alındı verir ve bu gibi diğer vasıtalarla kaydedilmiş bilgilere girişini sağlar.

(3) Yukarıda 2. paragrafta belirtilen taşımaya ilişkin bilgilerin kaydını ihtiva eden diğer vasıtaları transit ve varış noktalarında kullanmanın imkansızlığı taşıyıcıya taşıma için yükün kabulünü red hakkını vermez.

(1) Hava yük senedi gönderici tarafından üç asıl nüsha olarak düzenlenecektir.

(2) Birinci nüsha üzerine “taşıyıcı için” yazılacak, gönderici tarafından imzalanacaktır. İkinci nüsha üzerine “alıcı için” yazılacak, gönderici ve taşıyıcı tarafından imzalanacaktır. Üçüncü nüsha taşıyıcı tarafından imzalanacak, yük kabul edildikten sonra göndericiye verilecektir.

(3) Taşıyıcının ve göndericinin imzaları matbu olarak yazılabilir veya damga şeklinde basılabilir.

(4) Göndericinin isteği üzerine hava yük senedini taşıyıcı düzenlenmişse, aksi isbat edilmedikçe, bunu gönderici adına yapmış olduğu kabul edilecektir.

Birden fazla paket olması halinde:

a) Yükün taşıyıcısı göndericiden ayrı hava yük senetleri düzenlemesini isteme hakkına sahiptir:

b) 5. maddenin 2. paragrafında öngörülen diğer vasıtaların kullanıldığı hallerde gönderici taşıyıcıdan ayrı alındılar düzenlemesini isteme hakkına sahiptir.

Hava yük senedi ve yük alındısı aşağıdakileri içerecektir:

a) Hareket ve varış yerlerini gösteren bir bilgi:

b) Bir veya birden fazla kararlaştırılmış duraklama yeri başka bir Devletin ülkesinde olmak üzere, hareket ve varış yerleri ile bir tek Yüksek sözleşen Taraf ülkesi içinde ise, bu duraklama yerlerinden en az birini gösteren bir bilgi;

c) Göndericinin ağırlığına ilişkin bilgi.

5. maddeden 8. maddeye kadar olan madde hükümlerine uyulmaması taşıma anlaşmasının varlığını ve geçerliliğini etkilemeyecek, sorumluluğun sınırlandırılmasına ilişkin olanlar dahil, taşıma anlaşması aynı ölçüde Sözleşme kurallarına bağlı olacaktır.

(1) Gönderici, kendisi tarafından veya onun adına, yük ile ilgili olarak hava yük senedine dercedilen veya onun tarafından veya onun adına yük alındısına veya 5. maddenin 2. paragrafında öngörülen diğer vasıtalarla kaydedilmiş verilere girilmesi için taşıyıcıya beyan ve temin edilen husus ve bildirimlerin doğruluğundan sorumludur

(2) Gönderici, kendisi tarafından veya onun adına beyan ve temin edilen husus ve bildirimlerin usulüne uygun, doğru veya tamam olmayışı nedeniyle, taşıyıcının kendisinin veya taşıyıcının sorumlu olduğu tüm diğer kişilerin uğrayacağı bütün zararları yüklenecektir.

(3)Bu maddenin 1. ve 2. paragraf hükümleri saklı kalmak kaydıyle, yük alındısına veya 5. maddenin 2. paragrafında belirtilen diğer vasıtalarla kaydedilmiş verilere, taşıyıcı tarafından veya onun adına girilen hususların ve bildirimlerin usulüne uygun, doğru, veya tamam olmayışı nedeniyle, göndericinin kendisinin veya göndericinin sorumlu olduğu tüm diğer kişilerin uğrayacağı bütün zararları taşıyıcı yüklenecektir.

(1) Hava yük senedi veya yük alındısı, taşıma anlaşmasının akdedildiğine, yükün teslim alındığına ve orada belirtilen taşıma şartlarına, aksi sabit oluncaya kadar, geçerli delil teşkil edecektir.

(2) Hava yük senedindeki veya yük alındısındaki bildirimlerden, yükün ağırlığı, boyutları ve ambalaj şekli ile paket adedine ilişkin olanlar, bu hususların doğruluğu hakkında aksi sabit oluncaya kadar geçerli delil teşkil edecektir; miktar, hacim ve yükün durumuna ilişkin bildirimler ise, sadece bunların taşıyıcı tarafından göndericinin önünde kontrol edildiği ve hava yük senedine kaydedildiği ölçüde veya eğer bu bildirimler yükün dış görünüşteki durumuna ilişkin ise, taşıyıcı aleyhine delil teşkil edecektir.

