EN
TR
1. AMAÇ
Bu Talimatın amacı, genetik yapısı değiştirilmiş organizma ve ürünlerinin ithalat, transit geçiş, boşaltma, işleme, ihracat, etiketleme, izleme, denetim ve kontrolüne dair usul ve esasları belirlemektir.
2. KAPSAM
Bu Talimat;
GDO ve ürünleri, GDM ve ürünleri ile GDO’lardan elde edilen ürünlerin ithalat, transit geçiş, boşaltma, işleme, ihracat, etiketleme, izleme, denetim ve kontrolüne,
Modern biyoteknolojik yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak ticarete konu edilmesi muhtemel ürünlerin ve tohumlukların ithalat, transit geçiş, boşaltma, denetim ve kontrolüne,
dair hükümleri kapsar.
3. HUKUKİ DAYANAK
Bu Talimat;
5977 Sayılı Biyogüvenlik Kanunu, 5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu, Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik, Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik, Bitkisel Gıda ve Yem İthalatının Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik, Bitkisel Gıda ve Yemin İhracatında Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi ve İhracattan Geri Dönen Ürünler için Uygulama Yönetmeliği, Ülkeye Girişte Veteriner Kontrollerine Tabi Hayvan ve Ürünlere Dair Yönetmelik, Bitki Karantinası Yönetmeliği hükümleri ve Biyogüvenlik Kurulu Kararlarına dayanılarak hazırlanmıştır.
4. GENEL HÜKÜMLER
4.1 Modern biyoteknolojik yöntemler kullanılmak suretiyle gen aktarılarak ticarete konu edilmesi muhtemel ürünler, riskli ülkeler ve bu ürünlerin ithalat aşamasındaki GDO kontrollerinde uygulanacak analiz sıklıkları EK-1’de yer almaktadır.
4.2 Biyogüvenlik Kurulu Kararlarının uygulamaya aktarılmasında Bakanlık talimatları dikkate alınır. Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanan GDO’lu çeşitler ve kullanım amaçları EK-2’de yer almaktadır.
4.3 GDO kontrollerinde; ithalatçı tarafından sunulacak, ürünün bileşen listesi ve GDO içeriği ile ilgili diğer belgeler dikkate alınır. Bileşen listesinde EK-1 de yer alan bir veya birden fazla ürün bulunması durumunda GDO kontrolleri yapılır.
4.4 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin ithalatında; ithalatçı, üründe GDO varlığının olup olmadığına ilişkin ilgili orijin ülke veya yüklendiği ülke yetkili otoriteleri tarafından düzenlenmiş belge veya GDO analizlerinde uluslararası akredite bir laboratuvardan alınmış analiz raporu ibraz edebilir.
4.4.1 Bu belgelerde ithal edilecek ürünün adı, ürünün miktarı, ürünü tanımlayıcı bilgiler (parti/seri numarası, dökme ürünlerde taşıma aracı veya taşıma aracını tanımlayıcı bilgiler vb.) ile ithalatçı, ihracatçı veya üretici bilgilerinden en az biri yer almalıdır.
4.4.2 Yetkili otorite tarafından, üründe GDO varlığı olup olmadığına ilişkin yukarıda belirtilen belge düzenlenebileceği gibi ürünün gıda veya yem güvenliğini gösteren sertifikada da bu bilgiler bulunabilir.
4.4.3 Ürünün fiili ithalat işlemleri tamamlanmadan alıcı veya satıcısının değiştiği durumlarda, söz konusu belgedeki satıcı ve alıcı firma ve miktar bilgileri satış işlemlerine ait belgeler de dikkate alınarak kontroller gerçekleştirilir.
4.4.4 Ürünün GDO’lu olarak belgelendirilmesi durumunda GDO ve ürünlerinin miktarı ve içerdiği gen çeşidiyle ilgili bilgiler de belgede yer almalıdır.
4.4.5 Ürünün GDO içermediğine ilişkin sunulacak belgede bu talimatın 4.4.1’inci maddesine ek olarak “GDO içermediğine” veya “GDO’dan oluşmadığına” veya “GDO’dan elde edilmediğine” dair vb. ifadeler yer almalıdır.
