Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik (mülga)

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Dayanak ve Tanımlar

Amaç ve dayanak

Bu Yönetmeliğin amacı, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 40 ıncı maddesi gereğince Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun çalışma esas ve usullerini belirlemektir.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden;

a) Üst Kurul veya RTÜK: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nu,

b ) Teşkilat: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun 3984 sayılı Kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirmek maksadıyla, bu Kanun'un 15 inci maddesi uyarınca oluşturduğu teşkilatı,

c) Personel: Üst Kurul Teşkilatında çalışan personeli,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Üst Kurulun Kuruluşu, Görevleri, Çalışma Esas ve Usulleri

Üyeler

Üst Kurul, basın, yayın, iletişim ve teknoloji, kültür, din, eğitim, hukuk alanlarında birikimi olanlardan ve yükseköğretim görmüş, Devlet memuru olma niteliğine sahip, beşi iktidar partisi veya partilerinin, dördü muhalefet partilerinin göstereceği adaylar arasından Türkiye Büyük Millet Meclisince 3984 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesinde belirtilen usule göre seçilen dokuz üyeden oluşur.

Üst kurul üyelerinin seçimi, üyeliğin süresi ve sona ermesi

Üst Kurul Üyelerinin seçimi için, iktidar partisi veya partileri on, muhalefet partileri sekiz aday gösterirler. Adayların belirlenmesinde, siyasi partilerin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanındaki temsil oranları esas alınır.

Adaylar, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığınca Resmi Gazete'de İlan edilir.

İlandan en geç on gün sonra gizli oyla seçim yapılır.

Seçimde, iktidar partisi veya partileri kontenjanından en çok oyu alan beş aday ile muhalefet partileri kontenjanından en çok oyu alan dört aday seçilmiş olur. Seçim sonucu Resmi Gazete'de yayımlanır.

Üst Kurul üyelerinin görev süresi altı yıldır.

Üyeliklerde herhangi bir sebeple boşalma olursa, Türkiye Büyük Millet Meclisi boşalma tarihinden veya boşalma tarihinde tatilde ise tatilin bitiminden başlayarak bir ay içinde yeni üyeyi seçer. Boşalan üyelik, hangi kontenjandan olmuşsa, yeni üyenin seçimi de o kontenjandan ve iki katı aday arasından yapılır.

İktidar partileri kontenjanından bir üyelik boşalması halinde seçim, iktidar ortağı büyük partinin göstereceği bir aday ile iktidar ortağı diğer partilerin kendi aralarında ad çekmeyle tespit edecekleri bir aday arasında yapılır.

Muhalefet partileri kontenjanından bir üyelik boşalması halinde de seçim, anamuhalefet partisinin göstereceği bir aday ile diğer muhalefet partilerinin kendi aralarında ad çekmeyle tespit edecekleri bir aday arasında yapılır.

İktidar ve muhalefet partilerinin kontenjanından birden fazla üyelik boşalması halinde siyasi partilerin Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlık Divanındaki temsil oranları esas alınır.

Boşalan üyeliğe seçilen kimse, yerine seçildiği üyenin süresini tamamlar.

Üst Kurul Başkanı ve Başkan yardımcısı

Üst Kurul, üyeleri arasından iki yıllık süre için bir başkan seçer. Başkan Üst Kurulca alınan kararların uygulanmasını sağlar.

Başkan, Üst Kurul üyeleri arasından kendisine bir Başkan Yardımcısı seçer ve Üst Kurul'un onayına sunar. Başkan Yardımcısının görev süresi, Başkanın görev süresi ile sınırlıdır.

Başkan yardımcısı Kurul görevlerinin yapılmasında Başkana yardım ve bulunmadığı zamanlarda ona vekillik eder. Başkan yardımcısının da bulunmadığı hallerde üyelerden en yaşlısı başkanlık görevini yerine getirir.

