EN
TR
(1) 26/1/2007 tarihli ve 26415 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tekdüzen Hesap Planı ve İzahnamesi Hakkında Tebliğ’in 8 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve aşağıda belirtilen hesaplar çıkarılmıştır.
(1) “0 Dönen Değerler” hesap grubunda yer alan 020 Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası - Türk Parası hesabının açıklamasına birinci paragrafından sonra gelmek üzere aşağıdaki ifade eklenmiş, 032 Satılmaya Hazır Menkul Değerler - Türk Parası hesabına ilişkin açıklamada yer alan “222011 Satılmaya Hazır Menkul Değerlerin” ibareleri “222012 Satılmaya Hazır Menkul Değerlerin” şeklinde, 03006 Gelir Ortaklığı Senetleri hesabının açıklaması aşağıda belirtilen şekilde değiştirilmiştir.
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca yayınlanan düzenlemeler uyarınca zorunlu karşılıkların ortalama olarak tesis edilen kısmı 02000 Vadesiz Serbest Hesapta, zorunlu karşılıkların eksik tesis edilmesi nedeniyle bloke ve faizsiz olarak tutulan mevduatlar ise 02002 Vadeli Serbest Olmayan Hesapta izlenir.”
“03006 GELİRE BAĞLI SENETLER
Alım satım amaçlı olarak elde tutulan gelire bağlı senetler bu hesaba kaydedilir.”
(2) “1 Krediler” hesap grubunda yer alan “Tüketici Kredileri” başlıklı açıklama, “Kısa Vadeli Krediler” başlıklı açıklamanın ikinci paragrafı, “Orta ve Uzun Vadeli Krediler” başlıklı açıklamanın ikinci paragrafı ve “Tasfiye Olunacak Alacaklar, Tahsili Şüpheli Ücret, Komisyon ve Diğer Alacaklar İle Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar” başlıklı açıklama aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Gerçek kişi tüketicilere, mesleki veya ticari faaliyetleriyle ilişkili olmayan amaçlarla, bir mal veya hizmet alımına yönelik olarak kullandırılan krediler, ilgili “Tüketici Kredileri” hesaplarında izlenir. Bu hesaplarda, tüketici kredisi niteliğinde olmayan kredilere yer verilmeyecektir. Konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kullandırılan krediler “Konut Kredileri” hesabında, konut teminatı altında kullandırılan tüketici kredileri “Konut Teminatlı Tüketici Kredileri” hesabında, taşıt kredileri “Taşıt Kredileri” hesabında; dayanıklı tüketim malları, yarı dayanıklı tüketim malları ile evlilik, eğitim ve sağlık için kullandırılan tüketici kredileri “İhtiyaç Kredileri” alt hesabında; bunlar dışında kalan tüketici kredileri ise “Diğer” alt hesabında izlenir.
Konutların finansal kiralama yoluyla tüketicilere kiralanmasından doğan alacak tutarları ile müşterilerin menkul değer alımını finanse etmek amacıyla kullandırılan krediler bu hesaba kaydedilmez.”
“Bankaların yurt dışında yerleşik kişilere kullandırdıkları kısa vadeli krediler ile yurtdışı şubelerinin bulundukları ülkelerde ya da diğer ülkelerde yerleşik kişilere kullandırdıkları kısa vadeli krediler 128, 129 Yurtdışı Kısa Vadeli Krediler - T.P., Y.P. hesaplarında, Türkiye’de yerleşik kişilere kullandırdıkları kısa vadeli krediler ise ilgili yurt içi kısa vadeli kredi hesaplarında izlenir.”
“Bankaların yurt dışında yerleşik kişilere kullandırdıkları orta ve uzun vadeli krediler ile yurtdışı şubelerinin bulundukları ülkelerde ya da diğer ülkelerde yerleşik kişilere kullandırdıkları orta ve uzun vadeli krediler 148, 149 Yurtdışı Orta ve Uzun Vadeli Krediler - T.P., Y.P. hesaplarında, Türkiye’de yerleşik kişilere kullandırdıkları orta ve uzun vadeli krediler ise ilgili yurt içi orta ve uzun vadeli kredi hesaplarında izlenir.”
