Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

13/1/2008 tarihli ve 26755 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Bitki Çeşitlerinin Kayıt Altına Alınması Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c), (j), (l), (m), (n), (o) ve (s) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş; aynı fıkraya aşağıdaki (z) ve (aa) bentleri eklenmiştir.

“c) Başvuru öncesi denemeler: Tarla bitkileri türlerinde, kayıt başvurusu öncesinde ilgili bitki türünde Bakanlık tarafından yayımlanmış teknik talimat çerçevesinde araştırma kuruluşları tarafından kurulan denemeleri,”

“j) Ön deneme: Sebze türlerine ait çeşidin, teknik soru anketindeki veya Çeşit Özellik Belgesindeki özelliklerini belirleme ya da doğrulama amacıyla kurulan denemeleri,”

“l) Standart Tohumluk: Sebze türlerinde, kayıt altına alınan çeşitlere ait, sadece laboratuvar kontrolleriyle ticarete arz edilen ve çeşide ait kimliğini ve saflığını doğrulamak için kontrol denemelerine tabi tutulan tohum veya çoğaltım materyalini,”

“m) Standart Tohumluk Çeşit Listesi (STÇL): Sebze türlerinde, kayıt altına alınan ve ticareti yapılan çeşitlerin yayımlandığı listeyi,”

“n) Standart Tohumluk Kaydı (STK): Sebze türlerinin kayıt altına alınmasını,”

“o) Tarımsal Değerleri Ölçme Denemesi (TDÖ): Tarla bitkisi türlerine ait çeşitlerin biyolojik ve teknolojik özellikleri ile verim, hastalık ve zararlılara dayanıklılık gibi tarımsal değerlerinin tespit edildiği denemeleri,”

“s) Teknik soru anketi: Çeşidin ıslahçısı tarafından doldurulan, FYD testlerinin kurulmasına esas olmak üzere, çeşide ait bazı özelliklerin yer aldığı, örneği TTSM tarafından yayımlanan formu,”

“z) Klon: Meyve ve asma türlerinde, ait olduğu çeşidin sahip olduğu niteliklerden farklılık gösteren ve vegetatif olarak çoğaltılan bireyi,”

“aa) Serbest çeşit: Yurt dışında veya yurt içinde bitki çeşit koruması kapsamında olmayan, meyve, asma ve patateste 30, diğer türlerde 25 yıldan daha fazla üretimde bulunan çeşitleri,”

Aynı Yönetmeliğin 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi ve dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“a) Başvuru dilekçesi ve formu”

“(4) Serbest çeşitler için yapılan başvurularda yetki belgesi talep edilmez.”

Aynı Yönetmeliğin 7 nci maddesinin dördüncü ve sekizinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(4) Kurulacak tescil veya STK denemelerinin lokasyonları ile denemelerde kullanılacak standart veya kontrol çeşitler, çeşit sahibinin önerisi de dikkate alınarak TTSM tarafından tespit edilir.”

“(8) Bitki türlerinde çeşidin hastalık ve zararlılara dayanıklılığı ile teknolojik özelliklerinin tespiti, ilgili araştırma kuruluşları, üniversiteler ve diğer kuruluşlar tarafından; TTSM ile bu kuruluşların arasında yapılacak protokollerde belirlenecek esaslara göre yapılır ve değerlendirilir. Kamu araştırma kuruluşları, deneme ve gözlemleri yapmak üzere Bakanlık tarafından görevlendirilirler.”

Aynı Yönetmeliğin 11 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 11

(1) Kayıt altına alınabilecek tarla bitkileri türleri listesi Genel Müdürlükçe yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) 5 inci maddenin birinci fıkrası (b) bendinde yer alan “Çeşide ait teknik bilgiler ve belgeler” kısmı, hibrit çeşitler dışındaki tarla bitkisi türlerinde, aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşur.

a) Çeşit, yurt içinde veya yurt dışında tescil edilmemiş veya FYD testleri UPOV kurallarına göre yapılmayan bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Başvuru öncesi deneme raporu,

2) Teknik Soru anketi,

3) Varsa fotoğraf, slayt ve benzeri dokümanlar,

4) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosunda onaylı tercümeleri,

5) Yetki belgesi

başvuru dosyasında yer alır.

b) Çeşit, yurt dışında FYD testleri UPOV kurallarına uygun olarak yapılan, UPOV üyesi bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Başvuru öncesi deneme raporu,

2) Çeşit Özellik Belgesi,

3) Varsa fotoğraf, slayt ve benzeri dokümanları,

4) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

5) Yetki belgesi,

başvuru dosyasında yer alır.”

