EN
TR
Amaç
Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü hakkındaki 353 sayılı Kanunun 7 nci maddesi hükmüne göre kurulan askeri mahkemeler ve askerî savcılıklar kalem teşkilâtı ile kalem personelinin görev ve sorumluluklarını tesbit etmek üzere sözü edilen madde hükmünce bu Yönetmelik çıkarılmıştır.
Kapsam
Askerî mahkemeler ve askerî savcılıklar kalem teşkilâtı ile kalem personelinin görev ve sorumlulukları bu Yönetmelikle gösterilir.
İLKELER
Teşkilât
353 sayılı kanunun 7 nci maddesinde belirtildiği gibi her askerî mahkeme ile her askerî savcılıkta birer kalem teşkilâtı kurulur.
Her kalem teşkilâtında birer başkâtip ile yeteri kadar kâtip bulunur. Ayrıca lüzumu halinde er, erbaş ve astsubaylar, sıkıyönetim veya savaş halinde subaylar kalemlerde görevlendirilebilirler.
Kalem teşkilâtındaki personel askerî mahkeme ve askerî savcılık kadrolarında gösterilir.
Görev ve sorumluluk
Askerî mahkeme başkâtipleri idari işlerde askerî mahkeme kıdemli hâkimine, adlî işlerde mahkemenin bütün hâkimlerine bağlı ve sorumludurlar.
Askerî savcılık başkâtipleri, askerî savcıya bağlı ve ona karşı sorumludurlar.
Başkâtipler kalemin âmiridirler.
Başkâtip sıfatı verilmeden subay ve astsubayların kalemde görevlendirilmeleri halinde genel olarak subaylar ve maaş bakımından başkâtiplerle aynı veya daha üst durumda bulunan astsubaylar görev ve sorumluluk bakımından başkâtiplere bağlı değildirler. Kıdemli hâkim veya askeri savcıya bağlı olurlar.
Askerî mahkeme başkâtipleri
Askerî mahkeme kalem teşkilâtının âmiri ve düzenleyicisi olan başkâtipler aşağıda gösterilen işleri yapmakla görevlidirler:
a. Genel olarak kalem işlerinin düzgün yürütülmesi, kalemin devamlı surette denetlenmesi,
b. Askerî mahkeme esas defteri, istinabe defteri, evrak kayıt defteri, zimmet defteri, duruşma günleri defteri ve karar defterinin hatasız ve temiz olarak tutulması ve saklanması,
Bu defterlerden esas defteri bizzat başkatip tarafından diğerleri, kıdemli hâkimin tensibi, kalem personelinin mevcudu ve iş durumuna göre ya bizzat başkâtip veya onun gözetimi altında kalemin başka bir personeli tarafından tutulur.
c. Adli ve idarî işlem ve kararlar ile ilgili kartonların tutulması, tanzim edilmesi, saklanması,
d. Davet, tebliğ kâğıtlarının çıkarılması ve gönderilmesi, tebliğ işlemlerinin yapılması,
e. Kanunla askeri hâkimler tarafından tasdik edilmesi gerekli olmayan hüküm, karar ve diğer kâğıt suretlerinin asıllarına uygun olup olmadığının tetkik ve tasdik edilmesi,
f. Kanunla öngörülen hallerde şahit ve bilirkişi masraflarının alınıp saklanması, hak sahiplerine ödenmesi ve bu işlemlerle ilgili kayıtların, hesapların tutulması, (Kasa defteri, tahsilat-reddiyat makbuzu. )
g. Kalem personelinin yetiştirilmesi,
h. Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı görevlerin yapılması ve bu yönetmelikte gösterilmiş olsun veya olmasın kaleme ait diğer işlemlerin yürütülmesi.
