EN
TR
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; yakıt tasarruflu, uzun ömürlü ve düşük gürültü düzeyli güvenli lastiklerin kullanımını sağlayarak sağlık ve çevrenin korunması, güvenliğin artırılması ve yol taşımacılığının ekonomik ve çevresel verimliliğini artırmak amacıyla, lastik parametreleri hakkındaki uyumlaştırılmış bilgilerin etiketleme yoluyla sağlanarak nihai kullanıcıların lastik satın alırken bilgili ve bilinçli bir seçim yapmalarına olanak verilmesi ile ilgili hükümleri ve bunların uygulanmasına ait usul ve esasları belirlemektir.
(2) Bu Yönetmelik; piyasaya arz edilen C1, C2 ve C3 sınıfı lastikleri kapsar. Kaplama lastikler için gereklilikler, bu tür lastiklerin performansını ölçmek için uygun bir test yöntemi 13 üncü maddeye göre hazır olduğunda uygulanır.
(3) Bu Yönetmelik, aşağıdaki lastik çeşitlerini kapsamaz:
a) Profesyonel arazi lastikleri,
b) Sadece 1/10/1990 tarihinden önce tescilli araçlara takılmak üzere tasarlanmış lastikler,
c) T-tipi geçici kullanımlı yedek lastikler,
ç) Hız değeri 80 km/h’den az olan lastikler,
d) Jant anma çapları 254 mm’yi aşmayan veya en az 635 mm olan lastikler,
e) Çivili lastikler gibi çekme özelliğini iyileştirmek üzere ek cihazlar takılı olan lastikler,
f) Sadece yarış amaçlı araçlara takılmak üzere tasarlanmış lastikler,
g) Üçüncü bir ülkeden ithal edilmedikçe, ikinci el lastikler.
Dayanak
(1) Bu Yönetmelik; 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 29 uncu maddesine, 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanununun 4 üncü maddesine ve 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 388 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
(1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) AB: Avrupa Birliğini,
b) Bakanlık: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını,
c) BM/AEK: Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonunu,
ç) C1, C2 ve C3 sınıfı lastik: 25/1/2012 tarihli ve 28184 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Motorlu Araçların ve Bunlar İçin Tasarlanan Römorklar, Sistemler, Aksamlar ve Ayrı Teknik Ünitelerin Genel Güvenliği ile İlgili Tip Onayı Yönetmeliğinin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan lastik sınıflarını,
d) Dağıtıcı: Tedarik zincirinde yer alan ve ürünü piyasada bulunduran, tedarikçi dışındaki herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi,
e) Doğrulama toleransı: Bakanlık tarafından veya Bakanlık adına yapılan doğrulama testlerinin ölçüm ve hesaplama sonuçları ile beyan edilen değerler veya yayınlanmış parametreler arasında laboratuvarlar arasındaki farklılıklardan kaynaklanan sapmayı yansıtan azami kabul edilebilir sapmayı,
f) Eşdeğer lastik tipi: Bir lastiğin etiketinde ve aynı ürün bilgi formunda belirtilen teknik özelliklerin aynısına sahip olsa da aynı tedarikçi tarafından ayrı bir lastik tipi tanımlayıcı ile farklı bir lastik tipi olarak piyasaya arz edilen lastik tipini,
g) İmalatçı: Ürünü imal eden veya tasarlanmış veya imal edilmiş ürüne sahip olan ve kendi adı veya ticari markası altında pazarlayan gerçek veya tüzel kişiyi,
ğ) İthalatçı: Ürünü ithal ederek piyasaya arz eden Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi,
h) Kare kod (QR kod): Ürün veri tabanının kamuya açık bölümünde veya tedarikçinin internet sitesinde yer alan gerekli lastik bilgilerine ulaşmayı sağlayan, lastik etiketinde bulunan matris yapıyı,
ı) Kaplama lastik: Aşınmış lastik sırtını yeni malzeme ile değiştirerek yenilenen kullanılmış lastiği,
i) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,
j) Lastik etiketi: Ek I’de belirtilen parametreler ile ilgili bir lastik veya lastik partisinin performansı hakkında nihai kullanıcılara bilgi vermek için semboller içeren, etiket formu da dahil olmak üzere basılı veya elektronik formdaki grafik diyagramı,
k) Lastik tipi: Lastik etiketi, ürün bilgi formu ve lastik tipi tanımlayıcısındaki teknik özelliklerin, bu versiyonun tüm birimleri için aynı olduğu bir lastik versiyonunu,
