Maliye Teftiş Kurulu Yönetmeliği

- I -

GENEL HÜKÜMLER

MALİYE TEFTİŞ KURULU

Kuruluşu, görev ve yetkileri

Kuruluş

Maliye Teftiş Kurulu; bir Başkan ile Müşavir Maliye Müfettişi, Başmüfettiş, Müfettiş ve Müfettiş Muavinlerinden kuruludur.

Müfettişlerle re’sen teftişe yetkili kılınan Müfettiş Muavinleri doğrudan doğruya Maliye Bakanına bağlı olup onun adına teftiş, tetkik ve tahkik yaparlar.

Müfettişlerin Bakan adına yönetimi ve çalışmalarının düzenlenmesi Başkana verilmiştir. Başkan, Müfettiş sıfat ve yetkisine sahiptir.

Maliye Müfettişlerinin görev ve yetkileri

Maliye Müfettişleri :

a) Genel Bütçeye dâhil veya Katma Bütçe veya İl Özel İdare ve Belediye Bütçeleri gibi hususi ve mahallî bütçelerle yönetilen daire ve müesseseleri,

b) İktisadi Devlet Teeşkküllerinden sermayesinin tamamı Devlete ait olanlarla, Maliye Bakanlığı ile ilgili bulunanları, (Maliye Bakanlığınca onaylanmış teftiş programı gereğince ve alacakları tebligat üzerine)

c) İmtiyazlı şirketlerle; sermayesinde Devletin iştiraki olan müesseseleri, (İlgili Bakanlık veya dairenin isteği ve Maliye Bakanlığının emir ve müsaadeleri ile)

d) Bütün dernekleri ve özellikle Devletten malî yardım görenleri, (Maliye Bakanlığının tebliği veya görecekleri âcil lüzum üzerine) malî yönden teftiş etmek,

e) Vergi Usul Kanunu gereğince vergi incelemelerinde bulunmak,

f) Bankalar Kanunu gereğince Yeminli Bankalar Murakıplarına verilmiş görevleri yerine getirmek,

g) Türk Parası Kıymetini Koruma kanun, karar ve tebliğlerine göre incelemelere girişmek,

h) Bunların dışında özel kanun, tüzük, yönetmelik ve kararlarla kendilerine verilen sair görevleri yerine getirmek..

yetkisine sahiptirler.

Merkez esası

Her Maliye Müfettişinin bir merkezi vardır. Bu merkez Bakan tarafından tâyin edilir.

Teftiş edilen memurların mecburiyeti

Teftişe tâbi daire ve müesseselerde bulunan görevli memurlar; para ve para hükmündeki kâğıtlar ile ambar ve depolarında bulunan ayniyatı ve bunlara ilişkin belge ve defterleri işlemlerle ilgili gizli de olsa bütün vesikaları ilk talepte Müfettişe göstermek; saymasına ve tetkik etmesine yardımda bulunmak mecburiyetindedirler.

Ancak, orduya ait ayniyat hakkında Muhasebei Umumiye Kanununun 99 uncu maddesi hükmü dairesinde işlem yapılır.

Teftiş sonucunda memurlara işten el çektirilmesi, kanuni kovuşturma

Teftiş sonucunda gizli veya açık zimmet ve ihtilâsı veya işlemlerinde önemli yolsuzluğu görülen veyahut yukarıdaki maddede yazılı para ve kâğıtlar ile ayniyat ve defterleri göstermeyen memurlar, Maliye Memuru iseler, doğrudan doğruya. Müfettiş tarafından; diğer Bakanlıklara ve dairelere mensup iseler, Müfettişin isteği üzerine âmilleri tarafından, usulüne göre, derhal işten el çektirilir.

İşten el çektirilmesi gereken memur Askerî Memurlardan ise, Kolordu Komutanının veya daha yüksek üstlerinin muvafakat ve yazılı emirlerinin alınması gerekir. Bu memurlar hakkında işledikleri suçların nevi ve mahiyetlerine göre 1609 numaralı kanun veya Memurin Muhakematı Kanunu hükümlerine göre kovuşturma yapılır.

Önceki fikrada sözü geçen kanunların kapsamı dışındaki suçlarla ilgili «Tahkikat Raporları», maahllî Cumhuriyet Savcılığına verilmekle beraber; birer örneği de Maliye Bakanlığı yolu ile ilgili Bakanlık ve dairelere gönderilir.

Bu Bakanlık ve daireler teftiş ve tahkik üzerine alınan karar ve tebliğleri Maliye Bakanlığına bildirirler.

İşten el çektirme sebep ve şekilleri - Göreve iade

Teftiş ve tahkik sırasında suç delilleri henüz elde edilmemiş olmakla beraber; iş başında kalmasının tahkikatı güçleştireceği kanısına varılan memurlar Maliye memuru iseler, Maliye Bakanlığının izni ile Müfettiş tarafından; diğer Bakanlıklara mensup iseler, o Bakanlıklar tarafından işten el çektirilebilir.

Teftiş ve tahkik sonucunda suçun işlendiği anlaşılamadığı veya yeter delil bulunamadığı takdirde; işten el çektirilmiş olan memur, Müfettişin vereceği rapor üzerine, Bakanlıklarca derhal görevine iade olunur.

Teftiş Kurulu Kalemi ve görevleri

Teftiş Kurulu Kalemi, Başkanın emri altında bir Kalem Müdürü ile yeter sayıda memurdan kuruludur.

Müfettişlerden gelen rapor ve fezlekelerle tahkikat evrakını kayıt ve ilgili olduğu dairelere vererek izlemek; işleri bitenleri düzenli bir şekilde saklamak; Çalışma ve Hakediş Cetvellerini zamanında inceleyerek tahakkuka ait işlemi hazırlamak; Müfettişlerden ve dairelerden gelen diğer her türlü yazıları kayıt ve cevaplarını sevketmek; Teftiş Kurulunun çalışmaları ile ilgili kayıt ve dosyaları tutmak Teftiş Kurulu Kaleminin görevlerini teşkil eder.

Kalemin idaresinden birinci derecede Kalem Müdürü sorumludur.