Askerî savcılık başkâtipleri
Askerî savcılık kalem teşkilâtının âmiri ve düzenleyicisi olan başkâtipler aşağıda gösterilen işleri yapmakla görevlidirler:
a. Genel olarak kalem işlerinin düzgün yürütülmesi, kalemin devamlı surette denetlenmesi,
b. Askerî savcılık, esas defteri, istinabe defteri, zaptolunan eşya defteri, ilâmat defteri, evrak kayıt defteri ve zimmet defterinin hatasız ve temiz olarak tutulması ve saklanması,
Bu defterlerden esas defteri bizzat başkâtip tarafından, diğerleri askerî savcının tensibi ve kalem personelinin mevcuduna göre ya bizzat başkâtip veya onun gözetimi altında bir kâtip yahut kalemin başka bir personeli tarafından tutulur.
c. Adlî ve idarî işlem, karar ve emirlerle ilgili kartonların tutulması, tanzim edilmesi ve saklanması,
d. Davet, tebliğ kâğıtlarının, zamanında düzenlenip gönderilmesi, tebliğ işlemlerinin yapılması,
e. Kanunla askerî savcı tarafından, tasdik edilmesi gerekli olmayan hüküm, karar ve diğer kâğıt suretlerinin asıllarına uygun olup olmadığının tetkik ve tasdik edilmesi,
f. Kalem personelinin yetiştirilmesi,
g. Zaptolunan eşyanın saklanması, müsadere edilen eşyanın ilgili yerlere verilmesi,
Özel memuru varsa bu iş o memur tarafından yapılır.
h. Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı görevlerin yapılması ve bu yönetmelikte gösterilmiş olsun veya olmasın kaleme ait diğer işlemlerin yürütülmesi.
Askerî mahkeme kâtiplerinin görevleri
Askerî mahkeme kâtiplerinin görevleri şunlardır:
a. Dâva dosyalarının tertipli düzenli olarak tutulması ve saklanması,
b. Hüküm, karar, tutanak ve diğer kâğıtların usulün uygun, hatasız ve temiz olarak yazılması, imzalatılması, ait olduğu dosyaya konarak saklanması,
c. Duruşmada verilen karar metinlerine göre tezkere, davetiye gibi yazıların yazılıp imzalatılması ve ilgili yerlere gönderilmesinin sağlanması,
d. Cevabı alınmayan yazıların tekit edilmesi,
e. Gelen cevapların istenen bilgiyi kapsamaması veya gelen belgenin istenen belge olmaması yahut cevapların ikinci bir yazı yazılmasını gerektirmesi hallerinde duruşmanın bu sebeple sonraya bırakılmaması için duruşma gününden evvel icabeden yazıların yazılması,
f. Mahkeme kalemlerindeki adlı karar ve hükümler kartonuna, girecek karar ve hükümlerin yazılmasını mütaakıp birer nüsha veya suretinin başkâtibe verilmesi,
g. Bu Yönetmeliğin 5-b maddesinde konuları şartlar dahilinde duruşma günleri defterî ile karar defterinin tutulması,
h. Askeri savcılığa, diğer makam ve mercilere sevkedilecek olan dosyaların göndermeye hazır hale getirilmesi, dizi pusulasının çıkarılıp başkâtibe tevdi edilmesi,
i. Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı görevlerin ve kaleme ait olup kendisine verilen diğer işlerin yapılması.
Askerî savcılık kâtiplerinin görevleri
Askerî savcılık kâtiplerinin görevleri şunlardır:
a. Soruşturma dosyalarının tertipli düzenli olarak tutulup saklanması,
b. İddianame, karar, tutanak ve diğer kâğıtların usulüne uygun, hatasız ve temiz olarak yazılması, imzalatılması, ait olduğu dosyaya konarak saklanması,
c. Soruşturmayı yapan askerî savcı veya yardımcı askerî savcı tarafından verilen talimata göre soruşturma ile ilgili olarak yazılacak tezkere, davetiye gibi yazıların yazılıp imzalatılması ve ilgili yerlere gönderilmesinin sağlanması,
d. Cevabı alınmayan yazıların tekit edilmesi,
e. Gelen cevapların istenen bilgiyi kapsamaması veya gelen belgenin istenen belge olmaması yahut cevapların ikinci bir yazı yazılmasını gerektirmesi hallerinde hemen gerekli yazıların yazılması,
f. Savcılık kalemlerindeki adlî karar ve iddianemeler kartonuna girecek her çeşit karar ve iddianamelerin yazılmasını mütaakıp birer nüsha veya suretinin başkâtibe verilmesi,
g. Askerî mahkemeye, Askeri Yargıtaya, diğer makam ve mercilere sevkedilecek olan dosyaların göndermeye hazır hale getirilmesi, dizi pusulasının çıkarılıp başkatibe tevdi edilmesi,
h. Askerî Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanunu ile diğer kanunlarda yazılı görevlerin ve kaleme ait olup kendilerine verilen diğer işlerin yapılması.