l) Lastik tipi tanımlayıcı: Belirli bir lastik tipini, tedarikçiyle aynı ticari ada veya aynı ticari markaya sahip diğer lastik tiplerinden ayıran, genellikle alfanümerik bir kodu,
m) Mesafeli satış: Lastiklerin posta, katalog, internet, telefon veya diğer araçlarla potansiyel nihai kullanıcının lastiği teşhir halinde göremeyeceği yöntemlerle satılması, kiralanması veya taksitle satılması için teklif edilmesini,
n) Nihai kullanıcı: Lastiği satın alan veya satın alması beklenen tüketici, filo yöneticisi veya karayolu taşıma işletmesini,
o) Parametre: Lastik aşınması, yol performansı, yuvarlanma direnci, ıslak yol tutuşu, dış yuvarlanma gürültüsü, karda yol tutuşu veya buzda yol tutuşu gibi kullanım sırasında çevre, karayolu güvenliği veya insan sağlığı üzerinde önemli etkisi olan bir lastik özelliği,
ö) Piyasada bulundurma: Ürünün ticari faaliyet yoluyla, bedelli veya bedelsiz olarak dağıtım, tüketim veya kullanım için piyasaya sağlanmasını,
p) Piyasaya arz: Ürünün piyasada ilk kez bulundurulmasını,
r) Profesyonel arazi lastiği: Öncelikli olarak zorlu arazi koşullarında kullanılan özel kullanım lastiği,
s) Satış noktası: Lastiklerin araçlara takılı olmayacak şekilde nihai kullanıcılara satışa sunulduğu araç teşhir salonları da dâhil lastiklerin gösterildiği veya depolandığı ve satışa sunulduğu yeri,
ş) T-tipi geçici kullanım için yedek lastik: Standart ve takviyeli lastikler için belirlenenden daha yüksek şişirme basıncında kullanım amacıyla tasarımlanan geçici kullanımlık yedek lastiği,
t) Tedarikçi: Türkiye’de yerleşik imalatçıyı, Türkiye’de yerleşik olmayan imalatçının yetkili temsilcisini veya ürünü piyasaya arz eden ithalatçıyı,
u) Teknik dosya: Bakanlığın, Ek VII’nin 2 numaralı maddesinde belirtilen bilgiler de dahil olmak üzere bir lastik etiketinin ve ürün bilgi formunun doğruluğunu değerlendirmesini sağlayan belgeyi,
ü) Teknik tanıtıcı materyal: Reklam materyallerini Ek IV’te yer alan bilgilerle desteklemek amacıyla tedarikçi tarafından yazılı veya elektronik formatta üretilen belgeyi,
v) Ürün bilgi formu: Ek III’te belirtilen bilgileri basılı veya elektronik biçimde içeren standart bir belgeyi,
y) Üye ülke: AB üyesi ülkeyi,
z) Ürün veri tabanı: 1/3/2021 tarihli ve 3584 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Enerji Etiketlemesi Çerçeve Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (u) bendinde tanımlanan ürün veri tabanını,
aa) Yetkili temsilcisi: Bu Yönetmelikteki gereklilikler kapsamında imalatçının yükümlülükleri ile ilgili belirli görevleri imalatçı adına yerine getirmek üzere imalatçıdan yazılı vekalet alan Türkiye’de yerleşik gerçek veya tüzel kişiyi,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Tedarikçi ve Dağıtıcıların Yükümlülükleri
Lastik tedarikçilerinin yükümlülükleri
(1) Tedarikçiler piyasaya arz edilen C1, C2 ve C3 sınıfı lastikler için;
a) Her bir lastiğe, Ek I’de belirtilen parametrelerin her biri için sınıf ve bilgileri içeren ve Ek II’de belirtilen gerekliliklere uyan stiker şeklinde bir lastik etiketinin ve ürün bilgi formunun veya,
b) Bir veya daha fazla özdeş lastiğin her bir partisine, Ek I’de belirtilen parametrelerin her biri için sınıf ve bilgileri içeren ve Ek II’de belirtilen gerekliliklere uyan basılı formatta bir lastik etiketinin ve ürün bilgi formunun,
ücretsiz olarak eşlik etmesini sağlar.
(2) Mesafeli satış yoluyla satılan ya da satışa sunulan lastikler için tedarikçiler, lastik etiketinin fiyat göstergesine yakın olarak gösterilmesini ve nihai kullanıcının talep etmesi de dahil olmak üzere basılı formatta ürün bilgi formuna erişimi sağlar. Lastik etiketinin boyutu, açıkça görülebilir, okunaklı ve Ek II’nin 2.1 numaralı maddesinde belirtilen boyutla orantılı olmalıdır. İnternet üzerinden satılan ya da satışa sunulan lastikler için tedarikçiler, belirli bir lastik tipi için iç içe geçmiş bir ekranda lastik etiketini sunabilir.