Teftiş Kurulu Kalemi Müdür ve memurları görevleri dolayısiyle edindikleri bilgileri açıklıyamazlar.

- II -

MALİYE MÜFETTİŞLİĞİNE GİRİŞ

Müfettiş muavinliği

Yetiştirici ve yükseltici nitelikte olan bu mesleğe Müfettiş Muavini olarak girilir.

Müfettiş muavinliği giriş sınavı

Maliye Müfettiş Muavinliğine atanmak için, yapılan Giriş Sınavını kazanmak şarttır.

Giriş sınavlarının açılış tarihleri, yapılacağı yerler ve giriş şartları gazetelerle ilân olunur.

İlânlar, fakülte ve yüksek okulların öğretim dönemleri de gözönünde tutularak sınav tarihinden en az iki ay önce yapılır.

Adayların müracaat ve kayıt süresi, sınavların başlama tarihinden en çok 15 gün öncesine kadar devam edecek surette tesbit olunur.

Giriş sınavı şartları

Maliye Müfettiş Muavinliği Giriş Sınavına katılabilmek için :

a) Memurin Kanununun 4 üncü maddesinde yazılı nitelikleri haiz olmak,

b) Sınavın açıldığı yılın Ocak ayı başında 30 yaşını doldurmamış bulunmak,

c) Siyasal Bilgiler, İktisat, Hukuk, Orta Doğu Teknik Üniversitesi İdari İlimler Fakültelerinden, İktisadi ve Ticari İlimler Akademilerinden (veya eşitleri yabancı fakülte ve okullardan) birini bitirmiş olmak.

d) Maliye Müfettişliği karakter ve niteliklerini haiz bulunmak (Bu husu3 Teftiş Kurulunca zamanında yapılacak soruşturmalarla tesbit edilir) gerekir.

Giriş sınavı formaliteleri

Sınava girmek isteyenler Maliye Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığına bir dilekçe ile başvururlar. Dilekçeye isteklinin iş ve oturma yeri adresleri yazılır ve aşağıdaki belgeler eklenir :

a) Nüfus cüzdanının aslı veya tasdikli örneği,

b) Kendi el yazısı ile hal tercümesi, (Hal tercümesinin, baba ve annesinin adları ile meslek veya işlerini; İlk, Orta ve Yüksek Öğrenimlerini yaptığı okulları ve yerlerini; kendisi hakkında açık bilgi verebilecek iki kişinin ve ayrıca yüksek öğretim üyelerinden ikisinin adlarını; yüksek öğrenimden sonra ne gibi görev ve işler yaptığını belirtecek şekilde düzenlenmesi gerekir)

c) Askerlik görevini yaptığını veya sınav tarihinde ertelenmiş bulunduğunu gösterir resmî belge,

d) Yüksek öğrenim bitirme diploma veya belgesi,

e) Sağlam ve her türlü iklim ve yolculuk şartlarına dayanıklı olduğuna dair, bütün klinik muayene sonuçlarını ayrı ayrı gösterir tam teşekküllü resmî hastanelerden alınacak sağlık kurulu raporu,

f) 6x9 büyüklüğünde 4 aded fotoğraf.

Sınav yerleri

Aranan şartları haiz istekliler, «yazılı» ve «sözlü» olmak üzere iki sınava tabi tutulurlar.

«Yazılı sınav» Ankara ile İstanbul’da (Ve gerekirse İzmir’de); bunda başarı gösterenlerin «Sözlü sınavı» ise Ankara’da yapılır. «Yazılı» sınavda başarı gösteremiyenler «Sözlü» sınava alınmazlar.

Adaylık belgesi

Sınava girebileceklere, Teftiş Kurulu Başkanlığınca, fotoğraflı «Adaylık Belgesi» verilir. Sınavlara, ancak bu belgenin gösterilmesi suretiyle girilebilir.

Giriş sınavı programı

Müfettiş Muavinliği Giriş Sınavı aşağıdaki konulardan yapılır :

A - MALİYE :

a) Genel Maliye Teorisi ve Maliye Politikası,

b) Türk Vergi kanunlarının esasları,

c) Kamu kredisi,

d) Kamu giderleri,

e) Bütçe (Genel, Katma, Özel Bütçelerle Özerk Bütçeler)

B - İKTİSAT :

a) İktisat teorisi,

b) İktisadi Doktrinler Tarihi,

c) Para, Banka, Kredi ve Konjonktür,

d) Millî Gelir,

e) Milletlerarası İktisadi Münasebetler ve Teşekküller,

C - HUKUK :

a) İdare Hukuku (Genel Esasları, İdari Kaza)

b) Ceza Hukukunun Genel esasları,

c) Medeni Hukuk (Aile Hukuku hariç)

d) Borçlar Hukukunun Genel esasları,

e) Ticaret Hukukunun Genel esasları,

D - MUHASEBE : (Ticaret muhasebesi, bilânço)

E - MATEMATİK : (Matematik ve ticari hesap)

F - YABANCI DİL : (İngilizce, Fransızca, Almanca ve İtalyanca dillerinden biri)

Yabancı dil sınavı, o dilin iki ayrı metni üzerinden, biri dikte, diğeri tercüme suretiyle yapılır.

Giriş sınavı notlarının değerlendirilmesi

Yazılı sınavda başarı için her dersten en aşağı 5 numara alınması ve bütün derslerden alınacak not ortalamasının (6,6) dan aşağı düşmemesi gerekir.

Yazılı sınavda başarı gösterenlerin sözlü sınavda genel olarak iktisadi, malî ve hukuki bilgileri yoklanır. Bu sınavda tek not verilir. Bu notun (5) den aşağı düşmemesi şarttır.

Yazılı sınav notları ortalaması sözlü sınav notu ile birleştirilerek ikiye bölünür. Böylece bulunacak ortalama da (6,6) dan aşağı olamaz. Aynı giriş sınavında başarı gösterenler bir promosyon teşkil eder ve müfettiş muavinliğine atanmaları sınavdaki derece sırasiyle yapılır.