4.4.6 İthalatçı tarafından sunulan analiz raporlarında analizi yapılan parametreler (“GDO Tarama Analizi p35S, tNOS, pFMV vb. gibi Promotor, Terminatör” ve “p35S, tNOS, pFMV vb. gibi Promotor/Terminator içeren/içermeyen GD tipleri dahil”), tespit edilen GD tipleri ve miktarları ile analiz metotları da yer almalıdır. Analiz raporları “GDO Analiz Stratejisi Uygulama Talimatı” da dikkate alınarak değerlendirilir.
4.4.7 Ürünün üretildiği veya yüklendiği ülke haricindeki bir ülkede bulunan, GDO analizlerinde uluslararası akredite bir laboratuvardan alınan analiz raporları da geçerli olarak kabul edilir.
4.4.8 Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğünün internet sitesinde yer alan “Ülkelerde Sertifika Düzenlemeye Yetkili Otoriteler” veya ilgili ülkenin GDO konusunda yetkili diğer otoritesi tarafından belge düzenlenebilir. Belgeyi düzenleyen kurumun yetkili olup olmadığına ilişkin tereddüt hasıl olması durumunda ilgili ülkenin Büyükelçiliği/Konsolosluğundan teyit alınır.
4.4.9 Bu Talimatın 4.4üncü maddesinde tanımlanan belgelerde yalnızca sahtecilik veya tahrifat yapılarak Bakanlığı yanılttığı tespit edilenler hakkında 5977 sayılı Kanunun 15inci maddesi 4üncü fıkrası kapsamında işlem tesis edilir. Bakanlıkça yapılan analizler sonucunda belgenin doğrulanamaması bu kapsamda değerlendirilmez.
4.4.10 Madde 4.4 de ifade edilen bu belgeler,
4.4.10.1 Bitkisel gıda ve yem ürünlerinde ithalatçı firma tarafından sevkiyat bildirimi aşamasında Gıda Güvenliği Bilgi Sistemine (GGBS) yüklenir ve sevkiyat bildirimine ait belge asılları doküman kontrolü aşamasında il müdürlüklerine sunulur.
4.4.10.2 Veteriner kontrolüne tabi ürünlerde Veteriner Giriş Belgesi ekinde veteriner sınır kontrol noktasına/il müdürlüğüne sunulur.
4.4.11 Üretici ve ürünü garanti eden global sertifikalarda 4.4.1 maddesinde yer alan sevkiyata konu ürünü tanımlayıcı bilgilerin bulunması zorunlu değildir.
4.5 İthal edilmek istenen üründen, ürünün kullanım amacı dikkate alınarak EK-1’de belirlenen analiz sıklığına göre numune alınır ve alınan numune GDO analizine tabi tutulur.
4.6 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin bebek mamaları, bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinin bileşiminde bulunması durumunda ithalat kontrollerinde tüm partiler GDO analizine tabi tutulur.
4.7 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin üretim ve çoğaltım materyali olarak ithalatında her sevkiyat GDO analizine tabi tutulur.
4.8 Serbest dolaşıma giriş rejimine tabi tutulacak olan ve EK-1 sayılı listede yer alan ürünler ithalat öncesi herhangi bir aşamada GDO denetimine tabi tutulur.
4.9 İthalatçı tarafından sunulacak GDO içeriğiyle ilgili belgeler ve Bakanlığımızca yapılan denetim sonuçları Biyogüvenlik mevzuatı ve Biyogüvenlik Kurulu Kararlarına göre değerlendirilir.
4.10 Dahilde işleme izin belgesi kapsamında yapılacak ithalatlarda da bu Talimat hükümleri uygulanır.
4.11 GDO kontrolü dışında bitki sağlığı, gıda veya yem güvenilirliği kontrolleri de yapılarak mevzuata uygun olması durumunda ürünün yurda girişine izin verilir.
4.12 Gemi ile gelen dökme ürünler için ithalatçı sevkiyat bildirimi aşamasında GGBS’de “Antrepo/Gümrüklü Alan Adı” bölümüne gemi adını ekler.