(3) Tedarikçiler belirli bir lastik tipi için tüm görsel reklamların lastik etiketini göstermesini sağlar. Görsel reklamın bu lastik tipinin fiyatını göstermesi durumunda lastik etiketi fiyat göstergesine yakın olarak gösterilir. İnternetteki görsel reklamlar için tedarikçiler, lastik etiketini iç içe geçmiş bir ekranda sunabilir.
(4) Tedarikçiler belirli bir lastik tipine ilişkin tüm teknik tanıtıcı materyallerin, bu lastik tipine ait lastik etiketini göstermesini ve Ek IV’te belirtilen bilgileri içermesini sağlar.
(5) Tedarikçiler ilgili sınıfları belirlemek için kullanılan değerleri ve bu Yönetmeliğin Ek II’sinde belirtilen gerekliliklere uyum sağlayan lastik etiketinde olduğu gibi bu Yönetmeliğin Ek I’ine uygun olarak tedarikçinin lastik tiplerinin lastik etiketinde beyan ettiği ek performans bilgilerini, Bakanlığa verir. Bu bilgiler, söz konusu lastik tipleri piyasaya arz edilmeden önce bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları esas alınarak Bakanlığa sağlanır ve böylece lastik etiketinin doğruluğu doğrulanabilir.
(6) Tedarikçiler sundukları lastik etiketlerinin ve ürün bilgi formlarının doğruluğunu sağlarlar.
(7) Tedarikçiler talep üzerine beşinci fıkrada belirtilenler dışında, üye ülkelerin ilgili otoritelerine veya ilgili ulusal akredite kuruluşlara talep üzerine teknik dosyayı sunabilir.
(8) Tedarikçiler Bakanlık ile iş birliği yapar ve sorumlu oldukları konularda bu Yönetmelikle herhangi bir uygunsuzluk durumunda kendi inisiyatifleriyle ya da Bakanlık tarafından talep edildiğinde uygunsuzluk durumunu gidermek üzere derhal önlem alır.
(9) Tedarikçiler bu Yönetmeliğe uygun olmayan ve Ek I’de belirtilen parametrelerle ilgili olarak nihai kullanıcıları yanıltıcı veya kafasını karıştırıcı nitelikte olabilecek farklı etiketler, işaretler, semboller veya yazılar sağlayamaz veya gösteremez.
(10) Tedarikçiler bu Yönetmelik kapsamında sağlanan lastik etiketini taklit eden etiketler sağlayamaz veya gösteremez.
Ürün veri tabanı veya kendi internet sitesi ile ilgili lastik tedarikçilerinin yükümlülükleri
(1) 1/5/2021 tarihinden itibaren; tedarikçiler, söz konusu tarihten sonra üretilen lastiği piyasaya arz etmeden önce Ek VII’de belirtilen bilgileri, ürün veri tabanına girer veya kendi internet sitesinde sunar.
(2) Bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarih ile 30/4/2021 tarihi arasında üretilen lastikler için tedarikçi, Ek VII’de belirtilen bilgileri 30/11/2021 tarihine kadar ürün veri tabanına girer veya kendi internet sitesinde sunar.
(3) Bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten önce piyasaya arz edilen lastikler için tedarikçi, Ek VII’de belirtilen bilgileri ürün veri tabanına girebilir veya kendi internet sitesinde sunabilir.
(4) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen bilgiler ürün veri tabanında veya kendi internet sitesinde sunulana kadar tedarikçi, Bakanlıktan talep aldıktan sonraki 10 iş günü içerisinde teknik belgelerin elektronik bir versiyonunu incelemeye hazır hale getirir.
(5) Bakanlığın bu kapsamındaki görevlerini yerine getirebilmesi için Ek VII’de belirtilenlerden başka bilgilere ihtiyaç duyması halinde, tedarikçi talep üzerine bu bilgileri sağlar.
(6) Lastik etiketi veya ürün bilgi formuyla ilgili değişikliklerin yapıldığı bir lastik, yeni bir lastik tipi olarak kabul edilir. Tedarikçi, belirli bir lastik tipinin piyasaya arzına son verdiğinde bu durumu ürün veri tabanında veya kendi internet sitesinde belirtir.
(7) Bir lastik tipinin son birimi piyasaya arz edildikten sonra tedarikçi, bu lastik tipiyle ilgili bilgileri beş yıl süreyle saklar.
