TR
EN
BİRİNCİ BÖLÜM
Teşkilât
A) Okullar ve İdareleri
Köylerde resmî, mecburi ve parasız ilk öğrenim okulları ve kursları şunlardır:
1- Eğitmenli köy okulları;
2- Öğretmenli köy okulları;
3- Öğretmenli ve eğitmenli köy okulları;
4- Pansiyonlu veya pansiyonsuz bölge köy okulları (Bu okulların durumu ve arazisi maksada elverişli olduğu takdirde, nahiye merkezlerinde açılmaları tercih olunur);
5- Akşam okulları;
6- Köy ve bölge meslek kursları.
Bu okullar ve kurslar idare, öğretim, eğitim, ziraat, sanat sağlık korunması,çocuk bakımı ve köy halkını, yetiştirme yönünden sırasiyle aşağıda yazılı mercilere bağlıdırlar:
a) Bölge gezici öğretmenliklerine ve gezici başöğretmenliklerine;
b) Bölge ilk öğretim müfettişliklerine;
c) Bölge köy enstitüsü müdürlüklerine;
d) Kaza maarif memurluklarına;
e) Vilâyet maarif müdürlüklerine.
Eğitmenler ve köy enstitüsü mezunu öğretmenler, Maarif Vekilliğince tesbit edilecek olan gezici öğretmenlik veya gezici başöğretmenlik bölgelerindeki köylerde kurulan okullara tâyin edilirler.
Bu bölgelerdeki eğitmen ve öğretmenlerin vazife ile ilgili her türlü işlerini görmek üzere, her bölgeye köy enstitülerinden mezun ve köylerde başarı göstermiş öğretmenlerden 3238 sayılı kanuna göre bir gezici öğretmen veya gezici başöğretmen tâyin edilir.
Gezici öğretmen ve gezici başöğretmenler kaza merkezlerinde görülecek işler bakımından kaza maarif memurluklarına;
Eğitmeni, öğretmeni ve köy halkını yetiştirmekle ilgili işler yönünden bölge ilköğretim müfettişliklerine bağlıdırlar.
Bunlar, ziraat işlerinin gelişmesi için Ziraat Vekâleti mütehassisleriyle valilik ziraat müdürleri ve ziraat muallimleriyle işbirliği yaparlar. Bu işbirliğinin mahiyet ve şekli Maarif ve Ziraat Vekillikleri arasında kararlaştırılır.
İkinci madde hükümlerine göre teşkil edilecek gezici öğretmenlik veya gezici başöğretmenlik bölgelerinden lüzumu kadarı birleştirilerek bir teftiş bölgesi kurulur. Bu bölgeye giren okul, eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerin her türlü işleri bir ilköğretim müfettişi tarafından teftiş, murakabe ve İdare edilir.
Müfettişlik merkezi, teftiş bölgesi içindeki kaza veya nahiyelerden bilinin merkezidir.
Bölge ilköğretim müfettişleri, bölgelerindeki okulları ilgilendiren idare işleri bakımından maarif müdürlüklerine bağlıdırlar. Bölgelerinde çalışan eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerin, köy enstitülerini ilgilendiren işleri yönünden o kesimdeki köy enstitüsü müdürlükleriyle işbirliği yaparlar.
Köy enstitüsü müdürlükleri, kendi kesimlerine giren valiliklerin köylerinde çalışan eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen, gezici başöğretmen ve ilköğretim müfettişlerine bu kanunda yazılı esaslara göre her türlü yardımlarda bulunurlar. Köy okullarının gelişme ve yükselmesiyle ilgili işleri plânlaştırırlar.
Kaza maarif memurları, kazalarında bulunan diğer ilkokullar ve Maarif Vekilliğinin idarelerine vereceği maarif kurumları gibi birinci maddede yazılı bütün köy okullarını ilgilendiren idare işlerini de görürler.
Maarif müdürleri, vilâyetleri içinde bulunan bütün diğer okullar ve maarif kurumları gibi, birinci maddede yazılı köy okullarını da idare, teftiş ve murakabe ederler.
Valilik ziraat müdürleri birinci maddede yazılı okulların ziraat işlerini teftiş edebilirler. Teftiş neticelerini valilik yoluyla Maarif Vekilliğine bildirirler.
Vekillik sıhhat müfettişleri, valilik sıhhat müdürleri ve Hükümet tabipleri birinci maddede yazılı köy okullarının sağlık durumlarını teftiş edebilirler. Teftiş sonunda yazacakları raporları, müfettişler doğrudan doğruya, sıhhat müdürleriyle Hükümet tabipleri valilik yoluyla Maarif Vekilliğine gönderirler.
B) Disiplin kuralları
Valilik merkez kazasiyle diğer kazalara bağlı köylerin eğitmenleriyle köy enstitülerinden mezun öğretmenlerin disiplin işlerine bakmak üzere, teftiş bölgesi müfettişinin - bulunmadığı takdirde maarif memurunun - başkanlığında her kaza merkezinde beşer üyeli birer (Kaza, köy öğretmenleri ve eğitmenleri disiplin kurulu) teşkil edilir. Bu kurulun üyeleri şunlardır:
1- Merkez kazası başöğretmenlerinden bölge ilk öğretim müfettişinin göstereceği üç namzet arasından maarif müdürünün seçeceği bir başöğretmen;
2- Kaza içindeki bölgelerde çalışan gezici öğretmenlerle gezici başöğretmenler arasından maarif müdürlüklerince seçilecek bir gezici öğretmen veya gezici başöğretmen;
3- Kaza köylerinde çalışan eğitmen ve öğretmenlerin aralarından seçecekleri bir eğitmen ve bir öğretmen.
Her valilik merkezinde maarif müdürünün veya muavininin başkanlığında gezici öğretmenlerle gezici başöğretmenlerin disiplin işlerine bakmak ve yedinci maddedeki kurulun kararları için ikinci derecede tetkik mercii olmak üzere beşer üyeli bir (Valilik köy öğretmen ve eğitmenleri disiplin kurulu) teşkil edilir. Bu kurulun üyeleri şunlardır:
1- Merkez kazası bölge ilk öğretim müfettişi;
2- Valiliğin bütün kazalarında vazife gören gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerin kendi aralarından seçecekleri iki namzetten Vekillikçe seçilecek bir gezici öğretmen veya gezici başöğretmen;
3- Merkez kazası köy eğitmen ve öğretmenlerinin kendi aralarından seçecekleri ikişer namzetten maarif müdürünün seçeceği bir eğitmen, bir öğretmen.
Yedinci ve sekizinci maddelerde yazılı disiplin kurulları üyeleri iki yıl için seçilir. Bu kurullara seçimi yoluyla girecek üyelerin ne suretle seçilecekleri Maarif Vekilliğince tesbit edilir. (Kaza ve valilik köy öğretmen ve eğitmenleri disiplin kurulları) kararlarını mürettep azanın çokluk reyile verirler. Bu kurullar rey nisabı mahfuz kalmak üzere azanın çokluk sayısiyle de toplanabilirler.
İKİNCİ BÖLÜM
Köy eğitmen ve öğretmenlerinin vazife ve salâhiyetleri
Köy eğitmen ve öğretmenlerinin vazife ve salâhiyetleri ikiye bölünür:
A) Okul ve kurslarla ilgili işler;
B) Köy halkını yetiştirmekle ilgili işler.
A) Köy eğitmen ve öğretmenlerinin okul ve kurslarla ilgili vazife ve salâhiyetleri şunlardır:
1- Köy okulu binasının, işliğinin yapılışında ve bahçesinin kuruluşunda çalışmak; 3803 sayılı kanunun on birinci, 3238 sayılı kanunun beşinci maddelerine göre bu okullara verilen eşyayı iyi bir şekilde muhafaza etmek; hayvanlara bakmak ve onları üretmek;
2- Okula mahsus araziyi örnek olabilecek şekilde işlemek, boz bırakmamak;
3- Köy okulu işliğini, köylülere de faydalı olabilecek şekilde işletmek;
4- Köyde okul talebesinin eğitim ve öğretimiyle ilgili her türlü tedbirleri almak ve aldırtmak;
5- Talebenin sağlık durumlarını tehdit edici vakaları önlemeğe ve gidermeğe çalışmak ve bunun icabettirdiği tedbirleri almak ve aldırtmak;
6- Teftiş bölgesine giren köylerin okul binalarını yapmak, fidanlıklarını kurmak gibi elbirliği istiyen işlerde birlikte çalışmak ve yardımlaşmak.