Askerî mahkeme ve askerî savcılık başkâtiplerinin yokluğunda bunlara ait görevler en kıdemli kâtip tarafından yapılır.
Kâtiplerin yokluğunda onlara ait işleri görecek nitelikte başka personel bulunmazsa bu göreve başkâtipler bakar.
Kâtiplerin birden fazla olması halinde kâtiplerce yapılması gereken işler, müsavi şekilde ve uygun bir iş bölümü esasına göre taksim edilir. İş bölümü esaslarını askerî savcı veya kıdemli askerî hâkimin tasvibiyle başkâtip tesbit eder.
Dosyaların saklanması ve incelenmesi
Askerî mahkemelerde duruşması devam etmekte olan dâva dosyaları kalemde başkâtibin ve ilgili kâtibin sorumluluğu altında saklanır.
Askerî mahkemelerde hükmü verilmiş, işi bitmemiş olan, infazda bulunan dâva dosyalariyle işi bitmiş olan veya geçen yıllara ait bulunan bütün dâva dosyaları dizi puslalariyle birlikte yıllara ve esas sıra numarasına göre tasnif edilerek mahkeme kaleminde saklanır ve Arşiv Talimatı esasları dikkate alınarak işleme tabi tutulur.
İnfaz için dosya askerî savcılığa gönderilmez.
Dosyaların saklanmasiyle ilgili olup başkâtiplere ait bulunan bu görev özel olarak atanmış bir memur veya kıdemli hâkim tarafından görevlendirilmiş bir kalem personeli varsa onlar tarafından yapılır.
Dâva dosyaları duruşma gününden evvel kıdemli hâkimin tensip edeceği belirli günlerde ve dâvaya bakan hâkimlerin istedikleri diğer zamanlarda kâtip tarafından çıkarılıp hâkimlerin tetkikine sunulur.
Dâva dosyalarının tetkik yetkisi olan diğer kişiler dosyaları başkâtip veya tutanak kâtibinin yanında okuyabilirler.
Müracaat çok olursa başkâtip okumaya bakma işini kalem personelinden başka bir kişiye de verebilir.
Askerî savcılıklarda hazırlık soruşturması safhasında bulunan dosyalar, ilgili askerî savcı veya yardımcı askerî savcılar tarafından saklanır.
Karara bağlanmış olan soruşturma dosyalarını saklama görevi başkâtiplere, diğer işlemler sebebiyle askerî savcılıkta bulunan soruşturma ve dâva dosyalarını saklama görevi de başkâtiplerle ilgili kâtiplere aittir.
Askerî savcılıklarda işi bitmiş olan ve geçen yıllara ait bulunan soruşturma dosyaları dizi puslasiyle birlikte esas sıra numarasına göre tasnif edilerek savcılık kaleminde saklanır ve arşiv talimatı esasları dikkate alınarak işleme tabi tutulur.
Başkâtiplere ait bu görev, özel olarak atanmış bir memur veya askerî savcı tarafından görevlendirilmiş bir kalem personeli varsa onlar tarafından yapılır.
Askerî mahkeme kıdemli hâkimi veya askerî savcının haberi olmadan kalem personeli mahkemeye veya savcılığa ait evrak ve dosyayı başkasına gösteremez.
Askerî mahkeme veya askerî savcılık dosyalarını incelemek isteyen müfettiş veya herhangi yetkili bir memur, incelemeden önce bu görev ve yetkisini askerî mahkeme kıdemli hâkimine veya askerî savcıya bildirir.