4.13 Aynı sertifika muhteviyatı, aynı gemide yer alan ürünün ithal edilmek üzere birden fazla gümrük idaresinde boşaltılacak olması ve il müdürlüğüne bildirilmesi durumunda, ilk denetimi gerçekleştiren il müdürlüğü tarafından numune alınır, analize tabi tutulur ve analiz sonucuna göre işlem tesis edilir. Alınan numuneye ilişkin diğer il müdürlüklerini bilgilendirmek üzere numunenin alındığı antrepo/gemi ismi/IMO numarası (International Maritime Organisation), ambar/bölüm ismi/numarası ve numune alınan partinin miktarını içeren belge düzenlenir. Boşaltmanın yapılacağı diğer illerde ithalatçı tarafından bu belgenin sunulması durumunda tekrar GDO analizi yapılmaz.
4.14 İthalatçı tarafından beyan edilen gemi adı her sevkiyat denetimi sırasında denetçi tarafından ithalat Onay ana sayfasında Parti/Lot No bölümüne asteriks (*) işaretleri arasında yazılır. (*gemi adı /IMO Numarası *)
4.15 Analize tabi tutulacak aynı bileşenden oluşan ürünün birden fazla partiden oluşması durumunda, rastgele bir partiden numune alınarak GDO kontrolü yapılır. Analiz sonucunun uygun olmaması durumunda, ithalatçının talebi doğrultusunda diğer partilerden numune alınarak analiz yaptırılır. Yalnızca analiz sonucu mevzuata uygun olan partiler için uygunluk yazısı düzenlenir. İthalatçının tüm partilerden numune alınmasını talep etmemesi durumunda uygunsuzluk sonucu tüm partiler için uygulanır.
4.15.1 Bu hüküm Veteriner Kontrolüne tabi ürünler ile bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerine uygulanmaz.
5. GIDA İTHALAT KONTROLLERİ
5.1 Gıda ithalat kontrollerinde EK-1’de belirlenen analiz sıklıkları dikkate alınarak GDO kontrolleri yapılır.
5.2 Bu Talimatın madde 4.4 üncü maddesinde tanımlanan, ürünün GDO içermediğine ilişkin belgenin sunulması durumunda, ürün EK-1’de belirlenen analiz sıklığının yarısı oranında GDO analizine tabi tutulur.
5.3 Alınan numunenin GDO analizleri “GDO Analiz Stratejisi Uygulama Talimatı” kapsamında yapılır.
5.4 GDO analizleri sonucunda, GDO tespit edilmemesi durumunda ürünün ithalatına izin verilir.
5.5 GDO analizleri sonucunda, GDO tespit edilmesi durumunda Biyogüvenlik Kurulu tarafından gıdalar için onaylanan bir gen olmadığından ürünün ithaline izin verilmez.
5.6 İlk analiz sonucunda GDO tespit edilmesi durumunda ithalatçıya 7 günlük itiraz süresi tanınır.
5.7 İlk analiz sonucuna göre ithalatçının özel işlem talebi olması durumunda bu Talimatın 14 üncü maddesi ve “GDO Bulaşanı Tespit Edilen Ürünlere Uygulanacak Özel İşlem Prosedürü (EK-5)” kapsamında işlem tesis edilir.
5.8 İlk analiz sonucuna göre ithalatçının kullanım amacı değişikliği talebi olması durumunda bu Talimatın 15inci maddesi kapsamında işlem tesis edilir.
5.9 Yapılan GDO analizlerinde GDO varlığının tespit edilmesi durumunda ürünün gıda amacıyla yurda girişine izin verilmez.
5.10 Ürünün GDO içermediğine ilişkin belge sunulması ve yapılan kontrollerde GDO tespit edilmesi durumunda ithalatçı riskli kabul edilir. Aynı ürün için ithalatçıya ait sonraki 10 sevkiyatta EK-1’de yer alan analiz sıklıklarına bakılmaksızın %100 analiz sıklığı uygulanır.
6. YEM İTHALAT KONTROLLERİ
6.1 Yem ithalat kontrollerinde EK-1’de belirlenen analiz sıklıkları dikkate alınarak GDO kontrolleri yapılır.
6.2 Bu talimatın 4.4’üncü maddesinde tanımlanan GDO içermediğine ilişkin belgenin sunulması durumunda, EK-1’de belirlenen analiz sıklığının yarısı oranında GDO analizi için numune alınır.
