97/9659 Rekabet Kurumu Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği

Ekli "Rekabet Kurumu Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği"nin yürürlüğe konulması; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın 9/7/1997 tarihli ve 827 sayılı yazısı üzerine, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 62 nci maddesine göre, Bakanlar Kurulu’nca 11/7/1997 tarihinde kararlaştırılmıştır.

Rekabet Kurumu Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Genel Hükümler

Yönetmeliğin konusu ve kapsamı

Rekabet Kurumu’nun Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin konusu ve kapsamı aşağıda gösterilmiştir:

a) Rekabet Kurumu’nun 7.12.1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 39 ve 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 29 uncu maddelerinde belirtilen gelirleri ile Kurum'a ait nakit, kıymetli evrak, her türlü taşınır ve taşınmaz- eşya, mal, kıymet ve bunların gelirleri, kiralan ve satış bedelleri ve bu işlerle görevli olanların yetki ve sorumlulukları,

b) Kurum bütçesinin hazırlanmasına, içeriğine ve kabulüne, bütçenin uygulanmasına, gelirlerin tahsiline ve giderlerin yapılmasına ve bütçe uygulama sonuçlarına ilişkin genel esaslar,

c) Muhasebenin temel kavranılan ve genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri ışığı altında, Kurum’un hesap vs kayıtlarının mevzuata uygun olarak tutulması, aylık ve yıllık mizanın çıkarılması, bilançonun ve gelir tablosunun düzenlenmesi ve kıymetlerin korunmasına dair işlemler,

d) Yukarıdaki iş ve işlemlerin denetlenmesinde uyulacak kural ve yöntemler.

Dayanak

Bu Yönetmelik 7.12.1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 62 nci maddesi uyarınca hazırlanmıştır.

Hesap dönemi

Rekabet Kurumu’nun hesap dönemi her yılın 1 Ocak tarihinden başlayıp 31 Aralık tarihinde son bulur.

Tanımlar

Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;

a) Kurum: Rekabet Kurumu’nu,

b) Kurul: Rekabet Kurulu’nu,

c) Kanun: 7.12.1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u,

d) Başkan: Rekabet Kurulu Başkanı'nı,

e) Başkanlık: Rekabet Kurulu Başkanı, İkinci Başkan ve Kurul Başkan Yardımcılarından teşekkül eden Başkanlığı,

f) Yetkili Merci: Mal ve hizmetin niteliği ve yıllık bütçede gösterilen parasal büyüklüğü bakımından bu Yönetmeliğe göre yetkili kılınmış Makamı,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Gelir ve Gidere İlişkin Hesaplar, Görev, Yetki ve Sorumluluklar

Muhasebe müdürünün görevleri

Muhasebeden sorumlu müdürün görevleri şunlardır:

a) Muhasebe işlemlerinin mevzuata ve Kurul kararlarında belirtilen usullere uygun şekilde yapılması,

b) Muhasebe defter kayıtlarının tutulması,

c) Usulüne uygun tahakkuk ettirilen hakedişlerin hak sahiplerine ödenmesi, gelirlerin tahsil edilmesi,

d) Mali tablo ve raporların zamanında İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığına sunulması,

e) Depo, ayniyat ve vezne işlemlerinin usulüne uygun şekilde yürütülmesinin denetlenmesi,

f) Demirbaş ve depo kayıtlarının defterlere uygunluğunun sağlanması,

g) Banka ve kasada bulunan para ve bu nitelikteki kıymetli evrakın kontrolü,

h) Giderlerin kanun, tüzük, kararname, yönetmelik ve tebliğlere, Kurul kararlarına uygun olmasının, tahakkuk için gerekli belgelerin tamam olmasının sağlanması,

i) Kurumun alacak ve borçlarının zamanında tahsil edilmesi ya da ödenmesi,

j) Aylık mizan raporlarının 15 gün içinde İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı'na sunulması,

k) Yıllık mali rapor dosyasının, hesap dönemini izleyen bir ay içinde İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı’na sunulması,

l) Gelirlere, giderlere ve muhasebeye ilişkin her türlü belge, defter ve makbuzların saklanması,

m) Muhasebe işlemleri hakkında Başkanlıkça istenen her türlü bilginin verilmesi,

n) Muhasebe ile ilgili diğer iş ve işlemlerin yerine getirilmesi,

o) İdare Hesabının Sayıştay’a verilmesi.

Muhasebe Müdürünün ödemeden önce yapacağı inceleme

Muhasebe Müdürü, gider tahakkuk belgelerinde aşağıdaki hususları aramak ve sağlamakla yükümlüdür:

a) Bütçede yeteri kadar ödenek bulunması,

b) Giderin bütçedeki tertibine uygun olması,

c) Giderin kanun, tüzük, kararname, yönetmelik, tebliğ ve Kurul kararlarına uygun olması,

d) Belgelerde ve işlemlerde maddi hata bulunmaması,

e) Tahakkuk için gerekli belgelerin tamam olması,

f) Hak sahibinin kimliği,

g) Ödeme yapılacak atama ve istihdamın kadroya dayalı olması.