Giriş sınavını kazanamayanlar

İki defa müfettiş muavinliği sınavına gırıpte başarı sağlıyamıyanlar üçüncü bir sınava kabul olunmazlar.

Yeterlik sınavından önce Kuruldan çıkarılma

18 inci maddede belirtilen müfettiş muavinliği döneminde, Maliye müfettişliği karekter ve nitelikleri ile bağdaşamıyacak tutum ve davranışları sabit olanlar «Yeterlik Sınavı» beklenmeksizin Kurul dışında başka bir memuriyete nakledilebilirler.

Müfettiş muavinliği dönemi ve Yeterlik Sınavı

Maliye müfettiş muavinleri üç yıllık bir staj döneminden sonra Yeterlik Sınavına tabi tutulurlar. Bu sınavda başarı gösterenler, derece sırasiyle, 5 inci sınıf müfettişliğe atanırlar.

Sınavda başarı gösteremiyenler Teftiş Kurulundan çıkarılırlar. Bunlara, istedikleri takdirde, Maliye teşkilâtında başka görevler verilebilir.

Yeterlik Sınavına programı

Müfettiş muavinlerinin üç yıllık dönemde kazandıkları meslekî bilgi ve tecrübe derecesinin anlaşılması için yapılan Yeterlik Sınavı programında, aşağıda esasları açıklanan «Malî mevzuat ve tatbikatı» ile «Teftiş, tetkik ve tahkik usulleri» yer alır :

A - MEVZUAT VE TATBİKAT :

a) Her çeşit vergi, resim ve harçlar; tekel gelirleri,

b) Tahsilât,

c) Muhasebe işlemleri, (Gider kanunları ve bütçe tatbikatı),

d) Devlet muhasebesi ve kayıtları,

e) Milli emlâk,

f) Hazine işlemleri; kambiyo ve Devlet borçları,

g) Memurlar hakkında tahkikat

Bu konularla ilgili hükümlerden başlıcaları şunlardır :

Muhasebei Umumiye Kanunu, Devlet Muhasebesi Genel ve Muamelât Yönetmelikleri, Bütçe Gider Belgeleri; Artırma, Eksiltme ve İhale Kanunu; Maaş, Taadül, Harcırah, Emeklilik, Kefalet Kanun'ları; Umumî Muvazene ve Bütçe Kanunlarının yürürlükteki hükümleri, bu kanunlar ve ekleri cetvellerle tarhına, tahsiline ve uygulanmasına mezuniyet verilen bütün vergi, resim ve harçlara ilişkin kanun, tüzük ve yönetmelikler; Maliye Bakanlığı Merkez ve Taşra Kuruluşlarına Ait Kanun, Tüzük ve Yönetmelikler; Millî Emlâkle ilgili hükümler; Hazine, Nakit ve Kambiyo İşlemleri; Devlet Borçları, Bankalar Kanunu, Memurin Kanunu, Fevkalâde Hallerde Haksız Mal İktisabına dair Kanun, İktisadi Devlet Teşekküllerinin Yönetim ve Denetlenmesine Ait Hükümler; Katma Bütçeli Dairelerle Özel İdare ve Belediyeler Gelirlerine İlişkin Hükümler; Devlet Plânlama Teşkilâtı ile ilgili hükümler.

B - TEFTİŞ, TETKİK VE TAHKİK USULLERİ :

a) Teftiş ve tetkik usulü :

- Vezne, değerli kâğıtlar,

- Muhasebe,

- Zat maaşları, (Emekli, Dul, Yetim, Mâlûliyet maaşları ile vatanî hizmet tertibinden bağlanan maaşlar),

- Tahsilât,

- Başlıca vergiler,

- Vergi İncelemeleri,

- Banka, kambiyo,

- Milli Emlâk,

işlemlerinin teftiş ve tetkiki usulleri.

(Pul ve değerli kâğıtlar hesaplarının tetkik ve kontrolü, veznedar ve sayman mutemetlerinin yolsuzlukları; gelir ve gider belgelerinin ve saymanlık kayıtlarının incelenmesi; vergi, resim ve harçlardan herbirinin tarh, tahakkuk ve terkin safhalarının tetkik ve teftişi; tahsildar yolsuzluklarının nev’ileri ve bunları tesbit tarzı.... v. s.)

b) Tahkik usulü :

(Memurin Muhakematı Kanunu, 1609 sayılı Kanun; Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun tahkikata, Ceza Kanununun memur suçlarına ilişkin hükümleri).

Yeterlik Sınavı notlarının değerlendirilmesi

«Yazılı» sınav, 19 uncu maddenin A) bendinde 7 fıkra halinde sayılan konular ile aynı maddenin B) bendindeki iki Konudan ayrı ayrı olmak üzere, 9 grup halinde yapılır. Bu sınavda her gruptan en az (6) numara almak şarttır.

Yeterlik Sınavının «Sözlü» kısmında teftiş ve tahkik usullerine ait meslekî bilgi ile günün iktisadi; ve malî meseleleri sorulur. Bu sınav «Meslekî bilgi» adı altında tek grup sayılır ve bundan da en az (6) numara almak lâzımdır.

Yeterlik Sınavı; yukarıda belirtilen «Yazılı» ve «Sözlü» kısımlardan başka, müfetiş muavininin üç yıllık staj döneminde yazdığı önemli raporların incelenmesi şeklinde üçüncü bir kısmı da içine alır. Bu raporların incelenmesi sonucunda ayrıca «Teftiş notu» verilir.

Yazılı sınavda yer alan grupların her birinden alınan numaralar ayrı ayrı gözönünde bulundurulmak ve «Meslekî bilgi »ile «Teftiş notu» numaraları bunlara eklenmek suretiyle, 11 notun ortalaması bulunur ve bu ortalama sınavda başarıya esas kabul edilir.

Sözü edilen ortalama (6,6) dan aşağı olamaz.

Yabancı dil yeterliği

Yeterlik Sınavına girenlerin, 14 üncü maddenin F) fıkrasında belirtilen yabancı dillerden birinden de sınavları yapılır. Bu sınavda yabancı dilden Türkçeye çevirme ve konuşma yaptırılır.

