EN
TR
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
(1) Bu Tebliğin amacı, bankalar için muhasebeleştirme ve finansal raporlama açısından tekdüzeni sağlama, finansal tabloların tek tipte elde edilmesi, denetim ve gözetim için gerekli olan bilgilerin doğrulanabilir ve denetlenebilir bir şekilde doğrudan ve sağlıklı olarak elde edilmesi, ekonominin izlenmesi ve yönlendirilmesi için yetkili mercilerin ihtiyaç duyduğu bilgilerle, diğer istatistikî bilgilere doğrudan ulaşılması, finansal analiz, risk analizi, verimlilik analizi gibi çeşitli analiz ve yorumlar için ihtiyaç duyulan bilgilerin standart bir şekilde elde edilmesini sağlamaktır.
(2) Türkiye’de faaliyette bulunan mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankaları bu Tebliğ hükümlerine tâbidir.
Dayanak
(1) Bu Tebliğ, 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 37 ve 93 üncü maddeleri ile 1/11/2006 tarihli ve 26333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankaların Muhasebe Uygulamalarına ve Belgelerin Saklanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
(1) Bu Tebliğin uygulanmasında;
a) Banka: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan mevduat bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarını,
b) Kanun: 5411 sayılı Bankacılık Kanununu,
c) Karşılık Yönetmeliği: 22/6/2016 tarihli ve 29750 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliği,
ç) Katılım bankası: Kanunun 3 üncü maddesinde tanımlanan katılım bankalarını,
d) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunu,
e) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunu,
f) Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standardı (TMS/TFRS): Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yürürlüğe konulmuş olan Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye Finansal Raporlama Standartları ile bunlara ilişkin ek ve yorumları
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Tekdüzen Hesap Planı
Tekdüzen hesap planı yapısı
(1) Tekdüzen Hesap Planı, aşağıda belirtilen gruplardan oluşur;
0 DÖNEN DEĞERLER
1 KREDİLER
2 YATIRIM AMAÇLI DEĞERLER VE DİĞER AKTİFLER
3 MEVDUAT VE DİĞER YABANCI KAYNAKLAR
4 ÖZKAYNAKLAR
5 FAİZ GELİRLERİ
6 FAİZ GİDERLERİ
7 FAİZ DIŞI GELİRLER
8 FAİZ DIŞI GİDERLER
9 FİNANSAL DURUM TABLOSU DIŞI HESAPLAR
Türk parası ve yabancı para hesaplar
(1) Her grup içerisinde yer alan hesaplar, Türk parası ve yabancı para olarak ikiye ayrılmıştır. Türk parası ve yabancı para işlemler için çalışan hesaplar, 012 Yoldaki Paralar - T.P., 013 Yoldaki Paralar - Y.P. örneğinde olduğu gibi, defteri kebir seviyesinde belirlenmiştir. Defteri kebir hesaplarının son hanesi çift sayı ise Türk Parası hesapları, tek sayı ise yabancı para hesapları ifade eder.
(2) Yabancı para olarak belirtilen hesaplar, bankaların yabancı para işlemlerine ilişkin tutarların kaydedildiği hesaplardır. Bu hesaplardaki yabancı para bakiyeler ilgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde dönem sonlarında değerlemeye tabi tutularak değerleme farkları ilgili hesaplara intikal ettirilir. Yabancı para hesaplardan ve işlemlerden sağlanan yabancı para faiz, komisyon ve gelirler, işlem tarihindeki kurdan Türk parasına çevrilir ve ilgili yabancı para kâr/zarar hesaplarına kaydedilir. Yukarıda belirtilen gelirler, yabancı para yerine Türk parası üzerinden tahsil edilse dahi, ilgili yabancı para kâr-zarar hesaplarına kaydedilir.
(3) Dövize endeksli finansal varlıklar Türk parası hesaplarda, dövize endeksli gayri nakdi krediler ise yabancı para hesaplarda izlenir.
Hesap numaralama sistemi
(1) Hesap numaralama sistemi, belirli hesaplar hariç altı haneden oluşmuştur. İstisnai hesaplar ise yedi haneden oluşmaktadır. Hesap numaralarının hanelere göre gösterimi aşağıda belirtildiği şekildedir:
Değişiklik ve muhasebe hatalarının düzeltilmesi
(1) Tekdüzen Hesap Planında yer verilen bütün hesapların açılması zorunludur.
(2) Defteri kebir düzeyinde açılmış olup yardımcı ve alt hesapları bulunmayan hesaplar için ihtiyaç duyulması halinde yardımcı, alt ve daha tali dereceli hesaplar açılabilir.
(3) Bankalar yardımcı hesaplar veya alt hesaplar altında gerek duyacakları alt veya daha tali hesapları, mevcut hesap numaralarının sonuna yeni haneler eklemek suretiyle açabilirler.
(4) Bankalar bu maddenin ikinci ve üçüncü fıkrasında izin verilenler dışında muhasebe sistemlerinde yeni hesap açamaz.
(5) İlgili TMS çerçevesinde hatalı muhasebe kayıtlarının düzeltilmesinin gerekmesi halinde hatalı kayıtların iptali ters kayıtla gerçekleştirilir. Hatalı kayıtların muhasebe sisteminden silinmek suretiyle düzeltilmesinin gerekmesi halinde, Bankalarda Bilgi Sistemleri Yönetiminde Esas Alınacak İlkelere İlişkin Tebliğ’de yer alan yetki ve denetim izine ilişkin usûl ve esaslar dikkate alınır.
Tekdüzen hesap planı
(1) Tekdüzen Hesap Planı aşağıda belirtildiği şekildedir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Tekdüzen Hesap Planı İzahnamesi
Tekdüzen hesap planı izahnamesi
(1) Tekdüzen Hesap Planı’nda yer alan hesaplar, gruplar, defteri kebir ve gerekli görüldüğü hallerde yardımcı ve alt hesaplar bazında açıklanır. Türk parası hesapların açıklamaları, yabancı paranın esas alınması kaydıyla yabancı para hesaplar için de geçerlidir.
(2) Sözkonusu açıklamalar, ilgili hesapların işleyişini daha iyi anlamaya yönelik olup, muhasebe ve finansal tablo ilkeleri ile muhasebe standartlarına aykırılık teşkil etmez.
(3) Tekdüzen hesap planı izahnamesi aşağıda belirtildiği şekilde düzenlenmiştir.
Tekdüzen hesap planı izahnamesi
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Yürürlükten kaldırılan tebliğ
(1) 26/01/2007 tarih ve 26415 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
(1) Bu Tebliğ 1/1/2018 tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