Ödeme belgelerinin iadesi ve sorumluluk üstlenme

Muhasebe Müdürü yaptığı inceleme sonucunda bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen hususlara uygun görmediği ödemeleri yapmayarak ödemeye ilişkin belgeleri gerekçesi ile birlikte tahakkuk memuruna geri gönderir.

Anılan maddenin (a), (d), (e), (f) ve (g) bentlerinde yazılı hususlara aykırılık nedeniyle Muhasebe Müdürünün geri çevirmeleri kesin olup aksine işlem yapılamaz.

Aynı maddenin (b) ve (c) bentlerinde yazılı hususlara aykırılık nedeniyle geri çevirmelerde sorumluluk ita Amirince yazılı olarak üstlenildiği takdirde Muhasebe Müdürü ödemeyi yapar. Bu belge ödeme evrakına bağlanır.

Muhasebe Müdürünün Sorumluluğu

Muhasebe Müdürü;

a) Muhasebe işlerinin düzenli yürütülmesinden,

b) Alacakların izlenmesinden,

c) Vezne işlerindeki aksaklık ve yolsuzluklardan,

d) Gelir ve giderlere ilişkin belge ve makbuzların iyi saklanmasından,

e) Mali tablo ve raporların ve bunlara ilişkin dosyaların zamanında hazırlanmasından,

f) Giderlerin ödenek içinde yapılmasından,

g) Gider gerçekleştirme belgelerinin tamam olmasından,

h) Giderlerin kanun, tüzük, yönetmelik, tebliğler ve Kurul kararlarına uygun olarak yapılmasından,

i) Ödeme yapılacak atama ve istihdamın kadroya dayalı olmasından,

j) Ödemelerin hak sahibine yapılmasından,

k) Maddi hatalardan,

ilgisine göre tahakkuk memuru, ita amiri ve diğer personelle birlikte sorumludur.

Tahakkuk memuru

Tahakkuk memurluğu görevi, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca yerine getirilir.

Yapılacak giderler ile tahsil edilecek gelirlere ilişkin işlemler, tahakkuk memurları tarafından “ödenebilir” ve “tahsil edilebilir” duruma getirilir.

Tahakkuk memuru, Kurum’un gelirlerinin ve giderlerinin gerçekleştirilmesi ile ilgili işlemleri mevzuat ve Kurul kararları çerçevesinde yerine getirir.

Tahakkuk memuru, giderlere İlişkin tahakkuk belgelerinde, bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesinde belirtilen hususları aramakla yükümlüdür.

İta amiri

Kurum hizmetlerine ilişkin giderlerin geçici ya da kesin olarak ödenmesi hakkında Muhasebe Müdürüne yazılı emir ve izin veren yetkililere “ita amiri" denir.

Kurum’un ita amiri Başkan’dır. Başkan bu yetkisinin bir bölümünü, niteliği ve sınırlarını belirterek Başkan Yardımcılarına devredebilir.

Birleşemeyecek görevler

İta amirliği, muhasebe müdürlüğü ve tahakkuk memurluğu görevlerinden herhangi ikisi, aynı kişi üzerinde birleşemez.

Kurum’un vezne işleri veznedarlar, ayniyat işleri ayniyat memurları tarafından yürütülür.

Görev veya izin gibi nedenlerle görev başında bulunmayan veznedarlar ite ayniyat memurlarının görevleri, Kurum‘un akçalı işlerle görevli diğer personeli tarafından yerine getirilir.

Mutemet

Veznedar ve tahsil memuru gibi unvanlarla Muhasebe Müdürü adına ve hesabına geçici olarak para ve diğer kıymetleri almaya ve ödemeye ita amirinin onayı ile yetkili kılınan personele sayman mutemedi denilir.

Sayman mutemetleri, hesaplarını muhasebe müdürüne vererek aklanırlar. Mutemetlerin para ve diğer kıymetleri almaya ilişkin limitleri Kurul’ca belirlenir.

Tahakkkuk ve verile emri işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi giderler için ita amirlerinin gösterecekleri lüzum üzerine görevlendirilenlere ita amiri mutemedi denir.

Acil günlük ihtiyaçların karşılanabilmesini sağlamak amacı ile ita amiri mutemedine her yıl bütçede gösterilen miktarda avans verilebilir.

Veznedarın görevleri

Veznedarın görevleri şunlardır:

a) Tamamlanmış belgelere dayanarak ve usulüne uygun olarak para alma ve ödeme işlerini yapmak,

b) Tahsil edilen ve ödenen paraları günü gününe kasa defterine kaydetmek ve bu kayıtların belgelere ve muhasebe kayıtlarına uygunluğunu sağlamak,

c) Kuruma ait para ve kıymetli evrakı kasada saklamak,

d) Tahsilata ve ödemeye ilişkin makbuzların dip koçanları ile kasa defterini ve diğer belgeleri saklamak,

e) Muhasebe Müdürünün vereceği diğer işleri yapmak.

