1. AMAÇ
Bu kılavuzun amacı, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu kapsamında üçüncü kişi konumundaki emeklilik şirketlerine ulaşan haciz bildirimlerine istinaden 4632 sayılı ve 28 Mart 2001 tarihli Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nun (Kanun) 17 nci maddesi ve 28462 sayılı ve 9 Kasım 2012 tarihli Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik’in (Yönetmelik) 26 ncı maddesi ile 18 Nisan 2019 tarihli Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Genelgede Değişiklik Yapılmasına İlişkin Genelge (2019/3)’nin (Genelge), Fon Paylarına İlişkin Tedbirler başlıklı 10 uncu Bölümü kapsamındaki haciz işlemlerinin uygulanmasında EGM tarafından tesis edilecek işlemlere ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
2. KAPSAM
İşbu kılavuz, bireysel emeklilik sisteminde hesabı bulunan katılımcı ve çalışanların ilgili mevzuat kapsamında birikimleri üzerine uygulanacak haciz bildirimlerine istinaden emeklilik şirketleri tarafından EGM’ye yapılacak bildirimler ve EGM tarafından tesis edilecek işlemlere ilişkin esas ve usullere ilişkin açıklamaları içermektedir.
3. HACZEDİLECEK TUTAR HESABI TEMEL ESASLARI
Kanun’un 17. ve Yönetmeliğin 26. madde hükümlerinde açıkça belirtildiği üzere katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile haciz, rehin veya iflas tarihinde geçerli brüt asgari ücret tutarının çarpımına karşılık gelen birikim tutarının üzerindeki tutar nafaka borcu alacaklılarının hakkı saklı kalmak kaydıyla haczedilebilir, rehnedilebilir ve iflas masasına dahil edilebilir.
Emekliliğe hak kazanan katılımcının bireysel emeklilik hesabındaki birikimi ile yaptırdığı yıllık gelir sigortası çerçevesinde kendisine maaş bağlanması veya programlı geri ödeme çerçevesinde düzenli ödeme yapılması halinde, bu şekildeki ödemelerin aylık ödemeye isabet eden miktarının aylık brüt asgari ücret tutarının üzerinde kalan kısmı nafaka borcu alacaklılarının hakkı saklı kalmak kaydıyla haczedilebilir, rehnedilebilir, iflas masasına dahil edilebilir.
Bu çerçevede, haczedilebilir tutarın hesabında dikkate alınacak temel esaslar aşağıda sıralanmıştır:
3.1. Sistemde Geçirilen Süre Hesabı
• Katılımcının haciz tebliğ tarihi itibarı ile sistemde geçirdiği süre emeklilik gelir planı kapsamındaki sözleşmeleri hariç tüm sözleşme ve sertifika cinsleri (Bireysel, gruba bağlı bireysel, işveren grup emeklilik sözleşmeleri kapsamındaki sertifikalar ile otomatik katılım sertifikaları) dikkate alınarak hesaplanır. Birikimli hayat sigortalarından ve sandıklardan aktarılan sözleşmeler de 19 Temmuz 2008 tarih 26941 sayılı Dernek, Vakıf, Sandık Ve Diğer Kuruluşlardan Bireysel Emeklilik Sistemine Aktarım Hakkında Yönetmelik ile 2004/2 sayılı Emeklilik Şirketlerindeki Birikimli Hayat Sigortalarından Bireysel Emeklilik Sistemine Aktarıma İlişkin Tebliğ’de yer alan usul ve esaslar kapsamında hesaplamaya dahil edilir.
• Katılımcının sistemde geçirdiği süre hesaplanırken emeklilik gelir planına aktarılmış sözleşmelerinde geçirdiği süreler hesaba katılmaz.
• Sistemde geçirilen süre hesabında tam aylar dikkate alınır.
• Sistemde geçirilen süre hesaplanırken; sorgu tarihi itibarı ile EGM sistemine kayıtlı GEV verileri esas alınarak, ara vermiş ve askıdaki sözleşme ve sertifikalar da dahil olmak üzere tebliğ tarihi itibarı ile yürürlükteki tüm sözleşmeler dikkate alınır. Sonlanma, aktarım işlemleri başlamış ancak haciz tebliğ tarihinde henüz ödeme işlemleri yapılmamış ise ilgili sözleşmeler yürürlükte sayılır.
3.2. Birikim Tutarı Hesabı
• Birikim tutarı; sorgu tarihi itibarı ile EGM sistemine kayıtlı GEV verileri esas alınarak, katılımcının tüm şirketlerdeki, emeklilik gelir planı kapsamındaki sözleşmeleri hariç, ara vermiş ve askıdaki sözleşme ve sertifikalar dahil olmak üzere yürürlükte olan tüm sözleşmeleri dikkate alınarak tebliğ tarihindeki fon adetleri ile Takasbank’tan alınan birim pay değerinin çarpılması ve varsa sözleşmelerdeki nakit bakiyelerin eklenmesi ile hesap edilir. Tebliğ tarihinin hafta sonu veya resmi tatil günü olması halinde en güncel birim pay değeri alınır.
• Katılımcının hesaplarına haciz konulduğuna ilişkin şirket tarafından daha önce yapılan sorgulamalar ve bildirimler haczedilebilir tutar hesabında dikkate alınmaz ve haczedilebilir tutardan indirilmez.