(1) Gönderici taşıma anlaşmasından doğan bütün yükümlülüklerini yerine getirmek şartıyla, yükü hareket veya varış alanlarında geri almak veya yol üzerindeki herhangi bir iniş yerinde bıraktırmak veya varış yerinde ya da yol üzerindeki bir yerde başlangıçta belirlenen alıcıdan başka birine teslimi istemek veya hareket alanına geri döndürmeyi talep etmek suretiyle, yük üzerinde, tasarruf hakkına sahip olacaktır. Ancak bu tasarruf hakkını, taşıyıcı veya diğer göndericileri zarara sokacak şekilde kullanamaz ve bu hakkını kullanmasından doğan bütün masrafları ödemek zorundadır.

(2) Göndericinin emirlerini yerine getirmek olanağı, yoksa, taşıyıcı bu durumu kendisine derhal bildirmek zorundadır.

(3) Hava yük senedi veya yük alındısının kendisine verilmiş olan nüshasının ibrazını istemeksizin yük üzerindeki tasarruf hakkına ilişkin göndericinin emirlerine taşıyıcı uyarsa, hava yük senedinin veya yük alındısını bu nüshasını hukuka uygun olarak elinde bulunduran kişinin bu yüzden uğrayabileceği herhangi bir zarardan, göndericiye rücu hakkı saklı kalmak üzere taşıyıcı sorumlu olacaktır.

(4) Göndericiye tanınmış olan hak 13. maddeye göre alıcının hakkının başladığı anda ortadan kalkacaktır. Bununla birlikte, alıcı yükü kabul etmeyi reddederse veya kendisiyle haberleşilemezse, gönderici tasarruf hakkını yeniden kazanacaktır.

(1) Göndericinin 12. maddedeki hakkını kullanması hali dışında, alıcı yükün varış yerine ulaştığı andan itibaren, doğmuş alacakları ödemesi ve taşıma şartlarını yerine getirmesi şartıyla, taşıyıcıdan yükü kendisine teslim etmesini istemeye yetkili olacaktır.

(2) Aksi karalaştırılmadıkça, yük gelir gelmez alıcıya bildirmek taşıyıcının görevi olacaktır.

(3) Taşıyıcı yükün kaybolduğunu kabul ederse veya yük varması gereken tarihten itibaren yedinci günün bitiminde varmamış olursa, alıcı taşıyıcıya karşı taşıma anlaşmasından doğan haklarını kullanma hakkına sahip olacaktır.

Gönderici ve alıcı, taşıma anlaşması ile konan yükümlülüklerini yerine getirmek şartıyla, kendilerinin veya başkalarının menfaatlerine hareket ettiklerine bakılmaksızın, 12 ve 13. maddelerde verilen bütün hakları, her biri kendi adına kullanabilir.

(1) 12., 13 ve 14. maddeler, ne gönderici ile atıcının birbirleriyle olan ilişkilerini, ne de gönderici veya alıcıdan intikal eden hakların sahibi üçüncü kişilerin karşılıklı ilişkililerini etkilemez.

(2) 12., 13. ve 14. maddelerin hükümleri ancak hava yük senedine veya yük alındısına açı hüküm konularak değiştirilebilir.

(1) Gönderici, yükün alıcıya tesliminden önce, gümrük, giriş vergisi veya polis formalitelerinin yerine getirilmesi için gerekli tüm bilgi ve belgeleri vermek zorundadır. Gönderici bu bilgi ve belgelerin yokluğundan, yetersizliğinden veya usulüne uygun olmamasından doğan zararların, taşıyıcının veya adamlarının kusuru dışına, taşıyıcıya karşı sorumludur.

(2) Taşıyıcının bu bilgi ve belgelerin doğruluğunu veya yeterliliğini araştırma yükümlülüğü yoktur.

(1) Bir yolcunun ölümü veya cismanı zarara uğraması halinde, sadece ölüm veya cismanı zararı doğuran olayın hava aracında veya hava aracına bime veya hava aracından inme faaliyetlerinden biri sırasında meydana gelmesi şartıyla, doğan zarardan taşıyıcı sorumludur Bununla birlikte, ölüm veya cismani zarara sadece yolcunun sıhhi durumu neden olmusa taşıyıcı sorumlu değildir.

(2) Bagajın tahribine, kaybına veya hasara uğraması halinde, sadece bagajın tahribine, kaybına veya hasara uğramasına neden olan olayın hava aracında veya hava aracına yükleme veya boşaltma faaliyetlerinden biri sırasında veya bagajın taşıyıcının koruması altında olduğu süre içinde meydana gelmesi şartıyla, doğan zarardan taşıyıcı sorumludur. Bununla birlikte, zarar sadece bagajın tabiatından veya ayıbından doğuyorsa taşıyıcı sorumlu değildir.

(3) Bu Sözleşmede aksi belirtilmedikçe, bagaj terimi, kayıtlı bagaj ile yolucunun taşıdığı şeyleri ifade eder.

(1) Zarara sebep olan olay hava taşıması esnasında meydana gelmiş ise, taşıyıcı, kayıtlı bagajı tahribi, kaybı veya hasara uğraması halinde doğan zararlardan sorumludur.