Evrakın havalesi ve dağıtılması
Askerî mahkemeye ilk defa gelen adlî evrak ile idari mahiyetteki bütün evrak, belge ve dilekçeler mahkemedeki en kıdemli askerî hâkime, adlî evrak, belge ve dilekçeler ise ait olduğu dâvaya göre o dâvaya bakan mahkeme kurulundaki kıdemli hâkime gösterilir. Kıdemli hâkimlerin görüp havale ettiği evrak, başkâtip vasıtasiyle ilgili bulunduğu işe göre görevlilere dağıtılır. Görevliler tarafından dosyasına konarak gerekli işleme tabi tutulur.
Dilekçelerin havalesi yapılırken kanuni sürelerin sıhhatli bir şekilde tesbit edilebilmesi için verildiği tarih açıkça gösterilir.
İsterse dilekçiye dilekçenin verildiği ve tarihini gösterir bir belge verilir.
Askerî mahkeme ve askerî savcılık kalemlerinde tutulacak defterler
Askerî mahkemelerde ve askerî savcılıklarda tutulacak defterler aşağıda gösterilmiştir.
Askerî mahkemelerde:
1. Askerî mahkeme esas defteri,
2. Askerî mahkeme istinabe defteri,
3. Duruşma günleri defteri,
4. Karar defteri,
5. Gelen ve giden evrak kayıt defteri,
6. Zimmet defteri,
7. Kasa defteri.
Askerî savcılıklarda:
1. Askerî savcılık esas defteri,
2. Askeri savcılık istinabe defteri,
3. Askerî savcılık zaptolunan eşya defteri,
4. İlâmat defteri,
5. Gelen ve giden evrak kayıt defteri,
6. Zimmet defteri.
Defter örnekleri yönetmeliğe eklenmiştir. Defterlere hangi malûmatın ne suretle yazılacağı açıklamalar kısmında ayrıca belirtilmiştir.
Tutulacak bu defterlere sahife numaraları konur, defterlerin başına ve sonuna kaç sahifeden ibaret olduğu yazılı, bu yazı kıdemli hâkim veya askerî savcı tarafından mühürlenir ve imzalanır.
Dosyalama sistemi
Her askerî mahkemede adlî ve idari yönden aşağıda yazılı dosyalar tutulur:
Adli yönden:
1. Adlî yetki emirleri (Devamlı),
2. Adlî tamimler (Devamlı),
3. Subay üyeler ile yedeklerine ait seçim listeleri (Devamlı),
4. Aranma ve zapt kararları,
5. Devir teslim cetvelleri (Devamlı),
6. İstinabeler,
7. Hükümler,
8. Temyiz isteminin reddi kararları,
9. Askerî Yargıtaya gönderilmek üzere askerî savcılığa tevdi olunan dosyalara ait yazı ve dizi pusulası, (Dizi pusulası üç nüsha yapılacak ve iki nüshası dâva dosyasında kalacak)
10. Görevli veya yetkili makama gönderilmek üzere askeri savcılığa yollanacak dosya yazı ve dizi pusulası,
11. 4353 sayılı kanuna göre hazine zararlarının yetkili merci tarafından kovuşturulması maksadiyle askerî savcılığa gönderilen dosya suretlerine ait yazı ve dizi puslası. (Askerî mahkemelerde kamu dâvasının kovuşturulmasına imkân kalmayan hallerde hazineye ilişkin zararların özel kanuna göre kovuşturulması ilgili evrak suretlerinin yollanması suretiyle yapılacak ve zorunluluk olmadıkça dâva dosyası gönderilmiyecektir.)