Bir yabancı dilde okuduğunu ve dinlediğini anlıyabilecek, meramını anlatabilecek derecede yeterli olmadığı anlaşılanlar; o dili gereği kadar öğrenmedikçe yurt dışı stajına gönderilmezler ve birer yıl ara ile yeniden sınava tabi tutulurlar. Sözü edilen yenileme sınavları Başkanlıkça özel olarak teşkil edilecek üç kişilik bir kurul tarafından yapılır.

Sınav kurulları ve sorular

Maliye Müfettiş Muavinliği «Giriş» ve Müfettişlik «Yeterlik» sınavlarını yapacak kurullar, Bakanlık Makamının onayı ile, Teftiş Kurulu Başkanının Başkanlığında beşer üyeden kurulur. Ayrıca üç yedek üye tesbit edilir.

a) Giriş sınavlarını yapacak kurul üçüncü sınıf ve daha yukarı Maliye müfettişleri arasından seçilir. Sınav Kurulu üyeleri, gerekmedikçe, üç yıl süre ile değiştirilmez.

b) Yeterlik Sınavı Kurulu, Maliye Bakanlığı merkez kuruluşunda görevli bulunan eski müfettişlerle üçüncü ve daha yukarı sınıftaki Maliye müfettişleri arasından seçilir.

Gerek giriş, ve gerek yeterlik sınavlarında, kısa zamanlarda cevaplandırılması mümkün çok sayıda soru sorulması öngörülür.

Yeterlik Sınavı soruları arasında, ilgili kitaplara bakılmak suretiyle çözümü mümkün bazı problemlere yer verilebilir.

- III -

MALİYE MÜFETTİŞLERİNİN ÇALIŞMA ESASLARI

Genel plân

Maliye Bakanlığının çeşitli kademelerindeki teftiş denetleme ve inceleme organlarına verilmiş olan görevlerin en tesirli ve verimli bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak amaciyle, her yıl Mart veya Nisan ayı ıiçinde, Maliye Bakanının başkanlığında, Teftiş Kurulu Başkanı, Hesap Uzmanları Kurulu Başkam, Yeminli Banka Murakıpları Kurulu Başkanı ile Bakanlık Genel Müdürleri ve müstakil daire temsilcilerinin katılması ile bir veya birden fazla toplantı yapılır

Bu toplantılarda o yıla ait teftiş, denetleme, inceleme ve tahkik ihtiyaçları ve bunlara ait esaslar ile koordinasyon prensipleri bir «Genel Plân» halinde tesbit olunur.

Yıllık teftiş programları

Önceki maddede sözü geçen teftiş ve denetleme organlarının yıllık çalışma programları, ilgili Kurul Başkanlıkları ve dairelerince, genel plânda yer alan esaslar gözönünde bulundurulmak suretiyle düzenlenir.

Aynı esaslar dairesinde Teftiş Kurulu için hazırlanacak yıllık teftiş programında aşağıdaki konulara öncelikle yer verilir :

a) Genel Bütçenin hazırlık ve uygulama safhalarının denetlenmesi,

b) Devlet plânı ve yıllık uygulama programları gereğince kamu sektöründe yapılan yatırımların safha ve sonuçları ile ilgili çalışmalar

c) Malî kanun, karar, tüzük ve yönetmeliklerin hazırlanmasın katılmak ve bu konu ile ilgili çalışmalarda bulunmak,

d) Maliye Bakanlığının, merkez ve taşra kuruluşlarının teftişi,

e) Katma vs özel bütçeli idarelerle, belediyeler ve döner sermayeli idarelerin teftişleri.

f) İktisadi Devlet Teşekküllerinden sermayesinin tamamı Devlet alt olanlar ile Maliye Bakanlığı ile ilgili bulunanların teftişi,

g) Bankaların ve büyük malî müesseselerin teftişi,

h) Özellikle Devletten yardım gören derneklerin malî yönden denetlenmesi,

i) Vergi incelemeleri,

j) Tahkikat,

k) Yurt dışı teftiş, inceleme ve tahkikleri.

Bu program Maliye Bakanının onayı ile kesinleşir.

Yıllık teftiş programı hazırlıkları

Teftiş Kurulunun bünyesi içinde, Başkan ve Başkan Yardımcıları tarafından yönetilmek üzere :

a) Hazırlayıcı bilgiler toplamak ve bunları değerlendirmek suretiyle Kurulun yıllık teftiş programının esaslarını tesbit etmek,

b) Teftiş ye denetleme organları arasında koordinasyon sağlanması ve beliren ihtiyaç ve şartlara göre çalışmalara yön verilmesi ile ilgili olarak, genel plân toplantılarında ileri sürülecek teklif ve görüşleri hazırlamak,

c) Yıllık programlar gereğince yapılan teftiş ve tetkikleri değerlendirerek genel sonuçlara varmak,

amacıyla özel ve devamlı çalışmalar yapılır.

Maliye müfettişlerinin çalışmaları

Maliye Müfettişlerinin, 24 üncü maddede belirtilen yıllık teftiş programları: «Turne», «Büyük merkezler» ve «Merkez emri» teftişleri esasına göre uygulanır.

Programların aynen uygulanması asildir. Gerektiği takdirde, Başkanlıkça, bu programlarda değişiklik yapılabilir.

Turne, yerleri ve turneye başlama tarihleri

A) BÜYÜK MERKEZ TEFTİŞLERİ : (Ankara, İstanbul, İzmir)

Büyük, merkez teftişleri, bu merkezlerin belediye sınırları içindeki teftiş ünitelerinde ve turne teftişlerinin dışında kalan zaman dahilinde yapılır.

B) TURNE TEFTİŞLERİ

Büyük merkezler dışındaki teftişler yönünden Türkiye altı bölgeye ayrılmış olup bunlar Yönetmeliğe ek listede gösterilmiştir. Bu teftişlere, ek listede bölgeler itibariyle belirtilen Haziran, Ağustos ve Ekim aylarından, Başkanlıkça tesbit olunacak bunun ilk haftasında başlanır.

