2021/25 Atık İthalatı Uygulamaları Genelgesi

Sayı: 18330076/010.06/ 2599483

Konu: Atık İthalatı Uygulamaları Genelgesi

ATIK İTHALATI UYGULAMA GENELGESİ

2021/25

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Dayanak

Amaç

(1) Bu genelgenin amacı Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği kapsamında ithaline izin verilen bazı tehlikesiz atıkların ithalatını yapacak atık geri kazanım/geri dönüşüm tesislerine düzenlenecek olan Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi ve Kota Formu ile ithal edilecek atıkların özelliklerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

(1) Bu genelge, Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği kapsamında ithaline izin verilen bazı tehlikesiz atıkların geri kazanım/geri dönüşümünü yapan tesisleri kapsar.

Dayanak

(1) Bu genelge, 9/8/1983 tarihli 2872 sayılı Çevre Kanunu, 2/4/2015 tarih ve 298314 sayılı Atık Yönetimi Yönetmeliği ve Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği - (Ürün Güvenliği ve Denetimi -ÜGD) hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

(1) Bu Genelgede geçen;

a) Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi: Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği (ÜGD) kapsamında atık ithalatı yapılabilmesi amacıyla Bakanlıkça düzenlenen belgeyi,

b) Atık İthalatı Uygunluk Yazısı: İthal edilen kontrole tabi atık için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce düzenlenen belgeyi,

c) Atık İthalatçısı Tesis İnceleme Raporu: Atık ithalatı yapacak tesisin, bulunduğu ilin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünden her yıl alınacak, bu genelgenin Ek- 1 ’inde yer alan raporu,

ç) Atık Sevkiyatına İlişkin Bilgilendirme Formu: E-7’de yer alan formu,

d) Bakanlık: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığını,

e) Bakiye atık: İşlenmek üzere tesise kabul edilen ithal atıkların işlenmesi sonucunda geriye kalan atıkları,

i) Banka teminat mektubu: Atık ithalatçısı Kayıt belgesi başvurularında firmalardan alınacak teminat mektubunu,

g) Gümrük Araç Takip Sistemi: Karayolu ile uluslararası eşya taşıyan taşıtların Türkiye’de seyrettikleri ve bulundukları sürede Ticaret Bakanlığında bulunan sunucuda kayıtlı yazılım üzerinden ve taşıtlara takılan mobil üniteler vasıtasıyla izlenmelerini sağlayan sistemi,

ğ) İhtisas gümrüğü: Atıkların ithal edilebilmesi için belirlenen sınır kara kapı ve sınır liman gümrüklerini,

h) İl müdürlüğü: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünü,

ı) İthalat: Eşyanın, yabancı bir ülkeden yabancı bir ülkeye transit rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesi içinde taşınması hariç olmak üzere, bir gümrük rejimine tabi tutularak Türkiye Gümrük Bölgesine fiziki girişini,

i) İthalatçı: İthalatta eşyanın alıcısı olan gerçek veya tüzel kişiyi,

j) Mobil Atık Taşıma Takip Sistemi: Her bir taşıma işlemine ilişkin bilgilerin kaynağında kayıt altına alınması, atık taşıma firma ve araçların lisanslandırılması, atık yüklü araçların seyir halindeyken izlenmesi ve atık taşıma işlemlerinin etkin bir şekilde denetlenmesi amacıyla hazırlanan çevrimiçi sistemi,

k) Türkiye gümrük bölgesi: Türkiye topraklarını ve aynı zamanda karasularını, ülke içi deniz sularını ve hava sahasını,

l) Termoplastik: Isıtıldığında homojen bir sıvı haline gelen ve soğutulduğunda sertleşen polimer reçinelerinden üretilen yeniden işlenebilen ve şekillendirilen malzemeleri,

m) Termoset Plastik: İlk işlendiğinde üç boyutlu bir ağ oluşturan kimyasal bir değişim geçiren ve ısı ve basınç altında yeniden İşlenemeyen ve şekillendirilemeyen malzemeleri,

n) Uygunsuz atık: Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği ile ithaline izin verilen atıkların dışında, ithali uygun olmayan atıkları

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel İlkeler, Görev, Yetki ve Yükümlülükler

Genel ilkeler

(1) İthal edilecek maddelerin/atıkların, ekonomiye katkı sağlaması ve nihaî bertarafa gidecek atık miktarının azaltılması amacıyla geri kazanım/geri dönüşüm veriminin yüksek olması esastır.