Aynı Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) 5 inci maddenin birinci fıkrası (b) bendinde yer alan “Çeşide ait teknik bilgiler ve belgeler” kısmı, mısır ve ayçiçeği türlerinde aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşur.

a) Çeşit, yurt içinde veya yurt dışında tescil edilmemiş veya FYD testleri UPOV kurallarına göre yapılmayan bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Hibride ve ana-baba hatlarına ait teknik soru anketi. Ana ve baba hatlardan herhangi birinin veya her ikisinin daha önce ülkemizde kayıt altına alınmış olması durumunda, hatlara ait teknik soru anketi verilmez. Ana ve baba hatlardan herhangi biri veya her ikisi daha önce UPOV’a üye bir ülkede tescil edilmiş ise tescilli olan hatlara ait çeşit özellik belgesi,

2) Başvuru öncesi deneme raporu,

3) Yetki belgesi,

4) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

5) Varsa fotoğraf, slayt ve benzeri dokümanları,

başvuru dosyasında yer alır.

b) Çeşit, yurt dışında FYD testleri UPOV kurallarına uygun olarak yapılan, UPOV üyesi bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Hibride ve ana-baba hatlarına ait Çeşit Özellik Belgesi,

2) Başvuru öncesi deneme raporu,

3) Yetki belgesi,

4) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

5) Varsa fotoğraf, slayt ve benzeri dokümanlar,

başvuru dosyasında yer alır.”

Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“(5) Tarla bitkilerine ait tür listesinde belirtilen yeşil alan çim bitkileri ile tıbbi ve aromatik bitki türlerinde bu Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre başvuru yapılır. Bu türler sadece FYD testleri sonuçlarına göre tescil edilir.”

Aynı Yönetmeliğin 20 nci maddesinin iki, dört ve beşinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(2) Tarla Bitkileri Tescil Komitesi, TTSM nden iki, Genel Müdürlükten, Ziraat Fakültelerinden, Kamu Tarımsal Araştırma Kuruluşlarından, Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliğinden, Bitki Islahçıları Alt Birliğinden, ürün ile ilgili sanayi sektöründen ve Türkiye Ziraat Odaları Birliğinden birer temsilciden oluşur.”

“(4) Tarla Bitkileri Tescil Komitesi, en az yedi asil üyenin mevcut olmasıyla toplanır. Toplantıda;

a) Sadece asil üyeler oy kullanabilir. Danışman olarak davet edilenler görüşmelere katılabilir ancak oy kullanamazlar.

b) Her toplantıda asil üyeler arasından bir başkan seçilir. Toplantının yazmanlığı TTSM tarafından yürütülür.

c) TTSM toplantıda çeşitle ilgili raporları sözlü olarak takdim eder. Toplantıda, çeşit sahibi de çeşitle ilgili açıklamalarda bulunabilir. Oylama sırasında çeşit sahibi dâhil olmak üzere, toplantı salonunda komite üyeleri dışında hiç kimse bulunmaz. Kararı, Tarla Bitkileri Tescil Komitesi verir.

ç) Tescil kararı, toplantıya katılan asil üyelerin üçte ikisinden oluşan çoğunluğunun olumlu oyu ile alınır. Toplantıda çeşitler ayrı ayrı oylanır. Çeşide, 10 uncu maddede belirtilen esaslar dahilinde bir isim verilir ve çeşit bu isimle tescil edilir.