B) Köy eğitmen ve öğretmenlerinin köy halkını yetiştirmekle ilgili vazife ve salâhiyetleri şunlardır:
1- Köy halkının millî kültürünü yükseltmek, onları sosyal hayat bakımından asrın şartlarına ve icaplarına göre yetiştirmek, köy kültürünün müspet kıymetlerini yaymak ve kuvvetlendirmek için gereken tedbirleri almak; millî bayram günlerinde, okulların açılışlarında, mahallî ve millî âdetlere göre kutlanan iş günlerinde törenler yapmak ve bunları, halk türküleri, oyunları, marşları ve müzik aletleri esas tutulmak suretiyle tertip, tanzim ve idare etmek; köy halkını radyodan âzami derecede faydalandırmak;
2- Köyün ekonomik hayatını geliştirmek için ziraat, sanat, teknik alanlarında köylülere örnek olabilecek işler yapmak; okullarda sergiler açmak ve diğer münasip yerlerde panayırlar açılmasına yardım etmek; istihsalin artırılması ve ürünlerin kıymetlendirilmesi, köy iş hayatının canlandırılmasiyle ilgili tedbirlerin alınmasında köylülere gereken yardımlarda bulunmak; gidip gelinmesi mümkün yerlerdeki pazar, sergi, panayır, fuar, müze gibi ekonomik hayatın gelişmesiyle ilgili kuruluşlarla halkı ve talebeyi ilgilendirmek, onların buraları ziyaret etmelerine kılavuzluk etmek; ormancılığa ait bilgilerin artırılmasına çalışmak ve ormanların faydalarını ve korunmalarını anlatmak; kurulmuş köy ormanlarının hakimiyle korunmasında ve yeniden kurulacakların kurulmasında yardım etmek;
3- Köyde ve yakın muhitlerde bulunan tarih eserleriyle memleket güzelliklerini teşkil eden tabii ve teknik kıymeti haiz eser ve anıtların onarılması; neslinin tükenmemesi ve körelmemesi lâzımgelen hayvan ve bitki cinslerinin tesbiti ve korunmasiyle ilgili işlerde muhtarla, köylülerle ve ilgili diğer teşkillerle beraber çalışmak;
4- Köy halkının saadet ve felâketiyle ilgili bütün işlerde elden gelen her türlü yardımı yapmak, gerekli koruyucu tedbirleri almak ve bu gibi hallerde Hükümet teşkilâtını ilgilendiren işleri zamanında ilgililere yazı ile bildirmek veya gidip haber vermek;
5- Devletin ve köy halkının umumî menfaatleri ve mukadderatiyle ilgili Millî Müdafaa, imece, asker ailelerine yardım, orman ve köy yangınlarım söndürme, ortaklama ziraat ve nakil vasıtaları edinme, her türlü kooperatifleri kurma ve işletme gibi hususlarda köylülerle işbirliği yapmak ve bu işlerin icaplarına göre çalışmak;
6- Muhite ve temin edilecek vasıtalara göre köy gençlerinin yüzücü, kayakçı, güreşçi, binici, atıcı, avcı, bisiklet, motosiklet ve traktör kullanıcı gibi hareketli ve canlı vasıflarda yetiştirilmeleri için gereken her türlü teşebbüslerde bulunmak, mümkün olan tedbirleri almak ve bu hususların gerçekleşmesi için çalışmak.
Ziraat işleri için mümkün olan yerlerde Vekâlet ziraat mütehassıslariyle valilik ziraat müdür ve muallimlerinin mütalâaları alınır.
Onuncu maddede yazılı işlerin gerçekleştirilmesi için ilgili köylüler bu kanunda yazılı esaslara göre ve diğer kanunlarda tesbit edilen hükümlere uygun olmak şartiyle eğitmen ve öğretmenlere yardım etmek ve onlarla işbirliği yapmak vazifesiyle mükelleftirler.
Bu mükellefiyetlerden kaçınanlarla işleri aksatanlar ve bu işlere fesat karıştıranlar hakkında eğitmen ve öğretmenlerin ihbarı üzerine ilk öğretim müfettişi tarafından yapılacak tetkik üzerine verilecek rapora nazaran takibe lüzum görüldüğü takdirde köyün bağlılığına göre kaymakam veya valinin yazacağı bir müzekkere ile Cumhuriyet müddeiumumiliğine gönderilir. Müddeiumumilik bu evrakı sulh mahkemesine tevdi eder ve mahkemece de bu hareketleri sabit görülenler üç günden on beş güne kadar hafif hapis veya beş liradan yirmi beş liraya kadar hafif para cezasiyle cezalandırılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Okullara kabul ve devam
Köy okullarının çalışma zamanları, eğitmen ve öğretmenlerle bölge gezici öğretmen veya gezici başöğretmenleri ve ilk öğretim müfettişleri tarafından, köylülerin iş durumlarına, mevsimlerin ve köylerin hususiyetlerine göre birlikte tesbit edilir ve Maarif müdürlüğünce tetkik olunarak valiliğe tasdik ettirildikten sonra ilgililere bildirilir. Köy okullarının çalışma müddetleri bir yıl içinde yedi aydan az olamaz.
Bu okullarda açılacak meslek kurslarının devam müddetleri ve çakışma usulleri Maarif Vekilliğince tesbit edilir.
Köylerde her yıl eylül ayının sonuna kadar altı yaşını bitirmiş olanlar, ilk okula ve ilk okulu bitirdikten sonra, daha yüksek okullara devam etmiyenlerden on altı yaşını tamamlamamış bulunanlar varsa bunlar da birinci maddede yazılı meslek kurslarına devama mecburdurlar.
Eğitmen veya öğretmeni bulunan her köyün muhtarı, her yıl okul açılmadan on beş gün evvel eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen veya gezici başöğretmenle birlikte bu esasa göre köyün mecburi öğrenim yaşında olan çocuklarının bir cetvelini tanzim ederek mühürler. Bu cetvelde adları yazılı çocuklardan okula devama mecbur olanlar, bu müddet içinde velilerine bildirilir.
Henüz nüfus hüviyet cüzdanı alınmamış çocuklar varsa bunların yaşları bu kurullarca çocukları görmek suretiyle tâyin ve tesbit edilerek içlerinden mecburi öğrenim çağında olanların adları cetvele yazılır.
Bölge pansiyonlu köy okullarına; bölgeye giren köylerden bu köylerin nüfus durumlarına göre en müstait çocuklar alınır. Bunlar bölge ilk öğretim müfettişinin veya gezici öğretmen ve gezici başöğretmenin başkanlığında bölge okulu başöğretmeniyle çocuk alınacak köyün eğitmen veya öğretmeni ve muhtarının gireceği bir (Bölge Okulu Kurulu) tarafından seçilir. Seçimde gözetilecek şartlar ve esaslar Maarif Vekilliğince tesbit olunur. Bu çocuklar bölge okulunda pansiyonlu olarak köyü hesabına okutulur. Yiyecekleriyle yatak takımları kendi köylerinin ihtiyar meclislerince temin edilir.
Bu hususta köylüye tahmil olunacak mükellefiyetlerin nevi ve miktarının tâyin ve tahsilinde Köy Kanunu hükümleri tatbik olunur.
Bu mükellefiyetlere karşı yapılacak itirazlarda ve bunların tetkik edilmesinde ve karara bağlanmasında 3664 sayılı kanun hükümlerine uyulur.
Pansiyonlu bölge köy okullarına bu okulların bulundukları köylerle yakınlarındaki köylerin çocukları gündüzlü olarak da devam edebilirler.
Okula devam edemiyecek derecede hasta olan çocuğun velisi keyfiyeti gününde eğitmen veya öğretmene bildirir. Hastalığına kanaat getirilen çocuk, hasta olduğu günler için devamsız sayılmaz ve hakkında takibat yapılmaz. Çocuğa zaruri sebeplerle öğretmen, eğitmen veya başöğretmen tarafından bir ders yılı içinde on günü geçmemek üzere verilen izinlere müstenit okula gelmeyişler de takibat bakımından devamsızlık sayılmaz.
Henüz on altı yaşını bitirmedikleri halde ilk okula devamları Maarif Vekilliğince Medeni Kanun bakımından şahsi halleri itibariyle mahzurlu görülenler akşam okullarına veya meslek kurslarına devama mecbur tutulurlar.