(2) İthal edilecek maddelerin/atıkların ithalatı yapan tesislerde işlenmesi zorunludur. İthalat yapan tesislerde işlenmeden başka bir tesise gönderilmesi ve/veya başka bir gerçek yâda tüzel kişiye devredilmesi yasaktır.

(3) Plastik atıkların ithalatında sadece termoplastik atıklara izin verilir. Termoset plastik atıklarının ithalatı yasaktır.

(4) PET atıkları hariç diğer plastik atıkların ithalatında, yalnızca ısıl işlem yapan tesislere ithalat izini verilir. Kırma ve çapak elde etmek amacıyla PET atıkları haricindeki diğer plastikler için atık ithalatına izin verilmez. PET atıklarından çapak yapan tesislere ithalat izni verilirken arıtma tesisi şartı aranır.

(5) Döküntü, kalıntı, burda, toz, pul ve çapak formunda olan plastik atıkların ithalatında ısıl işlem şartı aranır.

(6) 07 02 13 ve 19 12 04 kodlu atıkların, Ek-9’da bu kodlara karşılık gelen ve ithalat uygunluğu olarak tariflenen özellikteki olanların ithaline müsaade edilir.

(7) 15 01 05 kodlu atıkların ithalinde tek tip, ayıklanmış ve tasnif edilmiş kompozit malzeme olması esastır. Bu atıkların ithalatını yapacak tesislerin kağıt geri dönüşüm prosesine sahip olması, ayrıca kompozit malzeme bileşenlerinin ayrıştırılması için pulper (hamurlaştırıcı kağıt makinesi) bölümünün bulunması zorunludur.

(8) İthalatı gerçekleştirilen atıklara uygunluk belgesi düzenlenmesi aşamasında, ithalata konu bütün bilgi ve belgelerin uygunluk belgesi hazırlanacak firmaya ait olması zorunludur.

(9) Serbest bölgede oluşan atıkların yönetimi Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliğinin 10 uncu maddesi kapsamında yürütülür.

(10) Yapılan kontroller sonucunda Türkiye Gümrük Bölgesine girişi uygun görülmeyen uygunsuz olduğu tespit edilen atıkların taşıttan indirilmeksizin mahrece iade edilmesi esastır, bertaraf edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk edilmesi yasaktır.

(11) İthal edilecek plastik atıkların gümrük işlemlerinin tamamlanmasına müteakip, Mobil Atık Takip Sistemi-MoTAT’a girişi yapılmamış atıkların gümrüklü sahadan çıkışına izin verilmez. Plastik atıkların taşınmasında; çevre kirliliğine yol açmayacak şekilde (sızma, dökülme, saçılmalara vb) önlem alınmış, mobil cihaz takılmış ve İl Müdürlüklerince kayıt altına alınmış araçların kullanılması esastır. Bu araçlara Bakanlıkça yetkilendirilmiş Araç Takip Servis Sağlayıcılarınca (ATSS) mobil cihaz takılmasının ardından il müdürlüklerince MoTAT kullanılarak kayıt altına alınır. Liman gümrük sahasından giren plastik atıklar için MoTAT zorunludur. Kara sınır kapısından giriş yapan atıklar için, araç boşaltılmadan doğrudan tesise götürülmesi durumunda, gümrükte araç takip sistemi kapsamında taşıma yapılarak, belgelendirilmesi zorunludur. Aracın gümrüklü sahada başka bir araca aktarılması durumunda ise MoTAT zorunludur.

(12) İthal edilen atıkların içeriğinde ağırlıkça %1’den fazla yabancı madde olmaması yönünde gerekli tedbirlerin alınması zorunludur.

(13) Atık ithalatı yapacak tesislerin, iç piyasada oluşan atıkların toplanması konusunda gerekli tedbirleri alması esastır.

Bakanlığın görev ve yetkileri

(1) Bakanlık;

a) İthalatçı tesislere Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi vermekle, kota hesabı yapmakla ve ithalatçı tesisleri denetlemekle,

yükümlüdür.