Üst kurulun görev ve yetkileri

Üst Kurulun görev ve yetkileri şunlardır:

a) Ulusal ve bölgesel frekans planlamalarını yaptırmak,

b) Yurt içinden yayın yapacak kamu ve özel radyo-televizyon kuruluşlarının yayın izni ve lisans talebinde bulunabilmek için yerine getirmeleri gerekli önşartları ve standartları, Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi ilkeleri de gözönönde bulundurularak tespit etmek ve kamuoyuna duyurmak,

c) Kanal ve frekans bandı tahsisinde gerekli şartları ve tahsis hakkı alanların yayına geçme süresini ve radyo ve televizyon istasyonu kuranların ödeyecekleri yayın izni ve lisans ücretlerini ilgili yönetmeliklerle belirlemek,

d) Şifreli yayınlarla kablolu radyo ve televizyon tesis ve yayınları ile ilgili kuralları 3984 sayılı Kanunda yer alan ilkeler çerçevesinde ve Posta, Telgraf ve Telefon İdaresi Genel Müdürlüğünün kablolu radyo ve televizyon tesislerini atıl bırakmamayı gözeterek belirlemek,

e) Önşartları yerine getirmiş müracaatçı kuruluşlara, tarafsızlık ve hakkaniyet ölçüleri dahilinde yayın izni ve lisans vermek, 3984 sayılı Kanunun 16 ncı maddesine uygun olarak ulusal bölgesel ve yerel planlamalardaki kanal ve frekans bandlarının Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu eliyle kullanılan kanal ve frekans bandları dışında kalanların en az % 50'sinin zaman paylaşımlı ve bölgesel dengelere uygun biçimde kullanımını gözeterek kanal ve frekans bandlarını 3984 sayılı Kanunun 17 nci maddesine uygun olarak tahsis etmek,

f) Radyo ve televizyon kuruluşlarına, ulusal, bölgesel ve yerel yayınları için ulusal kanal ve frekans bandı planlamalarına uygun olarak tahsis edilen yayın alanlarını kapsayacak verici tesisleri kurma ve işletme iznini 2813 sayılı Telsiz Kanunu hükümlerine uygun olarak vermek ve tesisin 3984 sayılı Kanun hükümlerine ve tesis şartlarına uygunluğunu denetlemek,

g) 3984 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak radyo ve televizyon kuruluşlarının ulusal ve yerel yayınlarına imkan verecek, ulusal kanal ve frekans bandı planında öngörülen radyo ve televizyon vericileri ile sabit ve hareketli yayın yerleri arasında mevcut telekomünikasyon şebekesi yanında, uydu aracılığı ile bağlantı kurabilmeleri amacıyla ve öngörülen amaçlar için kullanılması kaydıyla uç linkleri kurabilmeleri için 2813 sayılı Telsiz Kanunu hükümlerine uygun şekilde telekomünikasyon tesisleri kurma ve işletme izni vermek ve tesislerin 3984 sayılı Kanunda öngörülen izin esaslarına uygun olarak işletilmesini denetlemek,

h) Zaman paylaşımlı program kanallarının tahsisinde bölgesel dengeleri gözeterek, kuruluşları ülkenin değişik bölgelerinde yayın yapmaya teşvik etmek,

r) Yurt içinde, yayınların ulaşamadığı yerlerde, frekans planlamalarına uygun olmak üzere yerel imkanlarla radyo ve televizyon vericisi kurulmasına izin vermek,

i) Radyo ve televizyon yayınlarının, 3984 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde öngörülen yayın ilkelerine ve bu alanda Türkiyenin taraf olduğu milletlerarası andlaşmalara uygunluğu açılarından denetlemek üzere izleme ve kaydetme sistemleri kurmak ve gerektiğinde, özellikle yerel ve bölgesel radyo ve televizyonların takip, denetim ve izlenmesini sağlamak amacıyla İçişleri Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğüyle yapılacak protokol esaslarına göre teknik teçhizat, araç ve gereç temin ederek, işbirliğinde bulunmak,

l) Yayın kuruluşlarının 3984 sayılı Kanun hükümlerine aykırı yayın yapması, Üst Kurulca öngörülen yükümlülükleri yerine getirmemesi, izin ve tahsis şartlarını ihlal etmesi hallerinde bu Kanunda yazılı müeyyideleri uygulamaya karar vermek,

k) Uydu aracılığı ile yurt içinden veya yurt içine, yapılacak yayınların ulusal ve uluslararası ilke ve esaslara uygunluğunu gözetmek, bu amaçla diğer ülkelerdeki yetkili kuruluşlarla işbirliği yapmak,

l) Radyo ve televizyon yayınları ile ilgili olarak kamuoyunda doğan tepki, beğeni ve hassasiyetleri sürekli olarak izlemek ve gerekli yönlendirmelerde bulunmak amacıyla kamuoyu araştırmalarını yapmak ve yaptırmak,

m) Radyo ve televizyon konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla periyodik istişarelerde bulunarak, kamuoyu eğilimlerini değerlendirmek,

