Varlık Yönetim Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Yönetmelik (mülga)

Amaç

Bu Yönetmeliğin amacı, varlık yönetim şirketlerinin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesidir.

Hukuki dayanak

Bu Yönetmelik, 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 3 üncü maddesinin yedinci fıkrası uyarınca düzenlenmiştir.

Tanımlar

Bu Yönetmelikte geçen;

Kanun: 4743 sayılı Mali Sektöre Olan Borçların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu,

Bankalar Kanunu: 4389 sayılı Bankalar Kanununu,

Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,

Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,

Varlık yönetim şirketi: Bankalar, özel finans kurumları ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarının satın alınması, yeniden yapılandırılarak satılması amacına yönelik olarak faaliyet göstermek üzere bu Yönetmelik hükümlerine göre izin alarak kurulan şirketleri,

Banka: Bankalar Kanununun 2 nci maddesinde yer alan banka tanımını,

Özel finans kurumu: Bankalar Kanununun 20 nci maddesinin (6) numaralı fıkrası uyarınca, mevduat toplama yetkisi bulunmayan ancak, özel cari hesaplar ve kâr ve zarara katılma hakkı veren hesaplar yoluyla fon toplayan, ekonomik faaliyetleri ekipman veya emtia temini veya kiralanması veya ortak yatırımlar yoluyla finanse eden kurumları,

Diğer mali kurumlar: Ana faaliyet konuları para ve sermaye piyasaları olan ve bu konulardaki özel kanunlara göre izin ve ruhsat ile faaliyet gösteren kurumlardan, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketleri gibi finansman sağlama veya ödünç para verme işleriyle iştigal eden tüzel kişileri,

Bağımsız denetim kuruluşu: Bankalarda ve özel finans kurumlarında veya sermaye piyasasında bağımsız denetim yapma yetkisi almış kuruluşları,

Özkaynak: Ödenmiş sermaye ve yedek akçeler ile altı aylık dönem sonları itibariyle düzenlenen mali tablolarda yer alan dönem kârı toplamından, varsa zararların düşülmesi sonucu elde edilen miktarı,

ifade eder.

Kuruluş şartları

Varlık yönetim şirketlerinin kuruluşlarına Kurulca izin verilir. Varlık yönetim şirketlerinin;

a) Anonim şirket şeklinde kurulması,

b) Ödenmiş sermayesinin on trilyon liradan az olmaması,

c) Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı ve nakit karşılığı çıkarılması,

d) Ticaret unvanında "Varlık Yönetim Şirketi" ibaresinin bulunması,

e) Ana sözleşmesinin Türk Ticaret Kanunu, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olması,

f) Kurucularının bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan şartları taşıması,

şarttır.

Kuruluş için gerekli olan asgari sermaye, her yıl Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından açıklanan toptan eşya fiyatları endeksinin iki katının gerektirdiği miktarı geçmemek üzere Kurul kararıyla artırılabilir.

Faaliyet konuları farklı olan şirketler ana sözleşmelerini Türk Ticaret Kanunu ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak değiştirmek üzere kuruluşta aranan belgelerle Kuruma başvurmak ve Kuruldan izin almak kaydıyla varlık yönetim şirketi olarak faaliyet gösterebilirler.

Kurucuların nitelikleri

Varlık yönetim şirketi kurucuları ile tüzel kişi kurucularının yönetim ve denetimine sahip gerçek kişilerin;

a) Müflis veya konkordato ilan etmiş olmaması,

b) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler, bankalar, sigorta şirketleri ve para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on ve daha fazla bir oranda pay sahibi olmaması,

c) Taksirli suçlar hariç olmak üzere affa uğramış olsalar bile ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması veya 4389 sayılı Bankalar Kanunu ile 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine muhalefet yahut basit ve nitelikli zimmet, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal ve istihlak kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçları, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, kara para aklama veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya vergi kaçakçılığına teşebbüs ya da iştirak suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunmaması,

d) Şirketin kuruluşunda taahhüt ettikleri sermaye miktarını karşılayabilir düzeyde mali gücünün olması,

zorunludur.

