SHT-BFCL Balon Uçuş Ekibi Lisanslandırma Talimatı

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

(1) Bu Talimatın amacı, balon kategorisindeki hava araçlarında pilot olarak faaliyette bulunacak kişilerin lisanslandırılma ve yetkilendirilmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

(1) Bu Talimat; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünden balon kategorisinde hava aracı pilotluğu için gerekli lisans ve yetki almış, alacak, temdit edecek veya yenileyecek kişileri ve bunlara eğitim veren veya bünyelerinde bulunduran kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Hukuki dayanak

(1) Bu Talimat;

a) 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununa,

b) 15/07/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında 4 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 437 ve 441 inci maddelerine,

c) 02/06/2017 tarih ve 30084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan SHY-1 Pilot Lisans Yönetmeliğine,

ç) 07/12/1944 tarihli Chicago Konvansiyonunun kabulünü sağlayan 05/06/1945 tarihli ve 4749 sayılı kanuna dayanılarak hazırlanmıştır.

(2) Bu Talimat, Avrupa Komisyonu tarafından uçuş ekibi lisanslandırılması hususunda yayımlanan (EU) 2020/357 sayılı uluslararası regülasyona uyumlu olarak hazırlanmıştır.

Tanımlar ve kısaltmalar

(1) Bu Talimatta geçen terimlerin tanımları:

a) Balon: Motorlu olmasına rağmen sıcak hava gemileri, gaz balonları, sıcak hava balonları, karma balonlar dahil olmak üzere, havadan hafif gaz ya da burner kullanılarak uçuşunu sürdüren, motorsuz, havadan hafif insanlı hava aracını,

b) Balon sınıfı: Balonların, uçuşu sürdürebilmelerini sağlayan kaldırma mekanizmaları dikkate alınarak oluşturulan kategorisi,

c) Balon grubu: Balonların kubbe büyüklüğüne ya da kapasitesine göre sınıflandırılmasını,

ç) Çift kumanda eğitim süresi: Uygun şekilde yetkilendirilmiş bir öğretmenden uçuş eğitimi alan bir kişinin uçuş eğitimi esnasındaki uçuş süresini veya aletli yer süresini,

d) Gece: Akşam alacakaranlığın sonu (günbatımı+30 dk.) ve sabah alacakaranlığın başlangıcı (gündoğumu-30 dk.) arasındaki süreyi,

e) Genel Müdür: Sivil Havacılık Genel Müdürünü,

f) Genel Müdürlük: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü,

g) Hata: Uçuş ekibi tarafından yapılan, organizasyon veya uçuş amaçlarından veya beklentilerinden sapmalara yol açan eylemi veya eylemsizliği,

ğ) Hata yönetimi: Hataların oluşması ve hava aracının istenmeyen durumlara girmesi ihtimalini en aza indiren ve hataların menfi sonuçlarını azaltan veya ortadan kaldıran, hataların ve hata önleyici tedbirlerin tespiti ve uygulanması sürecini,

h) Hava aracı: Havalanabilen ve havada seyredebilme kabiliyetine sahip her türlü aracını,

ı) Hava aracı kategorisi: Serbest balon ve çok hafif hava araçları gibi belirli temel özelliklere göre hava aracının sınıflandırılmasını,

i) Hava aracı tipi: Sevk ve idare veya uçuş karakteristiklerinde değişikliğe sebebiyet verecek modifikasyonlar hariç olmak üzere, 25/11/2013 tarihinde yayımlanan Hava Aracı ve İlgili Ürün, Parça ve Cihazın Uçuşa Elverişlilik ve Çevresel Sertifikasyon Talimatı SHT-21’e uygun olarak oluşturulan operasyonel uygunluk verilerinde tip yetkisi gerektirdiği belirlenmiş tüm modifikasyonlar dahil olmak üzere, aynı temel dizayna sahip hava araçları grubunu,

j) Hava gemisi: Bu Talimatta balon tanımına giren sıcak hava gemileri haricindeki, motor gücüyle seyreden havadan hafif hava aracını,

k) Havacılık kültürü: Uçuş amaçlarını yerine getirmek üzere iyi muhakeme ile gerekli bilgi, beceri ve yaklaşımların tutarlı bir şekilde kullanımını,

l) Hususi pilot: Uçuş eğitimi veya kontrolleri dışında, ücret karşılığı olmayan uçuş operasyonlarında hava aracı kullanma imtiyazı bulunan lisans sahibi pilotu,

m) Seyrüsefer uçuşu: Standart seyrüsefer usullerinin kullanıldığı, önceden planlanmış bir rotanın izlendiği, bir kalkış yeri ile bir varış yeri arasındaki uçuşu,

n) Tehdit: Uçuş ekibinin kontrolü dışında gelişen, operasyonel karmaşıklığı arttıran ve emniyetin muhafaza edilmesi için yönetilmesi gereken olayları veya hataları,

o) Tehdit yönetimi: Tehditlerin oluşması ve hava aracının istenmeyen durumlara girmesi ihtimalini en aza indiren ve tehditlerin menfi sonuçlarını azaltan veya ortadan kaldıran, tehditlerin ve tehdit önleyici tedbirlerin tespiti ve uygulanması sürecini,

