SHD: T-44 Uçuş Harekat Uzmanı (Dispecer) Lisans Yönetmeliği (mülga)

A - GENEL HÜKÜMLER

Türkiye dahilinde faaliyette bulunan bütün sivil uçak uçuş harekât uzmanlarının (dispeçerlerin) 1 Mayıs 1972 tarihine kadar bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak muteber bir lisansa sahip olmaları ve Ulaştırma Bakanlığınca tescil edilmeleri zorunludur. Bu tarihten sonra geçerli lisansı olmayan ve tescil edilmemiş bulunanların uçuş harekât uzmanı olarak çalışmalarına müsaade edilmeyecektir.

Türkiye’de Uçuş harekât uzmanı lisansları Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilir ve tescil olunur.

Uçuş harekât uzmanları görevde bulundukları zaman, lisanslarını yanında bulundurmak ve yetkililerce sorulduğunda, lisanslarını göstermek mecburiyetindedirler.

Lisans almak için yapılacak sınavlar:

a) Nazari (yazılı)

b) Ameli

olmak üzere iki kısımdır. Lisans alabilmesi için her iki sınavdan da 100 üzerinden enaz 70 er not almak gereklidir. Amelî sınava, girebilmek için nazarî sınavda başarı gösterilmesi lüzumludur.

Sınavların herhangi bir tanesinde başarı gösteremiyen müracaatçı, çalışma imkânı bulabilmek için enaz bir ay sonra tekrar sınava girebilir.

B - MÜRACAAT ŞEKLİ VE LİSANS VERİLMESİ

Uçuk harekât uzmanı lisansı almak isteyen her müracaatçı, Ulaştırma Bakanlığı, Sivil Havacılık Dairesinden temin edeceği «UÇUŞ HAREKÂT UZMANI LİSANS MÜRACAAT FORMU T-44» ü doldurur ve Ulaştırma Bakanlığına verir.

Müracaatçının formu incelenerek, kendisinin sınava girip giremiyeceği tespit edilir, uygun görüldüğü takdirde, sınavının yapılması için, masrafı kendisine ait olmak üzere, yetkili kılman müesseseye gönderilir.

Müsbet sınav neticeleri, sınavı yapan yetkili müessese tarafından bir rapor halinde Ulaştırma Bakanlığına gönderilir.

Yukarıda 6 ve 7 nci maddelerdeki hükümleri yerine getiren ve 8 inci maddedeki sınavda başarı gösterenlerin durumu, Ulaştırma Bakanlığınca nihaî bir tetkike tabi tutulduktan sonra uygun görüldüğü takdirde kendilerine lisans verilir.

C - MÜRACAATÇIDAN ARANILAN YETENEKLER

Uçuş harekât uzmanı lisansı almak isteyen müracaatçının durumu aşağıdaki şartlara uygun olması gereklidir.

(a) En az 23 yaşında bulunması,

(b) En az lise veya dengi bir okuldan veya Hava Okulundan mezun olması. Bu Yönetmeliğin yürürlüğe giriş tarihine kadar uçuş harekât uzmanı olarak çalışan ve Ortaokul mezunu bulunanlara da lisans verilebilir.

Uçuş harekât uzmanı lisansı almak isteyen müracaatçı aşağıdaki konularda, yazılı bir sınavda, başarı göstermesi gereklidir:

(a) Bu Yönetmeliğin, uçuş harekât uzmanının görevi ile ilgili olan kısmı,

(b) Hava durumu ile alâkalı bilgilerin, alınıp yayınlanması ile ilgili genel usuller,

(c) Havacılıkla ilgili meteoroloji raporlarını, kısaltma ve işaretler dahil, açıklamak, tefsir etmek,

(d) Uçak işletmeleri için gerekli olan meteoroloji kaideleri, bilhassa aşağıdaki konular hakkında yeterli bilgiye sahip bulunmak;

(i) Alçak ve yüksek irtifalardaki hava durumlarını gösteren haritalar ve hava kütlelerinin genel karakteristikleri, basınç ve cephe sistemleri ve bunlarla ilgili işaretler ve bunların ifade ettiği manalar,

(ii) Bulut şekilleri ve bunların ifade ettiği manalar,

(iii) Buzlanma, türbülans, gökgürültülü fırtınalar, sis ve limit altı bulut tavanı, yüksek irtifa rüzgârları, yüksek tazyik uçuş paterni, arazi durumunun meteorolojik şartlara etkisi, hava tahmini ve analizi ile ilgili genel prensipler,

(e) IFR uçuş metodları ile ilgili seyrüsefer kaideleri,

(f) Muhabere kolaylıkları ve bunlarla ilgili usuller,

(g) Hava seyrüsefer kolaylıkları ve bunlarla ilgili usuller,

(h) Hava trafik kontrol usulleri,

E - MAHARET YÖNÜNDEN ARANILAN YETENEKLER

Müracaatçının aşağıda gösterilen konularda tatbiki bir sınavda başarı göstermesi gereklidir:

(a) Hava yolları nakliye işletmesinde kullanılan büyük bir uçağın;

(1) Ağırlık ve balans limitleri,

(2) İşletme limitleri,

(3) Seyir kontrol levhalarının kullanılması,

(4) Yakıt ve yağ kapasitesi ve yakıt sarfiyatı,

(5) İşletme manuellerinin kullanılması.