d) Görüşülüp eksiklikleri nedeniyle tescili veya üretim izni reddedilen bir çeşidin sahibi, aynı oturumda karara itiraz ettiği takdirde, itiraz dikkate alınır. Tarla Bitkileri Tescil Komitesi, karara neden olan eksikliklerin giderilebileceği kanaatini taşıyorsa, çeşit eksikliklerin giderilmesinden sonra, yazlık denemeler için Mart ve Nisan, kışlık denemeler için Eylül ve Ekim aylarında yapılacak Tarla Bitkileri Tescil Komitesinde yeniden görüşülebilir. Bu toplantı sonucunda alınan karar kesinlik kazanır.

e) Tarla Bitkileri Tescil Komitesi tarafından görüşülerek tescil edilmeyen çeşitler, FYD testleri sonuçları olumlu ise, toplantı tarihinden itibaren otuz gün içinde çeşit sahibi tarafından talep edilmesi durumunda, TTSM tarafından her yıl yayımlanan Alt Listeye alınırlar.

f) Toplantının her oturumu için bir protokol düzenlenir. Çeşidin tescil edilip edilmediğine dair alınan kararlar, nedenleri ile birlikte bu protokolde yer alır. Protokoller, oy hakkı sahipleri tarafından imza edilerek, kabul, ret veya çekimser kaldıkları belirtilir.

g) Tescil komitesi tarafından kayıt altına alınmasına karar verilen çeşitler TTSM tarafından ilgili kuruluşlara ve çeşit sahibine gönderilir. Toplantıda reddedilen çeşitler başvuru sahibine bildirilir.

ğ) Tescil komitesi tarafından görüşülerek tescil edilmeyen çeşitler için, yeniden yapılan başvuru öncesi denemeleri sonucunda ekonomik değer ifade eden yeni bir özelliğinin ortaya çıkması halinde tescil isteği ile TTSM ne bir kez daha başvurulabilir.”

“(5) Tarla Bitkileri Tescil Komitesi, tescil raporu sunulan çeşitlerden, farklı, yeknesak, durulmuş olduğu, ekonomik değeri olan bir veya birkaç karakter itibariyle TDÖ deki standart çeşitler ortalamasına eşdeğer veya üstünlük gösterdiği belirlenen çeşidi bütün yönleriyle birlikte değerlendirir. Değerlendirmede; verim, erkencilik, hastalık ve zararlılara, depo ve nakliyeye dayanıklılık, fabrikasyona ve mekanizasyona elverişlilik, iç ve dış pazarlarda aranan kalite standartlarına uygunluk gibi her bitki türüne ait teknik talimatlarda ayrıntıları verilen hususlar ekonomik değer olarak kabul edilir. Değerlendirme sonucunda uygun görülen çeşit adayları tescil komitesi tarafından tescil edilir.”

Aynı Yönetmeliğin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“a) Çeşit sahibi tarafından TTSM ne yapılan tescil başvurusunun kabul edilmiş olması gerekir.

b) Başvuru, 5 inci maddenin birinci fıkrasında bahsedilen belgelerin çoğaltılmasından oluşan dokuz adet dosya ile yapılır. Çeşide ait belgelerin asılları tescil dosyasında bulunur.”

Aynı Yönetmeliğin 22 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 22

(1) Kayıt altına alınabilecek sebze türleri listesi Genel Müdürlükçe yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 23

(1) 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamına giren çeşitler için; çeşit sahibi, teknik soru anketinin ve diğer belgelerin yer aldığı başvuru dosyası ile TTSM ye başvurur. Tohumluk üretici kuruluşlar, kayıt ettirme yetkisini aldıkları çeşitlerin teknik soru anketini, çeşidin ıslahçısından temin ederler. FYD testleri TTSM tarafından yapılan çeşitlerde ön deneme şartı aranmaz.

(2) 24 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamına giren çeşitler için, başvuru öncesinde çeşit sahibi tarafından, en az bir lokasyonda bir yetiştirme sezonu ön deneme kurulur. Denemede, çeşidin teknik soru anketindeki veya Çeşit Özellik Belgesindeki özelliklerini belirleme ya da doğrulama amacıyla kontrol veya benzer çeşitler kullanılır. Çeşit sahibi kuruluş, deneme yeri ve planını TTSM ne bildirir. TTSM yıllık programlar dahilinde denemeleri kontrol ederek teknik rapor düzenler.”