ö) Ticari hava taşımacılığı: Sivil hava araçları ile belirli bir ücret veya kira karşılığında yapılan yolcu, yük veya posta taşımacılığını,

p) Uçuştan sorumlu pilot, PIC: Uçuş sorumlusu olarak görevlendirilen ve uçuşun emniyetli bir şekilde gerçekleştirilmesiyle yükümlü pilotu,

r) Uçuş süresi:

1) Hava gemilerinde, hava gemisinin kalkış yapmak amacı ile direkten serbest bırakıldığı andan, uçuş sonrasında tam olarak durduğu ve direğe bağlandığı ana kadar geçen toplam süreyi,

2) Balonlarda, sepetin kalkış yapmak amacıyla yerden ayrıldığı andan, uçuşun sonunda tam olarak durduğu ana kadar geçen toplam süreyi,

s) Yalnız uçuş süresi: Bir öğrenci pilotun, gözetim altında olsun veya olmasın, uçuş esnasında hava aracında tek başına bulunduğu uçuş süresini,

ş) Validasyon: EASA üyesi olmayan ülkelerce ICAO Ek-1’e göre düzenlenmiş lisansların Türk tescilli hava araçlarında kullanımının geçerli kılınmasını,

t) Yenileme: Bir yetkinin veya onayın geçerlilik süresinin sona ermesi sonucu, gereksinimlere uyulması koşuluyla, sözü edilen yetki veya onayın süresinin daha sonraki belirli bir periyoda kadar yeniden düzenlenmesini,

u) Yetenek testi: Bir adayın lisans veya yetki tanzimi için, gerektiğinde sözlü sınavı da içerecek şekilde uçuş yeteneklerini sergilemesini,

ü) Yeterlilik kontrolü: Bir adayın yetkilerinin temdidi ya da yenilenmesi için, gerektiğinde sözlü sınavı da kapsayacak şekilde uçuş yeteneklerini sergilemesini,

v) Yetki: Lisans üzerinde lisansa ait özel koşulları, imtiyazları veya sınırlandırmaları belirten kaydı,

y) Yetkilendirme: Genel Müdürlük tarafından ilgili koşulları karşılayan gerçek ve tüzel kişilere belirli bir amaca yönelik verilen imtiyazı,

z) Yetkinlik: Bir görevi, belirlenen standartta icra etmek üzere gerekli olan beceri, bilgi ve yaklaşım kombinasyonunu,

aa) Yetkinlik unsuru: Bir olayı başlatan ve sonlandıran, limitlerini açık bir şekilde belirleyen, gözlemlenebilir bir sonuçtan oluşan bir işlemi,

bb) Yetkinlik birimi: Bir dizi yetkinlik unsurundan oluşan belirli bir işlev anlamını,

ifade eder.

(2) Bu talimatta geçen kısaltmalar:

a. AMC: Kabul edilebilir uyumluluk yöntemlerini,

b. As: Hava gemisi kategorisini,

c. ATO: Onaylı eğitim organizasyonunu

ç. B: Balon kategorisini,

d. BPL: Balon pilot lisansını,

e. DTO: Beyan edilmiş eğitim organizasyonunu,

f. EASA: Avrupa Havacılık Emniyet Ajansını,

g. FE: Uçuş kontrol pilotunu,

ğ. FI: Uçuş öğretmenini,

h. FIE: Uçuş öğretmeni yetkisi kontrol pilotunu,

ı. ICAO: Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonunu,

i. LAPL: Hafif hava aracı pilot lisansını,

j. OSL: Sınıf 2 ve LAPL sağlık sertifikalarında yalnızca emniyet pilotu ile birlikte çift kumandalı hava aracında geçerli operasyonel emniyet pilotu sınırlamasını,

k. Part-FCL: Avrupa Komisyonu tarafından 3/11/2011 tarihli ve 1178/2011 sayılı regülasyonla yayınlanan Ek 1 düzenlemesini,

l. R/T: Telsizle haberleşme yetkisini,

m. VFR: Görerek uçuş kurallarını,

n. VMC: Görerek uçuş yapılabilecek meteorolojik şartlarını,

ifade eder.