Veznedarın sorumluluğu

Veznedar, vezne mevcudunun defter ve kayıtlara göre noksan olmasından, veznedeki kıymetlerin ziyanından ve eksilmesinden doğrudan doğruya sorumludur.

Vezne işlemleri

Kasada tutulabilecek azami para miktarı ile kasadan yapılabilecek ödemelerin sınırı Kurul tarafından belirlenir.

Personelin ücretleri ve diğer özlük haklarının ödeneceği zamanlarda kasada bunları karşılamaya yetecek tutarda para bulundurulabilir.

Konulan sınırı aşan diğer ödemeler çekle bankadan yapılır. Çekler, Muhasebe Müdürü ile Kurul Başkanı veya ita amirliği yetkisi verilen personel tarafından imzalanır.

Kasada bulunan paranın, öngörülen sının aşan bölümü, Kurumca anlaşma yapılan bir devlet bankasına yatırılır.

Kasa mevcudunun kasa deflerine uygunluğu her gün Muhasebe Müdürü tarafından kontrol edilerek günlük hesap, veznedar ile birlikte imzalanmak suretiyle kapatılır.

Ayniyat saymanının görevleri

Ayniyat saymanının görevleri şunlardır:

a) Kurumun ayniyat işlerini Kurulca belirlenecek esaslara göre yürütmek,

b) Mevcut demirbaş ve diğer eşya ve malzeme ile mefruşatın, depo giriş, çıkış ve stoklarının kaydını tutmak ve muhafaza etmek,

c) Gelen veya satın alınan eşya ve malzemeyi Muayene Komisyonuna muayene ettirmek ve depoya girişlerini düzenlemek,

d) Depoya giren eşya ve malzemeyi tasnif etmek, tertipli ve iyi bir şekilde muhafaza etmek, yangın, bozulma ve benzeri tehlike ve zararlardan koruyucu önlemleri almak,

e) Depodaki malzeme ve eşyayı yetkililerin yazılı isteğine dayanarak alındı karşılığında ilgililere vermek,

f) Depo kayıtlarının muhasebe ile uygunluğunu sağlamak,

g) Depoda saklanan malzeme ve eşyada meydana gelen hasarlar için gerekli tutanakları düzenlemek, kayıttan düşülecek veya imha edilecek malzeme ve eşya için gerekli işlemleri yürütmek,

h) Ayniyat İdare Hesabını Sayıştay’a vermek.

Avans işlemleri

Tahakkuk ödeme işlemlerinin tamamlanmasını beklemeyecek kadar ivedi olan çeşitli giderler için ita amirince belirlenecek mutemede her yıl Kurum Bütçesi ile saptanacak tutar kadar avans verilebilir.

Bu iş için verilen avans yalnız o iş için harcanır. Mutemede, mahsup edilen avans tutan kadar aynı bölümden veya başka bölümden avans verilebilir.

Mutemet, aldığı avansa ilişkin harcama belgelerini, avansın alındığı tarihi izleyen en geç bir ay içinde muhasebeye vermek ve üzerinde kalan avans artığını nakden ödemek zorundadır. Hesap döneminin son ayında alınan avanslar bir aylık süreye bakılmaksızın en geç dönemin son günü tümüyle kapatılır.

Aldığı avansı bir ay içinde mahsup ettirmeyen veya kapatmayan mutemede Muhasebe Müdürlüğü’ nce yazılı olarak bildirilmek kaydıyla 15 günlük ek süre verilir.

Geçici aktif hesaplara alman avans kalıntıları, ilgili hakkında uygulanacak disiplin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, mutemedin ilk ücret ve ödeneğinden kesilerek tahsil edilir. Ayrıca bu mutemede bir daha avans verilmez.

Mutemedin herhangi bir nedenle görevden ayrılması halinde kapatılmayan avanslar, avansın verildiği günden başlayarak, T.C. Merkez Bankasının kısa vadeli kredilere uyguladığı reeskont faiz oranı üzerinden hesaplanan faizi ile birlikte tahsil edilir ve konu, gereği yapılmak üzere Baş Hukuk Müşavirliği’ne intikal ettirilir.

Kredi işlemleri

Bu Yönetmeliğin 18 inci maddesinde belirtilen ve her yıl için saptanan avans tavan tutarını aşan giderler için avans verilmeyip, ita amirinin gerekçe göstermesi ve Başkan’ın onayı ile mutemed adına bankada kredi açılabilir.

Banka, mutemedin göstereceği hak sahibine doğrudan doğruya ödeme yapar.

Krediden yapılacak ödemeler, kredinin devri ve mahsubu, yeniden kredi açılması, kredinin mahsup edilmemesi gibi konularda bu Yönetmeliğin avanslara ilişkin hükümleri kıyasen uygulanır.