Lastik dağıtıcılarının yükümlülükleri
(1) Dağıtıcılar;
a) Satış noktasında lastiklerin, tedarikçi tarafından 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendine uygun olarak sağlanan, açıkça görülebilir konumda ve tamamen okunabilir, Ek II’de belirtilen gerekliliklere uygun bir etiket şeklinde bir lastik etiketi taşımasını ve talep halinde basılı formda da dahil olmak üzere ürün bilgi formunun mevcut olmasını veya,
b) Bir veya daha fazla özdeş lastiğin bir partisinin satışından önce, Ek II’de belirtilen gerekliliklere uygun basılı lastik etiketin nihai kullanıcıya gösterilmesini, satış noktasında lastiğin yakınında açıkça sunulmasını ve ürün bilgi formunun mevcut olmasını,
sağlar.
(2) Dağıtıcılar, belirli lastik tipi için görsel reklamların lastik etiketini göstermesini sağlar. Görsel reklamın bu lastik tipinin fiyatını göstermesi durumunda, lastik etiketi fiyat göstergesine yakın olarak gösterilir. Belirli lastik tipine ilişkin internetteki görsel reklamlar için dağıtıcılar, lastik etiketini iç içe geçmiş bir ekranda sunabilir.
(3) Dağıtıcılar, belirli lastik tipine ilişkin tüm teknik tanıtıcı materyallerin, lastik etiketini göstermesini ve Ek IV’te belirtilen bilgileri içermesini sağlar.
(4) Dağıtıcılar, satışa sunulan lastiklerin satış sırasında nihai kullanıcı tarafından görülemediği durumlarda, nihai kullanıcıya satıştan önce lastik etiketinin bir kopyasını sağlar.
(5) Dağıtıcılar, herhangi bir kâğıt bazlı mesafeli satışın lastik etiketini göstermesini ve nihai kullanıcıların ürün bilgi formuna ücretsiz erişimi olan internet sitesinden erişebilmesini ve ürün bilgi formunun basılı bir kopyasını talep etmelerini sağlar.
(6) Telepazarlama tabanlı mesafeli satış kullanan dağıtıcılar, lastik etiketindeki parametrelerin her birinin sınıfları hakkında nihai kullanıcıları bilgilendirir ve nihai kullanıcılara, basılı bir kopya talep ederek ve ücretsiz erişimi olan internet sitesi aracılığıyla ürün bilgi formuna ve lastik etiketine, talep etmeleri halinde ise basılı bir kopyaya erişebileceklerini bildirir.
(7) İnternette satılan ya da satışa sunulan lastikler için dağıtıcılar, lastik etiketinin fiyat göstergesine yakın olarak gösterilmesini ve ürün bilgi formuna erişilebilmesini sağlar. Lastik etiketinin boyutu, açıkça görülebilir, okunaklı ve Ek II’nin 2.1 numaralı maddesinde belirtilen boyutla orantılı olmalıdır. Dağıtıcılar, iç içe geçmiş bir ekranda ilgili lastik tipine ait lastik etiketini sunabilir.
Araç tedarikçilerinin ve araç dağıtıcılarının yükümlülükleri
(1) Nihai kullanıcıların yeni bir araç satın almak istedikleri durumlarda, araç tedarikçileri ve araç dağıtıcıları, satıştan önce nihai kullanıcılara, araçla birlikte sunulan veya takılan lastikler için lastik etiketini ve ilgili teknik tanıtıcı materyalleri sağlar ve ürün bilgi formunun mevcut olmasını temin eder.
Elektronik ortamda satış yapan hizmet sağlayıcılarının yükümlülükleri
(1) 26/8/2015 tarihli ve 29457 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelikte atıfta bulunulan aracı hizmet sağlayıcı veya hizmet sağlayıcısının, kendi internet sitesi aracılığıyla lastiğin satışına izin vermesi durumunda, bu hizmet sağlayıcısı lastik etiketinin ve tedarikçi tarafından sağlanan ürün bilgi formunun fiyat göstergesine yakın bir yerde görüntülenmesini sağlar ve lastik etiketini ve ürün bilgi formunu gösterme yükümlülüğü konusunda dağıtıcıları bilgilendirir.
Test ve ölçüm yöntemleri
(1) Lastik etiketinde belirtilen parametreler hakkında 4 üncü, 6 ncı ve 7 nci maddeler kapsamında sağlanan bilgiler, Ek I’de belirtilen test yöntemlerine ve Ek V’te belirtilen laboratuvar uyum prosedürüne uygun olarak elde edilir.