(2) Zarara sebep olan olayın sadece hava taşıması esnasında meydana gelmiş olması şartıyla, taşıyıcı, yükün tahrip, kayıp veya hasara uğraması halinde doğan zararlardan sorumludur.

(3) Bununla beraber, taşıyıcı, sadece aşağıdaki hallerden birinin veya birkaçının, yünü, tahrip, kayıp ve hasarına neden olduğunu ispat ederse, sorumlu olmayacaktır:

a) Yükün tabiatından veya ayıbından;

b) Taşıyıcı veya onun adamları dışındaki bir şahıs tarafından yükün hatalı paketlenmesinden;

c) Bir savaş hali veya bir silahlı çatışma halinden;

d) Yükün giriş, çıkış ve transit geçişi ile ilgili kamu otoritesinin tamamlanmış bir fiilinden

(4) Önceki paragraflardaki anlamıyla, hava taşıması, bagaj veya, yükün bir hava alanında veya bir hava aracında veya hava alanı dışına iniş yapılması halinde herhangi bir yerde, taşıyıcının koruması altında bulunduğu süreyi kapsar.

(5) Hava taşıması süresi, kara deniz veya nehir yoluyla, bir hava alanı dışında yapılan herhangi bir taşımayı içermeyecektir. bununla birlikte, böyle bir taşıma hava taşıması için yapılan bir anlaşmanın gereği olarak yükleme, teslim veya aktarma amacıyla yapılmışsa, herhangi bir zararın, aksi ispatlanmadıkça, hava taşıması esnasında meydana gelmiş bir olayın sonucu olduğu kabul edilecektir.

Taşıyıcı, yolcuların, bagajın veya eşyanın havayolu ile taşınmasında gecikmesinden doğan zarardan sorumlu olacaktır.

Yolcu ve bagaj taşımasında ve yük taşımasındaki gecikme nedeni ile zarar meydana gelmesi halinde, taşıyıcı, kendisinin ve adamlarının zararı önlemek için gerekli bütün tedbirleri almış olduklarını veya bu tedbirleri alma olanağı bulunmadığını ispatlarsa, sorumlu olmayacaktır.

(1) Yolcu veya bagaj taşımasında, zarar gören kişinin kusuruyla zarara neden olduğunu veya iştirak ettiğini taşıyıcı ispat ettiği takdirde, mahkeme kendi kanunu hükümleri uyarınca taşıyıcının sorumluluğunu azaltabilir veya kaldırabilir.

(2) Yük taşımasında, tazminat talep eden kişinin veya ondan hakkı elde edenin kendi kusuruyla zarara neden olduğunu veya iştirak ettiğini taşıyıcı ispat ettiği takdirde, böyle bir kusurla zarara neden olunduğu veya iştirak edildiği ölçüde,taşıyıcı, tazminat talep eden tkişiye karşı kısmen veya tamanen sorumluluktan kurtulur.

(1) a) İnsan taşımasında, her bir yolcunun ölümü veya cismani zarara uğraması sonucu maruz kalınan zararın giderilmesine ilişkin olarak, dayanağı ne olursa olsun, ileri sürülecek tüm talepler için taşıyıcının sorumluluğu 100 000 özel Çekme Hakkı (SDR) ile sınırlandırlmıştır. Davanın görüldüğü mahkemenin kanuna göre tazminatın irad olarak ödenmesine hükmedilebildiği hallerde, bu ödemelerin peşin sermaye değeri 100 000 Özel Çekme Hakkını aşmayacaktır.

b) Yük taşımasında, paket taşıyıcıya verilirken, gönderici varış yerinde teslimineki menfaatine ilişkin özel bir bildirimde bulunmadıkç ve gerekiyorsa ek bir meslağ ödemedikçe taşıyıcının sorumluluğu kilogram başına 17 Özel Çekme Hakkı (SDR) ile sınırlandırılmıştır. Özel bildirimde bulunulması halinde, taşıyıcı bilirilen meblağın göndericinin varış yerinde teslim anındaki meblağın menfaatinden büyük olduğunu ispat etmedikçe, bildirimi yapılan meblağa kadar ödeme yapmakla sorumludur.

c) Yük taşımasında, paket taşıyıcıya verilirken, gönderici varış yerinde teslimineki menfaatine ilişkin özel bir bildirimde bulunmadıkç ve gerekiyorsa ek bir meslağ ödemedikçe taşıyıcının sorumluluğu kilogram başına 17 Özel Çekme Hakkı (SDR) ile sınırlandırılmıştır. Özel bildirimde bulunulması halinde, taşıyıcı bilirilen meblağın göndericinin varış yerinde teslim anındaki meblağın menfaatinden büyük olduğunu ispat etmedikçe, bildirimi yapıla meblağa kadar ödeme yapmakla sorumludur.

c) Bagaj taşımasında, tahrip, kayıp, hasar veya gecikme halinde, taşıyıcının sorumluluğu her bir yolcu için 1 000 Özel Çekme Hakkı (SDR) ile sınırlıdır.