“Bankalar, Karşılık Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tasnif ettikleri, “Tahsil İmkânı Sınırlı Krediler ve Diğer Alacaklar” ile “Tahsili Şüpheli Krediler ve Diğer Alacaklar”ı ilgili “Tasfiye Olunacak Alacaklar” hesabına, “Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar”ı, “Zarar Niteliğindeki Krediler ve Diğer Alacaklar” hesabına aktarmak zorundadırlar.
Gayrinakdi kredilerin “Tasfiye Olunacak Alacaklar” hesabına aktarılması, Karşılık Yönetmeliğinde belirtilen esaslar çerçevesinde gerçekleştirilir.
174, 175 Tasfiye Olunacak Ücret, Komisyon ve Diğer Alacaklar - T.P.,Y.P. hesapları, verilen bir hizmet karşılığı tahsili gereken, ancak protesto veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçluları tarafından ödenmemiş alacaklarla, dava ve icra safhasında olup tahsil edilemeyen ücretler, komisyonlar ve benzer mahiyetteki diğer alacakların kaydına özgü bir hesaptır.
Yabancı para krediler ve alacaklar, bankaların tercihine göre ilgili takip hesaplarına intikal tarihindeki kurlar üzerinden çevrilerek Türk parası hesaplarda ya da sabit fiyat üzerinden yabancı para hesaplarda izlenebilir. Yabancı para hesaplarda izlenen sözkonusu donuk krediler ve diğer alacaklar bu hesaplara intikal tarihindeki kurlarla değerlenir. Bu krediler ve diğer alacaklar cari kurlarla değerlenemez. Sözkonusu yabancı para kredilere ve diğer alacaklara ilişkin olarak haricen hesaplanacak kur farkı istatistikî amaçlarla kullanılan diğer bilanço dışı hesaplarda izlenebilir.”
(3) “2 Yatırım Amaçlı Değerler ve Diğer Aktifler” hesap grubuna aşağıdaki açıklamalar eklenmiştir.
“22006 GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KÂR/ZARARA YANSITILAN OLARAK SINIFLANDIRILAN KREDİLER DEĞERLEME FARKLARI
İlgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde, ilk muhasebeleştirme sırasında gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan olarak sınıflandırılan kredilere ilişkin değerleme farkları, bu hesaba borç ilgili gelir hesabına alacak kaydı yapılarak muhasebe kayıtlarına yansıtılır. İlk muhasebeleştirme sırasında gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan olarak sınıflandırılan krediler, “Krediler” hesap grubunda yer alan ilgili kredi hesaplarında izlenir.”
“254 FAALİYET KİRALAMASI GELİŞTİRME MALİYETLERİ - TÜRK PARASI
Geçmiş uygulamalarda özel maliyet bedelleri altında izlenen harcamalardan faaliyet kiralaması yoluyla kiralanmış olan gayrimenkulleri geliştirmek amacıyla yapılanlar da dâhil olmak üzere belirtilen kapsamdaki gayrimenkullere ilişkin geliştirme amaçlı harcamalar ilgili Türkiye Muhasebe Standartları çerçevesinde bu hesapta izlenir. Faaliyet kiralaması geliştirme maliyetleri faydalanma süresi dikkate alınarak eşit tutarlarla itfa edilir. Ancak her halükarda faydalanma süresi kiralama süresini geçemez. Kira süresinin belli olmaması veya beş yıldan uzun olması durumunda itfa süresi beş yıl olarak kabul edilir.”
(4) “3 Mevduat ve Yabancı Kaynaklar” hesap grubunda yer alan genel açıklamanın üçüncü paragrafı, 348 Yurtdışından Kullanılan Krediler-Türk Parası hesabının açıklamasının ikinci paragrafı, 35000 Genel Karşılıklar hesabının açıklamasının ikinci paragrafı ve 384 Bankamıza Tahsis Edilen Fonlar-Türk Parası hesabının açıklamasının birinci paragrafı aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, bahse konu gruba aşağıdaki hesap açıklaması eklenmiştir.
“Müşteri tarafından mevduat bakiyesinden fazla yapılan çekilişler bir kredi işlemi olarak kabul edilir ve ilgili kredi hesaplarının “Kredili Mevduat Hesabı" yardımcı hesaplarında izlenir. 19/3/1985 tarihli ve 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun uyarınca bankaların ödemekle yükümlü olduğu paralar da bu kapsama girer. Suistimal ve dolandırıcılık gibi olaylar sonucu hesabın borç bakiye vermesi halinde ise sözkonusu tutarlar 174, 175 Tasfiye Olunacak Ücret, Komisyon ve Diğer Alacaklar - T.P.,Y.P. hesaplarında izlenir.”