Müfettişler programlarının tebliğinden itibaren bir hafta içinde turneye hareket tarihlerini yazı ile Başkanlığa bildirmek ve ellerindeki işleri, turneye hareket tarihlerini geciktirmiyecek şekilde bitirmek zorundadırlar.

İşlerini bitiremeyecek durumda olanlar, keyfiyeti sebepleri ile birlikte Başkanlığa bildirerek, alacakları talimata göre hareket ederler.

Bakanlık makamının gerekli gördüğü hallerde turnelerin başlama tarihleri, değiştirilebilir.

Her türlü izinler turne süresine mahsup edilmez.

C) MERKEZ EMRİ TEFTİŞLERİ :

Turnelerini III üncü ve VI ncı bölgelerde yapan müfettişler, bu çalışmalarını bitirdikten sonra, merkez emrine girerler.

Merkez emri dönemi Haziran başından itibaren bir yıldır.

Merkez emrinde bulunan müfettişler, Başkanlığın, bölge ile kayıtlı olmaksızın vereceği her türlü işleri görürler.

Turne süreleri

Turne süreleri :

a) Re’sen teftişe yetkili müfettiş muavinleri için 6 ay,

b) 5 inci sınıf müfettişler için 5 ay,

c) 4 ve 3 üncü sınıf müfettişler için 4 ay,

d) 2 ve 1 inci sınıf müfettişler için 3 ay,

e) Başmüfettiş ve müşavir Maliye müfettişleri için 2 aydır.

Turne ve merkez emri grupları

Turne teftişleri bakımından Maliye müfettişleri 6 «Bölge», 2 «Merkez emri» esasına göre 8 grupa ayrılır.

5 inci sınıfa atanan müfettişlerin turnesi VI ncı bölgeden başlar. Bu bölgede turne yapmadan askerlik görevine çağrılanlar da Kurula dönüşte turneye VI ncı bölgeden başlatılır.

Turne programlarının düzenlenmesinde, müfettiş muavinleri için (Re’sen teftiş ve tahkik yetkisi verilenler de dâhil) bölge esasına bağlı kalınmaz.

Özel hallerde grup ve bölge sırası

Teftiş Kurulu Başkan Yardımcılığı, askerlik görevi, yurt dışı staj, teftiş ve tetkikleri, Memurin Kanununa göre izin kullanılması grup değiştirilmesine sebep teşkil etmez.

Bakanlıkça büyük merkez teftişlerinin öngörüldüğü yıllarda uygulanamayan turne teftişlerindeki bölgeler bir sonraki yılda aynen muhafaza edilir.

Turne programının süresinde bitirilmesi

Müfettişler çalışmalarını verilen sürelere göre düzenlemeğe mecburdurlar.

Turne programında gösterilen süreler 10 günden fazla uzatılamaz. 10 günü geçmeyen uzatmalar mütaakıp turne süresinin hesabında nazara alınmaz.

Başkanlıkça uygun görülen sebeplerle 10 günü aşan uzatmaların 10 günden fazlası mütaakıp turne süresinden indirilir.

Teftiş Kurulu Başkan Yardımcılığı

Her yıl 2 nci sınıfa kadar (Bu sınıf dâhil) olan müfettişlerden ikisi, kıdem sırası ile ve bir yıl süre ile, Teftiş Kurulu Başkan Yardımcılığına çağrılırlar. Bu süre uzatılamaz.

Başkan Yardımcılığında görevini tamamlıyan müfettişler 3 ay süre ile konsolosluk teftişi ve sair tetkikler için yurt dışına gönderilirler.

Dış memleketlerde teftiş

32 nci madde dışında konsolosluk teftişleri ve yabancı memleketlerde Kurula verilen diğer işler yukarıdan aşağıya 3 üncü sınıfa kadar (Bu sınıf dâhil) olan müfettişlere gördürülür.

Sıra her müfettişe 5 yılda bir isabet edecek şekilde düzenlenir.

Süre 2 aydır.

İstisnai mahiyette görevler ve bu görevlere ait süre mahsupları

Önemi ve ivediliği Bakanlık Makamınca tâyin ve takdir edilmek suretiyle müfettişler, işbu Yönetmelik hükümleri dışında da görevlendirilebilir.

Merkez emrinde olmayan müfettişlerden bulundukları büyük merkezler dışında :

a) Diğer büyük bir merkezde görevlendirilenlerin bu görevde geçirdikleri sürenin bir aydan fazlası,

b) Büyük merkezler dışındaki il ve ilçelerde görevlendirilen müfettişlerin görev sürelerinin tamamı,

mütaakıp turne sürelerinden indirilir.

Maliye müfettişlerinin çalışma anlayış ve amacı:

Maliye müfettişlerinin teftiş, tetkik ve denetleme çalışmaları; esas itibariyle, malî mevzuatın uygulanmasının kontrolü ve olayların ekonomik ve malî sebep ve yönlerini tahlil ve müesseselerle sistemlerin ıslahı için gerekli tedbirlerin alınması amacını güden faaliyetlerdir.

Bu anlayış ve amaçla yapılan teftiş, tetkik ve denetlemelerde; işin önem ve niteliğine göre, teftiş ve tetkik usullerinden, çeşitli kademelerdeki denetleme ve kontrol organlarının çalışma ve raporlarından faydalanılması esastır.

Çalışmalarda ihtisasa yönelme

Yıllık teftiş programlarının düzenlenmesinde ve Kurul çalışmalarının yönetiminde müfettişlerin çeşitli servis ve konulardan birindeki bilgilerini geliştirmeleri, ihtisas sahibi olmaları hususuna imkân nisbetinde önem verilir.

Müfettişler, Maliye Bakanının onayı ile, Bakanlığın merkez ve dış kuruluşlarında geçici olanak görevlendirilebilir. Bu fıkranın uygulanmasında ; bulundukları diğer büyük merkezden çağrılmak suretiyle görevlendirilen müfettişlerin, bu görevde geçirecekleri müddetin bir aydan fazlası mütakıp turne sürelerinden indirilir. Dış kuruluşta bu şekildeki çalışmalarda geçen süreler için mahsup esası uygulanmaz.