On üçüncü ve on beşinci maddelerde yazılı olan sebeplerden gayrı bir sebeple çocuğunu mecburi öğrenim kurumlarına hiç göndermiyen veya gönderdikten sonra devamını temin etmiyen veliler hakkında aşağıda yazılı hükümler tatbik olunur:
1- Devam etmiyen çocuğun velisine eğitmen veya öğretmen tarafından en çok üç gün içinde muhtar vasıtasiyle çocuğun okula gönderilmemesi sebebinin bildirilmesi veya bir mazereti yoksa devamının temini yazılı olarak tebliğ edilir.
2- Bu tebliğ üzerine çocuk yine mazeretsiz olarak gelmezse öğretmen veya eğitmen tarafından en çok beş gün içinde keyfiyet muhtara ihbar edilir.
3- Bu ihbar üzerine muhtar ihtiyar meclisini hemen toplar ve bu meclisçe okula devam etmiyen veya gönderilmiyen çocuğun velisi hakkında her gelmediği gün için yirmi beş kuruştan yüz kuruşa kadar para cezası alınmasına en çok bir hafta içinde karar verilir ve çocuğun velisiyle muhtara ve ilgili Eğitmen veya öğretmene tebliğ olunur.
4- Çocuğun okula gönderilmemesinden veya devamsızlığından dolayı eğitmen veya öğretmen tarafından birinci ve ikinci fıkrada yazılı tebliğ ve ihbar muamelesi, müddetleri içinde yapılmaz veya muhtara ihbar edildikten sonra da ihtiyar meclisi toplanıp müddeti içinde keyfiyeti bir karara bağlamazsa cezai takip düşer. Bu hallerde vaktinde tebliğ ve ihbarı yapmıyan eğitmen ve öğretmenlere bu kanunda yazılı disiplin cezası ve muhtarla ihtiyar meclisi azalan hakkında da Köy Kanununun 27 nci maddesinde yazılı ceza tatbik olunur.
5- İhtiyar meclisleri tarafından verilecek kararlara karşı beş gün içinde veli, eğitmen, öğretmen, gezici, öğretmen ve gezici başöğretmen nahiye müdürlüğüne itirazda bulunabilirler. İtiraz yazı ile yapılır. Veliler ihtiyar meclislerine şifahi beyanda bulunarak zabıt tutulmak suretiyle de itiraz edebilirler. Gezici öğretmen ve gezici başöğretmenin itirazına eğitmen veya öğretmene yapılan tebliğ başlangıç sayılır.
Vilâyet merkez kazasına veya doğrudan doğruya diğer bir kazaya bağlı köylerde bu itiraz vali veya kaymakama yapılır.
Bu makamlarca verilen kararlar kesin olup başka hiçbir kazai veya idari mercie başvurulamaz.
6- İki defa para cezasına mahkûm edildikten sonra çocuğunu okula göndermiyen veya devamını temin etmiyen veliler sulh mahkemelerince bir haftadan bir aya kadar hafif hapis cezasına mahkûm edilirler. Tekerrürü hâlinde evvelce verilen ceza iki kat olarak hükmolunur ve ayrıca beş liradan elli liraya kadar da hafif para cezasına mahkûm edilirler.
7- Çocukların okula gönderilmemesinden veya devamlarının temin edilmemesinden dolayı girişilecek takip, çocuğun velisi olan baba veya anası ve bunlar bayatta bulunmadıkları veya köyde olmadıkları takdirde okula karşı veliliği üstlerine alanlarla köyde oturan kanuni mümessilleri hakkında yapılır.
8- Kesinleşen para cezalarının tahsili Köy Kanununun 66 ncı maddesine göre yapılır.
On altıncı madde hükmüne göre karar verilen para cezalarının tahsili imkânı olmadığı anlaşılırsa kesinleşen kararın bir örneği vali veya kaymakamlık yoliyle Cumhuriyet Müddeiumumiliğine gönderilir. İhtiyar meclisince verilen karar müddeiumumilikçe bir lira için bir gün olmak üzere hapse çevrilerek infaz olunur. İnfaz sırasında karar altına alınan para cezası ödendiği takdirde umumî bükümlere göre hapsedildiği müddetin para cezaisiyle mahsubu yapılarak mahkûm salıverilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Talebenin ders araçları
Mecburi öğrenim okullarına devam eden çocukların Maarif Vekilliğince tesbit olunacak ders ve iş araçlariyle sanat ve ziraat aletlerini çocukların velileri temin etmiye mecburdurlar. Bunu yapmıyan çocuk velilerinden, eğitmen ve öğretmenlerle başöğretmenlerin, gezici öğretmenler veya gezici başöğretmenlerin yazılı teklifi üzerine bu araçları ve aletleri temine yetecek para üc gün içinde Köy Kanununun altmış altıncı maddesine göre ihtiyar meclisi karariyle velilerinden tahsil olunur. Tahsil olunan paralarla ihtiyar meclisleri çocuğun ihtiyaçlarını temin ederler.
Ders ve iş araçlariyle sanat ve ziraat aletlerini tedarik edemiyecek kadar fakir olan ailelerin çocuklarının bu ihtiyaçlarını temin etmek maksadiyle köy bütçelerine tahsisat konulur.
Fakir ailelerin çocuk sayısı ve hu çocukların ihtiyaçlarına karşılık olmak üzere köy bütçelerine konacak tahsisat miktarı eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen veya gezici başöğretmenin teklifi üzerine köy ihtiyar meclislerince kararlaştırılır.
3803 sayılı kanunun 16 ncı maddesine göre okulun sıra, masa, yazı tahtası, harita, tebeşir, soba, odun, kömür, lâmba, petrol, süpürge gibi daimî ihtiyaçlarını temin etmek üzere köy bütçelerine köyün gelir kaynaklariyle uygun olarak tahsiyet konur.
Okulun bu ihtiyaçlarını bütçenin tanziminden bir av evvel kov muhtar ve İhtiyar meclisine eğitmen ve öğretmenler yazı ile bildirirler.
Köyün geliri müsait olduğu halde bu tahsisatı bütçelerine koymıyan muhtar ve ihtiyar meclisi âzaları hakkında köyün bağlı bulunduğu vilâyet veya kaza idare heyetleri karariyle Köy Kanununun yirmi yedinci maddesinde yazılı ceza tatbik olunur. Hükmolunan para cezasını vermiyenlerden bu para Tahsili Emval Kanununa göre tahsil edilir. İdare heyetlerinin bu husustaki kararları kesin olup bunlar aleyhine hiçbir mercie başvurulamaz.
Bu maddeye göre tahsil olunan paralarla ve ihtiyar meclisi karariyle okulun birinci fıkrada yazılı ihtiyaçları temin olunur.
On dokuz, yirmi, yirmi iki ve yirmi üçüncü maddelerde yazılı işlerin karşılığı olan tahsisatı zamanında bütçelerine koymıvan köyler için bu tahsisat, bütçeleri tasdika salâhiyetli idare, âmirleri tarafından doğrudan doğruya konulur.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Okul yapımı ve onarımı
3803 sayılı kanunun 16 ncı maddesine göre yapılacak köy okul binalarının yapılması ve onarılması için gereken tahsisatı gelirleri elverişli iken bütçelerine koymıyan veya koyupta karşılığı bulunduğu halde sebepsiz sarfetmiyen ve bu iş için lüzumlu arsa ile araç ve gereci zamanında sağlamıyan muhtar ve ihtiyar meclisi âzaları hakkında yirminci maddenin üçüncü fıkrası hükmü tatbik olunur.
Bölge köy okulları binalarının veya bu binalara eklenecek dershane, yatakhane, yemekhane, hamam, çamaşırlık, ahır, depo ve işlik gibi yapıların ve bunlarla ilgili yolların, su yollarının yapılması ve onarılmasiyle bölge köylerinin ortak malları olarak tesis edilecek fidanlık, dutluk, kavaklık, çayırlık gibi kuruluşlar, bölgeye giren köylerde oturan köylülerin birlikte çalışmalariyle ve gelir kaynaklarına uygun olarak bu köylerin bütçelerine her yıl için bu maksatla konulacak tahsisatla meydana getirilir.
Yirmi ikinci madde ile bu maddede yazılı işler için para ve imece olarak gerekli karşılık miktarı on dördüncü maddede adı geçen bölge okulu kurulunca tesbit edilir ve bölgeye giren köylerin bağlı bulundukları valiliğe veya kaymakamlığa veya nahiye müdürlüğüne bildirilir.