“Bankaların temin etmiş oldukları bir sözleşmeye dayalı konsorsiyum ya da sendikasyon kredileri gibi kredilerin genel müdürlük veya ilgili şubeler nezdinde izlenmesi hususu genel müdürlük yetkisindedir.”
“Yabancı para kredi ve alacaklar için ayrılan genel karşılıklar bankaların tercihine göre bu hesapta veya 351 Karşılıklar - Y.P. hesabının ilgili yardımcı hesabında izlenir.”
“Bu hesap, bankalara, bütçeden, bakanlıklardan ve diğer kamu kaynaklarından yasa ve idari kararlarla tahsis edilen fonlar için kullanılır. Kanun ve kararnamelere istinaden kurulmuş olup, mevduat dışında her ne ad altında (kredi sözleşmesi dâhil) olursa olsun, bankacılık sistemi aracılığı ile üçüncü şahıslara kredi olarak kullandırmak veya bankacılık sisteminin sunduğu hizmetlerden yararlanmak amacıyla bankada tutulan, fon idaresince bankaya verilen talimatlar doğrultusunda karşılıklı veya karşılıksız, garantili veya garantisiz olarak üçüncü şahıslara kullandırılacak meblağlar ‘fon’ olarak tanımlanır ve kredi kullandırılana kadar bu hesapta izlenir.”
“35040 GERÇEĞE UYGUN DEĞER FARKI KÂR/ZARARA YANSITILAN OLARAK SINIFLANDIRILAN KREDİLER DEĞER DÜŞÜŞ KARŞILIĞI
İlgili Türkiye Muhasebe Standardı hükümleri çerçevesinde, ilk muhasebeleştirme sırasında gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan olarak sınıflandırılan kredilere ilişkin değer düşüş karşılığı tutarları bu hesabın alacağına, 82006 Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kâr/Zarara Yansıtılan Olarak Sınıflandırılan Krediler Değer Düşüş Karşılığı Giderleri hesabının borcuna kaydedilerek muhasebeleştirilir.
İlgili kredi hesabı bu hesapla netleştirilmek suretiyle finansal tablolara yansıtılır.”
(5) “5 Faiz Gelirleri” hesap grubunda yer alan 560 Zorunlu Karşılıklardan Alınan Faizler - Türk Parası, 570 Bankalardan Alınan Faizler -Türk Parası ve 580 Menkul Değerlerden Alınan Faizler - Türk Parası hesaplarına ilişkin açıklamalar aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde bloke olarak tesis edilen Türk parası zorunlu karşılıklardan alınan faizler bu hesaba kaydedilir.”
“Yurtiçi ve yurtdışı bankalardan alınan Türk parası faizler ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası nezdinde ortalama olarak tesis edilen Türk parası zorunlu karşılıklardan alınan faizler bu hesaba kaydedilir.”
“Alım-satım amaçlı, satılmaya hazır ve vadeye kadar elde tutulacak Türk parası menkul değerlerden alınan faizlerin kaydedildiği hesaptır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan menkul değerlerin gerçeğe uygun değeri ile elde etme maliyeti arasındaki fark faiz geliri olarak bu hesaba kaydedilir. Ancak, menkul değerin gerçeğe uygun değerinin itfa edilmiş maliyetinin üzerinde olması halinde, gerçeğe uygun değer ile itfa edilmiş maliyet arasındaki olumlu fark 750 Sermaye Piyasası İşlemleri Kârları - T.P. hesabına gelir olarak yazılır. Menkul değerin gerçeğe uygun değerinin itfa edilmiş maliyetinin altında olması halinde ise itfa edilmiş maliyet ile gerçeğe uygun değer arasındaki olumsuz fark 870 Sermaye Piyasası İşlemleri Zararları - T.P. hesabına gider olarak yazılır.”
(6) “7 Faiz Dışı Gelirler” hesap grubunda yer alan 750 Sermaye Piyasası İşlemleri Kârları - Türk Parası hesabına ilişkin açıklama aşağıda belirtilen şekilde değiştirilmiştir.