Aynı Yönetmeliğin 24 üncü maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “Çeşide ait teknik bilgiler ve belgeler” kısmı, sebze türleri için aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşur.

a) Çeşit, yurt içinde veya yurt dışında tescil edilmemiş veya FYD testleri UPOV kurallarına göre yapılmayan bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Teknik soru anketi,

2) Yetki belgesi,

3) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

4) Çeşidi tanımlayıcı resim, slayt ve diğer belgeler,

başvuru dosyasında yer alır.

b) Çeşit, yurt dışında FYD testleri UPOV kurallarına uygun olarak yapılan, UPOV üyesi bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Çeşit Özellik Belgesi,

2) Ön deneme hakkında TTSM tarafından hazırlanmış teknik rapor,

3) Yetki belgesi,

4) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

5) Çeşidi tanımlayıcı resim, slayt ve diğer belgeler,

başvuru dosyasında yer alır.”

Aynı Yönetmeliğin 26 ncı maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“ç) STK Komitesi en az dört asil üyenin mevcut olmasıyla toplanır. STK Komitesi kararı oy çokluğu ile alır. Toplantıda çeşitler ayrı ayrı oylanır. STK Komitesi, STK raporu sunulan çeşitlerden, mevcutlardan farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilen çeşidi kayıt altına alır. Çeşide, 10 uncu maddede belirtilen esaslar dahilinde bir isim verilir ve çeşit bu isimle kayıt altına alınır. Kayıt altına alınan çeşitler, STÇL nde her yıl yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 27 nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“a) Çeşit sahibi tarafından TTSM ne yapılan STK başvurusunun kabul edilmesi gerekir.”

Aynı Yönetmeliğin 29 uncu maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 29

(1) Kayıt altına alınabilecek meyve ve asma türleri listesi Genel Müdürlükçe yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 30 uncu maddesinin üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki altıncı fıkra eklenmiştir.

“(3) 5 inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen "Çeşide ait teknik bilgi ve belgeler" kısmı aşağıdaki bilgi ve belgelerden oluşur.

a) Çeşit, yurt içinde veya yurt dışında tescil edilmemiş veya FYD testleri UPOV kurallarına göre yapılmayan bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Çeşit sahibi tarafından kurulan denemelerin TTSM tarafından değerlendirilebilir olduğuna dair rapor,

2) Teknik soru anketi,

3) Yetki belgesi,

4) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

5) Çeşidi tanımlayıcı resim, slayt ve diğer belgeler,

başvuru dosyasında yer alır.

b) Çeşit, yurt dışında FYD testleri UPOV kurallarına uygun olarak yapılan, UPOV üyesi bir ülkede tescil edilmiş ise;

1) Çeşit Özellik Belgesi,

2) Yetki belgesi,

3) Yabancı dildeki belgelerin yeminli tercüme bürosundan onaylı tercümeleri,

4) Çeşidi tanımlayıcı resim, slayt ve diğer belgeler,

başvuru dosyasında yer alır.”

“(6) Meyve ve asma türlerinde, Meyve ve Asma Çeşit Listesinde yayımlanan bir çeşidin klonları için de kayıt başvurusunda bulunulabilir. Klonların kayıt altına alınması esasları, çeşitlerin kayıt altına alınması esasları ile aynıdır. Kayıt altına alınan klonlarda, çeşit isminin yanına, Meyve ve Asma Tescil Komitesi tarafından bir klon numarası verilir. Bu klonlar Meyve ve Asma Çeşit Listesinde yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 32 nci maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(2) Meyve ve Asma Tescil Komitesi, 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendi kapsamındaki çeşitlerin tescil edilmesini reddettiği takdirde Meyve ve Asma Tescil Komitesinin eksikliği telafi edilebilir bir eksiklik olarak kabul etmesi halinde, çeşit sahibi belirlenen eksiklikleri tamamladıktan sonra, çeşit toplantı tarihinden sonra yapılacak Meyve ve Asma Tescil Komitesinde tekrar görüşülür. Meyve ve Asma Tescil Komitesi eksikliğin telafi edilemeyeceği kanaatinde ise bu çeşitler için 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi kapsamında tescil denemelerine başvurulabilir. Çeşit sahibi bu çeşitler için tescile başvurmak şartı ile üretim izni talep edebilir.”