(2) a) Yük taşımasında, paket taşıyıcıya verilirken, gönderici, varış yerinde teslimindeki menfaatine ilişkin özel bir bildirimde bulunmadıkça ve gerekiyorsa ek bir meblağ ödemedikçe, taşıyıcının sorumluluğu kilogram başına 17 özel Çekme Hakkı (SDR) ile sınırlandırılmıştır. Özel bildirimde bulunulması halinde, taşıyıcı bildirilen meblağın göndericinin varış yerine teslim anındaki gerçek menfaatinden büyük olduğu ispat etmedikçe, bildirimi yapılan meblağa kadar ödeme yapmakla sorumludur.

b) Yükün bir bölümünün veya içinde bulunan herhangi bir şeyin kaybı, hasarı veya gecikmesi halinde, taşıyıcının sorumluluk sınırını tesbitinde dikkate alınacak ağırlık sadece ilgili paket veya paketlerin toplam ağırlığı olacaktır. Bununla birlikte, yükün bir bölümünün veya içinde bulunan bir şeyin kaybı, hasarı veya gecikmesi, aynı hava yük senedi kapsamına giren diğer parçaların değerini etkilerse, bu paket veya paketlerin toplam ağırlığı da sorumluluk sınırının tesbitinde dikkate alınacaktır.

(3) a) Kendi kanunlarına göre avukatlık ücreti dahil, mahkeme masraflarına hükmetmeye yetkili olmayan Yüksek Sözleşen Devletlerin mahkemeleri, bu Sözleşmenin uygulandığı Devletlerin mahkemeleri, bu Sözleşmenin uygulandığı davalarda, kendi ihtiyarına göre, mahkemenin makul göreceği nispette, vekalet ücretleri dahil mahkeme masraflarının kısmen veya tamamen talep edene ödenmesine karar verme yetkisine sahiptir.

b) Eğer talep sahibi taşıyıcıya hesabın tafsilatı da dahil talep tutarını içeren yazılı bir ihbar göndermiş ve taşıyıcı da bu ihbarı tebellüğ ettiği tarihten itibaren altı ay içinde uygulanabilir sınırlama dahilinde hüküm altına alınan tazminata en azından eşit yazılı bir uzlaşma teklifine bulunmamışsa, ancak bu takdirde, avukatlık ücretleri dahil mahkeme masraflarına paragraf a) ya uygun olarak hükmedilecektir. Dava bu süreden daha sonra açılmışsa bu süre davanın başladığı güne kadar uzatılacaktır.

c) Avukatlık ücretleri dahil mahkeme masrafları bu maddede öngörülen sınırlamaların uygulamasında dikkate alınmayacaktır.

(4) Bu maddede ve 42. maddede Özel Çekme Hakkı olarak belirtilen meblağların Uluslararası Para Fonu tarafıdan tanınmlanmış olan Özel Çekme Hakkı olduğu kabul edilecektir: Bu meblağların milli paralara çevrilmesi, dava halinde, karar tarihindeki Özel Çekme Hakkının bu paralar karşısındaki değerine göre yapılacaktır. Uluslararası Para Fonunun, karar tarihinde kendi fiil ve muamelelere için uyguladığı değerlendirme metoduna göre hesaplanacaktır. Uluslararası Para Fonu üyesi olmayan bir Yüksek Sözleşen Tarafın Özel Çekme Hakkı hesabıyla milli parasının değeri, o Yüksek Sözleşen Tarafça kararlaştırılan şekilde hesap edilecektir.

Bununla birlikte, Uluslararası Para Fonu üyesi olmayan ve kanunları 22. maddenin 1 ve 2 a) paragrafı hükümlerinin uygulanmasına izin vermeyen Devletler, onay veya katılma zamanında veya ondan sonraki her hangi bir zamanda, ülkelerindeki davalada taşıyıcının sorumluluk sınırlamalarını; 22. maddenin 1 a) paragrafı ile ilgili olarak yolcu başına toplam 1 500 000  Para birimi, 22. maddenin 1 b) paragrafı ile ilgili olarak yolcu başına 62 500 para birimi, 22. maddenin 1. c) paragrafı ile ilgili olarak yolcu başına 15 000 para birimi ve 22. maddenin 2 a) paragrafı ile ilgili olarak kilogram başına 250 para birimi olarak tesbit ettiklerini beyan edebilirler. Bu paragraf hükümlerini uygulayan Devlet aynı zamanda 42. maddenin 2. ve 3. paragraflarında belirtilen meblağın 187 500 para birimi tutarında olduğunu da beyan eedbilir. Bu para birimi binde dokuzyüz ayarında altmışbeşbuçuk miligram altına ekabül eder. Bu meblağlar ilgili milli paraya yuvarlak rakamlar halinde çevrilebilir. Bu meblağların milli paraya çevrilmesi ilgili Devletin kanunlarına göre yapılacaktır.