İl müdürlüklerinin görev ve yetkileri

(1) İl müdürlükleri;

a) Sınır gümrük idaresinin bulunduğu ilin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğünce atık ithalatına ilişkin bilgi, belge kontrolü ve gümrük idaresinde fiziki muayene yapmakla,

b) Denetimler neticesinde uygun bulunan başvuruları Bakanlık Çevre İthalat/İhracat İzinleri Uygulaması üzerinden onaylamakla,

c) Onaylanan başvurulara ilişkin onay yazısını, kota takibi için atığı ithal eden fabrikanın bulunduğu ilin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğüne göndermekle,

ç) İthal edilen atıklara ilişkin geri kazanım/geri dönüşüm faaliyeti, elde edilen ürünler, bakiye atık ve bakiye atıkların geri kazamın ve/veya bertaraf süreçleri, tesisin çevre izin ve lisans kriterlerine uygun çalışıp çalışmadığı, ithal edilen atıkların geri kazanımını yapacak teknik şartları sağlayıp sağlamadığını takip etmekle,

d) Atık ithalatı yapacak tesisler için bu genelgenin Ek-1'inde yer alan Atık İthalatçısı Tesis İnceleme Raporunu düzenlemekle, yükümlüdür.

Atık ithalatçısının yükümlülükleri

(1) Atık ithalatçıları;

a) Bu genelgenin Ek-1'inde yer alan güncel tarihli Atık İthalatçısı Tesis İnceleme Raporunu, ithal edilmesi planlanan tüm GTİP ve atık kodları yer alacak şekilde, Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi başvurularından önce, bulundukları ilin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünden almakla,

b) Bu genelgenin Ek-2’sinde yer alan belgeleri ve teknik kriterleri sağlamak koşuluyla Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi almak için Bakanlık Çevre İthalat/İhracat İzinleri Uygulaması üzerinden başvuru yapmakla,

c) Uygunluk Yazısı almak için, atığın Türkiye gümrük bölgesine gelmesinden en az üç iş günü önce Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliğin 6 ncı maddesinde belirtilen belgeler ve Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi ile birlikte sınır gümrük idaresinin bulunduğu ilin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğüne başvuru yapmakla,

ç) İthal edilecek;

- 07 02 13 ve 15 01 05 kodlu atıklar için atığın üreticisinden,

- 19 12 04 kodlu atıklar için ilgili ülke yetkili otoritesinden,

atığın belirtilen GTİP ile uyumlu olduğu, içinde GTİP dışı yabancı madde ve tehlikeli hiçbir atığın bulunmadığı, atığın geri dönüştürülebilir olduğunu beyan eden yazıyı her sevkiyat için almakla ve İl Müdürlüklerine uygunluk yazısı başvuru aşamasında ibraz etmekle,

d) İthal edilecek ÜGD Tebliğinin Ek-2/A listesinde yer alan “19 12 04- Plastik ve lastik” kodlu atıkların, “15 01 02- Plastik ambalaj” kodlu kaynağında ayrı toplanmış ve mekanik ayırma yoluyla vasfına göre ayrıştırılmış 3915.10.00.00.00, 3915.90.80.00.11, 3915.90.80.00.16 GTİP'li ambalaj malzemesi atığı olduğuna ilişkin belgeyi almakla ve İl Müdürlüklerine uygunluk yazısı başvuru aşamasında ibraz etmekle,

e) Atığın, hem yükleme öncesi sahada hem de yükleme aşamasında liman veya gümrüklü sahada fotoğraflanarak, bu fotoğrafları, uygunluk yazısı başvurusu aşamasında sisteme yüklemekle,

f) Ek-7’de yer alan formu İl Müdürlüklerine yapılan uygunluk yazısı başvurularında bulundurmakla,

g) İthal edilen atıklara ilişkin geri kazanım/geri dönüşüm faaliyeti, elde edilen ürünler, bakiye atık ve bakiye atıkların geri kazanım ve/veya bertaraf süreçlerini içeren bilgi ve belgeleri ve Ek-5’de bulunan Yıllık İthalat Gerçekleşme Raporunu belirtilen formatta düzenleyerek, Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi yenileme müracaatlarında Bakanlığa iletmekle,

ğ) Bakanlıkça hesaplanan kota miktarını aşmayacak şekilde ithalat yapmakla, kota miktarını ayrıca takip etmekle,

h) Bakanlık Çevre İthalat/İhracat İzinleri Uygulaması üzerinde yer alan Kota Takip Ekranından, kalan kotalarım kontrol etmekle,