(3) Bu Talimatta belirtilmeyen tanımlar ve kısaltmalar için 2920 sayılı Kanun ve uluslararası sivil havacılık kuruluşları tarafından yayımlanan belgelerde belirtilen tanımlar esas alınır.

İKİNCİ BÖLÜM

Genel Esaslar

Uygulama gerekliliği

(1) Balon kategorisindeki hava aracında pilot olarak faaliyette bulunacak kişiler, bu kategorilerde eğitim vermek üzere yetkilendirilen Onaylı/Beyan Edilmiş Eğitim Organizasyonları ve bu organizasyonlarda görev yapacak personel bu Talimatın hükümleri ile Ek’lerinde yer alan gereklilikleri yerine getirmelidir.

(2) EASA tarafından yayımlanan 2020/357 sayılı mevzuatın Ek 3’ünde yer alan kurallar, kabul edilebilir uyumluluk yöntemleri ve rehber dokümanları, Genel Müdürlükçe farklı bir düzenleme yapılmadığı takdirde aynen kabul edilir ve uygulanır.

Yurtdışında gerçekleştirilen uçuşların kaydedilmesi

(1) Yurtdışında gerçekleştirilen bir uçuşun, uçuş kayıt defterine, hem çift kumanda hem de sorumlu pilot olarak kaydedilmesi durumunda bu uçuş süreleri lisans sahibi olmak için karşılanması gereken koşullar açısından kredilendirilemez.

Operasyonel OSL kısıtlamalı uçuş öğretmenleri

(1) 2. Sınıf sağlık sertifikalarında OSL kısıtlaması bulunan uçuş öğretmeni veya kontrol pilotu, lisans ve yetki imtiyazlarını, yetenek testi veya yeterlilik kontrolleri ile ilk yalnız uçuş sonrası BPL eğitimlerinin verilmesi kapsamında kullanır.

EASA üyesi ülkeler tarafından lisanslandırılan pilotlar

(1) EASA üyesi bir ülke tarafından tanzim edilmiş lisansa sahip pilotları çalıştırabilmeleri için havacılık işletmeleri, aşağıda belirtilen şartlar ve hususlar çerçevesinde "EASA Lisanslı Pilot Çalıştırma Yetki Belgesi" alacaklardır:

a) Yetki Belgesi, herhangi bir EASA üyesi ülkeden lisans almış hem Türk hem de yabancı uyruklu her bir pilot için tanzim edilecektir.

b) Yetki Belgesi, Genel Müdürlük tarafından bir yıl süre için verilecek olup, bu süre içerisinde lisansını Türk lisansına çevrim işlemine başlayan, ancak tamamlayamayan pilotlar için en fazla 1 yıl daha temdit edilecektir. Bu sürelerin sonunda ilgili pilot lisans çevrim işlemlerini lisans çevrim talimatına uygun şekilde tamamlayamaz ise yetki belgesi düzenlenmeyecektir. Söz konusu pilot işletmeden ayrıldığında ise belge geçersiz olacak ve belgenin 15 gün içerisinde Genel Müdürlüğe iade edilmesi gerekecektir.

c) Yetki Belgesi; pilotun EASA üyesi bir devlet tarafından tanzim edilmiş Part- FCL/BFCL lisansının, ilgili hava aracında tip/sınıf yetkisinin, Genel Müdürlük tarafından uygun sınıfta tanzim edilmiş sağlık sertifikasının, çalışma izin belgesinin ve İngilizce dil yeterliliğinin geçerli olması halinde düzenlenecektir.

ç) Genel Müdürlükçe, lisansı düzenleyen ülkenin sivil havacılık otoritesinden lisans teyit mektubu talep edilecektir.

d) Pilotun çalıştığı işletmeden ayrılması ve başka bir işletmede çalışmaya başlaması halinde, yetki belgesi geçerlilik süresinde ve çevrim işlemine ilişkin sürede uzatma yapılmaz.

EASA üyesi olmayan diğer ICAO üyesi ülkeler tarafından lisanslandırılan pilotlar

(1) EASA üyesi olmayan bir ülke tarafından tanzim edilmiş ICAO lisansına sahip pilotlara Genel Müdürlük tarafından verilecek Validasyon Belgesi aşağıda belirtilen hususlar çerçevesinde düzenlenecektir:

a) Havacılık işletmelerinde görev alacak yabancı lisanslı bir pilotun, ICAO Küresel Emniyet Gözetim Denetim Programı - USOAP kapsamında yapılan denetimler sonucunda ortaya çıkan Genel Etkin Uyum Seviyesi'nin veya Personel Lisanslandırma - PEL başlığında Etkin Uyum Seviyesi'nin 70'in üzerinde olan bir ICAO üyesi ülke tarafından düzenlenen lisansa sahip olması gerekmektedir.

