EN
TR
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 30 uncu maddesinin bir ve dördüncü fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
«Resen vergi tarhı, vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanuni ölçülere dayanılarak tespitine imkân bulunmayan hallerde takdir komisyonları tarafından takdir edilen veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlarca düzenlenmiş vergi inceleme raporlarında belirtilen matrah veya matrah kısmı üzerinden vergi tarh olunmasıdır. İnceleme raporunda bu maddeye göre belirlenen matrah veya matrah farkı resen takdir olunmuş sayılır.»
«Vergi beyannamelerini ek süre geçtikten sonra vermiş olanlara bu beyannamelerinde gösterdikleri matrah üzerinden gerekli tarhiyat yapılır ve mükellefin beyanından fazla bir matrah hesaplandığı takdirde, bu matrah farkı için resen vergi tarh olunur.»
Aynı Kanunun 40 ıncı maddesine aşağıdaki 4 numaralı bent eklenmiştir.
4. Götürü ticari kazançların Gelir Vergisi Kanununun Mükerrer 123 üncü maddesi uyarınca artırılması halinde, yeni takdirler yapılıncaya kadar, takdir komisyonlarınca tespit edilen herbir dereceye ait götürü ticaret ve serbest meslek kazançlarına artış oranında ilave yapılır.
Aynı Kanunun 112 nci maddesinin 3 numaralı bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
3. Vergi mahkemesinde dava açma dolayısıyla 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 27 nci maddesinin 8 numaralı bendi gereğince tahsili durdurulan vergilerden taksit süreleri gelmiş olanlar, vergi mahkemesi kararına göre hesaplanan vergiye ait ihbarnamenin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.
Şu kadar ki, açtıkları dava sonucunda haksız çıkan mükellefler, ihtilaflı kısmın kesinleşen ve ödenmemiş olan miktarı üzerinden, vergi mahkemelerinde dava açma süresinin son gününü takip eden aybaşından itibaren, 6183 sayılı Kanuna göre tespit edilen tecil faizi oranında bir faizi de aynı süre içinde ödemek mecburiyetindedirler.
Dava açılması nedeniyle tahsili duran vergiler mükellefler tarafından istenildiği takdirde davanın devamı sırasında da kısmen veya tamamen ödenebilir.
Aynı Kanunun 177 nci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
Yukarıdaki bentlerde belirtilen maktu hadlerin herbirini ayrı ayrı üç katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Aynı Kanunun mükerrer 257 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Yetki
Mükerrer Madde 257
Maliye Bakanlığı, bu Kanuna göre tutulacak defter ve düzenlenecek belgeler ile bunlara ek olarak tutulması veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva edeceği hususları belirlemeye ve bunlarda değişiklik yapmaya; bunlar için tasdik, muhafaza ve ibraz mecburiyeti koymaya ve kaldırmaya, bedeli mukabilinde basıp dağıtmaya veya üçüncü şahıslara bastırıp dağıttırmaya, bunların kayıtlarını tutturmaya ve makineli kasa kullandırmaya yetkilidir.
Bu Kanuna göre düzenlenecek belgelerle bunlara ek olarak düzenlenecek belgelerin, üçüncü şahıslara basım ve dağıtım işlerinin yaptırılması ile ilgili şekil, şart, usul ve esaslar ve bunlara uyulmaması halinde uygulanacak cezai şartlar Maliye Bakanlığınca hazırlanacak ve Resmi Gazete’de yayınlanacak yönetmelikle belirlenir.
Aynı Kanunun 313 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
İşletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edevat, mefruşat, demirbaş ve sinema filmlerinin birinci kısmındaki esaslara göre tespit edilen değerinin, bu Kanun hükümlerine göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.
Aynı Kanunun 315 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Normal Amortisman
Madde 315
Mükellefler amortismana tabi iktisadi kıymetlerinin değerini, % 26 nispetinden fazla olmamak üzere, serbestçe tespit ettikleri nispetler üzerinden yok ederler.
Ancak, arazi ve binalar ile % 25 nispetinden daha yüksek bir nispetle amortismana tabi tutulacak iktisadi kıymetlerin değeri, Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan olunan nispetler üzerinden yok edilir.
Aynı Kanunun mükerrer 315 inci maddesinin ikinci fıkrasının 2 numaralı bendi aşağıdaki şeklide değiştirilmiştir.
2. Bu usulde uygulanacak amortisman nispeti % 50’yi geçmemek üzere normal amortisman nispetinin iki katıdır.
Aynı Kanunun 318 inci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Maliye Bakanlığı tespit ve ilan ettiği amortisman nispetlerini gerektiğinde değiştirmeye ve amortismanlarla ilgili diğer hususları tespite yetkilidir.
