Sivil Savunma Hizmetlerinde Askeri İşbirliği Yönetmeliği

I. BÖLÜM

Genel Esaslar

Amaç

7126 sayılı Sivil Müdafaa Kanunu ile buna dayanan 4/11635 sayılı “Sivil Müdafaada Vekaletlerarası İşbirliği ve Karşılıklı Yardım” ve 6/3150 saylı “Sivil Savunma ile İlgili Şahsi Mükellefiyet, tahliye ve Seyrekleştirme, Planlama ve Diğer Hizmetler” ve “Sivil Savunma ile İlgili Teşkil ve Tedbirler” Tüzüklerinin bir çok maddelerinde, bazı hazırlık ve faaliyetlerin Milli Savunma Bakanlığı veya askeri makamlarla anlaşarak veya işbirliği yapılarak sağlanması emredilmektedir.

Söz konusu işbirliği ve yardımlaşmanın merkezi ve mahalli teşkilat kademelerinde kimler tarafından ve ne şekilde yapılacağına dair esaslar bu Yönetmelikte açıklanmıştır.

Hedef

Bu Yönetmeliğin hedefi: Yurt savunmasının en önemli ikinci unsuru olan sivil savunmanın, silahlı savunma hazırlık ve faaliyetleri ile ahenkli bir şekilde yürütülmesini ve geliştirilmesini, bu amaçla merkezi ve mahalli kademelerde yapılacak işbirliği ve yardımlaşmanın aynı görüş içinde ve aynı seviyede gerçekleşmesini sağlamaktır.

Müşterek esaslar

Bu Yönetmelikte açıklanan hususlarda veya açıklanmamış olup da sivil-asker işbirliğini gerektiren sivil savunma hazırlık, tedbir ve faaliyetleri için İçişleri Bakanlığı tarafından Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığına, vali ve kaymakamlar tarafından mahallin en yüksek askeri makamlarına veya garnizon komutanlıklarına müracat edilir. Bu makmlar da, askeri görevlerini aksatmayacak şekilde bu talepleri yerine getirirler.

II. BÖLÜM

Planlama

Hassas bölgeler ve tesisler, hedef tahlilleri

7126 sayılı Sivil Müdafaa Kanununun 2 ve 3 ncü maddesine göre hassas bölgeler ve tesisler listesi; ilgili Bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, İçişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı yetkilileri ile müştereken hazırlanır ve İçişleri Bakanlığı tarafından Milli Güvenlik Kurulunun tasvibine sunulur.

Millî Güvenlik Kurulunca tasvip olunan hassas bölgeler ve tesisler listesi üzerinde Genelkurmay Başkanlığınca İçişleri Bakanlığına yapılan düzeltme teklifleri, iki makamın yetkilileri ile müştereken incelenir ve sonucu İçişleri Bakanlığı tarafından Milî Güvenlik Kuruluna sunulur.

Hassas bölgeler ve tesilerden hedef tahlili yapılması gerekenler, İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine, İçişleri, Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı temsilcileri tarafından tesbit edilir. Millî Savunma Bakanlığınca hazırlanacak hedef tahlili dosyalarından; hassas bölgelere ait olanlar İçişleri, tesislerininki ise ait oldukları Bakanlıklara gönderilir.

Tahliye ve seyrekleştirme

a) Tahliyeye tabi tutulacak «Askerî harekâta sahne olabilecek tehlikeli bölgeler» İçişleri Bakanlığının isteği üzerine Genelkurmay Başkanlığınca tesbit edilerek bildirilir. Bu bölgelerde yapılan değişiklik Genelkurmay Başkanlığınca doğruca İçişleri Bakanlığına bildirilir.

b) Tahliye tabi tutulacak hassas bölgeler, ilgi Bakanlık, ve müesseselerle işbirliği yapılarak ve Genelkurmay Başkanlığının tasvibinden sonra İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine Millî Güvenlik Kurulunca tâyin ve tesbit olunur.

c) Askerî birliklerin ihtiyacı dışında kalan yollardan hangilerinin tahliye ve seyrekleştirme ve diğer sivil savunma harekâtında kullanılacağı; üst kademede Genelkurmay Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığı arasında, ast kademelerde ise; Garnizon Komutanları veya en büyük askerî komutanlar ile, mülki âmirler arasında yapılacak işbirliği neticesinde tesbit edilir. Sivil savunma ihtiyaçlarının karşılanması hususu önemle dikkate alınır.

d) Tahliye ve seyrekleştirme sırasında askerî personel ailelerinin emin bölgelerdeki en yakın şehir, istasyon veya limanlara kadar nakilleri askerî araçlarla yapılır.

