Patates Kist Nematodları ile Mücadele Hakkında Yönetmelik (mülga)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve kapsam

(1) Bu Yönetmeliğin amacı; patates kist nematodlarının varlığının ve yayılışının tespiti, yayılmasının önlenmesi, mücadelesinin yapılması ve eradike edilmesi amacıyla alınacak asgari önlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Dayanak

(1) Bu Yönetmelik;

a) 11/6/2010  tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 15 inci maddesine dayanılarak,

b) Avrupa Birliğinin 11/6/2007 tarihli Patates Kist Nematodlarının Kontrolüne ilişkin 2007/33/EC sayılı Direktifine paralel olarak,

hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını,

b) Dayanıklı patates çeşidi: Yetiştirildiğinde patates kist nematodlarının üremesini önemli oranda engelleyen çeşidi,

c) Komisyon: Araştırma enstitülerinde görev yapan, konusunda uzmanı araştırmacılardan oluşan, çalışma usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenen Bitki Sağlığı Daimi Komisyonu,

ç) Korunmuş bölgeler: 12/1/2011 tarih ve 27813 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelik” kapsamında yer alan, bir veya birden fazla bölgede yerleşik olan, bir veya birden fazla zararlı organizmanın o bölge için endemik olmadığı, çevre koşulları söz konusu zararlı organizmanın yerleşmesine uygun olmasına rağmen o bölgede yerleşmemesi için korunan veya bu bölgelerde bulunmalarına rağmen eradikasyona tabi tutulan ve bu koşulların sağlandığı Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara göre uygun sürvey sonuçları ile kanıtlanarak tanınan, düzenli ve sistematik olarak izlenen, söz konusu organizmanın o bölgede ortaya çıkması durumunda bildirimi zorunlu olan ve özel önlem alınan bölgeleri,

d) Müdürlük: Bakanlık il ve ilçe müdürlüklerini,

e) Patates kist nematodları: Köklerde çatallanma, şişkinlik, kütleşme, enfeksiyonun başlangıcında bitkilerin toprak üstü aksamında ocaklar halinde zayıflama, gelişme geriliği, solgunluğa neden olan globodera rostochiensis (wollenweber) ve globodera pallida (stone) etmenlerini,

f) Resmi analiz: Tarladaki patates kist nematodlarının varlığını saptama amacını taşıyan belli bir yöntem kapsamındaki işlemleri,

g) Sorumlu resmi kurumlar: Müdürlükler ile Bakanlığa bağlı araştırma enstitüleri ve Bakanlığın görevlendireceği kurumları,

ğ) Sürvey: Patates kist nematodlarının dağılımını saptamak için belirli bir dönem boyunca yürütülen belli bir yöntem kapsamındaki işlemleri,

h) Zararlı organizma: Bitki veya bitkisel ürünlere zarar veren bitki, hayvan veya patojenik ajanların tür, strain veya biyotiplerini,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Müdürlüklerin Görevleri, Sorumlu Resmi Kurumların Yetki ve Sorumlulukları, Analiz, Tüketim Amaçlı Üretim ve Kayıt Altına Alma

Müdürlüklerin görevleri

(1) Müdürlükler, bulaşıklık tespit edilen tarlalarda patates kist nematodları riski açısından bir tarladaki bitki sağlığı koşullarının homojen olduğunu teminen tarlayı oluşturan unsurları tanımlar. Bu yapılırken, güvenilir bilimsel ve istatistikî ilkeleri, patates kist nematodunun biyolojisini, tarlanın ekimini ve konukçu bitkilerin belirli üretim sistemlerini dikkate alır. Tarlanın detaylı tanımını oluşturan kriterleri Bakanlığa bildirir.

Sorumlu resmi kurumların yetki ve sorumlulukları

(1) Sorumlu resmi kurumlar, dikim amaçlı bitkilerin üretimine yönelik Ek-1’de listelenen bitkiler veya tohumluk patates üretimine yönelik patates tohumlarının dikileceği veya depolanacağı tarlalarda, patates kist nematodlarının varlığı yönünden resmi analizleri yapar.

(2) Birinci fıkrada belirtilen dikim amaçlı bitki ve tohumluk patateslerin dikileceği tarlalarda resmi analizler, bir önceki ürünün hasadı ile dikim arasındaki sürede tamamlanır. Patates yetiştirilmek istenen tarlada önceden yapılan resmi analiz süresince patates kist nematodlarına rastlanmadığı, Ek-1’in 1 inci maddesinde yer alan patates ve diğer konukçu bitkilerin bulunmadığı ve resmi analizler sonrasında da yetiştirilmediği bu resmi analizin sonuçlarını gösteren belge ile kanıtlanırsa sonraki resmi analizler daha erken yapılabilir.

(3) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihinden önce birinci fıkrada belirtilenlerin dışında yapılmış olan resmi analizlerin sonuçları, ikinci fıkrada belirtilen kanıt olarak değerlendirilebilir.