6. Bu maddede Özel Çekme Hakkı olarak belirtilen meblağların Uluslararası Para Fonu tarafından tanımlanmış olan Özel Çekme Hakkı olduğu kabul edilecektir. Bu meblağların milli paralara çevrilmesi, dava halinde, karar tarihindeki Özel Çekme Hakkının bu paralar karşısındaki değerine göre yapılacaktır. Uluslararası Para Fonuna üye olan Yüksek sözleşen Tarafın Özel Çekme Hakkı karşılığı milli parasının değeri, Uluslaraası Para Fonunun karar tarihinde kendi fiil ve muameleleri için uyguladığı değerlendirme metoduna göre hesaplanacaktır. Uluslararası Para Fonuna üye olmayan Yüksek Sözleyen Tarafın Özel Çekme Hakkı hesabıyla milli parasının değeri, o Yüksek Sözleşen Tarafca kararlaştırılan şekilde yapılacaktır.

Bununla birlikte, uluslararası Para Fonu üyesi olmayan ve kanunları 22. maddenin. 2 b) paragrafı hükümlerinin uygulanmasına izin vermeyen Devletler, onay veya katılma zamanında veya ondan sonraki herhangi bir zamanda ülkelerindeki davalarda taşıyıcının sorumluluk sınırlamasını kilogram başına ikiyüzelli para birimi olarak tesbit ettiklerini beyan edebilir. Bu para birimi binde dokuzyüz ayarında altmışbeşbuçuk miligram altına tekabül eder. Bu meblağlar ilgili milli paraya yuvarlak rakamlar halinde çevrilebilir. Bu meblağların milli paraya çevrilmesi ilgili Devletin kanunlarına göre yapılacaktır.

(1) Taşıyıcının sorumluluğunu kaldıran veya bu sözleşmede belirtilenden daha düşük bir sınır saptayan herhangi bir hüküm, geçerli sayılmaz, ancak böyle bir hükmün geçersizliği, anlaşmalını tümünü geçersiz kılmaz, anlaşma, bu sözleşmenin hükümlerine bağlı kalır.

(2) Taşınan yükün kendisinde bulunan bir kusurdan, kalitesinden veya bozuk tuğundan doğan zararları düzenleyen hükümlere, bu maddenin 1 inci paragrafı uygulanmayacaktır.

(1) Yolcu ve bagaj taşımasında, dayanağı ne olursa olsun, bir tazminat davası, hangi kişilerin dava açma hakkına sahip oldukları ve bu kişilerin her birinin diğerlerin karşı haklarının belirlenmesi sorununu etkilemeksizin, ancak bu Sözleşmede öngörülen şartlara ve sınırlamalara bağlı olrak açılabilir.

(2) Yük taşımasında, dayanağı ne olursa olsun, bir tazminat davası, ister bu Sözleşmeden veya bir anlaşma veya haksız fiilden veya diğer herhangi bir sebepten doğsun, hangi kişilerin fiilden veya diğer herhangi bir sebepten doğsun, hangi kişilerin dava açma hakkına sahip oldukları ve bunların her birinin diğerlerin karşı haklarının belirlenmesi sorununu etkilemeksizin, ancak bu Sözleşmede öngörülen şartlara ve sorumluluk sınırlamalarını bağlı olarak açılabilir. Bu sorumluluk sınırlamaları azami sınırı oluşturur ve sorumluluğun kaynağı ne olursa olsun aşılamaz.

Yolcu ve bagaj taşımasına, taşıyıcının veya adamlarının zarar verme kastıyla veya zararın doğması ihtimali olduğunu bilerek pervasızca yaptıkları bir hareket veya ihmal sonucunda zararın doğduğu ispat edilirse, 22. maddede belirtilen sorumuluk sınırlamaları uygulamayacaktır; ancak taşıyıcının adamının böyle bir hareketi veya ihmali halinde onun kendi görevi çerçevesi içinde hareket ettiğinin de ispatı gerekir.

(1) Bu Sözleşmenin kapsamında bulunan bir zarar nedeniyle taşıyıcının bir adamına karşı dir dava açılırsa, kendisi görevi çerçevesi içinde hareket ettiğini ispatladığı takdirde, bu Sözleşmeye göre taşıyıcının yararlanma hakkına sahip olduğu sorumluluk sınırlamalarından yararlanmaya hak kazanacaktır.

(2) Bu durumda, taşıyıcıdan, işçilerinden veya temsilcilerinden alınabilecek meblâğların, toplamı sözkonusu limitleri aşmayacaktır.