6.3 Bu talimatın 4.4 üncü maddesinde tanımlanan GDO içerdiğine ilişkin belgenin sunulması durumunda;
6.3.1 Sunulan belge; Biyogüvenlik mevzuatı ve EK-2 sayılı Biyogüvenlik Kurulu tarafından onay verilen gen çeşitleri ve kullanım amaçları listesine göre değerlendirilir, uygun olması durumunda yemlerin ithaline etiketleme koşulları sağlandıktan sonra izin verilir. Dökme ürünlerin etiket bilgilerini içeren belge ürün ile birlikte bulunmalıdır.
6.3.2 GDO içerdiğine ilişkin belgenin teyidi amacıyla %20 sıklığında GDO analizi için numune alınır.
6.4 Alınan numunenin GDO analizleri “GDO Analiz Stratejisi Uygulama Talimatı” kapsamında yapılır.
6.4.1 Analiz sonuçları Biyogüvenlik mevzuatı ve EK-2 sayılı Biyogüvenlik Kurulu tarafından onay verilen gen çeşitleri ve kullanım amaçları listesine göre değerlendirilir.
6.4.2 Analiz sonuçları Biyogüvenlik mevzuatına uygun olması durumunda yemlerin ithaline etiketleme koşulları sağlandıktan sonra izin verilir. Dökme ürünlerin etiket bilgilerini içeren belge ürün ile birlikte bulunmalıdır.
6.5 Yapılan belge kontrolü veya analiz sonucunda, Biyogüvenlik Kurulu tarafından onaylanmayan gen tespit edilmesi durumunda ürünlerin ithaline izin verilmez.
6.6 Bu talimatın 4.4 üncü maddesinde tanımlanan,
6.6.1 Yemin GDO içermediğine ilişkin belge sunulması ancak yapılan kontrollerde GDO tespit edilmesi durumunda ithalatçı riskli kabul edilir. Aynı ürün için ithalatçıya ait sonraki 10 sevkiyatta EK-1’de yer alan analiz sıklıklarına bakılmaksızın %100 analiz sıklığı uygulanır.
6.6.2 Yemin GDO içerdiğine ilişkin belgenin teyidi amacıyla yapılan kontrollerde onaysız gen tespit edilmesi durumunda ithalatçı riskli kabul edilir. Aynı ürün için ithalatçıya ait sonraki 10 sevkiyatta EK-1’de yer alan analiz sıklıklarına bakılmaksızın %100 analiz sıklığı uygulanır.
6.7 İthalatçının özel işlem talebi olması durumunda bu talimatın 14 üncü maddesi ve EK-5 kapsamında işlem tesis edilir.
7. NUMUNE ALMA, ANALİZ VE DEĞERLENDİRME
7.1 EK-1 sayılı listede yer alan ürünlerin;
7.1.1 Gıda amacıyla kullanılacak olması halinde GDO analizi için numune EK-3’de belirtilen metoda göre alınır.
7.1.2 Yem amacıyla kullanılacak olması halinde GDO analizi için numune 21.01.2017 Tarih ve 29955 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yemlerin Resmî Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına Dair Yönetmeliğine göre alınır.
7.1.3 Biyogüvenlik Kuruluna başvurusu yapılmış ancak henüz onaylanmamış veya onay süresi dolmuş olan genetiği değiştirilmiş materyal içeren yemlerin GDO kontrolü için numune alma, analiz ve değerlendirme işlemleri 08.02.2017 tarih ve E.184897 sayılı talimat kapsamında yürütülür.
7.1.4 Biyogüvenlik Kurulu tarafından yem amacıyla onaylanan genlere ilişkin kararların yürütmesinin durdurulması veya iptal edilmesi halinde bu genleri içeren yemler, Biyogüvenlik Kuruluna başvurusu yapılmış fakat onay süreci tamamlanmadan başvurusu geri çekilen genleri içeren yemler veya Biyogüvenlik Kurulu tarafından değerlendirildikten sonra onaylanmayan genleri içeren yemler, Biyogüvenlik Kuruluna henüz başvurusu yapılmayan genleri içeren yemler, bu maddenin
7.1.3 üncü maddesinde belirtilen talimatlar çerçevesinde değerlendirilmez.