Ailelerin bu merkezlerden daha içerilere nakilleri mülki âmirliklerce temin edileceğinden, gerekli bilgiler mezkûr askerî birliklerce o bölgedeki mülkî amirliklere önceden bildirilir.

e) Askerî harekât sırasında cepheden geriye boş dönen askerî konvoylardan tahliye ve seyrekleştirme maksatları için imkân nispetinde istifade edilir. Mahallî mülkî amirlikçe bu husus için önceden o mahaldeki en büyük askerî âmire müracaat edilir. Askerî âmir de bu isteği, görevini aksatmadan yerine getirmeye çalışır.

f) 7126 sayılı Kanunun 41 nci maddesine göre, olağanüstü haller-de sivil savunma hizmetleri için ihtiyaç görülecek her türlü taşınır ve taşınmaz madde ve malara, askeri makamlarla anlaşmak suretiyle el koymaya vali ve kaymakamlar yetkilidir. Bu hükmün uygalanmasında, 6/3150 karar sayılı «Sivil Savunma ile İlgili Teşkil ve Tedbirler Tüzüğü» nün 105 nci maddesine göre; bu madde ve malların daha önce Millî Müdafaa Mükellefiyeti Kanununa göre Silâhlı Kuvvetler ihtiyacı için ayrılmamış olması gerektiğinden, bu husus vaktinde mahallî askerî makam-larca mülki idare amirliklerine bildirilir.

Mülteci nakil ve kontrol planları

Genelkurmay Başkanlığınca hazırlama mülteci nakil ve kontrol planlarının, diğer planlamalarla çatışmaması için, bu planla-ra kesin şekli verilmeden önce İçişleri Bakanlığı ile işbirliği yapılır. Bundan sonra İçişleri Bakanlığını ilgilendiren kısmı, Genelkurmay Başkanlığı ile aralıksız işbirliği yapılmak suretiyle uygulanır. Bu planlarda yapılacak değişiklikler Genelkurmay Başkanlığı tarafından İçişleri Bakanlığına bildirilir.

Planlama hazırlıkları ve harekât kontrolü bakımından

a) Sabit ve askerî tesis ve müesseselerce yapılacak sivil savunma planları, bu konudaki tüzük, talimat, kılavuz ve direktiflere uygun olarak düzenlenir. Bu planların, açıklanmasında sakınca görülmeyen hususları hakkında mülki amirliklere gerekli bilgiler verilir.

b) Mahallî sivil savunma planlama ve hazırlıklarla ilgili toplantı ve çalışmalara, müki idare amirliklerince istenildiği takdirde askerî yetkili bir temsilcinin katılması garnizon komutanlıklarınca sağlanır.

c) Bir olağanüstü hal veya seferde sivil savunma harekâtının cereyanı sırasında; sivil-asker işbirliğinin devamını sağlamak için hassas bölgelerdeki sivil savunma idare merkezlerinde, o mahaldeki garnizon komutanlığı veya en büyük askerî komutanlıkça mümkün olan hallerde askerî temsilci bulundurulur.

d) Düşman taarruzlarından meydana gelecek felâketlerin giderilmesi ve felâketzedelerin kurtarılması hususunda o mahalde veya civarında bulunan askerî birlikler tarafından imkân nisbetinde mülki idare makamlarına ve sivil savunma teşkilâtına yardımda bulunulur.

Askerî müesseselerdeki sivil savunma servisleriyle şehir sivil savunma servisleri arasında da karşılıklı yardımlaşma yapılır.

Her iki şekilde de mevcut yardım imkânları, sabit askerî birlik ve müesseseler tarafından, barışta ilgili mülki idare amirliklerine bildirilir.

e) Şehir ve kasaba sivil savunma teşkilleri tarafından yapılacak kurtarma faaliyetlerinde, askerî müesseselere ve harp gücünü doğrudan doğruya destekler mahiyetteki tesislere öncelik verilir.

III. BÖLÜM

İkaz ve Alarm

Hava tehlikesi ikaz ve alarmı

a) Hava tehlikesi ikaz ve alarmı için, Bölge Harekât Merkezleri (BHM)'lerle sivil savunma ikaz ve alarm merkezlerinin müşterek çalışmaları sırasında; sivil savunma personeline Hava Kuvvetlerince gerekli her türlü yardım yapılır. Mevcut idari tertip ve kolaylıklardan sivil savunma personeli de faydalandırılır.

b) (BHM)'lerde, gerekli işbirliği ve irtibatın sağlanabilmesi bakımından, birer «Sivil Savunma Locası» bulunur.

c) Sivil Savunma îkaz ve Alarm Merkezlerinim tesisine kadar, bu merkez personelinin (BHM)'lerde çalışma ve dinlenmeleri için gerekli tertip ve tedbirler alınır ve kolaylıklar sağlanır.

d) Olağanüstü hal ve savaşta (BHM)'lerin yer değiştirmesi halinde, Sivil Savunma ikaz ve alarm merkezlerinin de bunlarla birlikte intikali, ilgili askerî makamlarca planlanır ve uygulanır.

NBC ihbarı

a) NBC ihbarı konusunda, yetkili merciler arasında tanzim edilen protokola uygun olarak işbirliği yapılır.

b) Hava tehlikesi ve NBC ihbarları için kurulmuş özel şebekelerin yetersiz veya çalışamaz durumda bulundukları müddetçe mevcut olan askerî muhabere şebekelerinden imkân dahilinde faydalanılır.