n) Telsiz Genel Müdürlüğünün görevleri saklı kalmak kaydıyla, radyo ve televizyon yayınlarıyla ilgili olan milletlerarası hukuk tüzelkişiliğine sahip kuruluşlar nezdinde Devlet’i, Dışişleri Bakanlığının görev ve yetkileri saklı kalmak kaydıyla, temsil etmek; radyo ve televizyon kuruluşlarının doğrudan üyesi bulundukları hariç olmak üzere, radyo ve televizyon yayıncılığı alanında faaliyet gösterip milletlerarası hukuk tüzelkişiliğine sahip olmayan uluslararası kuruluşlarda temsil görevini yerine getirmek ve bu görevleri gereği belirlenen belgelere usulüne uygun imza koymak.

o) Seçim dönemlerinde siyasi partilerin yayınlarını, Yüksek Seçim Kurulunun kararları doğrultusunda denetlemek,

ö) Gerçek ve tüzelkişilerin kişilik haklarına saldırı teşkil eden yayınlar ile gerçeğe aykırı olduğu iddiasıyla cevap ve düzeltme hakkı tanınması için ilgililerin, dava açmalarına esas olmak üzere yazılı olarak Üst Kurula başvuruları üzerine ücreti mukabilinde yayın bandının bir kopyasının yasal süresi içinde rayiç bedeli ile verilmesini sağlamak,

p) Düzeltme ve cevap hakkı tanınması konusundaki mahkeme kararlarına uygun şekilde yayın yapmayan veya geciktiren kurutuşun yayınını eylemin ağırlığına göre 3 aya kadar durdurmak, bu eylemin ikinci kez tekrarı halinde yayın iznini iptal etmek,

r) 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yazılı anonim şirketlerin hisse senetlerinin halka arzında 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre kuruluş için Sermaye Piyasası Kurulundan izin alınmasından önce 3984 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi uyarınca onay vermek,

s) Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşlarının uyması gerekli asgari, idari, mali ve teknik şartlar ile yayın alanı, yayın saat ve süreleriyle ilgili esasları tespit etmek,

ş) Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayınlarında yer verme zorunda olacakları eğitim, kültür, Türk Halk ve Türk Sanat Müziği programları yanında, özellikle çocuk ve gençlerin sigara, alkol, kumar, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklar edinmelerini önleyecek programlar yapmalarını, bu tür kültürel ve eğitici programlarla ilgili esasları da tespit ederek, haftalık yayın sürelerinin toplam olarak % 25'inden az olmamak üzere, hedef kitlelerin izleme zamanlarını da dikkate alarak uygun zaman dilimleri içerisinde yayınlanmalarını sağlamak,

t) Yayın izninin verilmesi için gerekli şartlardan birini kaybeden veya şartların uygunluğunu hile ile elde ettiği anlaşılan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının iznini iptal etmek,

u) Radyo ve Televizyon kuruluşlarının yayınlarında yer verdikleri eserlere ödeyecekleri telif hakları ödemelerine ait esasları meslek birliklerinin görüşünü alarak tespit etmek,

ü) Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürü ile Yönetim Kurulu üyelikleri için gerekli sayıda aday tespit ederek Bakanlar Kuruluna sunmak,

v) Radyo ve televizyon kuruluşlarının haberle ilgili birimlerinde 3984 sayılı Kanunun 38 inci maddesine göre çalıştırılacak basın kartlı personelin asgari sayısını belirlemek,

y) Üst Kurulun her yıl için yapacağı işlerin programına ve masraflarına karşılık olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden verilmesi gereken ödenek tutarını tespit ederek kadro cetvelleri ile birlikte Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunmak,

z) Reklâm gelirlerinden 3984 sayılı Kanunun 12 nci ve geçici 7 nci maddeleri uyarınca doğan payların elde edildikleri ayı takip eden ay içinde Üst Kurula ödenmemesi halinde, ihtarda bulunmak ve ihtar yazısından sonra yedi gün içinde de ödeme yapılmadığı takdirde yayının durdurulması ve reklâm gelirlerinin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca tahsil edilmesi için gerekli işlemleri yapmak; 3984 sayılı Kanun ve diğer kanunlarla verilen sair görevleri yapmak.

Üst kurul üyelerinin teminatları ve mail hakları

Üst Kurul üyeliğine seçilen kamu görevlileri, seçildikleri görev süresince kurumlarından ücretsiz izinli sayılırlar ve bu görevlerinde geçecek süreler, mesleklerinde geçmiş ve mümtazen terfi etmiş sayılırlar.