(3) Yolcu ve bagaj taşımasında, taşıyıcının veya adamlarının zarar verme kasdıyla veya zararın doğması ihtimali olduğunu bilerek pervasızca yaptıkları bir hareket veya ihmal sonucunda zararın doğduğu ispat edilirse, bu maddenin 1. ve 2. paragraflarınaki hükümler uygulanmayacaktır.

(1) Bagajın veya eşyanın, teslim almaya yetkili kişi tarafından şikâyette bulunulmaksızın kabulü, bunların taşıma belgesine uygun olarak ve iyi durumda teslim edildiği hususunda, aksi sabit oluncaya kadar geçerli delil sayılacaktır.

(2) Hasar halinde, teslim almaya yetkili kişinin hasarın farkedilmesinden sonra derhal taşıyıcıya şikâyette bulunması ve bu şikâyetin, alınışlarından itibaren bagaj için en geç yedi gün ve yük için en geç ondört gün içinde yapılması gereklidir.

Gecikme halinde şikâyetin, bagaj veya yükün kendi eline geçtiği tarihten itibaren en geç yirmi gün içinde yapılması gerekir.

(3) Her şikâyetin, yukarıda belirtilen süreler içinde, taşıma belgesi üzerine yazılmak suretiyle veya ayrı bir bildirim halinde yazılı olarak gönderilmesi gereklidir.

(4) Yukarıda belirtilen süreler içinde şikâyette bulunulmaması halinde, hilesi dışında, taşıyıcı aleyhine takibat yapılamaz.

Sorumlu kişinin ölümü halinde, tazminat davası, bu sözleşmenin hükümlerine göre, onun kanunî varislerine karşı açılır.

(1) Tazminat davasının, davacının seçimine göre, Yüksek Anlaşma Taraflar dan birinin ülkesinde, taşıyıcının ikametgâhının veya esas faaliyet merkezinin, ya da, varsa, anlaşmanın yapılmış olduğu işyerinin bulunduğu yer mahkemesinde, veya varış yeri mahkemesinde açılması gerekir.

(2) Yolcunun ölümü, yaralanması veya gecikmesinden veya bagajın tahribi, kaybı, hasara uğraması veya gecikmesinden doğan zarara ilişkin tazminat davası, bu maddenin 1. paragrafında belirtilen mahkemelerden birinde veya aynı Yüksek Sözleşen Taraf ülkesinde eğer yolcunun ikametgahı veya sürekli oturduğu yer varsa, bu Yüksek Sözleşen Taraf Ülkesindeki- taşıyıcıın bir işyerinin bulunduğu kazai bölgedeki mahkeme açılabilir.

(3) Usul sorunları, davanın açıldığı mahkemenin kanunlarına göre çözümlenecektir.

(1) Varış yerine ulaşma tarihinden veya uçağın ulaşması gereken tarihten veya taşımanın durduğu tarihten başlamak üzere 2 yıl içinde dava açılmazsa, tazminat hakkı düşecektir.

(2) Zaman aşımının hesaplanma usulü, davanın açıldığı mahkemenin kanunu ile kararlaştırılacaktır.

(1) Taşımanın, birbiri ardınca çeşitli taşıyıcılar tarafından yapılacak olması ve 1 inci maddenin üçüncü paragrafında verilen tanıma girmesi halinde, yolcu, bagaj ve eşyayı kabul eden her taşıyıcı bu Sözleşme hükümlerine bağlı olacak ve taşımanın kendi yönetiminde yapılan bölümü ile ilgili olduğu ölçüde, taşıma anlaşmasının taraflarından biri sayılacaktır.

(2) Bu nitelikteki taşımalarda yolcu veya temsilcisi, ilk taşıyıcının bütün seyahat için sorumluluğu açıkça yüklenmiş olması hali dışında, sadece kaza veya gecikmenin meydana geldiği taşımayı yapan taşıyıcıya karşı dava açabilir.

(3) Bagaj veya eşya bakımından, yolcu veya gönderici ilk taşıyıcıya, yolcu veya teslim almaya yetkili alıcı da son taşıyıcıya karşı dava, açma hakkına sahiptir. Ayrıca her biri, tahribatın, kaybın, hasarın veya gecikmenin olduğu taşımayı yapan taşıyıcıya karşı dava açabilirler. Bu taşıyıcılar, yolcu veya gönderici veya alıcıya karşı müşterek ve müteselsil olarak sorumlu olacaklardır.

Bu Sözleşme hiç bir şekilde, Sözleşme hükümleri uyarınca sorumlu tutulan kişinin diğer herhangi bir kişiye karşı rücu hakkını haleldar etmeyecektir.

Bölüm IV

Birleşik Taşımaya İlişkin Hükümler

(1) Kısmen havayolu, kısmen başka herhangi bir yol ile yapılan birleşik taşıma halinde, bu Sözleşme hükümleri, taşımanın 1 inci madde çerçevesine girmesi şartıyla, sadece havayolu taşımalarına uygulanacaktır.