(4) Sorumlu resmi kurum tarafından patates kist nematodlarının yayılma riskinin olmadığı kanıtlandığı takdirde, birinci fıkrada belirtilen resmi analizler aşağıdaki hallerde yapılmayabilir:

a) Resmi olarak tanımlanan bir üretim alanında yetiştirilerek aynı yerde dikim amaçlı  bitki üretiminde kullanılan Ek-1’de listelenen bitkilerin dikiminde,

b) Resmi olarak tanımlanan bir üretim alanında yetiştirilerek aynı yerde tohumluk amaçlı kullanılacak tohumluk patateslerin dikiminde,

c) Hasat edilen bitkilerin Ek-3’ün Bölüm III (1)’inde bahsedilen resmi önlemlere tabi tutulması durumunda dikim amaçlı bitki üretiminde kullanılan Ek-1’in 2 nci maddesinde listelenen bitkilerin dikiminde.

(5) Sorumlu resmi kurumlar birinci ve üçüncü fıkralarda belirtilen denetimlerden elde edilen sonuçları resmi kayıt altına alarak Bakanlığa bildirir.

Analiz

(1) Ek-1’in 1 inci maddesinde listelenen bitkilerin veya tohumluk patateslerin bulunduğu, dikilecek depolanacak veya dikim amaçlı bitki üretimi yapılacak tarlalar için, 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen patates kist nematodlarının resmi analizi Ek-2’de belirtilen analiz ve örneklemeye göre yapılır.

(2) Ek-1’in 2 nci maddesinde listelenen bitkilerin bulunduğu, dikilecek, depolanacak veya dikim amaçlı bitki üretimi yapılacak tarlalar için, 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen patates kist nematodlarının resmi analizi Ek-2’de belirtilen analiz ve örneklemeye göre yapılır veya Ek-3’ün Bölüm I’inde belirtildiği gibi doğrulama belgesini içerir.

Tüketim amaçlıüretim

(1) Sorumlu resmi kurumlar tarafından patates kist nematodlarının dağılımını saptamak amacıyla tohumluk patates üretilen tarlaların dışındaki tüketim amaçlı patates üretimi yapılan tarlalarda da resmi sürveyler yapılır.

(2) Patates kist nematodlarının resmi sürveylerdeki örnekleme ve analizler Ek-3’ün Bölüm II’si dikkate alınarak, Ek-2’nin 2 nci maddesinde belirtildiği gibi yapılır.

(3) Resmi sürveylerin sonuçları Ek-3’ün Bölüm II’si uyarınca yazılı olarak Bakanlığa bildirilir.

Kayıt altına alma

(1) 5 inci maddenin birinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen tüm resmi analizlerin sonuçlarında, patates kist nematodlarının bulunmadığının bildirilmesi durumunda Bakanlığın sorumlu resmi kurumları bu bilgiyi kayıt altına alır.

(2) 5 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen resmi analiz ile bir tarlanın patates kist nematodlarıyla bulaşık olduğu tespit edildiğinde, Bakanlığın sorumlu resmi kurumları bu bilgiyi kayıt altına alır.

(3) 7 nci maddenin birinci fıkrasında belirtilen resmi sürvey boyunca bir tarlanın patates kist nematodlarıyla bulaşık olduğu tespit edildiğinde, Bakanlığın sorumlu resmi kurumları bu bilgiyi kayıt altına alır.

(4) İkinci veya üçüncü fıkralarda belirtilen patates kist nematodlarıyla bulaşık olduğu resmen kayıt altına alınan tarladan gelen ve Ek-1’de listelenen patatesler veya bitkiler ile patates kist nematodlarıyla bulaşık olan toprakla temas eden patatesler ve bitkiler resmen bulaşık olarak nitelendirilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Mücadele Önlemleri, Bulaşık Alanda Yapılacak İşlemler, Bildirimler, Yasağın Kalkması ve Korunmuş Bölgelere Giriş

Mücadele önlemleri

(1) Sorumlu resmi kurumlar, 8 inci maddenin ikinci veya üçüncü fıkralarında tanımlandığı gibi bulaşık olduğu resmen kayıt altına alınmış bir tarlada;

a) Tohumluk amaçlı patates üretilmesine,

b) Ek-1’de listelenen konukçu bitkilerin çoğaltım amaçlı olarak dikilmesine veya depolanmasına,

izin vermez. Ancak, Ek-3’ün Bölüm III (1)’inde belirtilen, “Patates kist nematodlarının yayılma riskinin olmadığı” gibi resmi olarak onaylanmış önlemlere tabi olduğu durumlarda, Ek-1’in 2 nci maddesinde listelenen bitkiler bu tarlalarda yetiştirilebilir.