Vali, kaymakam ve nahiye müdürleri, bu mükellefiyetlerden bedence ve malca yeterlik göz önünde bulundurularak her köye düşen miktarı programa göre tesbit ederler ve her sene bütçelerin tanzimi sırasında ilgili köy muhtar ve ihtiyar meclislerine yazı ile bildirirler.
Vali, kaymakam ve nahiye müdürleri tarafından bildirilen imece ve paraya ait tahsisatı bütçeye koymıyan veya koyupta karşılığı bulunduğu halde bu işlere sebepsiz sarfetmiyen muhtar ve ihtiyar meclisi âzaları hakkında yirminci maddenin üçüncü fıkrası tatbik olunur.
Bölge okulundaki kurumlardan bölge içindeki köyler halkı beraberce faydalanırlar. Bu okullardan köylülere üretilmek üzere verilen tohumlar, fidanlar ve damızlıklar için hiçbir para alınmaz.
3116 sayılı Orman Kanununun 19 uncu maddesinde yazılı mektebe ait hüküm, öğretmeni veya eğitmenli, yatılı veya yatısız, pansiyonlu veya pansiyonsuz her tip köy ve bölge okullariyle köy enstitüleri için de tatbik olunur.
Bu okullar için Devlet orman işletmesi bulunmıyan yerlerde verilecek dikili ağaçlardan Devlet orman tarife bedeli alınmaz. İşletmeye açılan yerlerde verilecek kerestelik tomruklardan tarife bedeli hariç olmak üzere diğer bütün masraflar alınır.
Köy halkından olan veya en az altı aydanberi köyde yerleşmiş bulunanlardan 18 yaşını bitiren ve 50 yaşını geçmiyen her vatandaş, köy ve bölge okulları binalarının kurulmasına, bu binalara su temin edilmesine, okul yollariyle bahçelerinin yapılmasına ve bunların onarılmasına munhasır işler tamamlanıncaya kadar yılda en çok yirmi gün çalışmıya mecbur tutulur.
Bu işlerde çalışma mükellefiyetine tabi tutulacak köylülerin defteri eğitmen ve öğretmen veya gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerin de iştirakiyle ihtiyar meclisleri tarafından tanzim olunur.
Bu defter tanzim edilirken mükelleflerin bedenî kudretleri ve bu işlerde çalışmıya mâni halleri göz önünde tutulur.
Tanzim edilen defter köyde mahallî âdete göre ilân olunur. İlândan 10 gün sonra bu defter köy bütçelerini tasdik edecek makama gönderilir. Bu makara, 10 gün içinde defterin bu kanun hükümlerim uygun bir surette tanzim edilip edilmediğine bakar ve alâkalılar tarafından itiraz vâkı olmuş ise bu itirazları tetkik ve icabına göre tadil veya tasdik eder.
Çalışmıya mecbur olanlar yerlerine başkalarını çalıştırabilecekleri gibi çalışacakları günler için mahallî rayice göre amele ücretini vermek suretiyle de bu mükellefiyeti ifa edebilirler.
İşin nev’ine göre hayvanlı arabasiyle veya saban ve pulluk gibi ziraat aletleriyle birlikte çalışanların bir günlük hizmetleri üç gün sayılır.
Bu işler eğitmen, öğretmen, veya gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerin teknik, köy muhtar ve ihtiyar meclisinin idari nâzaretleri altında mahallî iklim ve halkın iş mevsimi göz önünde bulundurularak yukarda yazılı mükellefiyet defterine göre bir çalışıma plânı dâhilinde yapılır. Mükelleflerin hu maddeye göre iş gördükleri günlerin mahsuplarını gösteren defter de bunlar tarafından tutulur.
Köylerde arazi veya bahçeleri olanlar ve bunlardan yarıcılık veya işçi çalıştırmak şeklinde faydalanmakla beraber köy dışında oturanlar bu maddede yazılı yirmi günlük mükellefiyeti mahallî rayice göre işçi ücretini köy sandığına yatırmak suretiyle ifa ederler. Şu kadar ki, bu ücretin tutarı köydeki arazi veya bahçelerinin bir yıllık arazi vergisinden fazla olamaz.
Yirmi beşinci maddede yazılı mükellefler arasından:
1- Mazeretsiz olarak işe gelmiyenler veya işten kaçanlardan çalışmadıkları her gün için köy ihtiyar meclisleri karariye mahallî rayice göre takdir olunacak amele ücreti alınır. Bu suretle alınacak ücretin mecmuu yirmi lirayı geçemez. Kararlar alâkalılara tebliğ olunur.
2- Kendilerinden amele ücreti alınmasına karar verilenler, tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde bu karar aleyhine mükellef oldukları işe gelmemelerinin mazerete müstenit olduğu veya ücretin mahallî rayice uygun bulunmadığı sebeplerine münhasır olmak üzere köylerin bağlılığına göre nahiye müdürlerine, kaymakamlara veya valilere itirazda bulunabilirler. Bu makamlar taraflından verilecek kararlar kesin olup aleyhine hiçbir mercie baş vurulamaz.
3- Yukarki fıkraya göre alınacak amele ücretleriyle yirmi beşinci maddenin son fıkrasına göre ödenecek işçi ücretlerini vermiyenlerden bu paralar Tahsili Emval Kanununa göre istifa olunarak köy sandıklarına yatırılır.
4- Mükelleflerin yirmi beşinci maddeye göre çalıştırılmasında kayıtsızlığı veya işi aksatacak fena halleri görülen muhtar ve ihtiyar meclisi âzaları hakkında yirminci maddenin üçüncü fıkrası hükmü tatbik olunur.
Mükellefiyet işlerinin teknik bakımından idaresinde kayıtsızlığı veya işi aksatacak fena halleri görülen eğitmen, öğretmen, başöğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlere ilkin durumları yazı ile bildirilir. İkincisinde bu kanunda yazılı disiplin cezası verilir. Üçüncü defasında umumî hükümlere göre haklarında takibat yapılır.
Köy okullariyle enstitülerinin her türlü ihtiyaçları için köy sınırları içindeki araziden şalisi haklar mahfuz kalmak şartiyle tedarik edilen taş, kireç ve kum gibi yapı gereçlerinden hiçbir vergi, resim ve harç alınmaz.
Okul ve enstitülerin yapılarında ve onarma işlerinde gerekli tuğla ve kerpiçleri kesmek, kireci yakmak ve söndürmek için girişilen işler serbestçe hiçbir vergi, resim ve harca tabi olmaksızın yapılır. Bu maksatla açılan çukurlar iş bitince kapatılır.
Ormanlardan çıkarılacak bu gibi matlar hakkında 3116 sayılı Orman Kanununun 23 üncü maddesi gereğince Orman idaresinden izin alınır.
ALTINCI BÖLÜM
Köy okullarına mahsus arazi
Köy okulunun bulunduğu köy sınırı içindeki ziraat işlerine elverişli araziden öğretmenin ve ailesinin geçimine, okul talebesinin ders tatbikatına yetecek miktardaki arazinin okula tahsisi, satın alınması ve istimlâki aşağıda yazılı esaslara göre yapılır:
A) Bu arazinin yeri, miktarı, bölge ilk öğretim müfettişinin bulunmadığı takdirde gezici başöğretmen veya öğretmenin - başkanlığında beş üyeli bir kurul tarafından tesbit ve mazbatası tanzim olunur. Bu kurul: 1.Bölge ilk öğretim müfettişi. 2. Köy muhtarı, 3. Köy ihtiyarı meclisi üyelerinin aralarından seçecekleri bir üye, 4. Gezici başöğretmen veya gezici öğretmenin seçeceği bir öğretmen veya eğitmen, 5. Gezici başöğretmen veya gezici öğretmenden teşkil edilir.
1- Bu kurulca tanzim edilecek mazbatada gösterilen yer Devlet malı olduğu takdirde 3803 sayılı kanunun 12 nci maddesinin son fıkrası gözönünde tutularak mazbata valilik yoluyla Maliye Vekilliğine gönderilir ve Maliye Vekilliğinin tasvibiyle o yer parasız olarak köy okulu adına tahsis olunur.
2- Mazbatadaki yer hususi eşhasa ait ise mutasarrıfı veya zilyeti (A) fıkrasında yazılı kurul tarafından takdir edilecek bedeli kabul ettiği veya satmaya razı olduğu takdirde bu bedel köy sandığınca ödenerek arazi köy okulu adına alınır.