Aynı Kanunun 344 üncü maddesinin 8 numaralı bendine aşağıdaki hüküm eklenmiştir.
Bu bentte yazılı maktu hadleri on katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Aynı Kanunun mükerrer 347 nci maddesinin 1 numaralı bendine aşağıdaki hüküm eklenmiştir.
Bu bentte yazılı maktu hadleri on katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Aynı Kanuna 376 ncı maddeden sonra 205 sayılı Kanunun 22 nci maddesiyle eklenen 3 üncü bölümün ek 3 üncü maddesine 486 sayılı Kanunla eklenen dördüncü fıkra aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Maliye Bakanlığı lüzum gördüğü mahallerde birden fazla muvazzaf ve gayrimuvazzaf uzlaşma komisyonları ile ortalama kâr haddi ve gider esasları ile ilgili uzlaşma taleplerinin incelenmesi için ayrı uzlaşma komisyonları teşkil ve bu komisyonların kimlerden terekküp edeceğini tayin edebilir.
Aynı Kanuna aşağıdaki 378 inci mükerrer madde eklenmiştir.
Mükerrer Madde 378
Danıştay ve Vergi Mahkemelerinde yapılacak duruşmalarda, iddia ve savunmanın gerekli kıldığı hallerde, mahkeme vergi davasına konu olan tarhiyatın dayanağı incelemeyi yapmış bulunan inceleme elemanları ile, mükellefin duruşmada hazır bulundurduğu mali müşaviri veya muhasebecisini de dinler.
Aynı Kanuna 206 sayılı Kanunla eklenen geçici 11 inci madde aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Yeniden Değerleme
Geçici Madde 11
Bilanço esasına göre defter tutan Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri (İmtiyazlı şirketler ve dar mükellefler hariç; kollektif, adi komandit ve adi şirketler dahil) bilançolarına dahil amortismana tabi iktisadi kıymetleri ve bu kıymetler üzerinden ayrılmış olup bilançolarının pasifinde gösterilen amortismanları, 1982 hesap dönemi sonu itibariyle aşağıdaki şartlarla yeniden değerleyebilirler. Şu kadarki, iktisadi Devlet Teşekküllerinin yeniden değerleme yapmaları zorunludur.
1. Değeri 5 000 lirayı geçmeyen iktisadi kıymetler, iktisadi kıymetlerin maliyet bedellerine eklenmiş bulunan kur farkları, sinema filmleri, alameti farika hakları, peştemallıklar, özel maliyet bedelleri, ilk tesis ve taazzuv giderleri, organizasyon, etüt ve arama giderleri ile mahiyetleri ve amortisman süre ve tarzları itibariyle bunlara benzeyen sair aktif kıymetler yeniden değerleme kapsamına girmezler.
2. İktisadi kıymetler ve bu kıymetler için geçmiş yıllarda ayrılmış olan amortismanlar, iktisadi kıymetlerin bilançonun aktifine dahil edildikleri yıla alt katsayı ile çarpılmak suretiyle yeniden değerlenirler.
Kendilerine özel hesap dönemi tayin olunan mükelleflerin bilançolarına bu dönemler içinde dahil ettikleri iktisadi kıymetlerin ve bu kıymetler için geçmiş yıllarda ayrılmış olan amortismanların değerlenmesinde, özel hesap dönemlerinin kapandığı takvim yıllarına alt katsayılar esas alınır.
3. Yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artışı, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir.
Değer artışı amortismana tabi iktisadi kıymetlerin yeniden değerlenmesinden önceki net bilanço aktif değerlerinin, bu kıymetlere katsayı tatbikinden sonra bulunacak net bilanço aktif değerlerinden indirilmesi suretiyle bulunur.
Net bilanço aktif değeri, iktisadi kıymetlerin bilançonun aktifinde yazılı değerlerinden, pasifte yazılı amortismanın tenzili suretiyle bulunan miktarı ifade eder.
Bu değerin tespitinde, 320 nci maddenin son fıkrasına göre ayrılmış sayılan amortismanlar da fiilen ayrılmış kabul edilir.
4. a) Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri (Kollektif, adi komandit ve adi şirketler dahil) bilançolarını yeniden değerlemeleri halinde, değer artışım pasifte özel bir fon hesabında tutarlar ve iktisadi kıymetlerin değerlemeden önceki değerleri üzerinden amortisman ayırmaya devam ederler.
b) Kurumlar Vergisi mükellefleri, pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışının tamamını sermayelerine ilave edebilirler. Bu suretle sermayeye eklenen değer artışları, ortaklar tarafından işletmeye ilave edilmiş kıymetler olarak kabul edilir. Değerleme yapılan kuruma iştirak eden işletmelerin aktifinde bu nedenle meydana gelen artışlar ise pasifte özel bir karşılık hesabında gösterilir ve bu karşılık sermayenin cüzü addolunur. Karşılık hesabında gösterilen değer artışı kurumlar tarafından sermayeye eklenebilir. Bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.