Aynı Yönetmeliğin 33 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“ç) Meyve ve Asma Tescil Komitesi en az dört asil üyenin mevcut olmasıyla toplanır. Karar oy çokluğu ile alınır. Toplantıda çeşitler ayrı ayrı oylanır. Çeşide, 10 uncu maddede belirtilen esaslar dâhilinde bir isim verilir ve çeşit bu isimle tescil edilir.”

Aynı Yönetmeliğin 34 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (a) ve (ç) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“a) Çeşit sahibi tarafından TTSM ne yapılan tescil başvurusunun kabul edilmiş olması gerekir.”

“ç) Meyve ve asma çeşitlerine tescil denemeleri süresince sadece damızlık parsel kurulması amacıyla üretim izni verilir. Tescil deneme sonuçları olumsuz olan çeşitlerin üretim izinleri sona erer.”

Aynı Yönetmeliğin 36 ncı maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Alt Liste; Tarla bitkisi türlerine ait çeşitlerin TDÖ dışında, FYD testlerinde, farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu tespit edilenlerin kayıt altına alındığı listedir.”

Aynı Yönetmeliğin 37 nci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Milli Çeşit Listesi tarla bitkisi türlerine ait çeşitlerin kayıtlı olduğu listedir. Bitki çeşitleri bu listeye ticaretinin ve tohumluk üretimlerinin yapılabilmesi amacı ile alınır. 14 üncü madde kapsamında Milli Çeşit Listesine alınan çeşitlere ait ebeveyn hatlar, ait oldukları türlere ait bölümün sonunda ayrı bir liste halinde yayımlanır. Daha önce kayıt altına alınan bir hattın, bir başka çeşit sahibi tarafından listeye alınması talebi ile başvuru yapılmışsa, bu hattın Çeşit Özellik Belgesinin TTSM kütüğünde bulunması halinde ikinci bir kayıt yapılmaz. TTSM bu kapsamda aynı ismi taşıyan iki ayrı başvurudaki hattın özellik belgelerinin farklı olması durumunda, sonraki başvuruya ait hattı FYD testlerine alır. Hatlara ait kayıtlar saklı tutulur ve herhangi bir şekilde açıklanmaz. Çeşitlere ait kayıtlar ve toplantı tutanakları ücretini yatırmak suretiyle talep edenlere verilebilir.”

Aynı Yönetmeliğin 38 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) STÇL, sebze türlerine ait çeşitlerin kayıtlı olduğu listedir. Sebze çeşitleri bu listeye, standart tohumluk üretimi veya sertifikalı tohumluk üretimleri ile ticaretinin yapılabilmesi amacı ile alınır. STÇL her yıl haziran ayında TTSM tarafından yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 39 uncu maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“(1) Meyve ve Asma Çeşit Listesi meyve türlerine ait çeşitlerin kayıtlı olduğu listedir. Bitki çeşitleri bu listeye çeşit ve anaçlara ait üretim materyalleri ve fidanların sertifikalı üretimleri ile ticaretinin yapılabilmesi amacı ile alınır. Meyve ve Asma Çeşit Listesi her yıl haziran ayında TTSM tarafından yayımlanır.”

Aynı Yönetmeliğin 43 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 43

(1) Listelerde yer almayan türlere ait çeşitlerin kayıt altına alma işlemleri, bu Yönetmelik hükümlerine göre TTSM tarafından teknik gerekliliklerin tamamlanmasından sonra başlatılır.”

Aynı Yönetmeliğin 47 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkraya aşağıdaki (e) bendi eklenmiştir.

“b) Tarla, sebze, meyve ve asma türlerinde tescil veya üretim izni amacıyla kurmuş olduğu denemelerin planını ve yerini TTSM’ne bildirmek,”

“e) Bitki Islahçıları Alt Birliği’ne üye olmak.”

Aynı Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1, Ek-2 ve Ek-3 yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Bu Yönetmelik hükümlerini Tarım ve Köyişleri Bakanı yürütür.