3- Mazbatada gösterilen ve eşhasa ait olduğu anlaşılan yer yukarıki fıkraya göre sahibi veya zilyeti tarafından rızasiyle köy okulu adına devir ve ferağ olunmadığı takdirde o yer istimlâk yoluyla alınır.
4- Köy okulları için lüzumu olan yerin istimlâkine vali karar verir. Bu karar üzerine (A) fıkrasında yazılı kurul tarafından istimlâk edilecek yer için takdir edilen kıymet mahallî âdetlere göre ilân yoluyla mal sahiplerine veya zilyetlerine bildirilir. İlândan itibaren 15 gün içinde, alâkalılar rızalariyle takdir edilen bedeli kabul ile devir ve ferağ etmedikleri veya bu bedele karşı mahkemeye müracaatla itirazda bulundukları takdirde istimlâk bedeli Ziraat Bankasına ve bulunmıyan verinde kaza mal sandıklarına yatırılır ve istimlâk olunacak yere okul adına elkonur.
5- Takdir edilen istimlak bedelini kabul etmiyen alâkalılar yukarki fıkrada yazılı ilândan itibaren 15 gün içinde mahkemeye müracatla bu bedel hakkında itirazda bulunabilirler.
Dördüncü fıkrada yazılı ilânın yapıldığı yerde bulunmıyan alâkalılar için itiraz müddetti ilânın icrasından itibaren üç aydır.
B) Okul için istimlâkine karar verilen yerin bedeli köy bütçesinden ödenir.
C) İstimlâk edilen veya satın alınan yerin ürünleri yalnız o yıla mahsus olmak üzere eken tarafından toplanır.
D) Satın alınan veya istimlâk edilen yer, köy hükmi şahsiyetti adına tapuya tescil olunur.
Köyün bağlılığına göre valilik veya kaymakamlık tarafından verilecek müzekkere üzerine tapu idareleri bu tescil işini yaparlar.
E) İstimlak edilen yerin mutasarrıfının veya zilyedinin, malûm olmaması veya oturdukları yerin bilinmemesi A fıkrasının 4 numaralı bendi hükmü yerine getirilmiş bulunmak şartiyle o yere elkonma işini durdurmaz.
Elkonacak yerin tahliye ve teslimi işi, köyün bağlılığına göre valilik veya kaymakamlık tarafından yazılacak müzekkere üzerine icra dairelerince bu maddenin A fıkrasının 4 üncü bendinde yazılı ilân yoluyla yapılmış olan tebligatları başka umumî hükümler dairesinde bir tebliğ yapılmaksızın icra ve infaz olunur.
F) Köy okulları için satın alınacak, tahsis veya istimlâk edilecek yerlerin tesbiti işlerinde mümkün öldüğü takdirde valilik ziraat mütehassası veya valilik ziraat müdür ve muallimleriyle sıhhat müdürlerinin veya Hükümet tabiplerinin ve Nafıa Müdürlüğünün mütalâası alınır.
Köy okullarına tahsis edilecek gayrimenkullerin tesbiti için yapılacak tetkiklere esas olmak üzere yirmi sekizinci maddede yazılı kurul ve salâhiyetli mamurlarca ilgili köylülerdem istenecek malûhat geciktirmeden verilir. Bu malûmatı vermiyenler veya doğru olarak bildirmeyenler sulh mahkemelerince üç günden bir aya kadar hafif hapis veya beş liradan yirmi beş liraya kadar hafif para cezasına çarptırılırlar.
Okula tahsis edilen arazi üzerinde meydana getirilen gayrimenkuller ve tesisler okulun bulunduğu köyün malıdır. Bunlar vazifeli eğitmen veya öğretmen tarafından kullanılır.
YEDİNCİ BÖLÜM
Köy eğitmen, öğretmen, gezici başöğretmen, ve gezici öğretmenlerinin mükâfatlandırılması ve cezalandırılması
Eğitmen, öğretmen, gezici başöğretmen ve gezici öğretmenler 3238 sayılı kanunun birinci, 3803 sayılı kanunun altıncı maddelerinde ve bu kanunda yazılı işleri yaparlarken vazifelerinde gösterdikleri başarıların derecesine göre aşağıda yazılı şekillerde mükafatlandırılırlar:
1- Üstün başarılı sayılmak;
2- Köye hizmet edenler anıtına adı yazılmak;
3- Köydeki bir tesise adı verilmek;
4- Ülkü eri sayılmak.
1- Üstün başarılı sayılmak:
Vazifelerini olağanüstü bir başarı ile yapanlar için bölge ilk öğretim müfettişinin teklifiyle her yıl mart ayı içinde Köy Enstitüleri Müdürlüklerince bir başarı üstesi hazırlanarak mütalâalariyle birlikte ilgili valiliklerin maarif müdürlüklerine verilir. Maarif müdürleri kanaatlerini yazarak listeyi valilik yoluyla Maarif Vekilliğine (gönderirler. Listeye girenlerin adları o yıl 17 nisanda gazete ve radyo vasıtasiyle ilân edilir.
2- Köye hizmet edenler anıtına adı yazılmak:
Kültür bakımından kuvvetlendirilmesi lâzımgelen, tehlikeli ve bulaşıcı hastalıklar hüküm süren, yurt sınırlarına yakın bulunan, ana münakale yollarından uzak olan köylerde vazife gören, mahallin güç şartlarını yenerek öğrenimi geniş bir alana yayan ve işlerini ardı ardına beş yıl olağanüstü bir başariyle yapan, bulunduğu köyün yetişkin halkının bu müddet içinde en az onda birini okur yazar haline getirenlerin adları, mezun oldukları enstitülerde hazırlanan (Köye hizmet edenler anıtı) na yazılır.
Bu maddede yazılı vasıfları haiz köylerin hangi köyler olduğu bölge ilk öğretim müfettişinin teklifi üzerine 8 inci maddede adı (geçen (Valilik Köy Öğretmen ve Eğitmenleri Disiplin Kurulu) tarafından tesbit edilerek her ders yılı başında ilgililere bildirilir.
3- Köydeki bir tesise adı verilmek:
Köye daimî şekilde faydalı olabilecek vasıflarda ve olağanüstü bir çalışma ile meydana gelebilecek işleri yapanların bu köylerde yeniden yapılan yol, çeşme, kanal, hamam, çamaşırlık, bahçe, koru, kavaklık, çayırlık, değirmen, elektrik santralı, köprü, kooperatif gibi yeni bir telise adları verilir. Bu gibilerin adları eserin uygun düşen bir yerine daimî olarak kalacak şekilde yazılır.
4- Ülkü eri sayılmak:
Bu maddenin birinci ve ikinci fıkrasında yazılı esaslara göre hareket ederek köyün Öğretim, eğitim, ziraat, sanat işlerinde birbiri ardınca on yıl hizmet edenler ve bu işlerde olağanüstü başarı gösterenler (Ülkü eri) sayılırlar ve Maarif Vekilliğince tesbit edilip verilecek ay yıldızı havi bir işareti taşırlar.
Otuz birinci maddede yazılı şekillere göre başarıları görülen eğitmen ve öğretmenler, gezici öğretmen veya gezici başöğretmen ve ilk öğretim müfettişinin, gezici başöğretmenler ve gezici öğretmenler de ilk öğretim müfettişinin teklifi ve (Kaza Köy Öğretmen ve Eğitmenleri Disiplin Kurulları) kararlarının ilgili valiliklerce tasdikiyle mükâfatlandırılırlar.
Köy öğretmen, eğitmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerine işledikleri disiplin suçlarının, derecesine göre aşağıda yazılı cezalar verilir:
1- İşinde kusurlu sayılmak;
2- Ücreti kesilmek;
3- Meslekten çıkarılmak.
1- İşinde kusurlu sayılmak:
Vazifelerinde kusurları görülenlere bu kusurları düzelttirilecek şekilde yazı ile bildirilir.
2- Ücreti kesilmek:
Vazifesini aksatmağa teşebbüs eden, aksatan, yapmıyanlar, köyü, okulu ve talebeyi zarara uğrattığı sabit olanlar üç günlükten on beş günlüğe kadar ücret kesilme cezasına çarptırılırlar. Bu hal bir ders yılı içinde ikinci defa tekrarlanırsa bu gibilere altı günlükten bir aylığa kadar ücret kesilme cezası verilir.
Bu fiilin aynı ders yılı içinde üçüncü defa tekrarı halinde meslekten çıkarılmak cezası tatbik olunur.