(b) Hava Yolları (hava koridorları) ve hava meydanları ile ilgili olarak;

(1) Yaklaşma ve iniş sahaları,

(2) Işıklandırma kolaylıkları,

(3) Yaklaşma ve iniş kolaylıkları ve bunlarla ilgili usuller,

(c) Hassas tipteki altimetrelerin limitleri ve bunların kullanılışları.

(d) Uygun görülen hava tahmin raporlarından emin bir uçuşun yapılabileceğine karar verebilmek,

(e) Değişken hava şartlarında bir uçuşun düzenlenmesi ve yapılması.

(f) Âcil durumlarda (emergeney) tatbik edilecek usuller.

F - TECRÜBE YÖNÜNDEN ARANILAN YETENEKLER

Müracaatçının, durumunun aşağıda gösterilen hususlardan enaz bir tanesine uyduğunu ve bu konuda tecrübe sahibi olduğunu dokümanlarla ispat etmesi gereklidir.

(a) Sivil veya askerî, tarifeli veya tarifesiz hava yollan işletmelerinde enaz iki (2) yıl aşağıda gösterilen işlerde çalışarak tecrübe sahibi bulunmak;

(1) Pilot olarak,

(2) Uçucu veya yer telsiz operatörü olarak,

(3) Seyrüseferci olarak, (Nevigatör)

(4) Meteoroloji uzmanı olarak,

(5) Uçuş harekât uzmanı (dispeçer) görevinde veya yardımcı olarak çalışmış bulunmak,

(6) Yeterli tecrübeyi verebilecek ve yetkililer tarafından uygun görülebilecek diğer çeşitli işlerde çalışmış bulunmak.

(b) Son üç (3) yıl içinde enaz iki (2) yıl hava trafik kontrolörü olarak çalışmış bulunmak.

(c) Son iki (2) yıl içinde enaz bir (1) yıl lisanslı bir uçuş harekât uzmanı kontrolü altında yardımcı olarak çalışmış bulunmak.

(d) Ulaştırma Bakanlığı tarafından uygun görülen uçuş harekât uzmanı yetiştirmek için tertip edilmiş bir kursu son 90 gün içinde başarı ile bitirmiş bulunmak.

Şayet, müracaatçı (a) paragrafında 6 ncı maddedeki işlerde ayrı ayrı çalışmış ise ve bu işlerin toplamı iki (2) yıl tutuyorsa veya müracaatçı (a) paragrafındaki işlerden başka (b) paragrafında belirtilen görevde bulunmuş ise ve bunların toplamları iki yıla eşit oluyorsa, kendisinin yeterli tecrübeye sahip olduğuna kanaat getirilir.

Uçuk harekât uzmanı kursları:

Uçak işleticilerinin açacakları uçuş harekât uzmanı kursları, Ulaştırma Bakanlığınca tespit edilmiş şartlara uygun olması gereklidir. Bu kurslar açılmadan önce, Bakanlıkça onaylanması için kurs programları ile bu kurslarla ilgili tesis, teçhizat, öğretmenler ve onların yetenekleri hakkında Ulaştırma Bakanlığına bilgi verilir ve bu kursların açılması için müsaade istenir. Konu ile ilgili durum yerinde kontrol edildikten sonra, yeterli görüldüğü takdirde kursların açılması için yetki ve müsaade, müracaatçı uçak işleticisine verilir.

G - LİSANSLARIN GEÇERLİLİĞİ VE YENİLENMESİ

Lisansların geçerliliği on iki (12) aydır. Geçerlilik süresi sona ermiş bir lisansın yenilenebilmesi için lisans sahibinin son bir yıl içinde enaz altı ay (6) lisansının vermiş olduğu imtiyazları kullandığını teyid eden bir belgenin, yenilenecek lisans ile birlikte Ulaştırma Bakanlığına müessesesi tarafından gönderilir. Yenilenen lisans bir yazı ile iade edilir.

Son bir yıl içinde çalışmasına, 6 aydan fazla ara vermiş bir uçuş harekât uzmanı, lisansını yeniletebilmesi için, tekrar amelî ve nazarî sınavlarda başarı göstermesi ve sınav raporu ile birlikte lisansını Bakanlığa göndermesi gereklidir.

Bu Yönetmelik Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürütülür.

Bu Yönetmelik yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.