İdarî yönden:
1. Askeri hizmetle ilgili idarî emirler, (Devamlı)
2. Gizili emirler, (Devamlı)
3. Geçici yetki,
4. Adlî istatistik,
5. Devir teslim cetvelleri, (Devamlı)
6. Demirbaş kanun, tüzük, yönetmelik ve kitaplar,
7. Adlî teftiş raporları ve bunlara ilişkin bakanlık emirleri, (Devamlı)
8. Personel işlemleri dosyası,
9. Müteferrik işlemler.
Her askerî savcılıkta adlî ve idari yönden aşağıda yazılı dosyalar tutulur:
Adli yönden:
1. Adli yetki emirleri, (Devamlı)
2. Adli tamimler, (Devamlı)
3. Subay üyeler ile yedeklerine ait seçim listeleri, (Devamlı)
4. İstinabeler,
5. Kovuşturmaya yer olmadığı kararları,
6. Soruşturmanın geçici olarak tatili kararları,
7. Görevsizlik ve yetkisizlik kararları,
8. İddianame,
9. Askeri savcılık kararlarına itiraz işlemleri,
10. Askeri yargıtaya gönderilen dosyalara ait yazı ve dizi pusulası, (Dava dosyasındaki iki dizi pusulasından biri bu dosyaya konacaktır.)
11. Adli teftiş, raporları ve bunlara ilişkin bakanlık emirleri,
12. 4353 sayılı kanun gereğince dosya suretinin yetkili merciye gönderildiğine dair yazı ve dizi puslası ile gönderilen merciin dosyasının alındığına dair yazı. (Askeri mahkemelerde kamu davasının kovuşturulmasına imkan kalmayan hallerde hazineye ilişkin zararların özel kanununa göre kovuşturulması ilgili evrak suretlerinin yollanması suretiyle yapılacak ve zorunluluk olmadıkça dava dosyası gönderilmiyecektir.)
İdarî yönden:
1. Askerî hizmetle ilgili idarî emirler, (Devamlı)
2. Gizli emirler, (Devamlı)
3. Askerî savcılık özlük işlemleri,
4. Geçici yetki istemleri,
5. Adlî istatistik,
6. Demirbaş kanun, tüzük yönetmelik ve kitaplar,
7. Devir teslim cetvelleri, (Devamlı)
8. Müteferrik işlemler,
9. Bekleme.
Emanet eşya hakkında yapılacak işlemler
Adlî soruşturma sırasında, delil teşkil eden, veya kullanılması, taşınması, bulundurulması ve satılması cezayı gerektiren yahut suça taalluk ettiğinden soruşturma ve yargılama sonuna kadar saklanması gereken eşyanın alınıp saklanması ve geri verilmesi ile ilgili ve aşağıdaki maddelerde belirtilen işlemler askeri savcılık başkâtipleri veya emanet memuru sıfatiyle bu işle görevlendirilecek savcılık kalemindeki özel personel tarafından yürütülür.
Zaptedilmesi gereken şeyin soruşturmaya el koyan dairece cinsini, nevini, takdir edilen değerini, ölçüsünü ve varsa numarasını, tarihini, markasını ve hangi suçtan dolayı nereden, kimden ne suretle alındığını, bütün ayırıcı nitelikleri, sanık ile dâvacının ad ve soyadlarını ve açık adreslerini gösterir bir tutanak düzenlenir.
Eşyanın kıymeti, zaptedildiği zamandaki durumuna göre o şeyden anlıyan bir bilirkişiye takdir ettirilir.
Bu tutanak dairenin resmî mühürüyle mühürlenerek varsa dâvacı, sanık ve bir tanık ile kıymeti takdir eden bilirkişi ve tutanağı düzenleyen memur tarafından okunup imzalandıktan sonra üzerine soruşturma evrakının numarası konur ve soruşturma evrakına eklenir.
Zaptedilen eşya bu tutanağı imzalayanların gözü önünde bozulmayacak, değiştirilmiyecek ve mümkünse görülecek, mahiyet ve miktarı anlaşılabilecek şekilde bağlanıp o dairenin resmî mühürü basılmak sureiyle mühür mumu ile mühürlenir.
Eşyanın üzerine ait olduğu soruşturma evrakının numarasını, eşyanın cinsini ve kimden alındığını gösterir bir etiket yapıştırılır. Nezdinde askerî mahkeme kurulan yetkili komutanlık veya askerî kurum âmirliğine yahut askerî savcılığa bir yazı ile tevdi olunur.