7.1.5 Tohumluk amacıyla gelen ürünlerde numune alma işlemi “Tohumluklarda GDO analizi için Numune Alma Talimatı”nın 7 nci maddesi hükümlerine göre gerçekleştirilir. Analiz sonucunda GDO tespit edilen tohumlukların ithaline izin verilmez.
7.1.6 GDO analizi için, gıda ve yem ürünlerinde alınacak numuneler, Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi üzerinden gıda veya yemde GDO analizi yapmaya yetkili laboratuarlara gönderilir.
7.1.6.1 Gıda ve yemde GDO analizi için yetkili laboratuvarlar GGBS de yer alır.
7.1.6.2 GDO analizleri için alınan numuneye ilişkin numune alma tutanağına, ürüne ait bileşen listesi, varsa ürünün GDO içerdiğine/içermediğine dair belge ve/veya etiket örneği eklenerek numune ile birlikte analizi gerçekleştirilecek laboratuvara gönderilir.
7.1.7 Tohumluk ürünlerde GDO analizleri, GDO Analiz Stratejisi Uygulama Talimatı kapsamında yürütülür ve tohumluk ürünlerden alınacak numuneler, GDO analizi yapmaya yetkili kamu laboratuvarlarına gönderilir.
7.1.8 İthalat aşamasındaki kontrollerde gıda ve yem maddeleri için Özel Gıda Kontrol Laboratuvarlarının referansı Ankara Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü, Bakanlık Gıda Kontrol Laboratuvarlarının referansı Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü’dür. Ulusal Gıda Referans Laboratuvarına ilk numunenin gönderilmesi durumunda referans laboratuvar Ankara Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü’dür. Tohumluklarda şahit numune Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğüne gönderilir.
7.1.9 GDO analizi için gönderilen numuneler başka analizler için bölünmez, ayrı olarak orijinal ambalajında veya bulaşmayı engelleyecek koşullarda laboratuvara gönderilir.
7.1.10 Şahit numune, ilk analizde tespit edilen uygunsuz parametre/parametreler (Promotor, Terminatör, GD tip) yönüyle analize tabi tutulur.
8. GDO’LU ÜRÜNLERİN ETİKETLENMESİ
8.1 Biyogüvenlik Kurulu tarafından gıdalarda kullanımına onay verilen bir gen olmadığından gıdaların etiketlerinde Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik’in 18 inci maddesi 1 inci fıkrasının (g) bendinde belirtilen şekilde ifadeler yer alamaz.
8.2 Biyogüvenlik Kurulu tarafından yem amaçlı onaylanan gen çeşitleri için GDO’lu olarak etiketlenmesini gerektiren eşik değer % 0,9 olarak uygulanır.
8.3 GDO’lu olarak ithalatına izin verilen yemlerin etiketleme eşik değerinin üzerinde GDO içermesi durumunda, Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik’in 19’uncu maddesi ve Biyogüvenlik Kurulu kararına göre piyasaya arz edilmeden önce etiketlenmeleri zorunludur.
8.4 Biyogüvenlik Kurulu tarafından yem amaçlı kullanımı onaylanan genetiği değiştirilmiş çeşitlerin GDO’suz eşdeğer yemlerinin etiketinde Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik’in 19 uncu maddesi 1 inci fıkrasının (e) bendinde belirtilen şekilde ifadeler yer alabilir.
9. İLERİ DERECEDE İŞLEM GÖRMÜŞ ÜRÜNLER VE MİKROORGANİZMALAR
9.1 EK-1’de yer alan bir hammaddeden elde edilen ileri derecede işlem gören ve/veya yapısında DNA içermeyen şeker, sukroz, dekstrin, invert şeker şurubu, glikoz şurubu/tozu, rafine yağlar, maltodekstrin, fermente organik asitler ve fermente içkiler vb. ürünlerin ithalatlarında; ürünün GDO’lu bir hammaddeden üretilmediğine dair üretici veya ihracatçı beyanı talep edilir.