3- Meslekten çıkarılmak :
Bu kanunda yazılı hükümleri yapmakla mükellef olanları, vazifelerini aksatmıya tahrik ettikleri; eğitmenlik, öğretmenlik, gezici öğretmenlik ve başöğretmenlik şerefini ihlâl edici hareketlerde bulundukları veya iffetsizlikleri sabit olanlar Devlet hizmetinde kullanılmamak üzere meslekten çıkarılırlar.
İşinde kusurlu sayılma cezası eğitmen ve öğretmenlere gezici başöğretmen ve gezici öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlere de ilk öğretim müfettişi veya maarif müdürü tarafından verilir. Bu cezaya itiraz edilemez.
Diğer cezalar öğretmen ve eğitmenlere yedinci maddede yazılı kurul tarafından verilir.
Bu kurulların kararına karşı tebliğ tarihinden itibaren on beş gün içinde (Valilik Köy Öğretmen ve Eğitmenleri Disiplin Kurulu) na itiraz edilebilir. Bu kurulca, itiraz üzerine ücret kesilme cezası hakkında kesin olarak karar verilir.
Eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlere verilecek meslekten çıkarılmak kararı alâkalılar tarafından itiraz edilsin edilmesin. Maarif Vekilliği İnzibat Komisyonunun re’sen tetkikına tabi olup bu Komisyonun karariyle kesinleşir.
Disiplin cezasını gerektiren bir hareket aynı zamanda Türk Ceza Kanununun hükümlerine göre bir suç teşkil etmekte ise umumî hükümler dairesinde ayrıca takibat yapılır.
Disiplin cezasını gerçekleştiren fiiller için:
a) Eğitmen ve öğretmenler hakkındaki tahkikatı gezici öğretmen veya gezici başöğretmen veya bölge ilk öğretim müfettişi;
b) Gezici öğretmen ve gezici başöğretmenler hakkındaki tahkikatı da bölge ilk öğretim müfettişi yapar.
Mazeretsiz ve izinsiz olarak vazifelerinden ayrılan eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlerin aylık ücretlerinden her devamsızlık günü için bir günlük ücretinin iki katı- kesilir.
Bu hal bir ders yılı içinde aralı veya arasız yirmi giinü geçerse birinci fıkrada yazılı «Ücretten kesmek» cezası bir misli artırılır.
Aynı yıl içinde bu hal kırk günden fazla olursa terfileri dört sene sonraya bırakılır.
Devamsızlık yukarki fıkrada yazılı şekilde bir yıl içinde iki defa tekrarlanırsa «Meslekten çıkarılmak» cezası verilir.
Bu maddede yazılı ücret kesilmek muamelesi ilk öğretim müfettişleri tarafından yapılır.
Meslekten çıkarılmak» cezasına uğrıyanlar, 3803 sayılı kanunun beşinci maddesi hükmüne tabi tutulurlar.
Gezici öğretmenlere ve gezici başöğretmenlere, sekizinci maddede yazılı kurul tarafından verilen cezalara karşı Maarif Vekilliği İnzıbaıt Komisyonuna on beş gün içinde itiraz edilebilir. Bu Komisyonca kesin karar verilir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Köy Enstitüleri ve bu Enstitülerin köy okullariyle ilgili işleri
Köy Enstitüleri müdürleri, bu kanunda yazılı işlerin düzgün bir şekilde yapılması için, kesimlerine giren köylerde çalışan eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen, gezici başöğretmen ve bölge ilk öğretim müfettişlerine ellerindeki bütün vasıtalarla gereken yardımları zamanında yaparlar ve onların işlerini takibederler.
Köy Enstitüsü idareleri, Enstitünün kesimine giren bütün köyleri tesbit ve tetkik ederek bu köylerin her biri hakkında gereken bilgileri toplarlar. Köylerin durumlarına ve ihtiyaçlarına göre Enstitüden mezun olacak eğitmen ve öğretmenlerin gönderilecekleri köylerle bu köylerden ikinci maddeye göre teşkil edilecek bölgeler hakkındaki tekliflerini Maarif Müdürlüklerine bildirirler. Bu teklifler, valiliğin mütalâası ile beraber, tasdik edilmek üzere Maarif Vekilliğine gönderilir.
Enstitü idareleri. Enstitüde çalışan öğretmenler vasıtasiyle bu köylerde mezunlarının yapacakları işleri plânlaştırarak eğitmen ve öğretmenlere Enstitüden mezun olmazdan evvel bildirirler. 3803 sayılı kanunun on birinci maddesine göre mezunlara alet, tohum gibi şeyleri ve hayvanları verirler.
Köy Enstitülerinde bulanan öğretmenlerle talebe ve eğitmen namzetlerinin her türlü köy işlerinde çalışmalarını temin maksadiyle her enstitüye dolayında bulunan lüzumu kadar köy okulundan bir tatbikat bölgesi ayrılır.
Bu bölgeye girecek köylerin birinci maddede yazılı köy okul tiplerinin tamamını içine alması ve en az üç gezici öğretmenlik veya gezici başöğretmenlik bölgesi genişliğinde olması şarttır.
Köy Enstitüsü öğretmenleri, kırkıncı maddede tesbit edilen tatbikat alanında iş görürlerken tahkikat ve sicil verme, işleri hariç olmak üzere 3238 sayılı kanuna göre gezici öğretmenlik ve gezici başöğretmenlik vazifesiyle salâhiyet ve mesuliyetini haizdirler. Bu öğretmenlerin enstitüdeki asli vazifeleri gözönünde tutularak tatbikat bölgesi köylerinde her yıl ne gibi işleri görebilecekleri enstitü öğretmenler kurulunca tesbit edilir ve plânlaştınlır. İlgililer bu plânlara göre çalışırlar.
Valiliklerin Köy Enstitülerine bağlı köylerinde yapılması gerekli işlerin eğilmen ve öğretmenler tarafından vaktinde yapılmıyacağı anlaşılırsa gezici öğretmen ve gezici başöğretmen veya bölge ilk öğretim müfettişlerinin teklifi üzerine Köy Enstitüleri idareleri, bu köylerde yapılacak işleri bitirmek üzere öğretmenlerin başkanlığında enstitü talebesinden gruplar gönderirler. Bu talebe ve öğretmenlerin zaruri yol masrafları ile köylerde kalacakları zamana ait yiyerek masrafları enstitü tahsisatından ödenir.
Eğitmen ve öğretmenler için Köy Enstitüleri idarelerince icabında kurslar açılır. Eğitmen ve öğretmenlerin bu kurslara gelip gitme zaruri yol paraları ve kursta bulundukları müddetçe yiyecek masrafları Enstitü tahsisatından ödenir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Köy Enstitülerinde vazife görenlerin tâyin, terfi, mükâfatlandırma ve cezalandırma şekilleri
Köy Enstitülerinde öğretmenliğe yeri tâyin edilmiş ve başka bir okulda öğretmenlik yapmamı, olanların stajiyerlik müddetleri bir yıldan üç yıla kadar devam eder.
Bunların stajyerlikle muvaffak olup olmadıkları; enstitü müdür ve müdür muavinleriyle stajyerin okuttuğu dersle yakından ilgili iki enstitü öğretmeninden teşkil edilecek bir kurulun çoklukla verecekleri kararlarla tesbit edilir ve mazbataları Maarif Müdürlüğü yoliyle Maarif Vekilliğine gönderilir.
Stajiyerin enstitüdeki işine son verilmesi veya öğretmenliğe geçirilmesi; Maarif Vekilliğince kararlaştırılır.
Öğretmenliğe geçirilenlerin stajyerlikte bulundukları müddet tekaütlüklerinde fiili hizmet sayılır.
3803 sayılı kanunun on yedinci maddesine göre işe alınacak usta öğreticiler ilkin Köy Estitüsü müdürlüklerince gündelikle tâyin edilirler. Bunlar iki sene çalıştırabilir. Başarısı görülenler ikinci yıl sonunda Vekillikçe daimî ücretliler kadrosuna geçirilebilir.
Köy Enstitülerinde maaş, ücret veya gündelikle vazife görenler, Enstitü Müdürlüğünce, Maarif Vekilliğinin tesbit etliği esaslar ve programlar dairesinde kendilerine verilecek işlerde, her hafta pazartesi sabahın'dan cumartesi saat on üçe kadar çalışırlar. Tatil gün ve saatlerinde her türlü tatbiklerin ve tetkiklerin yapıldığı zamanlarda lüzumuna göre hep beraber veya nöbetle iş görürler.