Kuruluş işlemleri

Varlık yönetim şirketi kurulması veya mevcut bir şirketin varlık yönetim şirketine dönüşmesi için bu Yönetmeliğin 1 numaralı ekinde belirtilen belgelerle birlikte Kuruma başvurulması zorunludur.

Kurulca başvurunun uygun görülmesi halinde, varlık yönetim şirketi, kuruluş veya dönüşüm işlemlerinin mevzuat hükümlerine uygun bir şekilde gerçekleştirilmesinden ve Ticaret Siciline tescil ve ilân işlemlerinin tamamlanmasından sonra faaliyete geçer.

Faaliyete geçilmesini müteakip ana sözleşmenin yayımlandığı Ticaret Sicil Gazetesi ile şirketi temsil ve ilzama yetkili kişilerin imza sirkülerleri ve adres bilgilerinin Kuruma gönderilmesi gereklidir.

Kuruluş izni, izin tarihinden itibaren yüz seksen gün içinde faaliyete geçilmemesi ve Kuruma bildirilmemesi halinde geçersiz olur.

Ana sözleşme değişikliği ve hisse devri

Varlık yönetim şirketlerinin ana sözleşmelerinin değiştirilmesinde Kurumun uygun görüşü aranır. Kurumca uygun görülmeyen değişiklik tasarıları genel kurulda görüşülemez. Sicil memuru, Kurumun uygun görüşü olmaksızın ana sözleşme değişikliklerini Ticaret Siciline tescil edemez.

Bir kişinin, varlık yönetim şirketi sermayesinin yüzde ellisini ve daha fazlasını temsil eden payları edinmesi Kurulun iznine tabidir. Ortak sayısının beşten aşağı düşmesine yol açan işlemler ile izin alınmadan yapılan pay devirleri pay defterine kaydolunmaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine yapılan kayıtlar hükümsüzdür. Oy hakkı edinilmesi ile hisselerin rehnedilmesinde de bu hüküm uygulanır. Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren veya intifa hakkı tanınan hisse senetlerinin devri, yukarıdaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine tabidir.

Yönetim veya denetim kurullarına üye belirleme imtiyazı veren hisse senetlerine sahip olan ortakların kurucularda aranan nitelikleri taşıması şarttır.

Varlık yönetim şirketi sermayesinin % 50 veya daha fazlasına sahip olan tüzel kişilerin sermayesinin ikinci fıkrada belirtilen oran veya esaslar dahilinde el değiştirmesi Kurulun iznine bağlıdır. Bu hüküm tüzel kişi ortağın yönetim ve denetimini belirleyen sermaye paylarının bir başka tüzel kişiye ait olması halinde gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşılıncaya kadar uygulanır.

Bu madde kapsamındaki hisse devir izinleri, devralan ortağın kurucularda aranan nitelikleri taşıması şartıyla verilebilir.

Yönetim kurulu

Varlık yönetim şirketlerinin yönetim kurulları beş kişiden az olamaz. Varlık yönetim şirketlerinde görev alacak yönetim kurulu üyelerinin, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan şartları (d) bendi hariç olmak üzere taşımaları, yarıdan bir fazlasının, hukuk, iktisat, işletme, maliye, bankacılık, kamu yönetimi, mühendislik dallarında lisans veya lisansüstü düzeyinde öğrenim görmüş veya finans veya işletmecilik alanında en az beş yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları şartı aranır.

Genel müdür

Varlık yönetim şirketlerinde genel müdür olarak görev yapacak kişilerin bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde yer alan şartları (d) bendi hariç olmak üzere taşımaları, hukuk, iktisat, işletme, maliye, bankacılık ve kamu yönetimi, mühendislik dallarında lisans veya lisansüstü düzeyinde öğrenim görmüş veya finans veya işletmecilik alanında en az yedi yıllık mesleki tecrübeye sahip olmaları şartı aranır.