Amortisman ve sigorta

Kurumca satınalınan taşınmaz mallar, taşıtlar, demirbaş, mefruşat, alet - edevat ve teçhizat v.b. için her yıl vergi kanunlarında öngörülen usul ve esaslara göre amortisman ayrılır ve Kurumun mal varlığından Kurul’ca gerekli görülenlerin sigortaları yaptırılır.

Çift imza

Vezneye girecek ve çıkacak paralara ait tahsil ve tediye fişleri ile mahsup fişlerinin ve makbuzlarının çift imzalı olması ve birinci derecede İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanı veya görevlendireceği yetkili, ikinci derecede Muhasebe Müdürü tarafından imza edilmesi zorunludur.

Çift imzayı taşımayan fişler ile tahsil ve tediye işlemi yapılamaz. Bunun aksine işlem yapan veznedar sorumlu tutulur.

Sorumluluk

Muhasebe belgelerini düzenleyen personel ile bunları amir sıfatıyla tetkik ve imza eden yetkililer, işlemleri denetleyen görevliler, bir belgenin geçerli olabilmesi için kapsamına dikkat etmekle yükümlüdürler.

Muhasebe Müdürü ve bu işlerle görevlendirilmiş personel, işlemlerin yürürlükte bulunan kurallara göre yapamamasından ya da gecikmesinden dolayı, ilgi derecelerine göre müteselsilen sorumludurlar.

Devir teslim

Kurum’un muhasebe servisinde görevli müdür ve nakit, kıymetli evrak, sözleşme, senet ve tüm menkul değerleri eli altında bulunduran memurlar ile veznedar, mutemet ve diğer görevlileri, görevlerinden devamlı olarak ayrılacakları zaman, muhafazasından sorumlu bulundukları değerleri, görevlerini üstlenecek veya yapacak personele usulü dairesinde devir ve teslim etmekle yükümlüdürler.

Devir-teslim işlemi, usulüne uygun olarak yapılmadıkça ilgilinin Kurum ile ilişiği kesilmez.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Kurum Bütçesine İlişkin Hesaplar

Bütçe

Kurum bütçesi, yıllık gelir ve gider tahminlerini gösteren ve bunlara ait uygulamanın yürütülmesine yetki veren bir idari karardır.

Bütçe, Kurum'ca hazırlanır ve Kurul tarafından, en geç ait olduğu takvim yılı başından önce onaylanarak yürürlüğe konulur.

Bütçenin içeriği

Bütçe, bir metin ve ek cetvellerden oluşur.

Bütçe metninde yeralması gereken hususlar iki ana grupta düzenlenir:

a) Özel Hükümler

1) Gider yetkisinin üst sınırını gösteren ödenekler toplamı,

2) Gelir tahminleri toplamı,

3) Bütçe açığı varsa ne şekilde kapatılacağı,

b) Genel Hükümler

Bütçenin uygulanmasında sözkonusu olabilecek o yılın gelir ve giderleriyle ilgili; ödeneklerin kullanılması, tasarruf önlemleri, özel yetkiler, nakit yönetimi ve benzeri konuları düzenleyen hükümleri,

ifade eder.

Bütçeye Bağlı Cetveller:

a) (A) Cetveli: Kurul ile yönetim ve hizmet birimlerinin harcamaları için verilen ödenekleri gösterir.

b) (B) Cetveli: Gelir tahminlerini türleri itibariyle gösterir.

c) (C) Cetveli: Kurumun personel kadrolarını gösterir.

Gider Cetvellerinin Ayrıntısı

Gider cetvelleri, program bütçe tekniğine göre aşağıdaki şekilde düzenlenir:

a) Ödenek Türü: Cari, yatırım ve transfer harcamalarını gösterir.

b) Faaliyet-Proje: Alt programın amacını gerçekleştirmeye yönelik homojen hizmetlere "Faaliyet" ve bunlardan yatırım hizmetleriyle ilgili olanlarına "Proje" denir.

c) Harcama Kalemi: Hizmetlerin gerçekleştirilmesinde kullanılan girdiler olarak mal ve hizmet türlerini belirtir.

Yapılacak harcamaların ana gruplar itibariyle türleri ve dağılımı Kurul’ca belirlenir.

Önbütçe hazırlanması

Kurum’un önbütçesinin zamanında hazırlanabilmesi için Kurum’un hizmet birimleri, kendi birimlerinin gider tahminlerini, cari hesap döneminin bitimine en geç altı ay kala Başkanlığa bildirmek zorundadırlar.

Bu bildirimde, ilgili birimin cari yılın geçmiş aylarında gerçekleşen ve anılan yılda gerçekleşmesi beklenen harcamaları ile yeni yıl için talep edeceği ödenekler tutarı, harcama kalemleri itibariyle ayrı ayrı gösterilir, artış ve eksilişlerin nedenleri açıklanır.

İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı, kendi gider bütçesi yanında Kurum'un gelir bütçesini de aynı süre içinde hazırlamakla yükümlüdür.