Amortismana tabi sabit kıymetlerini yeniden değerlemeye tabi tutan kurumlar, yeniden değerlemenin yapıldığı hesap dönemini takip eden hesap döneminden itibaren sabit kıymetlerini yeni değerleri üzerinden itfa ederler. Şu kadar ki, gayrimenkullar yeniden değerlemeden önceki kıymetleri üzerinden amortismana tabi tutulur.
5. Bankalar, yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artışlarını, nakit karşılığı hisse senedi ihracı suretiyle sermaye artırımına gidilmesi ve taahhüt edilen pay bedellerinin ödenmesi şartıyla sermayelerine ekleyebilirler. Ancak, her yıl sermayeye eklenecek değer artışı, taahhüt edilen pay bedellerinin ödenen kısmına isabet eden miktarı aşamaz.
5/11/1981 tarihinden bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar sermayelerini artıran bankaların, sözkonusu sermaye artırımları ile ödenen pay bedelleri, bu bent uyarınca nakit karşılığı yapılmış sermaye artrımı olarak kabul ve ödenen pay bedellerine tekabül eden değer artışları sermayeye ilave edilir.
6. Bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında tutulan değer artışları, Türk Ticaret Kanununun 422 nci maddesinin uygulamasında ödenmiş sermaye, Bankalar Kanununun uygulamasında ise ihtiyat addolunur.
7. Değer artış tonu, sermayeye ilave dışında herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemin yapıldığı dönemin kazancı sayılarak vergiye tabi tutulur.
8. Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin her birine isabet eden değer artışları ile bunların hesap şekilleri amortisman kayıtlarında müfredatlı olarak gösterilir.
9. Yeniden değerlemeye tabi tutulan iktisadi kıymetlerin satışı halinde, bunlara isabet eden değer artışları aynen amortismanlar gibi muameleye tabi tutulur.
10. 31/12/1982 tarihi itibariyle yapılacak değerlemede esas alınacak katsayılar şunlardır:
1982 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 1
1981 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 2
1980 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 3
1979 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 4
1978 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 5
1977 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 6
1976 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 7
1975 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 8
1974 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 9
1973 yılında aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 10
1972 ve önceki yıllarda aktifleştirilen amortismana tabi sabit kıymetler için 11
Yeniden değerlemeye ilişkin diğer hususları tespit etmeye, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri için yukarıdaki esaslar dışına çıkan uygulamalar ile devir ve nevi değiştirmeleri önleyici düzenlemeler getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
Kaldırılan hüküm
210 sayılı Değerli Kağıtlar Kanununa ekli Tablonun 14 numaralı bendi kaldırılmıştır.
Bu Kanunun 6, 7, 8 ve 9 uncu maddeleriyle Vergi Usul Kanununun 313, 315, mükerrer 315 ve 318 inci maddelerinde yapılmış olan değişiklikler 31/12/1982 tarihine kadar aktife giren iktisadi kıymetler için uygulanmaz.
Bunlar hakkında eski hükümlere göre amortisman ayrılmasına devam olunur.
Yeniden değerleme katsayısının (1) olduğu yılda sermaye artırımında bulunmuş olan kurumların yeniden değerleme yapmaları ve yeniden değerleme sonucu doğacak değer artışlarını sermayelerine ilâve etmeleri zorunludur. Ancak;
a) Mali bünyeleri güçlendirilmek amacıyla Hazine tarafından kurulan fonlardan nakten veya mahsuben ödeme yapılan kurumlarda, fonlardan yapılmış veya yapılacak olan ödemeler tutarında, değer artış fonundan, Hazine fonu ile Kurum arasındaki anlaşma hükümleri saklı kalmak üzere, Hazineye karşılıksız hisse senedi verilir.
b) Bu kurumlarda, Hazine payı ayrıldıktan sonra fon hesabında kalan değer artışının, bu hesapta tutulmasına veya sermayeye ilâvesi nedeniyle çıkarılacak hisse senetlerinin, 31/12/1981 tarihindeki ortaklar ile sermayeye yeniden iştirak eden ortaklar arasında tevziine dair usul, esas ve şartlar Maliye Bakanlığınca belirlenir.
Yürürlük
Bu Kanun hükümleri 1/1/1983 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