9.2 Mikroorganizma ve mikroorganizma içeren ürünlerin ithalatında, mikroorganizmanın veya mikroorganizma içeren ürünün genetiğinin değiştirilmiş olmadığına dair;
9.2.1 Orijin ülke veya yüklendiği ülke yetkili otoriteleri tarafından düzenlenmiş belge, veya
9.2.2 Uluslararası akredite bir laboratuvardan alınmış analiz raporu (GDO Tarama Analizleri dışında “mikroorganizmanın morfolojik karakterizasyon analizleri (koloni yapısı, istenen ürün ve ürün verimi tespiti vb.) için kültürasyon, tüm genom (WGS) analizi veya plazmidlerinin kapsamlı moleküler karakterizasyonu gibi farklı ve ileri analizlerin yapılması zorunludur.), veya
9.2.3 Sevkiyata konu ürünün üreticisi veya ihracatçısı tarafından düzenlenmiş “GDO beyanı” (Türkçe çeviriyle birlikte), talep edilir.
9.3 9.1 veya 9.2’deki belgelerin her sevkiyatta İl Tarım ve Orman Müdürlüğüne/Veteriner Sınır Kontrol Noktası Müdürlüğüne sunulması zorunludur.
9.4 Mikroorganizmalardan elde edilen katkı maddesi, enzim vb. işlem yardımcılarının ithalatında Biyogüvenlik Kurulunun 11.04.2015 tarih ve 10 uncu toplantı kararı doğrultusunda yalnızca 5996 sayılı Kanun kapsamında gıda ve yem güvenilirliği denetimleri yapılır.
10. GDO’LU ÜRÜNLERİN İHRACATI
10.1 Biyogüvenlik Kurulu tarafından gerekli değerlendirmeleri yapılarak piyasaya sürülmesi uygun görülen GDO ve ürünleri ile bunların işlenmesiyle elde edilen ürünlerin ihracatına izin verilir.
10.2 Biyogüvenlik Kurulunca onaylanmamış bir ürünün ihraç amacıyla ithali gerçekleştirilemez.
10.3 Analiz raporunda ve Sağlık Sertifikası ekinde yer alan “Ekli Liste” üzerinde ürünün GDO’lu olduğu belirtilir.
10.4 GDO’lu olarak ihracatına müsaade edilen ürünlerin, miktar, firma ve gen çeşidi bazında kayıtları tutularak 3 ayda bir takip eden ayın ilk haftasında Genel Müdürlüğe bildirilir.
10.5 Yurt içinde yapılan kontrollerde GDO tespit edilen ve idari yaptırım ve adli süreç başlatılan ürünler suç delili niteliğinde olması sebebiyle, adli soruşturma devam ettiği sürece muhafaza edilmelidir. Sürecin uzun sürmesi sebebiyle muhafaza imkânının bulunmaması durumunda konu soruşturmayı yürüten makama bildirilir, soruşturmayı yürüten makam tarafından alınacak karara göre işlem tesis edilir. Bu ürünlerin ihracatına ancak adli karara istinaden izin verilir.
10.6 Bu Talimatın 10.1 inci maddesi doğrultusunda ihracatına izin verilen ancak ihracattan geri dönen GDO’lu ürünler için Bitkisel Gıda ve Yemin İhracatında Sağlık Sertifikası Düzenlenmesi ve İhracattan Geri Dönen Ürünler için Uygulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesi hükümleri de dikkate alınarak resmi kontroller gerçekleştirilir.
11. GDO’LU ÜRÜNLERİN TRANSİT GEÇİŞİ
11.1 GDO ve ürünlerinin Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerine Dair Yönetmelik'in 16 ncı maddesi kapsamında ülkemiz topraklarından transit geçişlerinde;
11.1.1 Transit talebinde bulunan firma tarafından, transite konu edilecek ürünün miktarı, menşe ülkesi, içerdiği GDO çeşidi (ayırt edici kimlik bilgilerini içeren analiz raporu), nakil vasıtası plakası veya gemi adı/IMO Numarası ve çıkış gümrüğü bilgilerini içeren dokümanlar ve ürünün çıkış gümrüğüne ulaşacağı zamana kadar alınacak tedbirler ilgili müdürlüğe (il müdürlüğü/zirai karantina müdürlüğü/veteriner sınır kontrol noktası müdürlüğü) sunulur.