Atama

Yönetim kurulu üyeliğine ve genel müdürlüğe atanacakların, bu Yönetmelikte aranan şartları taşıdıklarını gösteren belgelerle birlikte Kuruma bildirilmesi şarttır. Bunların atamaları, Kurum tarafından bildirimin alındığı tarihten itibaren yedi iş günü içinde gerekçeli olumsuz bir görüş bildirilmediği takdirde yapılır.

Faaliyet alanı

Varlık yönetim şirketleri,

a) Banka, özel finans kurumu ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarını satın alabilir, satabilir, satın aldığı alacakları borçlusundan tahsil edebilir, varlıkları nakde çevirebilir veya bunları yeniden yapılandırarak satabilir.

b) Banka, özel finans kurumu ve diğer mali kurumların alacakları ile diğer varlıklarının yeniden yapılandırılması veya üçüncü kişilere satışında danışmanlık ve aracılık hizmeti verebilir.

c) Sermaye piyasası mevzuatı dahilinde ve gerekli izinleri almak kaydıyla faaliyette bulunabilir ve menkul kıymet ihraç edebilir.

d) Faaliyetlerini gerçekleştirmek amacıyla iştirak edinebilir.

e) Diğer varlık yönetimi şirketlerinin satışına aracılık ettiği veya ihraç ettiği finansal ürünlere yatırım yapabilir.

f) Şirketlere kurumsal ve finansal yeniden yapılandırma alanlarında danışmanlık hizmeti verebilir.

Varlık yönetim şirketleri, bu maddede belirlenen konular dışında faaliyette bulunamaz.

Asgari iştirak oranı

Varlık yönetim şirketlerinin bu Yönetmeliğin 11 inci maddesi uyarınca iştirak edecekleri ortaklıkların, sermayesinin veya oy hakkı toplamının en az yüzde onuna sahip olması şarttır.

Bağımsız denetim

Varlık yönetim şirketlerinin Haziran ayı sonu itibarıyla düzenlenecek bilanço ve gelir tabloları ile genel kurullarına sunulacak yıllık bilançoları ve gelir tablolarının, Bankalar Kanununun 13 üncü maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca 31/1/2002 tarihli ve 24657 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bağımsız Denetim İlkelerine İlişkin Yönetmelik’te belirlenen esas ve usuller çerçevesinde bağımsız denetim kuruluşlarınca denetlenmesi şarttır.

Bilgi verme

Varlık yönetim şirketlerinin, Kurulca belirlenecek esas ve usullere göre Haziran ayı sonu ve yıl sonu itibarıyla düzenlenecek bağımsız denetimden geçmiş bilançoları, gelir tabloları ve diğer mali tabloları ile yıllık faaliyet raporları ilgili dönemi izleyen iki ay içinde Kuruma gönderilir.

Faaliyetin durdurulması

Ortakları kurucularda aranan şartları kaybeden veya bu Yönetmelik hükümlerine aykırı işlem yaptığı tesbit edilen ya da bu Yönetmelik uyarınca Kuruma gönderilmesi gereken bilgi ve belgeleri süresi içinde göndermeyen varlık yönetim şirketlerine, Kurum tarafından bu durumlarını düzeltmeleri için üç aya kadar süre verilir. Bu süre içinde durumlarını düzeltmeyenlerin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.

Bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin ikinci fıkrasına aykırı olarak, anılan maddede belirlenen konular dışında faaliyette bulunan varlık yönetim şirketlerinin faaliyet izinleri Kurulca iptal edilir.

Bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesi uyarınca Kurulca belirlenecek esas ve usuller yürürlüğe girene kadar, varlık yönetim şirketlerinin mali tablolarının düzenlenmesinde Bankalar Kanununun 13 üncü maddesinin (1) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca bankalar için belirlenen esas ve usuller kıyasen uygulanır.

Yürürlük

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Bu Yönetmelik hükümlerini Kurum yürütür.

Ekler