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bütçesine konacak ödenek

Çalışma birimlerinin önerileri, ilgili Başkan Yardımcısınca değerlendirilir ve Kurum’un önbütçe önerisi, Başkan Yardımcısının talimatı çerçevesinde İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığınca hazırlanarak, yasal sürenin bitimine en geç 15 gün kala Başkana sunulur.

Başkan, Kurum’un önbütçe önerisine 3 gün içinde nihai şeklini verir ve öneriyi, Kurul’un gündemine alır.

Önbütçe önerisi, Kurul’da olağanüstü gündem ve toplantı esaslarına göre görüşülerek. Kanunun 39 uncu maddesi uyarınca Bakanlık bütçesinden istenecek ödenek tutarı, yasal sürenin bitiminden en az 3 gün önce saptanır ve Bakanlığa bildirilir.

Bütçenin hazırlanması

Kurum’un çalışma birimleri, önbütçe önerilerindeki revizyon isteklerini, cari hesap döneminin bitiminden en geç bir ay önce bu Yönetmeliğin 27 nci maddesinde öngörülen usule göre ilgili Başkan Yardımcısına iletirler.

Başkan Yardımcısı, cari hesap döneminin geçmiş on aylık gerçekleşmelerini ve ilgili birimlerin önerilerini de gözönünde bulundurarak önbütçe önerisinde yapılacak düzeltmeleri saptar ve İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı’na gereken talimatı verir.

Bütçe önerisi, ilgili Başkan Yardımcısının yönetiminde ve ilgili dairelerin çalışmalarıyla hazırlanarak, hesap döneminin bitimine en geç 15 gün kala Başkana sunulur.

Başkan, Bütçe önerisine 3 gün içinde nihai şeklini vererek Kurul gündemine alır.

Bütçe önerisi, Kurul’da görüşülerek hesap döneminin bitiminden önce kesinleştirilir.

Kurul’ca onaylanarak kesinleşen Kurum Bütçesi, Başkanlığın bütçe uygulama talimatı ile birlikte birim başkanlıklarına gönderilir.

Gelirlerin tahsil edilmesi

a) Kanun’un 16 ve 17 nci maddelerine göre verilen cezalar, kanuni süresi içinde yargı yoluna başvurulmaması veya başvurunun reddi halinde kesinleşir. Kesinleşen bu cezaların yüzde yetmişbeşi Hazine veznesine, yüzde yirmibeşi Kurum adına Merkez Bankası veya devlet bankalarında açılacak hesaplara kanuni süresi içinde yatırılır.

Hazine ve Kurum hesaplarına yatırılan para cezalarının oranlarında yanlışlık yapılması durumunda, üç aylık dönemler halinde hesaplar arasında aktarma yapılarak mutabakat sağlanır.

Yersiz ve fazla tahsilat yapılması halinde fazla miktarın iadesi yapılır.

b) 23.2.1995 tarihli ve 4077 sayılı Kanun’un 29 uncu maddesine göre sermayesi en az yüz milyon lira ve daha yukarıda olan anonim ve limited şirket statüsündeki tüm ortaklıkların sermayesinin ve sermaye artırımı halinde artan kısmın binde ikisi nisbetinde yapılacak ödemeler, T.C. Merkez Bankası nezdinde açılan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması Hesabında toplanır. Bu hesapta biriken paranın % 95’i her onbeş günlük dönemin İş günü sonunda T.C.Merkez Bankası nezdinde Kurum adına açılacak hesaba aktarılır. Kurum adına açılacak bu hesabın işleyişi ile ilgili işlerde Kurum Muhasebe Müdürü görevlendirilmiştir. Bu hesapta biriken para Muhasebe Müdürünün talebi üzerine bir kamu bankasına aktarılır.

c) Bakanlık bütçesine konacak ödenek, ilgili mevzuata göre Kurum hesaplarına geçirilir.

d) Diğer gelirler (Kurum’un kitap, basılı kağıt, diğer yayın, taşınmaz ve demirbaş satış gelirleri, kira gelirleri, faiz gelirleri ve diğer gelirleri) Kurum’un devlet bankalarındaki hesaplarına yatırılır.

Harcamaların yapılması

Bütçedeki ödenekler, Başkanlık’ça yapılacak nakit planına göre kullanılır. Personel giderleri dışındaki harcama giderlerinin ne kadarının ne zaman kullanılacağına, Kurum’un gelir durumu da gözönünde tutularak Başkanlık’ça karar verilir.

Bütçedeki ödenekler, ödenek tutarlarına bağlı kalınmak ve hangi amaç için alınmış ise o amaçla kullanılmak kaydıyla bütçe talimatlarındaki esaslara göre harcanır.

Ödeneği bulunmayan hiç bir harcama yapılamaz ve harcamayı gerektiren bir işleme girişilemez.

Aktarma ve ek ödenek

Başkana verilecek aktarma yetkisi, her yılın bütçesinde gösterilir.