11.1.2 Transit edilecek ürün ilgili müdürlük tarafından doküman ve kimlik kontrolüne tabi tutulur.
11.1.3 Transit edilecek ürünün yüklenmesi ve boşaltılmasında ürünün çevreye bulaşmasını önleyecek tedbirler ürün sahibi ve taşıyıcı tarafından alınır. Bulaşmanın önlenmesi amacıyla ürün ambalajlarının özel olarak, yırtılma ve parçalanmaya dayanıklı malzemeden yapılmış olması, dökme ürünlerin taşınacağı araçların, ürünün çevreye bulaşmasını önleyecek şekilde branda ile üstünün örtülmesi veya kapalı araçlar veya konteynır ile taşımanın yapılması gerekmektedir.
11.1.4 Ürün sahibi ve taşıyıcı tarafından alınan tedbirler ile nakil vasıtasının mühürlü olup olmadığı ilgili müdürlük tarafından kontrol edilir. Yapılan kontroller sonucunda transit geçiş işlemine izin verilir.
11.1.5 Herhangi bir bulaşma ya da kaza halinde acil eylem planı doğrultusunda hareket etmesi ve ivedilikle en yakın İl Müdürlüğüne bildirimde bulunması hususunda firma bilgilendirilir.
11.1.6 Transit geçişine izin verilen ürünlerin kaydı ilgili müdürlük tarafından tutulur.
11.1.7 İlgili müdürlük tarafından transit geçişine izin verilen ürünün ülkeyi terk ettiğine dair çıkış yapacağı gümrük müdürlüğünden bilgi talep edilir.
12. GDO’LU ÜRÜNLERİN GERİ GÖNDERİLMESİ
12.1 İthalat kontrollerinde Biyogüvenlik Mevzuatına uygun olmayan ürünler ithalatçının talebi doğrultusunda mahrecine veya menşeine iade edilebilir.
12.1.1 GDO yönüyle ülkemiz Biyogüvenlik mevzuatına uygun olmayan ürünlerin üçüncü bir ülkeye transit edilmek istenmesi durumunda; bu Talimatın 11’inci maddesine göre işlemler yürütülür. Ayrıca, ilgili müdürlük tarafından; ürünü transit edecek firmadan “ürünün GDO içeriği hakkında varış ülkesinin bilgilendireceğine” dair yazılı bir taahhütname alınır.
12.1.2 Transit edilecek ürüne düzenlenecek Re-Export Bitki Sağlık Sertifikasının 11 numaralı hanesine ürünün GDO’lu olduğu ve GD tip belirleme analizi yapılmış ise analiz sonucu tespit edilen GD tipleri yazılır.
12.1.3 Ürün, Re-Export Bitki Sağlık Sertifikası düzenlenebilecek bir ürün değil ise ürüne eşlik eden orijinal Sağlık Sertifikasının uygun bir bölüme, ürünün GDO yönüyle ülkemiz mevzuatına uygun olmadığı hakkında transit edilecek ülkenin bilgilendirilmesi amacıyla; GD var/yok analizi yapılmış ama GD tip belirleme analizi yapılmamışsa “……….… ürününde GDO tespit edildiği için Türkiye’ye girişine izin verilmeyerek ülkesine transit gönderilmesine izin verilmiştir” ibaresi veya GD tip belirleme analizi yapılmışsa “……….… ürünü GDO yönünden …………….. gen/genleri içerdiği ve bu gen/genler Türkiye’de onaylı olmadığı için Türkiye’ye girişine izin verilmeyerek …………….. ülkesine transit gönderilmesine izin verilmiştir” ibaresi yazılarak, bu ibarenin yazıldığı bölüme ilgili personelin adı-soyadı ve tarih yazılarak imzalanır ve ilgili müdürlüğün mührü ile mühürlenir.
12.1.4 Veteriner kontrollerine tabi olan ancak ülkemiz Biyogüvenlik mevzuatına uygun olmayan ürünlerin geri gönderilmesi işleminde Ürünlerin Ülkeye Girişinde Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin Uygunsuzluk ve usulsüzlük durumlarında uygulanacak işlemler başlıklı 19.maddesi kapsamında işlem yapılır.