(2) Sorumlu resmi kurumlar, 8 inci maddenin ikinci veya üçüncü fıkralarında belirtildiği gibi bulaşıklığı resmen kayıt altına alınmış tohumluk patates üretimi dışında kalan patates dikilecek tarlalarda, patates kist nematodlarının en azından baskılanmasını amaçlayan resmi kontrol programı oluşturur. Bu program, patates kist nematodlarının konukçu bitkileri için özel üretim ve pazarlama sistemini, patates kist nematodlarının mevcut popülasyon karakteristiklerini, Ek-4’ün Bölüm I’inde tarif edildiği gibi nematoda en dayanıklı patates çeşitlerinin kullanımını ve uygun olduğu yerde diğer önlemleri kapsar.

(3) 10 uncu maddenin birinci fıkrasında belirtilenin dışındaki patates çeşitlerinin dayanıklılık durumu, Ek-4’ün Bölüm I’indeki standart puanlama tablosuna göre tespit edilir. Dayanıklılık testi Ek-4’ün Bölüm II’sinde düzenlenen esaslara göre yapılır.

Bulaşık alanlarda yapılacak işlemler

(1) Sorumlu resmi kurumlar, 8 inci maddenin dördüncü fıkrasında resmen bulaşıklığı bildirilen patates veya Ek-1’de listelenen bitkiler için aşağıdaki uygulamalara izin vermez:

a) Tohumluk patates ve Ek-1’in 1 inci maddesinde listelenen konukçu bitkiler, sorumlu resmi kurumun denetiminde, Ek-3’ün Bölüm III (1)’inde kabul edilen yöntemlerden uygun olanı kullanılarak nematodlardan arındırılıp, patates kist nematodlarının yayılma riski olmadığı bilimsel olarak kanıtlanmadıkça dikilemez.

b) Endüstriyel işlem veya sınıflandırma için ayrılmış patatesler, Ek-3’ün Bölüm III (2)’si uyarınca resmen onaylı önlemlere tabidir.

c) Ek-1’in 2 nci maddesinde listelenen bitkiler Ek-3’ün Bölüm III (1)’inde belirtilen resmi olarak onaylanmış önlemlere tabi tutularak temizlenmedikçe dikilemez.

Bildirimler

(1) Sorumlu resmi kurumlar, nematodun türü, patotipi veya virülens gruplarına bağlı olarak patates çeşitlerinin dayanıklılık durumlarını ve dayanıklılık durumlarının etkinliğinde herhangi bir değişiklik olması halinde bu durumu Bakanlığa bildirir.

(2) Birinci fıkrada belirtilen tüm durumlar için sorumlu resmi kurumlar, patates kist nematodlarının türleri ve uygulanabilirliği durumunda, söz konusu patotip veya virülens grubunun uygun bir yöntemle araştırılmasını ve doğrulanmasını sağlar. Bu çalışmaların detayları her yıl 31 aralık tarihine kadar Komisyona bildirilir.

(3) Resmen kabul edilmiş yöntemlerle patates kist nematodlarına dayanıklı olduğu belirlenen tüm yeni patates çeşitlerini, sorumlu resmi kurumlar her yıl en geç 31 ocak tarihine kadar Komisyona bildirir. Ayrıca yeni türlerin, patotiplerin, virülens gruplarının veya popülasyonların hangi çeşitlere karşı dayanıklı olduğunu, dayanıklılık derecesini ve saptandığı yılı Bakanlığa bildirir.

Yasağın kalkması

(1) Ek-3’ün Bölüm III (3)’ünde belirtilen resmi önlemlerden sonra, eğer patates kist nematodlarının varlığı tespit edilmezse, sorumlu resmi kurumlar tarafından 5 inci maddenin beşinci fıkrası, 8 inci maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen tüm resmi kayıtlar güncellenir ve tarlaya konulan tüm kısıtlamalar kaldırılır.

Korunmuş bölgelere giriş

(1) Bitki Pasaportu Sistemi ve Operatörlerin Kayıt Altına Alınması Hakkında Yönetmelik’te yer alan korunmuş bölge şartlarının sağlanması halinde, sorumlu resmi kurumlar, karantina listesinde bulunan zararlı organizma veya bitkilerin, klon seleksiyonu ve deneme veya bilimsel amaçlarla korunmuş bölgelere girmesine izin verebilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Ek önlemler

(1) Sorumlu resmi kurumlar, iller bazında patates kist nematodlarına karşı mücadele veya yayılmalarını engelleme amacıyla ek önlemleri benimseyebilir. Bu önlemler Komisyona ve diğer resmi kurumlara bildirilir.

(2) Yönetmelikte bilimsel esaslara göre yapılacak değişikliklerde Komisyonun tavsiye kararları esas alınır.

İdari yaptırımlar

(1) Bu Yönetmelikte alınan önlemlere uymayan ve aykırı davrananlar hakkında 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 38 inci maddesinin ilgili hükümlerine göre idari yaptırımlar uygulanır.

Yürürlük

(1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür.

Ekler