Kurum bütçesinde belirli bir amaçla konulmuş ödeneğin bulunmadığı ya da ilgili harcama kalemlerine konulmuş ödeneklerin yeterli olmadığı hallerde Başkanlık'ça Kurul’dan ek ödenek isteminde bulunulur.

Kurum nakit mevcudunun, Başkanlık’ça istenen ek ödeneği karşılayabilecek durumda olduğu hallerde Kurul tarafından ek ödenek verilebilir.

Aksi durumlarda ek ödenek istemi, gerekçeleri gösterilerek Kurul’a sunulur ve Kurul tarafından alınacak karara göre işlem yapılır.

Bütçe kesin hesap cetveli

Bilanço ve gelir-gider tablosunun çıkarılmasından sonra, hesap dönemine ilişkin bütçe ile alınan ödenekleri, yıl içinde alınmış ek ödenekleri ve varsa ödenek iptallerini, ayrıca yıl içinde yapılan harcamalar ile kullanılmamış ödenek artıklarını, harcama kalemleri itibariyle gösteren kesin hesap cetveli, İdari ve Mali İşler Dairesi Başkanlığı’nca hazırlanarak, izleyen yılın Şubat ayı sonuna kadar Kurul Başkanı’na sunulur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Kurum Muhasebesinin Genel Esasları

Muhasebenin amacı

Muhasebe, parasal nitelik taşıyan işlemlere ve kıymet hareketlerine ilişkin verilerin anlamlı ve güvenilir bilgileri sağlayacak şekilde ilgili kaynaklardan toplanması, doğruluklarının saptanması, kaydedilmesi, tasnif edilmesi, raporlar halinde sunulması ve yorumlanması yoluyla sevk ve idareye göstergeler vermek amacını güder.

Hesap planı

Kurumun muhasebe sistemi ve hesap planı, tek düzen muhasebe sistemi ilkelerine göre Kurul tarafından belirlenir.

Hesap planı, Kurum’un bünyesine ve işlemlerine uygun hesapların bir sistem içinde gruplanmasıyla oluşan cetveldir.

Muhasebede işlem sırası

Muhasebe işlemleri aşağıda belirtilen sıraya göre yürütülür:

a) İlgili serviste, kasa işlemleri için "tediye" ve "tahsil" fişleri, mahsup işlemleri için "mahsup" fişleri düzenlenir.

b) Fişlerdeki işlemler yardımcı defterlere geçirilir.

c) Günlük işlemler yevmiye deflerine, oradan da defler-i kebire kaydedilir.

İşlemlerin sayı yönünden yoğun olması halinde kasa ve mahsup fişleri, hesap adlarına göre düzenlenecek primanotalara ön kayıt yapılarak işlenebilir. Bu halde, yardımcı defterlere ve yevmiye deflerine yapılacak kayıtlarda primanotalar esas alınır.

Kayıtların dayanak belgeleri

Muhasebeleştirme, usulüne göre düzenlenen kasa ve mahsup fişleri ile bunların ekini oluşturan geçerli belgelere dayanılarak aşağıda tanımı gösterilen hesaplar içinde yerine getirilir.

a) Ana Hesap: Aynı nitelikteki kıymet hareketlerinin toplam olarak kaydedildikleri defter-i kebir hesaplarıdır.

b) Yardımcı Hesap: Ana hesaplar içinde ortak ve belirgin özellikler taşıyan kıymet ayrıntılarının toplandığı hesaplardır.

Defler kayıtlarının temel dayanağını oluşturan fişlerin, primanota ve icmal cetvellerinin kullanma amacına göre çeşitleri, içeriği ve düzenleme şekli Kurul tarafından belirlenir.

Muhasebe defterleri

Servislerde fişlerle belgelenen işlemler, primanota ve günlük işlemler icmali ile yardımcı kayıtlara geçirildikten sonra aşağıdaki defterlerde esas kayıtlara alınır.

a) Yevmiye Defteri: Kayda geçirilmesi gereken işlemlerin tarih sırasıyla ve madde halinde düzenli olarak yazıldığı defterdir.

Yevmiye defteri, ciltli veya föy volan şeklinde ve sayfaları birbirini izleyen sıra numaralı olur.

b) Defier-i kebir: Yevmiye defterine geçirilmiş olan işlemleri buradan alarak, usulüne göre hesaplara dağıtan ve sınıflandırarak bu hesaplarda toplayan defterdir.

c) Envanter Defteri: Faaliyete başlama tarihinde ve bunu izleyen her hesap dönemi sonunda bilanço günü itibariyle çıkarılan envanter ve bilançoların kaydolduğu deflerdir.

Envantar defleri, ciltli ve sayfalan birbirini izleyen sıra numaralı olur.

d) Yardımcı Deflerler: Defter-i kebire toplam halinde ve açıklamasız olarak kaydedilen asli hesaplara tali ve feri hesapların ve bunlara ilişkin işlemlerin ayrıntılı ve açıklamalı olarak kaydedildiği defler ve kalamoza föyleridir.