Üst Kurul üyeleri, seçildikleri görev süresince, Kurul'daki görevlerinden ve seçilerek geldikleri görevlerinden alınamazlar.

Üst Kurul üyeleri Türk Ceza Kanunu uygulaması bakımından Devlet memuru sayılırlar.

Üst Kurul üyeleri, her yıl Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına mal bildiriminde bulunurlar.

Üst Kurul üyeleri, 3984 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinde öngörülen mali ve sosyal haklardan yararlanırlar.

Temsil ve ağırlama giderleri

Kurul Başkan ve üyelerinin temsil ve ağırlama amacıyla temsili nitelikde yapabilecekleri harcamaların tür ve miktarı Kurul kararı ile belirlenir.

Sağlık yardımı

Kurul üyelerinin ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin tedavi giderleri Kurulca belirlenen esaslar dairesinde Kurul bütçesinden karşılanır.

Kurulca belirlenmeyen hususlarda Devlet Memurları tedavi yardımı ve "cenaze giderlerine ilişkin mevzuat uygulanır.

Yol giderleri ve gündelikler

Kurul üyelerinin ve bunların yolluğa hak kazanan aile fertlerinin yol giderleri ile gündelikleri gibi seyahate ve yer değiştirmeye ilişkin gider ve hak edişleri Kurul kararı ile belirlenir. Kurulca belirlenmeyen konularda “Harcırah Kanunu" hükümleri uygulanır.

Üyelikle bağdaşmayan haller

Üst Kurul üyeleri ile 3 üncü dereceye kadar (dahil) kan ve sihri hısımları, özel radyo ve televizyon şirketlerinde, bu şirketlerle doğrudan veya dolaylı ortaklık bağı bulunan şirketlerde ortak ya da yönetici olamazlar; Üst Kurul üyeliği süresince resmi veya özel başkaca hiçbir görev alamazlar, özel veya kamu yayın kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren konularda doğrudan doğruya veya dolayısıyla taraf olamaz ve bu konularda hiçbir menfaat sağlayamazlar, aksine davrananlar görevlerinden çekilmiş sayılırlar.

Bu husus, re'sen veya yapılacak müracaatın değerlendirilmesi sonunda, Üst Kurul tarafından karara bağlanır.

Üst kurulun toplanması, karar nisabı ve gündem

Üst Kurul sürekli çalışır ve haftada en az bir defa toplanır.

Üst Kurul en az yedi kişi ile toplanır. Karar yeter sayısı beştir. Kanal tahsisinde karar yeter sayısı üye tamsayısının üçte ikisidir.

Üst Kurul toplantıya Başkanlıkça çağrılır. Üyelerden en az üçünün isteği halinde Başkan üyelerin belirlediği gündemle Üst Kurulu toplantıya çağırır.

Üst Kurul toplantılarının gündemine girecek konular Başkan tarafından tespit edilir ve gündem toplantıdan en az bir gün önce üyelere bildirilir.

Toplantı gündemi toplantı sırasında üyelerin teklifi üzerine Üst Kurul kararı ile değiştirilebilir.

Görüşme usulü

Konular gündemdeki sıralarına göre görüşülür. Başkan bir maddenin görüşülmesinde söz isteyenlere bir sıra dahilinde söz verir.

Üst Kurul raportörlüğü Başkan yardımcısı veya görevlendirilecek bir Üye tarafından yapılır. Üst Kurul, raportörlük hizmetleri için ayrı bir birim kurabilir ve raportör görevlendirebilir.

Oylama ve oylama şekli

Konu üzerinde görüşmeler tamamlandıktan sonra gündem maddesi oya sunulur.

Bir karara muhalif kalan üye gerekli görür ise muhalefet şerhini en geç bir sonraki toplantı gününe kadar yazılı olarak Üst Kurul'a bildirir.

Oylamalar bu Yönetmelikte aksine hüküm yoksa veya Üst Kurulca aksine karar verilmedikçe açık oyla yapılır.

Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü ve Yönetim

Kurulu üyeleri için aday belirlenmesi

Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Genel Müdürü ile Yönetim Kurulu Üyelikleri için Üst Kurulca gösterilecek adaylar. Üst Kurul üyeleri tarafından önerilen veya Üst Kurula başvuran kişiler arasından gizli oyla belirlenir.