ı) İthal edilecek atıkların/maddelerin işlenmesi sonucu oluşan atıklar ile bakiye atıkların ilgili mevzuatta belirtilen hükümlere uygun olarak yönetimini sağlamakla,

i) İthal edilecek plastik atıkların gümrük işlemlerinin tamamlanmasına müteakip, Mobil Atık Takip Sistemi-MoTAT’a girişi yapılmamış atıkların gümrüklü sahadan çıkarılmaması, liman gümrük sahasından giren plastik atıklar için MoTAT kaydının yaptırılarak, kara sınır kapısından giriş yapan atıklar için, araç boşaltılmadan doğrudan tesise götürülmesi durumunda, gümrükte araç takip sistemi kapsamında taşıma yapılarak, belgelendirmekle,

yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi ve Kota Hesabı

Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi Düzenlenmesi

a) Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliğinin Elc-1 listesinde yer alan tehlikesiz atıkların ithalatı, Bakanlığımızdan alınan Atık İthalatçısı Kayıt Belgesine sahip sanayiciler tarafından gerçekleştirilebilir.

b) Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi bu genelgenin Ek-1’inde yer alan Atık İthalatçısı Tesis İnceleme Raporuna ve bu genelgenin Ek-2’sinde yer alan teknik kriterlere sahip sanayicilere düzenlenir.

c) Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi alınabilmesi için sanayici tarafından bu genelgenin Ek-2’ sinde yer alan belgeler ile birlikte Çevre İthalat ve İhracat İzinleri Uygulaması üzerinden başvuru yapılır. Başvurularda ithal edilecek her Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon -GTİP numarası ayrı ayrı belirtilir.

ç) Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi, sanayiciye ait Geçici Faaliyet Belgesi veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi geçerlilik tarihi de göz önünde bulundurularak, takvim yılı sonuna kadar geçerli olmak üzere düzenlenir.

d) Atık İthalatçısı Kayıt Belgesinin verilmesine esas teşkil eden belgelerde yer alan belgelerden herhangi birinin yıl içinde geçerliliğini yitirmesi veya değişikliğe uğraması, Kayıt Belgesinin yenilenmesini gerektirir. Ancak kapasite artışına bağlı kapasite raporu değişikliği bu kapsamda değerlendirilmez. Atık İthalatçısı Kayıt Belgesinin yenilenmesinin gerekmesi durumunda, bu maddenin (c) fıkrasında belirtildiği şekilde yeniden müracaat edilir. Müracaat edilmemesi ve durumun tespiti halinde Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi iptal edilir ve takvim yılı sonuna kadar yeni bir belge düzenlenmez.

f) Atık İthalatçısı Kayıt Belgesi, Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliğinin 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinde yer alan maddelerin ithalatında ve yine 5 inci maddenin üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralarında yer alan maddelerin ithalatında aranmaz. Ancak bu genelgenin Ek-3’ünde yer alan teknik kriterleri sağlamaları ve ithal edilen maddeleri kendi tesislerinde işlemeleri zorunludur. Tesislerinde işlenmeden başka bir tesise gönderilmesi ve/veya başka bir gerçek yâda tüzel kişiye devredilmesi yasaktır.

Kota Hesabı

a) Kota hesabı, Geçici Faaliyet Belgesi ve/veya Çevre İzin ve Lisans Belgesine esas Kapasite Raporu üzerinden yapılır.

b) Kota, yurtiçi toplama oranlarının arttırılması amacıyla, Kapasite Raporunda belirtilen yıllık üretim kapasitesi üzerinden Bakanlıkça her yıl belirlenen Ek-4/A’da ifade edilen oran üzerinden hesaplanır. Toplama, ayırma, presleme, kırma işlemi kota hesabında dikkate alınmaz.

c) Takip eden yıllarda Kota Hesabı, yurtiçi atık toplama oranları da göz önünde bulundurularak yeniden değerlendirilir.

d) Yıl içerisinde kapasite artışına bağlı kapasite raporu değişikliği kapsamında kota güncellemesi yapılmaz.

Banka Teminat Mektubu

(1) Ek-6’da yer alan belgelerden banka teminat mektubu, plastik geri dönüşüm/geri kazanım tesislerinin yıllık üretim kapasitesi dikkate alınarak ton başına 100 TL olmak üzere 3 yıl süreli kesin banka teminat mektubu olarak alınır.

Teminat mektubu değeri hesaplanır iken Yıllık Üretim Kapasitesi x 100 TL şeklinde hesap yapılarak Banka Teminat Mektubu tutarı belirlenir. (Örneğin toplam üretim kapasitesi 1.000 ton olan bir tesisin banka teminat mektubu tutarı 1.000x100= 100.000 TL olarak hesaplanır.)