Grup şefleri ve görevleri

Yıllık teftiş ve tetkik programlarının uygulanmasında «Grup»lar halinde çalışılması asıldır.

Her gruba dâhil müfettişlerden en kıdemlisi o grupun şefi sıfatiyle çalışmaları düzenler. Bu amaçla grup şefleri; kendi gruplarındaki müfettişlerle işe başlarken ve çalışmaların devamı sırasında toplantılar yapmak suretiyle teftiş ve tetkiklere verilecek en uygun yönü tâyin, işlerin seyrini takip ve en olumlu sonuçlar alınmasını sağlıyabilecek fikir ve tedbirlerin uygulanmasını temin ederler.

Grup şefleri çalışmaların seyri hakkında, zaman zaman, Başkanlığa özet halinde bilgi verirler. Ayrıca grup faaliyetlerinin sona ermesini takip eden bir ay içinde çalışmaların neticelerini, ilerideki yıllarda programlara alınacak aynı nev’iden teftiş ve tetkiklere ait düşünce ve teklifleri, grup müfettişlerinin fikirlerinden de istifade suretiyle, düzenliyecekleri grup raporlarında belirtirler.

Müfettişlerin terfii :

A) Maaş itibariyle,

B) Sınıf itibariyle.

Yeterlik sınavını başarı ile verip 5 inci sınıf müfettişliğe atanan Maliye müfettişlerinin, maaş dereceleri itibariyle mütaakıp terfiileri genel terfi hükümleri dairesinde cereyan eder.

Müfettişlik sınıflarından birinden diğerine terfide, birinci sınıfa kadar (Bu sınıf dâhil), müfettişin maaş derecesine bakılmayıp her sınıfta 3 yıl süre ile hizmet etmiş olması şarttır.

Müfettişlik sıfatı muhafaza edilmek suretiyle geçici olarak idari görevlerde bulunma, Memurin Kanununa göre izin kullanma veya askerlik sebepleriyle müfettişlik vazifesinde bulunamama halleri yukarıdaki fıkrada zikredilen 3 yıllık sürenin hesabında dikkate alınır.

Maliye Başmüfettişliğine ve müşavir Maliye müfettişliğine terfi

Başmüfettişliğe terfide esas; mesleki gayret ve başarı; Bakanlık, Teftiş Kurulu, sair daire ve müesseseler ile olan münasebetler yönünden Bakanlık Makamında bırakılacak umumi intiba ve kanaatin müsbet olmasıdır. Aksi halde birinci sınıf müfettişlikteki kıdem süresini dolduran müfettişlere kanuni terfi hakları verilip başmüfettişlik unvanı tevcih olunmaz.

Maliye Başmüfettişliğinden Müşavir Maliye Müfettişliğine terfide esas 38 inci maddede belirtilen terfi süresi ve ehliyettir.

Müfettiş muavinlerinin yetiştirilmesi ile ilgili esaslar

Müfettiş muavinlerinin yetiştirilmesinde şu esaslara uyulur:

a) Maliye müfettişliği mesleğinin gerektirdiği mânevi niteliklerin yerleşmesini sağlamak,

b) Malî mevzuat ve tatbikat ile teftiş ve tahkik usullerini en kısa sürelerde öğretmek,

c) İktisadi ve malt bilgilerin gelişmesini öngörmek; bu konularda kendilerine incelemeler yaptırmak

d) Yabancı dil bilgisinin geniştirilmesi hususuda imkânlar sağlamak.

Müfettiş muavinleri yetiştirme programı

Müfettiş muavinleri 3 yıllık muavinlik döneminin her yılında aşağıdaki programa göre yetiştirilirler :

a) Birinci dönem çalışmaları :

Bu dönem çalışmaları grup halinde yapılır.

Yetiştirme görevi, müfettiş muavinlerinin sayısına göre bir veya bir kaç müfettişe verilir. Bu müfettişler çalışma programlarını:

- Vezne, Değerli Kâğıtlar,

- Muhasebe,

- Zat Maaşları,

- Gelir Servisleri,

- Tahsilât,

- Millî Emlâk Servisleri,

nin mevzuat ve tatbikatının, teftiş usullerinin yeteri derecede öğrenilmesini sağlıyacak şekilde yönetirler ve bu programların birer örneğini Başkanlığa gönderirler.

b) İkinci dönem çalışmaları :

Bu dönemde müfettiş muavinlerinin, birinci yılda görmedikleri konu ve servislerde teftiş ve incelemeler yapan müfettişlerin yanma verilmeleri asildir. Müfettişler muavinlerin çalışmalarını kendilerinin iyi şekilde yetişmelerini sağlıyabilecek tarzda düzenlerler.

c) Üçüncü dönem çalışmaları:

Birinci ve ikinci dönem çalışmalarını başarı ile bitirenlere, yanında çalıştıkları müfettişlerin mütalâaları da alınarak, Başkanlıkça re’sen teftiş, tetkik ve tahkik yetkisi verilebilir.

Re’sen teftiş, tetkik ve tahkike yetkili kılınan müfettiş muavinleri; re’sen veya luzumu halinde, diğer muavinlerle veya müfettişlerle birlikte vazife görürler.

Müfettiş muavinlerinin üçüncü döneme ait programları, yetişmelerinin tamamlanması hususu da gözönünde bulundurularak, Başkanlıkça düzenlenir.

Dış ülkelerde staj

Müfettiş muavinleri, yeterlik sınavını kazanıp 5 inci sınıf müfettişliğe atanmalarını mütaakıp, bir yıl süre ile, dış ülkelere staja gönderilirler.

Bunun için, işbu Yönetmeliğin 21 inci maddesinde sözü geçen yabancı dili sınavında başarı göstermekle beraber; Başkanlıkça konusu ve hacmi uygun görülecek meslekî bir kitabın Türkçeye çevrilmesi ve bu çevirinin, Başkanlık tarafından, yeter derecede başarılı görülmesi şarttır.