13. GDO’LU ÜRÜNLERİN İMHASI
İthalat kontrolleri sonucunda Biyogüvenlik Mevzuatına uygun olmadığı tespit edilen ürünler mahrecine veya üçüncü ülkeye gönderilemez ise Biyogüvenlik Kurulu kararlarında yer alan imha koşulları doğrultusunda imhasına karar verilir.
14. ÖZEL İŞLEM
14.1 Gıda ve yem ürünlerinde yapılan ithalat resmi kontrolleri sonucunda başka bir türe ait GDO bulaşanı tespit edilmesi ve ithalatçının özel işlem talebi olması halinde EK-4 de yer alan prosedüre göre işlem tesis edilir.
14.2 Özel işlem sonucunda ortaya çıkan atıkların yem olarak kullanılmasına izin verilmesi halinde, atıkların izlenebilirliği ile ilgili iş ve işlemler bu Talimatın 16 ncı maddesi doğrultusunda yürütülür.
14.3 Bu talimat kapsamında özel işleme tabi tutulmasına izin verilen ürünler ile ilgili olarak EK-5 formu doldurularak her ayın ilk haftasında Genel Müdürlüğe bildirilir.
15. KULLANIM AMACI DEĞİŞİKLİĞİ
15.1. İthalat aşamasında gıdalarda yapılan resmi kontrollerde ilk analiz sonucunda GDO varlığının tespit edilmesi durumunda ithalatçı firma kullanım amacı değişikliği talebinde bulunabilir.
15.2. Gıda ürünlerinin ilk analizi sonucunda GDO varlığının tespit edilmesi halinde ithalatçı, şahit numune hakkını kullanıp kullanmayacağı, kullanım amacı değişikliği talebinde bulunup bulunmayacağı, kullanım amacı değişikliği talebinde bulunulması durumunda; şahit numunede GDO tarama kapsamında GDO varlığının tespit edilmesi halinde, GD tip belirleme ve miktar analizlerinin de yaptırılacağına ilişkin bilgilendirilir.
15.3. Şahit numune analiz sonucundan sonra yapılacak kullanım amacı değişikliği talepleri dikkate alınmaz.
15.4. İthalatta yapılan resmi kontroller sonucunda gıda olarak kullanılması uygun görülmeyen bir ürünün yem olarak kullanılmasının talep edilmesi halinde işlemler “ Gıda Mevzuatına Uygun Olmayan Gıdaların Yemde Kullanılması Hakkındaki Talimat” çerçevesinde yürütülür.
15.5. Ürünün yem olarak kullanılması amacıyla yapılacak kullanım amacı değişikliğinde Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanımı Hakkında Yönetmeliğin 23üncü maddesinin 1inci fıkrasına göre hazırlanan “Yem Maddeleri Kataloğu” da dikkate alınır. Katalogda yer almayan ürünlerle ilgili Bakanlıktan görüş alınır.
15.6. Şahit numune analiz sonucunda GDO varlığı tespit edilmemesi durumunda ürünün ithaline asıl amacı doğrultusunda izin verilir.
15.7. Şahit numune analiz sonucunda GDO varlığı tespit edilmesi durumunda Bu Talimatın 6ncı maddesi kapsamında işlemler yürütülür.
16. İZLEME İZLENEBİLİRLİK
16.1 GDO’lu yem maddelerinin izleme ve izlenebilirliği ile ilgili hususlarda Biyogüvenlik mevzuatı hükümleri uygulanır.
16.2 Yemlerin izlenebilirliğiyle ilgili bildirimler “GDO’lu Yemler Hakkında Uygulama Talimatı” çerçevesinde yürütülür.
16.3 İthalatına izin verilen GDO ve ürünleri, il müdürlükleri/veteriner sınır kontrol noktası müdürlükleri tarafından her ayın ilk haftasında EK-6’da yer alan tabloya işlenerek “Excel” formatında yazılı olarak Genel Müdürlüğe ve “e-posta” ortamında gdo@tarim.gov.tr adresine gönderilecektir.
17. YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILAN TALİMATLAR
Bu Talimatın yürürlüğe girmesiyle birlikte; 07.07.2017 tarih ve 1506382 sayılı talimat yürürlükten kaldırılmıştır.
