Bu doküman Resmi Gazete dışında bir kaynakta yayınlanmıştır. Konsolide metin çalışmaları ilgili kaynak güncellendikçe sağlanabilmektedir.
T.C.
GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
1. AMAÇ
Bu prosedürün amacı, 5996 sayılı Kanun kapsamında gıda işletmelerinin resmi kontrollerinde numune alınması sırasında uyulması gereken kuralları belirlemektir.
2. KAPSAM
Bu prosedür, resmi kontrollerde gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin üretim, işleme ve dağıtım aşamalarında her türlü numune alma işlemlerini kapsar.
3. HUKUKİ DAYANAK
a) 13 Haziran 2010 tarihli 27610 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu
b) 17 Aralık 2011 tarihli ve 28145 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gıda ve Yemin Resmi Kontrolüne Dair Yönetmelik
c) 29 Aralık 2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği
4. TANIMLAR
Kanun ve yönetmeliklerdeki tanımlar geçerlidir.
5. GENEL HÜKÜMLER
a) İlde yapılan gıda üretiminin çeşit ve yoğunluğu ile gıdanın taşıdığı risk ve laboratuvarların kapasitesi de göz önünde bulundurularak her yılın aralık ayında laboratuvar müdürlükleri ile birlikte il bazında yıllık numune alma planı hazırlanır ve yıl içerisinde gerektiğinde güncellenir. Hazırlanacak olan bu planda son üç yıl boyunca bakanlık yıllık kontrol planı haricinde ildeki gıda işletmelerinden alınan numune sayısı, bu numunelerin gıda grupları bazında dağılımı, elde edilen olumsuz veriler, gıdanın taşıdığı risk durumu ile şikâyet ve ihbarlar göz önünde bulundurulur.
b) Resmi kontroller sırasında gerektiğinde numune alınır. Alınan numunelerin, ürün partisini temsil edecek şekilde (parti/seri ve etiket no ile kod numaraları aynı olan) olması gerekir.
c) Analiz numunesine itiraz ile ilgili konularda vakit kaybını engellemek amacıyla, yetkilendirilmiş ilçe müdürlüğü, aynı ya da farklı ildeki diğer ilçe müdürlüğüyle ve gıda işletmesiyle doğrudan yazışma yapabilir. Konu hakkında il müdürlüğü de bilgilendirilir.
ç) Kamu-özel kurum ve kuruluşları ile mahallinde üretilerek toplu tüketime sunan gıda işletmesi ve yemek fabrikaları, ürettiği yemek partisinin her çeşidinden alınan bir örneği yetmiş iki (72) saat uygun koşullarda saklamakla yükümlüdür. Üründen alınacak örnek miktarının, analiz için yeterli miktarda olması gerekir. Alınması önerilen örnek miktarı iki yüz elli (250) gramdır.
İşletme tarafından örnek saklanmaması durumunda 5996 sayılı Kanun’un 24üncü maddesi gereği izlenebilirliğin sağlanmaması nedeniyle Kanunun 40ıncı maddesinin (i) bendine göre yasal işlem uygulanır. Gıda zehirlenmesi durumunda ise gıda mevzuatına göre uygunluk analizleri yapılamadığından izlenebilirliğin sağlanamamasına ek olarak Türk Ceza Kanunu’nun 185 ve 186 ncı maddelerine göre işlem yapılmak üzere Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Her durumda işletmenin teknik ve hijyenik koşulları detaylı olarak incelenir.
d) Uygulamada herhangi bir belirsizlik ile karşılaşılması durumunda il/ilçe müdürlüğü üniversiteler, kamu kurum ve kuruluşları, araştırma kuruluşları, gerçek ve tüzel kişilere ait kuruluşlar, meslek kuruluşları ile irtibata geçilerek araştırma yapılması, ancak bu çalışma sonucunda istenilen sonuca ulaşılamadığı durumlarda bakanlığımıza görüş sorulması uygun olacaktır.
6. NUMUNE ALMA ESASLARI
a) Bakanlık, resmi kontroller sırasında alınan numunelerin analizlerini yapacak olan laboratuvarları belirler (EK-2).
b) Analiz ve şahit numunelerinin uygun koşullarda Bakanlıkça belirlenmiş laboratuvarlara taşınması ile şahit numunenin gereği gibi muhafaza edilmesini sağlamak için uygun koşullar il/ilçe müdürlükleri ile laboratuvarlarca temin edilir.
c) Analizleri yapılmak üzere alınacak numuneler için herhangi bir bedel ödenmez.
ç) Numune alma, muhafaza, taşıma ve şahit numune ile ilgili özel mevzuatında düzenleme bulunması durumunda özel mevzuat hükümleri uygulanır.
d) Numune alınması sırasında, “Numune Alma Tutanağı ve Etiketi" (EK-1) doldurularak analiz ve şahit numunesine iliştirilir. Bu tutanaktan bir nüsha il/ilçe müdürlüğünde saklanır. Gıda zehirlenmesi ya da zehirlenme şüphesinde bu durum tutanakta mutlaka belirtilir.
e) Numune alımında numunenin sıcaklık değeri kontrol edilir. Resmi kontrol sırasında numunenin ölçülebilen diğer parametreleri de (pH, su aktivitesi, kızartma yağı polar madde miktarı vb.) ölçülerek değerlendirilir ve kayıt altına alınır. Analiz ve şahit için alınan numuneler, kapalı ambalajda ve orijinal ambalajının bozulmaması gerekiyorsa, numuneye zarar vermeyecek şekilde infrared termometre vasıtasıyla yüzey sıcaklığı ölçümü yapılarak kayıt altına alınır. Dökme ürünlerden numune alımında ise numuneye zarar vermeyecek şekilde daldırma ya da infrared termometre kullanılarak sıcaklık ölçümü yapılır ve kayıt altına alınır.