(2) Banka teminat mektubunda aşağıdaki hususlara uyulur:

a) Türkiye’deki bankalardan alınmış en az 2 banka yetkili personeli tarafından imzalanmış, kesin ve 3 yıl süreli olmalıdır.

b) Teminat mektuplarında firma adı, atığın işleneceği ve belge alınacak olan tesisin adı, açık adresleri ile atık ithalatı kapsamında düzenlendiği belirtilir ve “her ne suretle olursa olsun Bakanlıkça alınan teminatlar haczedilemez ve üzerine ihtiyatı tedbir konulamaz” ibaresine yer verilir. Verilen banka teminat mektubu alacaklar karşılığı gösterilemez.

c) Teminat hesabında esas alınan ücret her yıl belirlenen değerlenme oranına göre artırılabilir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Uygun Bulunmayan Atıkların Durumu

(1) Uygun bulunmayan atık, giderleri ithalatçı veya temsilcisi tarafından karşılanmak üzere, menşe/yüklemenin yapıldığı ülkeye iade edilir. Söz konusu atıkların bertaraf edilmek üzere bulunduğu gümrük idaresine terk edilmesi ve/veya tasfiye edilmek üzere satışı yasaktır.

İdari yaptırım

(1) Bu genelge hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununda öngörülen yaptırımlar uygulanır.

(2) İthalatçının Bakanlıkça hesaplanan kota miktarını aştığının tespit edilmesi durumunda; tespit yapılan sene için yılsonuna kadar atık ithalatçısı Kayıt belgesi iptal edilir ve yılsonuna kadar atık ithalatı Kayıt belge başvuruları kabul edilmez. Ayrıca, bu maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanır. Bir sonraki yıl için kota hesaplamasında, kota oranının %10'u kadar daha az kota hesaplaması yapılır.

(3) İthal edilen atıkların ithalata konu edilen geri kazanım tesisinde işlenmeden başka bir tesise gönderilmesi ve/veya başka bir gerçek ya da tüzel kişiye devredilmesi yasaktır. Tespiti durumunda bu maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanır.

(4) Kota aşımı yapan firmaların, ithali yasak atıkları gümrüklü sahaya getirip mahrece iade işlemi yapmayan firmaların, Geçici Faaliyet Belgesi olup, süresinde çevre izin ve lisansa başvurmadığı tespit edilen firmaların, Geçici Faaliyet Belgesi veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi iptal edilen firmaların, ithal edilen atıkların içeriğinde ağırlıkça %1’den fazla yabancı madde olduğu tespit edilen atıkları ithal eden firmaların, Atık İthalatçısı Kayıt Belgeleri iptal edilir ve 5 yıl boyunca yeniden Atık İthalatçısı Kayıt Belge talepleri değerlendirilmez, ayrıca plastik geri dönüşüm/geri kazanım tesislerinin banka teminatı Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına gelir olarak kaydedilir.

(5) 07 02 13 ve 19 12 04 kodlu atıkların bu genelgeyle tariflenen atık olmadığının tespiti halinde ve atığın mahrece iade edilmemesi durumunda, söz konusu atıkları ithal eden firmaların, Atık İthalatçısı Kayıt Belgeleri iptal edilir ve 5 yıl boyunca yeniden atık ithalatçısı kayıt belgesi talepleri değerlendirilmez, ayrıca banka teminatı Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına gelir olarak kaydedilir.

Yürürlük

Bu genelge 01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girer.

(1) Bu genelgenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, çıkış ülkesinde ihraç amacıyla taşıma belgesi düzenlenmiş veya gümrük mevzuatı uyarınca gümrük idarelerine sunulmuş atıkların ithalinde eski belgelerinin geçerliliği devam eder. Ancak ithal edilen miktar fiili ithalatın yapıldığı yılın kotasından düşürülür.

(1) Bu genelgenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Banka teminatı veren tesislerin üretim kapasiteleri değişmediği takdirde, süresi doluncaya kadar banka teminatları geçerliliğini korur.

(1) 31.12.2020 tarih ve 2020/29 sayılı, 18.05.2021 tarih ve 2021/9 sayılı, 16.07.2021 tarih ve 2021/16 sayılı Genelgeler yürürlükten kaldırılmıştır.

Uygulamaların yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde herhangi bir aksamaya mahal verilmeyecek şekilde ve titizlikle yürütülmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini arz ve rica ederim.