Yapılacak oylamada ilk üç turda Üst Kurul Üye tam sayısının üçte ikisinin oyunu almış olanlar aday olarak belirlenmiş sayılır. İlk üç turda bu çoğunluk sağlanamaz ise, aday olarak gösterilmek için en az beş oy almak gerekir.

Üst Kurul Üyeleri, ilk üç turda Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Genel Müdürü için üç, Yönetim Kurulu Üyelikleri için ise oniki adaya oy verirler; daha sonraki turlarda eksik kalan aday sayısı kadar oy kullanılır.

Oylama sonucu Başkan tarafından Kurula açıklanır ve sonuçlar bir tutanakla tesbit edilir.

Kararların deftere yazılması

Üst Kurul kararları Başkan tarafından bir karar defterine tarih ve sıra numarasıyla yazdırılır ve üyelere imzalatılır.

Karar metninin son bulduğu sayfa, toplantıya katılan üyelerce imzalanır ve kararın yazıldığı diğer sayfaları üyeler paraflar veya imzalar.

Kararlara ilişkin evrak karar metinlerinde birbirini takip eden ek numaralarla gösterilir ve Başkanlıkça bunlara şerh verilerek ayrı bir dosyada muhafaza edilir.

Karar defteri Başkanlık tarafından muhafaza edilir.

Kurul kararlarının açıklanması

Toplantılarda görüşülen konular ve alınan kararlar hakkında basın ve yayın organlarına ancak Üst Kurul Başkanı tarafından açıklama yapılır. Başkanın bulunmadığı hallerde bu görev Üst Kurulun yetkili kıldığı bir üye tarafından yerine getirilir.

Kararların tekrar görüşülmesi

Kararlaştırılmış bir konunun Üst Kurul'da tekrar görüşülmesi, Üst Kurul Kararına bağlıdır.

Komite çalışmaları

Üst Kurulda görüşülüp, kararlaştırılması gereken konuların ön incelemesini yapıp, hazırlık çalışmalarını daha ayrıntılı bir kapsam ve derinlikte Kurula sunmak üzere Üst Kurul Üyelerinden oluşacak daimi veya geçici nitelikte komiteler oluşturulabilir.

Komisyon çalışmaları

Kurul' çalışmalarının kolaylaştırılması amacıyla Üst Kurul üyelerinden oluşan ihtisas komisyon veya çalışma grupları kurulabilir. Komisyonlar veya çalışma grupları geçici olarak hizmetlerinden yararlanılmak üzere serbest meslek mensupları ile resmi veya özel kişi veya kuruluşlardan Üst Kurul Kararı ile uzman ve sair personel çalıştırabilir.

Bu suretle çalıştırılacak personel ile Kurulca belli bir konuda yazılı surette görüş ve mütalâasının alınmasına karar verilecek Teşkilat-dışı uzmanlara ödenecek ücretler Üst Kurul Kararı ile belirlenir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli Hükümler

Ek düzenlemeler

Üst Kurul bu Yönetmelikte ve Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu ile ilgili Yönetmeliklerde öngörülen düzenlemelere aykırı düşmemek ve kendi hizmet özelliklerini dikkate almak suretiyle gelirlerin toplanmasına, harcamaların yerinde ve amacına uygun yapılmasına ve 3984 sayılı Kanunun gereklerinin yerine getirilmesine ilişkin karar alabilir ve düzenlemelerde bulunabilir.

Üst kurul üyelerinin yenilenmesi

Üst Kurul üyeliğinin süresi altı yıldır. Üyelerin üçte birinin ilk defa yenilenmesi Kurulun göreve başladığı 12.5.1994 tarihinden itibaren iki yıl sonra, ikinci defa yenilenmesi dört yıl sonra olur.

Yenilenecek üyeler seçim tarihinden iki ay önce Üst Kurulda yapılacak ad çekme sureliyle belirlenir. İkinci yıl sonunda seçilmiş üyeler müteakip ad çekmeye girmezler. Süreleri sona eren üyeler Üst Kurul üyeliğine yeniden seçilebilirler.

2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumunda yeni düzenleme yapılıncaya kadar:

a) TRT Kurumunun yurt dışında büro açabilmesi,

b) TRT personelinin 3984 sayılı Kanunun Geçici 8 nci maddesinde öngörülen sosyal ve mali haklardan söz konusu maddede belirtilen usul çerçevesinde yararlandırılması,

Üst Kurulun izin ve onayı ile olur.

Yürürlük

Bu Yönetmelik hükümleri Resmi Gazete'de yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Üst Kurul yürütür.