Staj programları ve raporlar

Staj konuları ve çalışma programları Başkanlıkça tâyin ve tesbit edilir. Bu programlara göre müfettişlerin, gönderildikleri dış ülkelerde ekonomik, malî ve sosyal konuları, bunların uygulanmasını incelemeleri esas olmakla beraberi Maliye Bakanlığı dış temsilcilikleri ile, mümkün görüldüğü takdirde Milletlerarası İktisadı ve Malî Kuruluşlarda çalışmaları da öngörülür.

Staj sonuçları her konu için ayrı ayrı düzenlenecek raporlarla Başkanlığa bildirilir. Bu raporların staj yerlerinde düzenlenmesi esastır. Zaruri sebeplerle bu mümkün olmadığı takdirde yurda dönüşten itibaren en geç üç ay içinde raporların Başkanlığa gönderilmesi gerekir.

Müfettişler normal staj programları dışında şalisen ilgilenecekleri veya Bakanlık yönünden önemli görecekleri konuları da, programlarını aksatmamak kaydiyle, inceleyebilirler.

Bu stajlardaki başarı derecesi, ileride Kurula yönelecek görevlere ve sağlanacak imkânlara; bu arada temin edilecek burslara göre yurt dışına müfettiş gönderilmesinde, özellikle gözönünde bulundurulur.

İlmi ve meslekî çalışmalar

Maliye Müfettişleri işbu Yönetmelikte belirtilen teftiş, denetleme ve tahkik konuları dışında meslekî ve ilmi çalışmalara da önem verirler.

Başkanlık bu nevi çalışmaları, Maliye Bakanlığı yönünden faydalı görülen konular da ele alınmak suretiyle ve gerektiği takdirde programa bağlıyarak, teşvik ve tanzim eder. Başarılı tetkik sonuçlarının yayınlanması için Başkanlıkça imkânlar aranır.

- IV -

RAPORLAR, FEZLEKELER, ÖZET KÂĞIDI VE TANITMA BELGELERİ, ÇALIŞMA VE HAKEDİŞ CETVELİ, BİLDİRİM

Çalışma sonuçları - raporlar

Maliye müfettişleri çalışmalarının sonuçlarını, ilişkin bulundukları işlerin özelliğine göre :

- Cevaplı rapor,

- Basit rapor,

- Vergi inceleme raporu,

- Genel kuruluş raporu,

- Genel durum raporu,

- Tahkikat raporu,

- Fezleke,

- Yazı

ile tesbit ederler.

Rapor ve fezlekelere takvim yılı itibariyle bir genel numara verilir. Bu sıra numarası 1 Ocaktan 31 Aralık tarihine kadar devam eder.

Cevaplı rapor

Cevaplı raporlar, yapılan teftişlerde noksan ve hatalı bulunan ve ilgili dairelerce düzeltilmesi gereken işlemler hakkında, esas itibariyle, bir asıl ve iki örnek olarak ve her servis için ayrı ayrı düzenlenir.

Bunların aslı ile birer örneği; aslı usulune göre cevaplandırıldıktan sonra geri gönderilmek, örneği teftiş dosyasında saklanmak üzere, rapor numarasını taşıyan birer yazıya bağlı olarak ilgili yerlere tebliğ olunur.

Ancak, mamüdürlükleri ile bağımsız vergi dairelerinde yapılan teftişlere ait cevaplı raporlar dörder örnek olarak hazırlanıp birer örneği, bilgi için ilgili defterdarlıklara gönderilir.

Diğer ünitelerde yapılan teftişlere ait cevaplı raporların birer örneğinin ayrıca ikinci derecede âmirlere gönderilerek bilgi verilmesi, müfettişin lüzum ve fayda görmesine bağlıdır.

Cevaplı raporlarda :

a) Teftiş edilen servislere hangi tarihten hangi tarihe kadar bakıldığı,

b) Hatalı ve noksan görülen hususların kanun, tüzük, yönetmelik ve genel tebliğlerin hangi madde ve hükümlerine ilişkin bulunduğu,

c) Mevzuata göre yapılması gereken işlemler

kısa ve özlü olarak belirtilir

Cevaplı raporlar, müfettişlikçe belirtilen sureler içinde, teftiş edilen memurla birinci ve ikinci derecede âmirleri tarafından cevaplandırıldıktan sonra müfettişe iade olunur. Gelen raporlar en geç 15 gün içinde müfettiş tarafından, son görüşleri eklenerek, Başkanlığa gönderilir.

Cevaplı raporlara ilgililerce verilen cevapların müfettişlikçe uygun görülmemesi halinde, son görüşlerin açık ve gerekçeli olarak yazılmasına önem verilir.

Hastalık, askerlik, yurt dışı stajı gibi zaruri hallerde cevaplı raporlara ait son görüşler, Başkan yardımcılarından biri tarafından yazılabilir.

Cevaplı raporların ilgililerce zamanında cevaplandırılması hususunu müfettişler bizzat takip ederler. Haklı sebeplere dayanmaksızın süresinde cevaplandırılmayan raporlar hakkında, gereği yapılmak üzere, Müfettişlerce Başkanlığa bilgi verilir

Başkanlık son görüşleri yazılmış olarak gelen cevaplı raporları en kısa zamanda ilgili dairelere gönderir ve sonuçlarını yakından izler.

Servis teftişlerinde; cevaplı rapor tebliğine lüzum görülmeyen hallerde durum bir yazı ile teftiş edilen daireye bildirilmekle beraber; bu yazının bir örneği de Başkanlığa gönderilir.

«Genel Kuruluş» ve «Genel durum» raporları

Turne programlarına dâhil yerlerden her biri için, teftişlerin hitamında, «Genel kuruluş» ve «Genel durum» adları ile iki ayrı basit rapor tanzim olunur.

A - GENEL KURULUŞ RAPORU

Genel kuruluş raporu; teftiş edilen ünitelerin kadro ve iş hacmi, kadroların ve personelin sayı ve nitelik yönünden yeterlik dereceleri, çalışma usul ve metodları, işyerleri ve çalışma araçları ile döşeme ve demirbaş, kırtasiye ve diğer ihtiyaçları hakkındaki görüş ve teklifleri kapsar.