Öğretmen, memur, usta öğretici ve müstahdemler, vazifeli oldukları günlerde Köy Enstitüsü idarelerince tabelâya konarak yedirilirler ve enstitü taşıtlarından faydalanırlar. Bunlar için hiçbir para alınmaz.
Köy Enstitülerinde vazife gören öğretmen, memur, usta öğretici ve müstahdemlerin oturdukları evlerin dolayındı her ev için yarım hakları geçmemek üzere arazi ayrılır. Bunlar, o araziyi örnek olabilecek şekilde aileleriyle birlikte işlerler; aile ihtiyacını karşılayacak sayıda hayvan besleyebilirler. Elde edilen ürünlerden kendileri faydalanırlar. Bunun için hiçbir para alınmaz.
Köy Enstitüsü öğretmenlerine enstitü öğretmenler kurulu karariyle ve nöbetle müdürleri tarafından yılda iki ayı geçmemek üzere tatil izni verilir. Bu müddet aralıklı da olabilir.
Köy Enstitülerinde vazife gören öğretmenler, memurlar, müstahdemler ve usta öğreticiler, başarılarının derecesine göre aşağıda yazılı şekilde mükâfatlandırılırlar:
1- İşinde başarılı sayılmak;
2- Köye hizmet edenler anıtına adı yazılmak;
3- Köylerde yeni bir tesise adı verilmek;
4- Ülkü eri sayılmak
1- İşinde başarılı sayılmak:
Vazifelerini olağanüstü bir başarı ile yaptıkları sabit olanlar için Vekillik Müfettişlerinin veya Enstitü Müdürlerinin teklifiyle her yıl mart ayı içinde Maarif Vekilliğince bir başarı listesi hazırlanır. Bu listeye girenlerin adları o yıl 17 nisanda gazete ve radyo vasıtasiyle ilân edilir.
2- Köye hizmet edenler anıtına adı yazılmak:
Talebesinin çoğu kültür bakımından kuvvetlendirilmesi lâzımgelen kesimlerden alınan, kesimlerinde tehlikeli ve bulaşıcı hastalıklar hüküm süren, yurt sınırlarına yakın ve umumî münakale yollarından uzak yerlerde açılan köy enstitülerinde vazife gören ve ardı ardınca beş yıl olağanüstü başarı gösterenlerin adları, çalıştıkları enstitülerdeki «Köye hizmet edenler anıtı» na yazılır. Bu vasıflardaki enstitülerin hangileri olduğu Maarif Vekilliğince tesbit edilir.
3- Köyde yeni bir tesise adı verilmek:
Olağanüstü bir çalışma ile enstitüye veya enstitünün tatbikat bölgesindeki köylerden birine daimî surette faydası dokunacak iş görenlerin adları kendi çalışmalariyle meydana getirilen yeni tesislerden birine verilir.
4- Ülkü eri sayılmak:
Enstitünün öğretim, eğitim, ziraat, sanat işlerinde aralıksız on yıl çalışan ve olağanüstü bir başarı gösterenler, «Ülkü eri» sayılırlar ve Maarif Vekilliğince bu unvanı belirtecek ve ay yıldızı ihtiva edecek şekilde tesbit olunan bir işareti taşırlar.
Kırkdokuzuncıı maddede yazılı mükâfatlandırma ve terfi ile ilgili işler, köy enstitüsü müdürleri ve Maarif Vekilliği müfettişlerinin teklifi üzerine veya doğrudan doğruya Maarif Vekilliğince tetkik edilerek sona erdirilir.
Köy enstitülerinde vazife gören öğretmen, memur, usta öğretici ve müstahdemler suçlarının derecesine göre aşağıda yazılı cezalara çarptırılırlar:
1- İşinde kusurlu sayılmak;
2- Ücret veya maaş kesilmek;
3- Enstitüdeki işlerden çıkarılmak;
4- Meslekten çıkarılmak.
1- İşinde kusurlu sayılmak:
Vazifelerini yapmakta ihmali görülenler işlerinde kusurlu sayılırlar. Kusurlarını düzeltmeleri kendilerine yazı ile bildirilir.
2- Ücret veya maaş kesilmek:
Vazifelerini yapmıyanların veya vazifelerini yapanlara engel olanların; enstitüyü her hangi bir şekilde zarara uğrattığı sabit olanların; fiillerinin mahiyet ve derecesine göre üç günlükten on beş günlüğe kadar maaşları veya ücretleri kesilir. Bu fiillerin aynı ders senesi içinde tekrar yapılması halinde altı günden bir aya kadar ücret veya maaş kesilme cezası verilir.
3- Enstitülerdeki işlerden çıkarılmak:
Talebesine ve köy enstitüsü mensuplarına iftira eden ve ettirenlerle bir yılda iki defadan fazla maaş veya ücret kesilme cezası alanlara ve bu kanunda yazılı işleri yapmakla mükellef olanları, vazifelerini aksatmaya tahrik edenlere; öğretmenlik, usta öğreticilik, memurluk ve enstitü şerefine uymıyacak hareketleri görülenlere; enstitüdeki işlerinden çıkarılmak cezası verilir.
4- Meslekten çıkarılmak:
Haysiyetsizliği, iffetsizliği ve vazifesinde bırakılmasına mâni bir sui istimali sabit olanlar, bulundukları işten Devlet hizmetinde kullanılmamak üzere çıkarılırlar.
Disiplin cezasını gerektiren bir hareket aynı zamanda Türk Ceza
Kanununun hükümlerine göre bir suç teşkil etmekte ise umumî hükümler dairesinde ayrıca takibat yapılır.
İşte kusurlu sayılmak cezası, gereken tetkikleri yapmak suretiyle enstitü müdürü tarafından verilir ve Vekilliğe bildirilir.
Ücret veya maaş kesilmek cezası, enstitü müdürünün raporlariyle; diğer cezalar Vekillik müfettişi eriyle enstitü müdürünün veya maarif müdüriyle enstitü müdürünün müşterek raporlariyle tahkik ve tesbit edilerek Maarif Vekilliği inzibat Komisyonunca kararlaştırılır.
Enstitü müdürü hakkında verilecek cezalar hangi derecede olursa olsun Vekillik müfettişlerinin raporlariyle ve Maarif Vekilliği İnzibat Komisyonunca karara bağlanır.
İşinde kusurlu sayılma cezası kesindir. Buna itiraz olunamaz. Diğer cezalar için umumî bükümler dairesinde ve ilgiliye kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde idari kaza merciine başvurulabilir.
Köy Enstitülerinde vazife gören öğretmen, memur, usta öğretici ve müstahdemlerden aşağıda yazılı halleri görülenler, istifa etmiş sayılırlar:
1- Vazifesine yeni tâyin edilip mazeretsiz olarak on beş gün içinde işine başlamamak;
2- Tatil izni sonunda mazeretleri olmadan vaktinde işlerine gelmemek;
3- Mazeretsiz olarak aralıksız bir hafta işine devam etmemek;
4- Bir ders yılı içinde mazeretsiz ve aralıklı olarak bir ay vazifelerine gelmemiş olmak.
Bunlardan mecburi hizmete tabi olanlar hakkında kanunlarına göre ayrıca takibat yapılır.
ONUNCU BÖLÜM
Müteferrik maddeler
Bu kanunda yazılı vazifeleri gören eğitmen, öğretmen, usta öğretici, gezici öğretmen ve gezici başöğretmen, müfettiş, muhtar ve ihtiyar meclisi âzalariyle bu vazifelerle ilgili işleri yapmıya memur edilenlerden birisine veya kurullarına karşı işlenecek ve Türk Ceza Kanununun ikinci kitabının üçüncü babının dokuzuncu faslında ve dördüncü babının üçüncü faslında ve dokuzuncu babının ikinci ve yedinci faslında mevcut cezalarla ilgili görülecek suçlardan ağır ceza mahkemesinin vazifesi dışında kalanlar; cumhuriyet müddeiumumiliğinin iddianamesiyle doğrudan doğruya mahkemeye verilir.
1609 sayılı kanun hükümlerine temas eden bir suç iş- liyen eğitmen ve öğretmenler, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenler o kanunun birinci maddesinin ikinci fıkrasında yazılı memurlar hakkında yapılacak muameleye tabi tutulurlar.
Köy enstitülerinden ve eğitmen kurslarından mezun olanlara, köylerdeki sağlık vazifelerini yaptıkları esnada faydalanacakları acele sıhhi imdada mahsus malzemeyi havi birer sıhat çantasını; Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekâleti, bütçesinden temin eder.