(2) Bu Sözleşmedeki hiçbir husus, birleşik taşıma halinde, tarafların hava yolu ile taşıma belgesine diğer taşıma türleriyle ilgili şartlar koymalarına engel olmayacaktır; ancak, havayolu ile taşıma bakımından bu Sözleşmenin hükümlerine uyulacaktır.

Bölüm V

Genel ve Son Hükümler

Gerek uygulanacak kanunu kararlaştırarak, gerekse yargı yetkisine ilişkin kuralları değiştirerek bu Sözleşme ile konulmuş kurallara aykırı davranmak amacıyla, zararın doğuşundan önce taşıma anlaşmasına konan herhangi bir hüküm ve yapılan bütün özel anlaşmalar geçersiz olacaktır. Bununla birlikte, eşya taşımaları için, bu Sözleşmeye bağlı olarak 28 inci maddenin birinci paragrafında sözü edilen yargı alanlarından biri içinde yapılacaksa, tahkim şartları konmasına izin verilecektir.

5. maddenin 3. paragrafı hükümleri mahfuz kalmak kaydıyla, işbu Sözleşmenin hiç bir hükmü taşıyıcının bir taşıma anlaşması akdetmeyi reddetmesini veya Sözleşmenin hükümlerine ters düşmeyen kurallar koymasını engellemeyecektir.

Taşıma belgelerine ilişkin 3’ten 8’e kadar (dahil) maddelerin hükümleri, bir havacılık işletmesinin normal faaliyetleri kapsamı dışındaki olağanüstü şartlarda yapılan taşımaya uygulanmayacaktır.

Bu Sözleşmede kullanılan «günler» terimi, iş günleri değil, takvim günleri anlamını taşır.

Bu Sözleşme eki hiç bir hüküm, yolcunun ölümü veya cismani zarara uğraması halinde, bir Devletin ülkesine talep sahiplerine bu sözleşmede öngörülenden başka ek bir tazminat ödenmesine ilişkin bir sistem tesis etmesini ve uygulamasını engellemeyecektir.

Böyle bir sisemin aşağıdaki şartlara uygun olması gerekir:

a) Taşıyıcı ve adamlarına, bu sistem hiç bir suretle bu Sözleşmeyle kabul edilmiş sorumluluklara ek herhangi bir sorumluluk getirmeyecektir.

b) Bu sistem gerekiyorsa yolcuların o Devletteki katılımlarının tahsil edilmesi dışında, taşıyıcıya hiçbir mali veya idari külfet getirmeyecektir.

c) Sistem, ilgili yolculara ilişkin olarak taşıyıcılar arasında herhangi bir farklılık yaratmayacak ve hangi taşıyıcının hizmetinden yararlandıklarına bakılmaksızın bu yolculara sistemle sağlanan menfaatler teşmil edilecektir.

d) Bir yolcu bu sisteme katılmış ise, o yolcunun ölüm veya cismanı zarar uğraması nedeni ile meydana gelen zararan mutazarrır olan herhangi bir kişi o sistemin menafaatlerinden yararlanmaya hak kazanacaktır.

Bu Sözleşme Fransızca olarak bir tek nüsha halinde yapılmış olup. Polonya Dışişleri Bakanlığının Arşivlerinde saklanacak ve aslına uygunluğu usulünce onaylanan birer kopyası, Polonya Hükümeti taralından Yüksek Sözleşen Taraflardan herbirinin Hükümetine gönderilecektir.

(1) Bu Sözleşme onaylanacaktır. Onay belgeleri Polonya Dışişleri Bakanlığının Arşivlerinde saklanacak ve Polonya Hükümeti onaylamayı Yüksek Sözleşen Taraflardan herbirinin Hükümetine bildirecektir.

(2) Bu Sözleşme, Yüksek Sözleşen Taraflardan beş tanesince onaylandığından, beşinci onay belgesinin verilmesinden sonraki doksanıncı günde bunlar arasında yürürlüğe girecektir. Bundan sonra, sözleşmeyi onaylamış olan Yüksek Sözleşen Taraflarla, onay belgesini veren Yüksek Sözleşen Taraf arasında, onay belgesinin verilişinden sonraki doksanıncı günde yürürlüğe girecektir.

(3) Bu Sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarih ile her onay belgesinin veriliş tarihini Yüksek Sözleşen Taraflardan herbirinin Hükümetine bildirmek, Polonya Cumhuriyeti Hükümetinin görevi olacaktır.

(1) Bu Sözleşme, yürürlüğe girdikten sonra, herhangi bir devletin katılmasına açık olacaktır.

(2) Katılma, Polonya Cumhuriyeti Hükümetine hitaben bir bildiri ile yapılacak ve onun tarafından Yüksek Sözleşen Taraflardan herbirinin Hükümetine bildirilecektir.