Defterlerin tasdiki

Yardımcı defterler dışında kalan muhasebe defterleri, her sayfasına sıra numarası konulmak ve resmi mühür ile mühürlenerek kaç sayfadan oluştuğu, deflerin ilk ve son sayfasına Noter tarafından yazılmak suretiyle tasdik ettirilir.

Bu defterlerin, her yılın en geç Ocak ayı sonuna kadar notere ibraz edilip, son kaydın altına noterce "görülmüştür" ibaresi yazılarak, mühür ve imza konulmak suretiyle tasdik edilmiş olması gerekir.

Defterlerde kayıt usulü

Muhasebe defterlerine kayıt yapılırken aşağıdaki esaslara uyulur:

a) Defterler mürekkepli kalemle ya da makina ile yazılır. Ancak, hesaplar kapatılıncaya kadar toplamların geçici olarak kurşun kalemle yapılması mümkündür.

b) Defterlerde, kayıtlar arasında usulen yazılmaya ayrılmış satırlar, çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz.

c) Ciltli defterlerde, defter sayfaları ciltten koparılamaz. Tasdikli müteharrik yapraklarda, bu yaprakların sırası bozulamaz ve bunlar yırtılamaz.

d) İşlemlerin, iş hacmine ve gereğine uygun olarak muhasebenin düzen ve açıklığını bozmayacak bir süre içinde ve günü gününe defterlere kaydedilmesi esastır.

e) Yevmiye defteri maddelerinde yapılan yanlışlar, ancak muhasebe kurallarına göre düzeltilebilir. Diğer tüm defter ve kayıtlara rakam ve yazılar yanlış yazıldığı takdirde düzeltmeler, yanlış; okunacak şekilde çizilmek ve üstüne doğrusu yazılmak suretiyle yapılabilir.

Defterlere geçirilen bir kaydı kazımak, çizmek veya silmek suretiyle okunamaz bir hale getirmek ve bu şekilde düzeltme yapmak yasaktır.

Hesap ve kayıtların kontrolü

Yevmiye defteri ve defter-i kebir kayıtları esas kayıt niteliğindedir. Aylık ve yıllık mizanlar ile bilançolar ve gelir tabloları defter-i kebirden çıkarılır. Defter-i kebir toplamlarının, yevmiye defteri toplamı ve yardımcı defter kayıtlarıyla tutarlı olması şarttır.

Kasa ve mahsup fişlerinin primanotalara, esas ve yardımcı kayıtlara doğru işlenip işlenmediği, bu işle görevlendirilecek personel tarafından haftada bir defadan az olmamak üzere denetlenerek toplamlar paraf edilir.

Dayanak belgelerin saklanması

Günlük işlemler için düzenlenen tediye ve tahsil fişleri ile çek ve diğer belgeler için akşamlan kasa kapanınca ilgililer tarafından günlük kasa mutabakat cetvelleri düzenlenir.

Kasa sayımından sonra o güne ait tahsil, tediye ve mahsup fişleri ile bu fişlerin dayanağını oluşturan belgeler, defter-i kebir hesap sıra numarasına göre ayrılarak dizilir, dosya ya da bir zarf içine konulup, üzerine eklenen bir kağıda dökümü yapılarak imzalanır.

Bu belgeler, muhasebe görevlisinin sorumluluğu altında kasa veya çelik dolaplarda saklanır.

Herhangi bir inceleme için saklandığı yerden çıkarılması gereken belgeler muhasebe görevlisinin gözetiminde incelenir ve tekrar sorumlusu tarafından teslim alınarak yerine konulur.

Bu Yönetmeliğe göre tutulması zorunlu defterler de büyük bir dikkat ve özen gösterilerek korunur ve saklanır.

Mizanlar

Mizan, defter-i kebir hesapları ve bakiyelerin herhangi bir anda düzenlenen listesidir.

Mizanlar, defter-i kebir ve yardımcı defterlere geçirilen kayıtların kontrolünü sağlayan ve yevmiye defteri ile defter-i kebir toplamlarının tutarlı olup olmadığını gösteren çizelgelerdir.

Hem borç, hem de alacak kalıntısı veren defter-i kebir hesaplarında, bu kalıntıların birbirinden takas veya mahsup edilmeyerek, mizanlarda her iki kalıntının ayrı ayrı gösterilmesi gerekir.

Hesapların özelliğinden veya koşulların doğurduğu zorunluluk sonucu da olsa, yıl sonu itibariyle düzenlenecek mizanlarda hiç bir neden ve gerekçe ile ters "kırmızı" kalıntı gösterilemez. Kırmızı kalıntılar, bir mahsupla geçici hesaplara alınır.

Mizan çeşitleri ve çıkarılması

Kurumda mizanlar, dönemsel biçimde aylık ve yıllık olarak çıkarılır.