b) Validasyon Belgesi; bir yıl süre için pilota verilecek olup, bu süre içerisinde lisansını Türk lisansına çevrim işlemine başlayan ancak tamamlayamayan pilotlar için en fazla 1 yıl daha temdit edilecektir. Bu sürelerin sonunda ilgili pilot lisans çevrim işlemlerini lisans çevrim talimatına uygun şekilde tamamlayamaz ise yetki belgesi düzenlenmeyecektir. Söz konusu pilot, işletmeden ayrıldığında ise belge geçersiz olacaktır ve belgenin en geç 15 gün içerisinde Genel Müdürlüğe iade edilmesi gerekmektedir.

c) Validasyon belgesi düzenlenmesinden sonra, lisansı düzenleyen ülkenin ICAO USOAP kapsamında yapılan denetimler sonucunda ortaya çıkan Genel Etkin Uyum Seviyesi'nin ve Personel Lisanslandırma başlığında Etkin Uyum Seviyesi'nin 70'in altına düşmesi durumunda, pilotun validasyon belgesinin temdit işlemi (b) bendine uygun olarak yapılabilir. Pilotun çalıştığı işletmeden ayrılması ve başka bir işletmede çalışmaya başlaması halinde, validasyon belgesi geçerlilik süresinde ve çevrim işlemine ilişkin sürede uzatma yapılmaz.

ç) Validasyon Belgesi alacak olan pilotlar, Genel Müdürlükçe yapılacak teorik bilgi sınavlarına girerek Hava Hukuku ve Operasyon Usulleri derslerinden yüz üzerinden 75 not alarak başarılı olmalıdır. Bu derslerden alınan geçer not, validasyon belgesi tanzimi için 3 yıl süre ile geçerlidir ve BPL sınavları için kredilendirilir.

d) Lisansında geçerli İngilizce dil yeterliliği/seviyesi olmayan pilotlara Validasyon Belgesi tanzim edilmeyecektir.

e) Görev yapacağı hava aracı sınıfında Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilen kontrol pilotu ile onaylı hava aracında başvuru tarihinden önceki 6 ay içerisinde yapılacak olan yetenek testinde başarılı olunmalıdır. Başvuru tarihinden önceki 6 ay içerisinde gireceği yetenek testinde sahip olunan lisansın imtiyazları ile ilgili SHT-BFCL'nin temdit gereklilikleri tamamlanmalıdır.

f) En az 250 saati görev yapacağı balon grubunda olmak üzere balonlarda 500 saatlik uçuş tecrübesine sahip olunmalıdır.

g) Validasyon Belgesi; pilotun ICAO lisansının, ilgili hava aracında tip/sınıf yetkisinin, Genel Müdürlük tarafından uygun sınıfta tanzim edilmiş sağlık sertifikasının, çalışma izin belgesinin ve İngilizce dil yeterliliğinin/seviyesinin geçerli olması halinde düzenlenecektir.

ğ) Genel Müdürlükçe, lisansı düzenleyen ülkenin sivil havacılık otoritesinden lisans teyit mektubu talep edecektir.

h) Pilotun çalıştığı işletmeden ayrılması ve başka bir işletmede çalışmaya başlaması halinde, validasyon belgesi geçerlilik süresinde ve çevrim işlemine ilişkin sürede uzatma yapılmaz.

ı) Pilot, operasyonel gereklilikler ile bu Talimat ve SHT-OPS-B ilgili bölümleri hakkında bilgi sahibi olduklarını göstermelidir.

ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM

Çeşitli ve Son Hükümler

Geçiş süreci

(1) Bu Talimatın yayınlanmasından önce başlayan eğitim ve sınav faaliyetleri, bu Talimatın yayımlandığı tarih itibariyle 1 yıl içerisinde tamamlanması koşulu ile aynı imtiyazlarla geçerli olmaya devam eder.

(2) Bu Talimatın yayınından önce ulusal mevzuat ve SHT-FCL hükümlerine göre tanzim edilmiş lisans, yetki, yetkilendirme ve onaylar, bu Talimatın yayımlandığı tarih itibariyle 3 yıl boyunca aynı imtiyazlarla geçerli olmaya devam eder.

(3) Bu Talimatın yayınlanmasından önce balon lisans eğitimi vermek üzere yetkilendirilmiş ATO’DTO’lar, bu Talimat’ın yayın tarihinden itibaren 6 ay süre içerisinde el kitapları ve diğer dokümanlarını bu Talimat’a uygun hale getirmelidir.

Yürürlük

(1) Bu Talimat yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme

(1) Bu Talimat hükümlerini Sivil Havacılık Genel Müdürü yürütür.