Askerî savcılığa komutanlık ve kurum amirliği kanalıyla veya doğrudan doğruya teslim olunan eşya için askerî savcılıkça üç nüsha tesellüm makbuzu doldurulur. Tesellüm makbuzunun bir nüshası kendisinden eşya alınan şahsa verilir. Diğer nüshası soruşturma evrakına eklenir, üçüncü nüshası da emanet eşya ile birlikte emanet memuruna teslim olunur.
Ayrıca emanet eşya askerî savcılık zaptolunan eşya defterine kaydedilir, etiketine de bu defter numarasiyle esas defteri numarası yazılır. Mühürlü eşya, etiketi ve makbuzu ile birlikte emanet memuruna verilir.
Askeri Mahkemeler Kuruluşu ve Yargılama Usulü Kanununun 66,68 inci maddelerindeki işlemler tamamlanmadıkça zaptolunan eşya emanet memuruna teslim edilmez.
Emanet memuru makbuzsuz getirilen, mühürlenmemiş olan ve etiketsiz bulunan eşyayı alamaz.
Her eşyanın makbuzuna esas kayıt numarası işaret edilerek bu makbuzlar muntazam kartonlarda saklanır.
Emanet memuru tarafından emanete alınan her nevi eşya ve para için «emanet eşya defteri» ve emanete alınan para için ayrıca «kasa defteri» tutulur. Zaptedilen bütün eşya ve paralar bu defterlere geçirilir.
Yönetmeliğe eklenen defter örneklerinde ve açıklamalarda defterlere hangi malûmatın ne suretle yazılacağı gösterilmiştir.
Bu defterlere sahife numaraları konur, defterlerin ilk ve son yapraklarına kaç sahifeden ibaret olduğu yazılır, bu yazı askerî savcı tarafından mühürlenip imza edilir.
Bir yıl içersinde dolmayan defterin boş kısımları mütaakıp yıllar için kullanılır.
Askerî savcı emanet memuruna verilen eşyadan kıymetli maden ve taşlardan mamul ve antika olanların, fazla değerli bulunanların, memleket dahilinde tedavül etmeyen para ve sair itibar kâğıtlarının emanet dairesinde mevcut kasa veya muhkem bir yerde iyi bir surette bakımını ve saklanmasını sağlar.
Bu maksatla bir bankada kasa kiralamak zorunluluğu hâsıl olursa bu husus, M.S. Bakanlığı ile muhabere edilerek kararlaştırılır.
Her iki halde de emanet memurluğunca kasaya girip çıkan eşya için giriş ve çıkış talihlerini ve çıkış sebeplerini münhasıran gösterir ayrı bir defter tutulur. Bu defter kasa içersinde durur. Kasalar en az iki kişi tarafından açılır kapanır ve mühürlenir. Bu göreve emanet memurundan başka kimin iştirak edeceğini askerî savcı tâyin eder. Diğer eşyalar bu iş için ayrılan yerde aynen muhafaza edilirler.
Soruşturma veya duruşma sonuna, kadar saklanması halinde bozulacak veya kıymetini açık bir şekilde kaybedecek olan veya çeşitli sebeplerle saklanması güç olduğu için emanet dairesinde saklanamayan eşya hakkında, soruşturma ve duruşma sonu beklenmeksizin, askerî mahkemeden satılma veya ilgili mercie teslim kararı alınarak, karara göre eşya ilgili yere teslim edilir veya açık artırma suretiyle satılır. Satış suç eşyası komisyonunca yapılır. Satış bedeli bu Yönetmeliğin mütaadil paralar hakkındaki hükümleri dairesinde emanet memuru tarafından saklanır.
Emanet memuru, kendisine teslimi tarihinden itibaren üç ay içinde hakkında bir karar gelmemiş olan eşya ve paraları askerî savcıya bildirir.
Askerî savcılıkça ve iş mahkemeye intikal etmişse askerî mahkemece bu eşya ve paraların ilgili bulunduğu dâvaların karara bağlanıp bağlanmadıkları incelenir, karar verilmişse karar sureti de gönderilmek üzere onbeş gün içerisinde emanet memuruna gerekli cevap verilir.