“Türk parası menkul değerlerin satışından doğan kârlar ile menkul değerlerin alım-satımı ile ilgili komisyon bedellerinin kaydedildiği bir hesaptır.
Menkul değerlerin satış tutarı ile elde etme maliyeti arasındaki fark faiz geliri olarak 580 Menkul Değerlerden Alınan Faizler - T.P. hesabına kaydedilirken, satış fiyatının, satış tarihindeki itfa edilmiş maliyetin üzerinde olması durumunda, itfa edilmiş maliyet ile satış tutarı arasındaki olumlu fark bu hesaba gelir olarak yazılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan menkul değerlerin değerleme farkları 580 Menkul Değerlerden Alınan Faizler - T.P. hesap açıklamasında belirtildiği şekilde muhasebeleştirilir.
75003 Değerleme Kazancı hesabı, gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılan menkul değerlerin değer artış hesapları ile karşılıklı çalışır.”
(7) “8 Faiz Dışı Giderler” hesap grubunda yer alan “870 Sermaye Piyasası İşlemleri Zararları - Türk Parası” hesabına ilişkin açıklama aşağıda belirtilen şekilde değiştirilmiştir.
“Türk parası menkul değerlerin satışından doğan zararların kaydedildiği bir hesaptır.
Menkul değerlerin satış tutarı ile elde etme maliyeti arasındaki fark faiz geliri olarak 580 Menkul Değerlerden Alınan Faizler - T.P. hesabına kaydedilirken, satış fiyatının, satış tarihindeki itfa edilmiş maliyetin altında olması durumunda, itfa edilmiş maliyet ile satış tutarı arasındaki olumsuz fark bu hesaba gider olarak yazılır.
Gerçeğe uygun değer farkı kâr/zarara yansıtılan menkul değerlerin değerleme farkları 580 Menkul Değerlerden Alınan Faizler - T.P. hesap açıklamasında belirtildiği şekilde muhasebeleştirilir.”
(8) “9 Bilanço Dışı Hesaplar” hesap grubunda yer alan 98005 Zorunlu Karşılıklar Ödeme Taahhütlerimiz hesabına ilişkin açıklama metinden çıkarılmış, 98003 Kullandırma Garantili Kredi Tahsis Taahhütlerimiz hesabının açıklaması aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve bahse konu gruba aşağıdaki hesap açıklamaları eklenmiştir.
“Bankaca, tüzel kişi müşterilere tahsis edilen ve her an kullanabilir olan kredi limitlerinin kullanılmayan kısımları bu hesapta izlenir. Kullanılan tutarlar, bu hesaptan indirilerek ilgili kredi hesaplarına kaydedilir. Belirtilen nitelikte olmayan, başka bir ifadeyle tüzel kişi müşterinin tahsis edilen tutarı her an kullanabilme imkânına sahip olmadığı limit tahsisleri 98050 Cayılabilir Kredi Tahsisi Taahhütlerimiz hesabında izlenir.”
“98008 KREDİLİ MEVDUAT HESABI LİMİT TAAHHÜTLERİMİZ
Bankaca, gerçek kişi müşterilere tahsis edilen ve her an kullanabilir olan kredi limitlerinin kullanılmayan kısımları bu hesapta izlenir. Kullanılan tutarlar, bu hesaptan indirilerek ilgili kredi hesaplarının “Kredili Mevduat Hesabı” yardımcı hesaplarına kaydedilir. Belirtilen nitelikte olmayan, başka bir ifadeyle gerçek kişi müşterinin tahsis edilen tutarı her an kullanabilme imkânına sahip olmadığı limit tahsisleri 98050 Cayılabilir Kredi Tahsisi Taahhütlerimiz hesabında izlenir.”
İntibak
(1) Bankalar, 30/6/2010 tarihine kadar durumlarını bu Tebliğ hükümlerine uygun hale getirmek zorundadır.
Yürürlük
(1) Bu Tebliğin, 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “348 Yurtdışından Kullanılan Krediler- Türk Parası” hesabının açıklamasını değiştiren hüküm 30/6/2009 tarihinden geçerli olmak üzere, diğer hükümleri yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
(1) Bu Tebliğ hükümlerini Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı yürütür.