(3) Katılma, Polonya Cumhuriyeti Hükümetine bildirimde bulunulmasından sonraki doksanıncı günden itibaren geçerli olacaktır.

(1) Yüksek Sözleşen Taraflardan herbiri, Polonya Cumhuriyeti Hükümetine bildirimde bulunmak suretiyle bu Sözleşmeden çekilebilir. Bu husus Polonya Cumhuriyeti Hükümeti tarafından Yüksek Sözleşen Taraflardan herbirinin Hükümetine derhal bildirilecektir.

(2) Çekilme, çekilme bildirisinden altı ay sonra geçerli olacak ve sadece çekilen tarafı etkileyecektir.

(1) Herhangi bir Yüksek Sözleşen Taraf, imza veya onay belgesinin verilmesi veya katılma sırasında, bu Sözleşmeyi kabul etmesinin, sömürgelerinin, himayesi, mandası, egemenliği, otoritesi veya hükümdarlığı altında bulunan ülke ve bölgelerin hiçbiri veya herhangi biri için geçerli olmadığı bildiriminde bulunabilir.

(2) Aynı şekilde, herhangi bir Yüksek Sözleşen Taraf, ilk bildiriminde dışarda bırakmış olduğu sömürgelerinin, himayesi, mandası, egemenliği, otoritesi veya hükümranlığı altında bulunan ülke veya bölgelerin tümü veya herhangi biri adına, sonradan sözleşmeye katılabilir.

(3) Herhangi bir Yüksek Sözleşen Taraf Sömürgeleri, himayesi, mandası, egemenliği, otoritesi veya hükümdarlığı altında bulunan ülke veya bölgelerin tümü veya herhangi biri için ayrı ayrı, bu Sözleşmeden hükümlerine uygun olarak çekilebilir.

(1) Sözleşmenin 37 inci maddesinin 2 nci paragrafındaki ve 40 ıncı maddesinin 1 inci paragrafındaki Yüksek Sözleşen taraf deyimi, Devlet anlamını taşıyacaktır. Diğer bütün hallerde, Yüksek Sözleşen Taraf deyimi, sözleşmeyi onaylaması veya Sözleşmeye katılması yürürlüğe girmiş olan ve Sözleşmeden çekilmesi yürürlüğe girmemiş olan bir Devlet anlamını taşıyacaktır.

(2) Sözleşmenin amacı bakımından ülke sözcüğü, bir Devletin yalnız ana ülkesi değil, aynı zamanda o Devletin, dış ilişkilerinden sorumlu olduğu bütün diğer ülkeler anlamını taşır.

Herhangi bir Yüksek Sözleşen Taraf, bu Sözleşmenin yürürlüğe girişinden en az iki yıl sonra sözleşmede yapılabilecek herhangi bir değişikliği görüşmek üzere yeni bir uluslararası konferansın toplanmasını istemek hakkına sahiptir. Bu amaçla, bu konferans için hazırlık yapmak üzere gerekli tedbirleri alacak olan Fransa Cumhuriyeti Hükümeti ile temasa geçecektir.

Varşova’da, 12 Ekim 1929’da yapılan bu Sözleşme 31 Ocak 1930'a kadar imzaya açık kalacaktır.

(1) 41. madde hükmü saklı kalmak kaydıyla, Guatemala City’de 8 Mart 1971 tarihinde yapılan Protokole katılan taraflar sözkonusu, Protokolle tadil edilen sözleşmenin 22. maddesinin 1 a) paragrafı ile konulan sınırlamayı gözden geçirmek amacı ile adı geçen Protokolün yürürlüğe girmesinden sonrake beşinci ve onuncu yıllarda toplanacaklardır.

(2) Bu maddenin 1. paragrafında belirtilen Konferansların her birinde, Konferansların yapıldığı taihte yürürlükte olan 22. maddenin 1 a) paragrafındaki sorumluluk sınırlaması ve 12 500 Özel Çekme Hakkını aşan bir miktara artırılmayacaktır.

(3) Bu maddenin 2. paragrafı hükmü saklı kalmak kaydıyla, bu maddenin 1. paragrafında atıf yapılan Protokolün yürürlüğe girmesinden sonraki 5. ve 10. yılların 31 Aralığından önce adı geçen Konferanslarda mevcutların ve oy verenlerin üçte iki çoğunluk oyu ile aksi kararlaştırılmadıkça, bu Konferansların birbirini takip eden tarihlerinde yürürlükte olan 22. maddenin 1 a) paragrafındaki sorumluluk sınırlaması sözkonusu tarihlerde 12 500 Özel Çekme Hakkı artırılacaktır.

(4) Önceki paragraflara göre uygulanabilir sınırlama, yolcunun ölüme ve cismani zarara uğramasına neden olan olayın vukuu bulduğu tarihte yürürlükteki sınırlama olacaktır.

Fransızca Protokol Metni