İlgili bulundukları dâvalar karara bağlanmış olup da eşya ve paralar hakkında müsadere ve geri vermeyi mutazammın bir hüküm verilmemiş olursa, askerî savcı esas kararı veren mahkeme ve daireden, bu eşya ve para hakkında bir karar istihsal eder.
Emanet memuru sahibine geri verilmesine veya müsaderesine karar verilmek suretiyle veya başka sebeplerle emanetden kati olarak çıkan eşyanın emanet ve askerî savcılık esas numaraları ile emanet makbuz numarasını ve verildiği yeri göstermek suretiyle askeri savcılığa yazılı bilgi verir. Askerî savcılıkça yazı muhteviyatı bilgiler zaptotunan eşya defterinin ilgili hanelerine geçirilir.
Emanet memuru kasa defterine kaydettiği memleket dahilinde mütedavil paraları askerî savcılık emanet memurluğu namına açılacak cari hesap ile Ziraat Bankasına yatırır. Yüz liradan fazla parayı üç gün, 1200 liradan, fazla parayı yirmi dört saat içersinde bankaya yatırmak zorundadır. Lüzumu halinde bankadan para almak askerî savcının havalesini ihtiva eden tasdik edilmiş iki imzalı bir müzekkere ile mümkündür. Bu müzekkereyi emanet memurundan başka kimin imzalıyacağını askerî savcı tâyin eder.
Cari hesap, esas olarak ihbarsız mevduattandır. Bununla beraber askerî savcı emanet dairesince mevcut paraların miktarına ve bağlı bulundukları suçların mahiyetlerine göre bir kısmının ihbarlı cari hesap şeklinde bankaya yatırılmasını tensip edebilir.
Bankaya yatırılan paralardan iadesine karar verilenler faiziyle birlikte sahiplerine geri verilir.
Emanetteki eşya ve paralar hakkında verilen kararlar kesinleştikten sonra, mahkemeler ve askeri savcılıklar tarafından nihayet bir hafta içerisinde soruşturma evrakı orasında bulunan emanet makbuzlariyle beraber bir yazı ile emanet memurluğuna gönderilir. Bu yazının diğer nüshası dâva dosyasında kalır.
Emanet memuru bu kararların tarih ve numaralarını, mahiyetlerini emanet esas defterindeki hanelerine yazmak suretiyle günü gününe işler ve bu kararları, iade ve müsadere oluşlarına göre ayrı ayrı kartonlarda saklar.
Tedavül etmeyen paralarla eşya hakkında verilen müsadere ve iade kararları aşağıda yazılı şekilde infaz olunur.
a. Müsaderesine karar verilen eşya silâhtan sayılıyorsa, emanet kaydını ve müsadere kararının tarih, ve numarasını belirten bir yazı ile askerî mercie, diğer her çeşit eşya maliye dairesine bildirilir ve teslimi alınması istenir. Bu dairelerden alınacak tesellüm makbuzları veya düzenlenen teslim tutanaklarının tarih ve numaraları emanet esas kaydına işaret edilerek kayıt kapatılır ve mezkûr makbuz ve tutanaklar muntazam saklanır. Bir cinsten bulunan ve aynı daireye teslim edilecek eşya, emanet esas numaraları ayrı ayrı yazılmak suretiyle bir müzekkere ile toptan gönderilir.
Uyuşturucu maddeler hakkındaki 2313 sayılı kanunda gösterilen uyuşturucu maddeler Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına, ham afyonlar ise 3491 sayılı Toprak Mahsulleri Ofisi hakkındaki Kanun hükümlerine göre Toprak Mahsulleri Ofisine teslim edilir.
Ceza hukuku tatbikatı yönünden silâhtan sayılan her çeşit eşyanın askeri mercie teslimi gerekir.
Silâhtan sayılan eşyanın teslim edileceği askerî merci, askeri savcılığın bulunduğu yerdeki ordonat mal saymanı olan depo veya birliktir. Ordonat mal saymanı olan depo veya birliğin birden çok olması halinde suç eşyası o yerin garnizon komutanlığına bağlı depo veya birliğe teslim edilir. Teslim edildiği bilgi için ilgili kuvvet komutanlığı ordonat başkanlığına yazılır.