Doğrulama prosedürü
(1) Ek I’de belirtilen parametrelerin her biri için, beyan edilen sınıfların bu Yönetmeliğe uygunluğu değerlendirilirken Ek VI’da belirtilen doğrulama prosedürü uygulanır.
Bakanlığın yükümlülükleri
(1) Lastiklerin bu Yönetmeliğe uygun olduğu durumlarda, söz konusu lastiklerin piyasaya arzı veya hizmete sunulması Bakanlık tarafından engellenmez.
(2) Ek I’in A ve B bölümlerinde kullanılan anlamıyla yuvarlanma direnci veya ıslak yol tutuşuna ilişkin sadece A veya B sınıfı lastikleri hedefleyecek şekilde teşvikler sağlanabilir. Vergilendirme ve mali önlemler bu Yönetmeliğin amaçları için teşvik oluşturmaz.
(3) Bakanlık, 13/11/2001 tarihli ve 2001/3529 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik hükümleri saklı kalmak koşuluyla, tedarikçinin bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin altıncı fıkrasına uygun olarak lastik etiketinin doğruluğunu sağlamadığına dair yeterli nedene sahip olması durumunda, lastik etiketinde beyan edilen sınıfların ve ilave performans bilgilerinin, bu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin beşinci fıkrasına uygun olarak tedarikçi tarafından sunulan değerlere ve belgelere uygun olduğunu doğrular.
(4) Bakanlık Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmeliğe uygun olarak, bu Yönetmeliğe uygunluğu sağlamak amacıyla satış noktalarında planlı veya re’sen denetimler yapabilir.
(5) Bakanlık, bu Yönetmeliğin ve ilgili alt mevzuat hükümlerinin ihlali halinde uygulanabilecek mekanizmalar ve yaptırımlarla ilgili kuralları belirler ve bu kuralların uygulanmasını sağlamak amacıyla caydırıcı, etkili ve orantılı olacak şekilde gerekli tüm tedbirleri alır. Daha önce Avrupa Komisyonuna bildirimi yapılmamış alınan önlemler ve önlemlerle ilgili kurallar ile bunları etkileyebilecek önemli değişiklikler Ticaret Bakanlığı aracılığıyla Komisyona bildirilir.
Piyasa gözetimi ve denetimi
(1) Bakanlık; 7223 sayılı Kanun, Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimine Dair Yönetmelik ve ilgili mevzuatı doğrultusunda piyasaya arz edilen lastiklerin piyasa gözetimi ve denetimini yürütür.
(2) Bakanlık, bu Yönetmeliğin uygulaması kapsamında Komisyon ve üye ülkelerin ilgili kuruluşları ile iş birliği yapabilir.
(3) Bakanlık, Ürünlerin Piyasa Gözetim ve Denetimi Yönetmeliği uyarınca oluşturulan ulusal piyasa gözetimi ve denetimi stratejisinde, bu Yönetmeliğin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla eylemler içermesini sağlar.
(4) Bakanlık, bu Yönetmeliğe veya uygulama mevzuatına tedarikçi tarafından uyulmaması durumunda, belge denetimi ve fiziksel ürün testi maliyetlerini tedarikçiden alabilir.
Uygulama mevzuatı
(1) Bu Yönetmelik kapsamında ilgili mevzuatın AB’de yayımlanmasını müteakip söz konusu mevzuat Bakanlık tarafından iç hukuka aktarılabilir.
Avrupa Birliği mevzuatına uyum
(1) Bu Yönetmelik, Lastiklerin Yakıt Verimliliği ve Diğer Parametreler Bakımından Etiketlenmesine ilişkin 25/5/2020 tarihli ve (AB) 2020/740 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü dikkate alınarak Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde hazırlanmıştır.
(2) Bu Yönetmelik hükümlerinde herhangi bir anlaşmazlık veya yanılgı olması durumunda, birinci fıkrada belirtilen ve bu Yönetmeliğin esas aldığı (AB) 2020/740 sayılı Regülasyonun orijinal metni esas alınır. (AB) 2020/740 sayılı Regülasyonun uygulaması kapsamında AB’de yayımlanan karar/açıklayıcı doküman bu Yönetmeliğin amaçları bakımından uygulanır.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
(1) 31/7/2012 tarihli ve 28370 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Lastiklerin Yakıt Verimliliği ve Diğer Esas Parametreler Gözetilerek Etiketlenmesi Hakkında Yönetmelik (1222/2009/AT) yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Birinci fıkrada yürürlükten kaldırılan Yönetmeliğe yapılan atıflar bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.
Yürürlük
(1) Bu Yönetmelik 1/5/2021 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sanayi ve Teknoloji Bakanı yürütür.