IV. BÖLÜM

Eğitim ve Yayım

Sivil personelin eğitimi

a) Sivil savunma merkez ve mahallî hizmet personelinin yetiştirilmesi için lüzumlu eğitim programlarının tanziminde; kurs, konferans ve tatbikatlarda İçişleri Bakanlığının yardım isteklerinin yerine getirilmesiyle, icabında bu personelin askerî okul ve eğitim merkezlerinde, bu okulların ve eğitim merkezlerinin imkânları nispetinde ve ödeneğin İçişleri Bakanlığınca sağlanması suretiyle yetiştirilmesi, Genelkurmay Başkanlığı tarafından sağlanır.

Askerî okul ve eğitim merkezlerinde yetiştirilecek sivil savunma per-soneli, diğer askerî personel gibi mevcut imkânlardan faydalanırlar.

b) Sivil-asker işbirliğinin devamlılığı ile müessiriyetini artırmak için, bu konunun öğretmenliğini yapmak üzere Genelkurmay Başkanlığınca Sivil Savunma Kolejine öğretmen olarak bir subay tefrik edilir.

Öğretmen olarak ayrılan subay aynı zamanda Genelkurmay Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığı arasında direkt olarak sivil-asker işbirliğini tahakkuk etirmeye yardımcı olur.

c) Sivil savunma eğitim ve propaganda hizmetlerinde, mülkî idare amirlerince vâki istekler üzerine askerî personel, tesis ve araçlarla mümkün olan yardımlar yaplır.

Askerî personelin eğitimi

a) Silâhlı Kuvvetler personelinin sivil savunma konularında yetiştirilmesini sağlamak maksadiyle Harp Okulları ve mesleki askerî okulların eğitim programlarına dahil edilecek sivil savunma konuları Genelkurmay Başkanlığı ile İçişleri Bakanlığı yetkileri tarafından müştereken tesbit edilir.

Bu programların uygulanması Genelkurmay Başkanlığınca sağlanır.

b) Silâhlı Kuvvetlerde, temel sivil savunma eğitimi yaptıracak olan askeri personelin, Sivil Savunma Kolejinde yetiştirilmesi; Genelkurmay Başkanlığının isteği üzerine İçişleri Bakanlığınca düzenlenir.

Sivil Savunma Kolejinde yetiştirilecek askerî personel, Kolejin mevcut imkânlarından istifade ederler.

Taktik anlamdaki idari personele ait kurslara üst subaylar, teknik (Öğretmen) kurslarına Bölük ve Takım Komutanlarıyla astsubaylar katılır.

V. BÖLÜM

Teknik

Patlamayan mermi ve bombalar hakkında

Patlamayan mermi ve bombaların (Güdümlüler dahil) kaldırılması ve zararsız hale getirilmesi konusunda mahallî mülki ve askerî makamların hareket tarzı; Genelkurmay Başkanlığınca verilecek bir direktifle düzenlenir.

Klâsik silâhlar hakkında

Klâsik silâhlarla yapılabilecek taarruzlar hakkında (Taarruz şekilleri silâh cinsleri, tesirleri, korunma çareleri, sığınak mukavemeteri) Genelkurmay Başkanlığınca İçişleri Bakanlığına devamlı bilgi verilir.

NBC silâhları hakkında

NBC silâhlarının gelişmeleri ve tesir dereceleri ile sıhhî ve teknik tedbirler hakkında İçişleri Bakanlığının talebi üzerine bu Bakanlığa, Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığınca, valiliklerin talebi üzerine mahallî garnizon komutanlıklarınca gerekli bilgiler verilir.

VI. BÖLÜM

İkmal ve Donatım

6/3150 Karar sayılı «Sivil Savunma İle İlgili Teşkil ve Tedbirler Tüzüğü»nde tadat edilen sivil savunma malzemelerinin evsaf ve teknik şartnamelerinin hazırlanması ile gereken hallerde malzemenin fennî muayenesinin yapılması işi, İçişleri Bakanlığının talebi üzerine Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığının ilgili teknik daireleri tarafından yerine getirilir.

Nükleer bir harbe karşı sivil savunma teşkilâtının ellerinde mevcut, ordu standartlarına uyar kadro malzemelerinin bakım ve onarımları, masrafları İçişleri Bakanlığına ait olmak üzere ve yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre bölgelerindeki Silahlı Kuvvetlerin bakım kademelerinde, imkânlar nispetinde sağlanır.

Silâhlı Kuvvetlerde, kadro dışı bırakılmış veya köhneye ayrılmış olup sivil savunma hizmetlerinde kullanılabilecek her çeşit malzemenin Sivil Savunma İdaresine devri veya satılması; L-1101 Ordu Mal Yönetmeliğinin 37 nci maddesinde açıklandığı üzere 1050 sayılı Kanunun 53 ncü ve 2490 sayılı Kanunun 66 ncı maddesine uygun olarak İçişleri ve Millî Savunma Bakanlıklariyle Genelkurmay Başkanlığı arasında yapılacak anlaşmaya göre sağlanır.

Bu Yönetmelik, Millî Savunma ve İçişleri Bakanlıkları ile Genelkurmay Başkanlığı tarafından müştereken hazırlanmıştır.

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.