Bu raporlar, bir örneğinin Başkanlıkta alıkonacağı, birer örneğinin de ilgili dairelere gönderileceği hususu gözönünde tutularak, yeteri sayıda düzenlenir.

B - GENEL DURUM RAPORU :

Teftişlerin sonuçları hakkında Başkanlığa özet halinde bilgi vermek amaciyle düzenlenen genel durum raporlarına şu hususlar yazılır :

1 - Teftiş yeri ve ünitesi, teftiş edilen servisler, yazılan raporlar,

2 - İhbar ve şikâyet konuları, bunlar üzerine yapılan tetkik ve tahkiklerin sonuçları,

3 - Başkanlıkça programla beraber veya somadan gönderilen tetkik konuları, yapılan incelemelerin sonuçları,

4 - İşten el çektirilen, Bakanlık veya il emrine aldırılan memur varsa sayısı ve nedenleri,

5 - Malî mevzuatın uygulanmasında görülen genel hata ve noksanlar,

6- Teftiş olunan yerin genel olarak ekonomik ve malî durumu,

7 - Beş Yıllık Plânın teftiş yılma, gerekirse daha evvelki yıllara, ait programlarının teftiş yerine ilişkin kısımlarının gerçekleştirilme safhaları hakkında bilgiler, bu hususdaki görüşler.

Genel durum raporları, Başkanlığa birer örnek olarak gönderilir.

Büyük merkezlerde yapılan çalışmalar sonunda düzenlenecek genel durum raporlarında B) bendinin 6 ve 7 nci fıkralarında belirtilen hususların bildirilmesi gerekmez.

Basit raporlar

a) Yürürlükteki kanun, tuzuk, yönetmelik, karar ve genel tebliğlerde ve uygulanmalarında görülen noksanlar ve bunların düzeltilmesi yolları ile yeniden konulması gereken huküm ve usuller hakkındaki görüş ve teklifler,

b) Teftişlerde cevaplı raporlara bağlanması gerekli görülmeyen hususlar,

c) Bakanlıkça tetkik ettirilen çeşitli konular hakkındaki düşünceler,

d) Müfettişlerin meslekî ve ilmî alandaki alışmaları sonuçları,

Basit raporlarla bildirilir.

Şikâyet ve ihbarlar üzerine veya doğrudan doğruya yapılan inceleme ve soruşturmalar sonucunda cezai kovuşturmayı gerektirir hal gö-rülmediği takdirde yine basit rapor düzenlenir.

Basit raporlar, konularının ilgilendirdiği daireler gozonünde tutularak, yeter sayıda hazırlanır. Bu raporlar Başkanlıkça gereği yapılmak üzere, ilgili dairelere gönderilir.

Raporlar üzerine yapılan işlemler

Cevaplı ve basit raporlar ile genel kuruluş raporları üzerine yapılması gereken işlemlerin ilgili dairelerde izlenmesi Başkanlığa aittir.

Raporlar üzerine ilgili üst makamların uygulanmasını yerinde gördükleri işlemlere ait bildiriler teftiş kurulu başkanlığınca, raporu yazan müfettişe; rapor birden fazla müfettişe ait ise en kıdemlisine gönderilir.

Müfettişler yapılan tebligatı uygun ve yeterli buldukları takdirde «Görülmüştür» notu ile Başkanlığa geri gönderirler. Aksi halde konu ile ilgili görüşlerini gerekçeleriyle birlikte, en geç 15 gün içinde Başkanlığa bildirirler.

Müfettişlerin bu yeni görüşleri karşısında dairelerin kendi tutum ve işlemlerini değiştirmemeleri halinde Başkanlık konuyu üç kıdemli müfettişe, birlikte niceletir. Bu incelemeye ait raporu, gerekirse kendi görüşünü de ekliyerek, Bakanlık makamına sunar ve durumu ilgili müfettişe de bildirir. Yapılacak işleme Bakanın kararı esas olur.

Fezleke ve tahkikat raporları

Memurin Muhakematı Kanununa göre yapılan tahkikatın sonuçları «Fezleke» ye; bunun dışında kalan tahkikat ise «Tahkikat raporu» na bağlanır.

Fezleke ve tahkikat raporları; tahkik konularını ve işlenen suçların unsurları ile suçlular hakkında hangi kanun hükümlerine göre takibat yapılması gerektiğini, suçun tesbit edilememesi halinde muhakemenin men’ine karar verilmesi talep ve sebeplerini belirtir.

Düzenlenen fezleke ve tahkikat raporlarının asılları kanunen verilmesi gereken makamlara, örnekleri Başkanlığa gönderilir.

Şu kadar ki, bunlardan merkez memurlarına ilişkin olanları, ait olduğu makamlara Başkanlık eliyle iletilir.

Vergi inceleme raporları

Vergi inceleme raporları, Vergi Usul Kanununa göre yapılan vergi incelemeleri sonunda düzenlenir.

İnceleme raporları; mükellef veya vergi sorumlusu, vergi nev’i ve vergilendirme dönemi itibariyle ayrı ayrı ve en az altı örnek olarak hazırlanır. Bunlardan üçü mükellef veya vergi sorumlusunun bağlı bulunduğu vergi dairesine; ikisi Başkanlığa gönderilir. Başkanlık gelen iki örneğin birini Gelirler Genel Müdürlüğüne iletir.

Vergi incelemeleri sonunda hileli vergi suçu da tesbit edildiği takdirde bu husus, ayrı bir rapora bağlanır. Bu rapor da yine en az altı örnek olarak düzenlenip birer örneği ilgili Cumhuriyet Savcılığı ile vergi dairesi ve muhakemat müdürlüklerine, iki örneği başkanlığa gönderilir. Başkanlık bu iki örnekten birini Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat Genel Müdürlüğüne iletir

Özet kâğıtları

Özet kâğıtları, uzun raporlar için ve rapor sayısınca hazırlanır. Bunlara, rapordaki sıraya göre en önemli noktalarla talep ve teklif edilen hususlar kısa ve özlü bir şekilde yazılır.