Saymanı olan depo veya birliğin bulunmayışı halinde eşya garnizon komutanlığına veya en yakın birlik ve kuruma yahut askerlik şubesine teslim olunur. (M.S.B.nın 13/6/1960 tarih Ord. 7930 81 60 (30) sayılı emriyle bu eşyaların askerî mercie yılın Mayıs ve Aralık aylarında teslimi gerekir. )
b. Sahibine iadesine karar verilen eşya, hüviyet cüzdanına müsteniden ve emanet esas defterindeki kayıt hanesine imzası alınmak suretiyle geri verilir. Eşyanın sahibi resmî daire ise o dairenin âmirine veya salâhiyetli memuruna resmî yazı veya makbuz mukabilinde tevdi olunur.
İadesine karar verilen eşyanın sahibi bizzat müracaat etmez veya usulüne uygun düzenlenmiş vekâletnameye göre bir vekil göndermez ise ambalâj ve nakil masrafı eşya, sahibi tarafından gönderilmek şartiyle eşya kendisine yollanır.
Sahiplerine geri verilmesine karar verilip de sahipleri çıkmayan eşyanın olduğu gibi saklanması külfetli olur veya kıymeti süratle düşen eşyadan bulunursa bu kabil eşya satılarak bedeli bankaya yatırılır ve iade kararı tarihinden itibaren 10 sene geçtiği halde sahibi zuhur etmezse bu para hazineye irat kaydolunur.
İadelerine karar verilen eşyadan sahiplerinin öldükleri anlaşılanlar salâhiyetti sulh hukuk hâkimine tevdi olunur.
Bankaya yatırılmış olan mütedavil paralar hakkında verilen iade ve müsaadere kararları aşağıda yazılı şekilde infaz olunur.
a. Reddiyat makbuzlarından sıra numarasını muhtevi bir makbuz doldurulur ve iade ise, bu makbuz parayı alacak kimseye imza ettirilip emanet eşyanın geri verilmesiyle ilgili diğer hususlara aynen uyularak para iade edilir. Müsadere ise, reddiyat makbuzu doldurularak imza mukabilinde para Maliyeye yatırılır ve oradan alınacak makbuzun tarih ve numarası emanet eşya defterindeki kaydın ilgili hanesine işaret edilir. Maliye makbuzu ret ilmühaberinin dip koçanına iğnelenerek beraber saklanır.
b. Mezkûr ret ilmuhaberi muhteviyatı ve buna ait olan kararın tarih ve numarası ve paranın emanet esas defterindeki kayıt numarası kasa defterinin geri verilen sahifesindeki ilgili hanesine kaydedilir. Bu sahifenin son sütununa iade ise parayı alanın adı ve soyadı, müsadere ise maliye makbuzunun numarası ayrıca yazılır. Emanet esas kayıtları ayrı ayrı olan ve ayrı makbuzlarla tesellüm edilen paralar bir ret ilmuhaberiyle Mâliyeye teslim edilmez.
c. Geri verilen paranın ilk kaydedildiği kasa defterinin alınan sahifesindeki ilgili hanesine de işaret edilir.
Her yıl başında askerî savcının başkanlığı altında, o yerin merkez komutanlığından alınacak bir temsilci ve emanet memurundan kurulu suç eşyası komisyonu müsadere veya iadesine karar verilipte ilgili yere teslim edilmemiş veya alâkalıları tarafından alınmamış eşya ve paraları tetkik ve tasfiye eder.
Teklifler
Bu Yönetmeliğin uygulanmasından doğacak sonuçlara göre teklif edilecek değişiklikler her yılın ilk ayında kuvvet komutanlıkları ve Genelkurmay Başkanlığınca Millî Savunma Bakanlığına ulaştırılır.
Yürütme
Bu Yönetmelik Millî Savunma Bakanlığınca yürütülür.
Yürürlük tarihi
Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