Mizanların çıkarılmasından önce muhasebe görevlisi tarafından yardımcı deflerler incelenerek özellikle, Muhtelif Borçlular ve Alacaklılar, Muvakkat ve Mutavassıt Borçlular ve Alacaklılar hesaplarındaki kalıntılardan aktif ve pasifle ilgili hesaplarına mahsubu gereken veya tahsil ya da tediye yoluyla tasfiye olanağı bulunan rakamların tasfiye işlemleri yapılır.

Mizanların çıkarılması için, yardımcı defterlerde hesapların borç ve alacak toplamları yapılır. Bu toplamlar çizelgedeki özel yerlerine yazılır.

Defter-i kebir hesaplarının borç ve alacak toplamlarıyla, yardımcı hesaplara ait borç ve alacak toplamlarının, birbirleriyle tutarlı olduğu görüldükten sonra çizelgenin borç ve alacak toplamı alınır. Defter-i kebir borç toplamı ile alacak toplamı, hem kendi arasında tutarlı, hem de mizanın çıkarıldığı tarihteki yevmiye defleri günlük işlemler toplamına eşit olmalıdır.

Bilanço

Bilanço, dönem sonunda çıkartılan genel kesin mizana dayanılarak düzenlenen ve Kurum’un mevcutlarıyla her türlü alacaklarını ve borçlarını karşılıklı ve değerleri itibariyle tertipli olarak gösteren cetveldir.

Mali tablo düzenleme çalışmaları

Kurum’un yıllık mali tablolarının çıkarılmasından önce aşağıdaki hazırlık çalışmaları yapılır:

1) Sayım: Kurumda para, kıymetli evrak, malzeme, sabit değerler, stoklar ile varsa emaneten alınmış ya da verilmiş olan değerlerin tümü, hesap döneminin son günü itibariyle saptanır.

2) Değerlendirme: Mali tabloların gerçek durumu yansıtabilmesi amacıyla, Vergi Usul Kanunu’ndaki iktisadi işlemlere dahil kıymetleri değerleme hükümleri ile belirlenmiş olan esas ve usullere uyulur.

3) Hesapların incelenmesi ve tasfiyesi: Bilançonun aktif ve pasifinde yer alacak tüm değerlere ilişkin hesaplar özenle incelenerek, varsa hatalar ve eksiklikler giderilir. Bankalarla mutabakat sağlanır, avanslar kapatılır ve tüm kayıtlar mevzuat ve yönetmelik hükümleri uyarınca düzenlenir.

4) Reeskontlar: Cari yıl gelir ve giderleri arasında gelecek hesap dönemlerine ait olanların bırakılmaması amacıyla; gelecek hesap dönemlerine ait olarak peşin ödenen giderler ile cari hesap dönemine ait olduğu halde henüz tahsil edilmemiş gelirler, reeskont edilerek geçici aktif hesaplarda; gelecek hesap dönemlerine ait peşin tahsil olunan gelirler ile cari hesap dönemine ait olduğu halde henüz ödenmemiş giderler de, reeskont edilerek geçici pasif hesaplarda muhasebeleştirilir.

Gelir tablosu

Gelir tablosu, Kurum tarafından bir hesap döneminde sağlanan tüm gelirleri ve Kurum hizmetinin yürütülmesi için yapılan tüm harcamaları özetleyen bir mali tablodur.

Yıllık mali rapor dosyası

MADDE 48

Dönem sonu bilançosu ve gelir tablosu için düzenlenecek dosyada aşağıdaki bilgi ve belgeler bulunur:

a) İçindekiler

b) Bilanço ve Mali Tablolar Raporu

c) Genel Geçici Mizan

d) Genel Kesin Mizan

e) Gelir Tablosu

f) Aktif Hesaplar Dökümü (Defter-i kebir sırasıyla)

g) Pasif Hesaplar Dökümü (Defter-i kebir sırasıyla)

h) Amortisman dökümü

Yıllık mali rapor, bilançoda yer alan değerleri ve bu değerlerin gerçekleşmesini sağlayan faaliyetleri kapsayan dönem faaliyet sonuçlarını; işletme bütçesi, hedefler ve önceki yılların gerçekleşmeleriyle karşılaştırmalı olarak belirtilen, analizlere yer veren bir bilgi düzenidir.

Harcamalarda aranacak belgeler

Giderlerin ödenmesinde Kurum faaliyetlerinin özelliklerine uygun olmak üzere, Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde yer alan belgeler aranır. Kurul, ödemeler için ne tür belgeler aranacağını ayrıca belirleyebilir.

BEŞİNCİ BÖLÜM

Son Hükümler

Koordinasyonu sağlama

Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak üzere uygulamayı düzenlemek ve yönlendirmek üzere karar vermeye ve koordinasyonu sağlamaya Kurul yetkilidir.

Bu Yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlandığı tarihe kadar Kurul Kararına dayanılarak Kurum’ca yapılmış olan satmalına işleri ile her türlü ödemeler, bu Yönetmelik hükümlerine göre yapılmış sayılır.