3.3. Haczedilebilir Tutar
• Haczedilebilir tutar katılımcının toplam birikiminden muafiyet tutarının çıkarılması ile hesaplanır. Muafiyet tutarı; 3.1. madde kapsamında hesaplanan katılımcının sistemde bulunduğu ay sayısı ile tebliğ tarihinde geçerli olan brüt asgari ücretin çarpımı ile hesaplanır.
• Yönetmeliğin “Devlet katkısı ve getirileri haczedilemez, rehnedilemez, iflas masasına dahil edilemez.” hükmü gereği Devlet katkısı fonları hak edilmiş olsalar dahi haczedilebilir tutar hesaplamasına dahil edilmez. Emeklilik gelir planına geçiş yaparken katılımcının birikimine eklenen devlet katkısı tutarları haczedilebilir tutar hesabına dahil edilir.
• Emeklilik gelir planındaki sözleşmeler için haczedilecek tutar aylık ödemeye isabet eden miktar üzerinden hesaplanır. Aylık ödemeye esas tutar Sözleşme Hareketleri Grup Nesnesi(SOZ_GRP)’nde yer alan “Düzenli Ödeme Tutarı (dkp)” alanı üzerinden haciz tebliğ tarihi itibarıyla en güncel hareket tipi esas alınarak hesaplanır.
• Yıllık gelir sigortaları haczedilebilir tutarı hesaplaması ilgili emeklilik ve ya sigorta şirketi sorumluluğundadır.
• İGES sertifikalarındaki birikimler Şirket tarafından GEV kapsamında gönderilen, tebliğ tarihindeki hak kazanma oranına göre haczedilebilir birikime dahil edilir.
• Katılımcının sorgulamayı yapan şirkette birden fazla sözleşmesinin bulunması halinde hesaplanan haczedilebilir tutar ilgili şirketteki sözleşmelerin tebliğ tarihi itibarı ile birikim tutarlarına göre oranlanarak paylaştırılır.
• “Haciz ihbarnamesinde bildirilen tutarın” hesaplanan toplam haczedilebilir tutardan az olması halinde, “haciz ihbarnamesinde bildirilen tutar” ilgili şirketteki sözleşmelerin tebliğ tarihi itibarı ile birikim tutarlarına göre oranlanarak paylaştırılır.
• Haczedilebilir tutarın sözleşmelere oranlanması işleminde, haczedilebilir tutarda kuruş hanesinden sonraki tutarlar dikkate alınmaz.
• Bir katılımcının hesabına ilişkin birden fazla şirket tarafından sorgulama yapılması durumunda hesaplanan haczedilebilir tutar tüm sorgularda bildirilir.
• Yapılan hesaplamalar neticesinde haczedilebilir tutar oluşması halinde fon pay adetleri Takasbank verileri üzerinden kontrol edilir. Fon pay adetleri karşılaştırmasında ondalıklı haneler dikkate alınmaz, tam pay adetleri dikkate alınır. Takasbank verileri ile GEV verileri arasında uyumsuzluk olması halinde birikim ve haczedilebilir tutar GEV verilerine göre hesap edilir ancak pay adetlerinin Takasbank ile uyumsuz olduğu sorgulama sonucunda bildirilir.
3.4. Diğer Esaslar
• Tüm hesaplamalar sorgulamanın yapıldığı tarih itibarı ile EGM sisteminde kayıtlı en güncel GEV verileri üzerinden yapılır.
• İlgili Kanun ve Yönetmelik maddeleri kapsamında gerekli sorgulamaları süresi içinde yapmak şirketlerin sorumluluğundadır.
4. HACZEDİLECEK TUTAR WEB SERVİSİ
Haciz ihbarnamesinin ya da haciz, rehin ve iflas yazısının Şirkete tebliği ile şirket EGM tarafından sağlanan “Haczedilecek Tutar Web Servis” aracılığı ile borçlunun bireysel emeklilik sisteminde hacze kabil birikimi bulunup bulunmadığını sorgular. İlgili web servise ilişkin teknik doküman; Ek-1 Haczedilecek Tutar Web Servis Kullanım Kılavuzunda yer almaktadır.
5. DİĞER HUSUSLAR
EGM işbu Kılavuz’da olan değişiklikleri Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşünü aldıktan sonra şirketlere duyurarak yürürlüğe alır. EGM tarafından kılavuzun teknik hususları açıklayan 4. maddesinde yapılacak değişiklikler ayrıca Bakanlığın onayına tabi olmayıp EGM’nin web sitesi üzerinden şirketlere duyurulur.
6. GEÇİŞ HÜKMÜ
Madde 3.3 Haczedilebilir Tutar Hesabı kapsamında, Takasbank’tan temin edilen veriler ile yapılacak kontrollere Takasbank ile sistem entegrasyonun tamamlanmasını müteakip başlanacaktır.
7. YÜRÜRLÜK
İşbu kılavuz, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından onaylanmasını müteakip yürürlüğe girer.
8. EKLER
Ek 1 - Haczedilebilecek Tutar Web Servis Kullanım Kılavuzu
Ek 2 - Örnek Sorgular