Köy enstitülerini en yakın istasyon, iskele, kaza ve valilik merkezine bağlıyan yol ilgili vekillik veya valiliklerce en kısa zamanda yaptırılır.
Bu enstitülere en yakın duraklar ve iskeleler en kısa bir zamanda ilgili vekillikçe yükletme ve boşaltmıya elverişli hale getirilir.
Köy enstitülerinin ve köy okullarının her türlü muhabere evrakı diğer resmî teşkillerin evrakı gibi köy posta teşkilâtı vasıtasiyle getirilip götürülür.
Bu kurumlar resmî işlerinde köy ve jandarma telefonlarından parasız faydalanırlar.
Bu kanunun on üç, on dört, on dokuz, yirmi, yirmi iki, yirmi üç, yirmi dört, yirmi beş ve yirmi sekizinci maddelerinde, 3803 sayılı kanunun On iki, on dört, on altıncı maddelerinde yazılı hiz metler; 422 sayılı Köy Kanununun on ikinci maddesiyle mecburi sayılan işlerdendir.
Köyün mecburi işleriyle bu kanunda yazılı diğer işlerin vaktinde ve gereken şekilde yapılıp yapılmadıklarını vali, kaymakam ve nahiye müdürleri takip ve murakabe ederler.
Birinci maddede yazılı okullar yılda iki ayı. geçmemek üzere tatil edilir.
Eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen, gezici başöğretmenler her türlü tatil müddetince ücretlerini tam olarak alırlar.
Eğitmen ve öğretmenlerin izinlerinin başlangıç ve sonunu gezici öğretmen veya gezici başöğretmenler, gezici öğretmenlerle gezici başöğretmenlerinkini de bölge ilk öğretim müfettişleri tâyin ve takibederler.
Okulla ilgili çalışma zamanları içinde mazeretleri dolayısiyle eğitmen ve öğretmenlere gezici öğretmen veya gezici başöğretmenler, gezici öğretmenlerle gezici başöğretmenlere de bölge ilk öğretim müfettişi tarafından mecmuu yılda bir haftayı geçmemek şartiyle izin verilebilir.
Köy enstitüsü binalarından birini veya bir köy okulu binasını Maarif Vekilliğince verilecek plânlara göre yaptıran veya bu okul ve enstitülere tarla, bağ, bahçe, fidanlık, değirmen gibi bir gayrimenkulu bağışlıyan iyilik severlerin veya hayır müesseselerinin adları bunlara daimî olarak anılmak üzere verilir.
Köy enstitülerinde ve okullarındaki öğretmen, eğitmen, talebenin ve köy halkının ihtiyaçları gözönünde tutularak, ana statüsü Maarif Vekilliğince hazırlanan ve bu vekilliğin murakabesi altında işletilen birer (Köy enstitüsü veya okulu istihlâk veya istihsal kooperatifi) kurulabilir.
Ortaklarına kazanç dağıtmıyacak olan enstitü ve okul istihlâk veya istihsal kooperatiflerinden hiçbir vergi, resim ve harç, alınmaz.
Bu kooperatifler kendi aralarında ana statüsü Maarif Vekilliğince kabul ve tasdik edilen ve bu vekilliğin murakabesi altında işletilen «Kooperatifler Birliği» kurabilirler.
Bu kooperatifler ve birlikleri; köy içinde tedariki mümkün olmamak ve köy okullariyle enstitülerinin kanunlarla tâyin edilmiş maksatlarını gerçekleştirmeye yaramak şartiyle köy halkının muhtaç olduğu eşyayı da satabilirler.
Köy enstitülerine kabul edilen talebeden başarısızlıkları yüzünden aynı sınıfta üst üste iki ders yılı kalanlarla ayrı ayrı sınıflarda iki defa kalanlar enstitüden çıkarılırlar.
Çıkarılanlar hakkında 3803 sayılı kanunun dördüncü maddesi hükmü tatbik olunur.
Bunlardan köye faydalı sanatkâr olabilecekleri enstitü öğretmenler kurulunca kararlaştırılanlara yapabilecekleri işlere göre birer belge verilir.
3803 sayılı kanunun on sekizinci maddesinde yazılı «Sağlık ve içtimai yardım sandığı» nın alacakları. Devlet emvaline mahsus hak ve rüçhanları haizdir. Bu sandığın gelirleri, faiz Ve kazançları hiçbir harç, vergi ve resme tabi değildir.
Sandığın paraları; ilgili eğitmen, öğretmen ve müfettişler tarafından başkalarına temlik edilemez ve şahsi borçları için de haczolunamaz.
Yardımlar sandık âzasına aşağıda yazılı hallerde yapılır;
1- Vazifesi başında kazaya uğrayanların sakatlanmalarında veya ölümlerinde, Bu hüküm köy enstitüsü talebesine de şâmildir) ;
2- Ailelerinin ölümlerinde, hastalıklarında, çocuklarının doğumunda;
3- Hayvanlarının vazife esnasında ölmeleri veya kazaya uğramalarında;
4- Evlerinin veya eşyasının tamamen yanması halinde;
5- Evlenmelerinde.
Sandık âzasına istihsal vasıtası edinme, işlik tesis etme, tetkik seyahati yapma, çocuklarını okutma gibi sebeplerle de sandıktan ödünç para verilebilir.
3803 sayılı kanunun on sekizinci maddesine göre kurulan köy öğretmenleri tekaüt, sağlık ve içtimai yardım sandıklarında çalıştırılacak müstahdemler, memurlar 3656 sayılı kanun hükümlerince yapılacak bir nizamnameye göre tekaüt edilirler. Bunların tekaüdiyeleri çalıştıkları sandıklardan ödenir.
Köy eğitmenleri, Köy enstitüsü mezunu öğretmenler, Köy Enstitüsünde vazife gören öğretmen, usta öğretici ve memurlarla gezici öğretmen ve gezici başöğretmenler, bölge ilk öğretim müfettişleri 3803 sayılı kanunun 18 nci maddesine göre kurulan «Köy öğretmenleri Sağlık ve içtimai yardım Sandığı» nın azasıdırlar.
Eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenler, okullarla ilgili işletmelerden elde ettikleri safi ürünlerin Maarif Vekilliğinin takdiriyle yüzde ikisinden yüzde beşine kadar olanını, her yıl bu sandığa yardım hissesi olarak vermekle mükelleftirler.
Bu kanunun birinci maddesinde yazılı okul ve kurslarla ilgili işlerin görülmesinde eğitmen, öğretmen, gezici öğretmen ve gezici başöğretmenlere yardım etmek ve vazifeleri iki yıl sürmek üzere her okul için üçer üyeli birer «Köy okulu yardım kurulu» teşkil edilebilir. Bu üyeler gezici öğretmen veya gezici başöğretmen ve bölge ilk öğretim müfettişi tarafından köy balkımın yirmi ile elli yaş arasında bulunanlarından seçilir.
Bu kanunda yazılı vazifeleri görenlerle işbirliği yapan köy muhtarlarından, ihtiyar meclisi âzalarında, bölge köy okulu kurullariyle köy okulu yardım kurulları üyelerinden ve gönüllü olarak bu işbirliğine katılan köylülerden, katıldıkları işlerde dört yıl üstün başarı ile çalıştıkları bölge gezici öğretmen veya gezici başöğretmen ve ilk öğretim müfettişleri tarafından tesbit edilenler Valilik köy öğretmeni ve eğitmenleri disiplin kurulu) karariyle (Yardım eri) sayılırlar.
Bu gibilerin adları Maarif Vekilliğince radyo ve diğer yayınlarla her yıl on yedi nisanda ilân olunur.
Yardım erlerinin şahsi emek ve gayretleriyle köyde yeniden meydana getirdikleri, bölge ilk öğretim müfettişinin raporiyle sabit olan bir tesise (Valilik köy öğretmen ve eğitmenleri disiplin kurulu) karariyle bunların adları verilir.
Köy enstitülerine ve köy okullarına paralı veya parasız olarak tahsis, temlik ve tescil edilen bütün gayrimenkullerin ferağ ve intikal muameleleriyle bu muamelelerle ilgili olacak tanzim edilecek kâğıtlar ve senetlerden her türlü vergi harç ve resim alınmaz.
Bu kanun neşri tarihinden yürürlüğe girer.
Bu kanunun hükümlerini yürütmeğe İcra Vekilleri Heyeti memurdur.