7338 Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu

Bölüm 1

Mevzu, tâbirler, muafiyet ve istisnalar

Verginin mevzuu

Türkiye Cumhuriyeti tâbiiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset tarikiyle veya her hangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikali Veraset ve İntikal Vergisine tâbidir.

Bu vergi, Türk tâbiiyetinde bulunan şahısların ecnebi memleketlerde aynı yollardan iktisabedecekleri mallara da şâmildir.

Türkiye Cumhuriyeti tâbiiyetindeki bir şahsın Türkiye hudutları dışında bulunan malını veraset tarikiyle veya sair suretle ivazsız bir tarzda iktisabeden ve Türkiye’de ikametgâhı olmıyan ecnebi şahıs bu vergi ile mükellef tutulmaz.

Kanunda kullanılan tâbirler

Bu kanunda kullanılan tâbirlerin delâlet ettiği mânalar aşağıda gösterilmiştir:

a) «Şahıs» tâbiri; hilâfına sarahat olmadıkça hakiki ve hükmi şahısları;

b) «Mal» tâbiri; mülkiyete mevzu olabilen menkul ve gayrimenkul şeylerle mameleke girebilen sair bütün hakları ve alacakları;

c) «Veraset» tâbiri; miras vasiyet ve miras mukavelesi gibi ölüme bağlı tasarrufları;

d) «İvazsız intikal» tâbiri; hibe yoliyle veya her hangi bir tarzda olan ivazsız iktisapları; (Maddi ve mânevi bir zarar mukabili verilen tazminatlar ivazsız sayılmaz.)

İfade eder.

Muafiyetler

Aşağıda yazılı şahıslar Veraset ve İntikal Vergisinden muaftır:

a) Âmme idareleri, emekli ve yardım sandıkları, sosyal sigorta kurumları, umumi menfaate hadim cemiyetler, siyasi partiler ve bunlara ait olan veya bunların aralarında kurdukları teşekküllerden Kurumlar Vergisine tâbi olmıyanlar;

b)Yukarıki fıkrada sayılanlar dışında kalan hükmi şahıslara ait olup umumun istifadesi için ilim, araştırma, kültür, sanat, sıhhat, eğitim, din, hayır, imar, spor gibi maksatlarla kurulan teşekküller;

c)Yabancı Devletlerin Türkiye’de bulunan elçi, maslahatgüzar ve konsolosları (Fahri konsoloslar hariç) ile elçilik ve konsolosluklara mensup olan ve o Devletin tâbiiyetinde bulunan memurları ve Türkiye'de resmî bir vazifeye memur edilenler ile bu sayılanların aileleri efradı (Mütekabiliyet şartiyle) (Türk tâbiiyetinde bulunan şahıslardan veraset tarikiyle veya sair suretle mal iktisabedenlerle yukarda sayılanların dışında kalıp da Türkiye'de ikamet eden şahısların Türkiye'de bulunan mallarını veraset tarikiyle veya sair suretle iktisabedenler hariç).

İstisnalar

Aşağıda gösterilen intikaller Veraset ve İntikal Vergisinden müstesnadır:

a) Veraset tariki ile intikal eden ev eşyası ile murise ait zat eşyası ve aile hâtırası olarak muhafaza edilen tablo, kılıç, madalya gibi eşya;

b) Değerleri 10 uncu maddeye göre tayin olunan menkul ve gayrimenkul mallardan füruğ ve eşten herbirine isabet eden miras hisselerinin 40 000 lirası, murisin reşid olmıyan çocuklarının herbiri için bunların reşit çağa gelinceye kadar geçmesi icabeden her yıl başına 1 000 lira ve yaşı her ne olursa olsun bedenen ve fikren hiçbir suretle çalışarak hayatını kazanamıyacak durumda oldukları tam teşekküllü sıhhi heyet raporu ile tebeyyün eden mâlûl ve mefluç füruun herbiri için 25 000 lira yukarıki miktara ilâve olunur;

c) Örf ve âdete göre verilmesi mûtât bulunan hediye, cihaz, yüzgörümlüğü ve drahomalar (Gayrimenkuller hariç);

ç) Bilûmum sadakalar;

d) İvazsız surette vâki intikallerin 5 000 lirası;

e) Para ve mal üzerine tertip ve keşide olunan alelûmum piyango ve kuralarda kazanılan ikramiyelerin 5 000 lirası;

f) Üçüncü maddenin (a) ve (b) fıkraları şümulüne giren şahısların statüleri gereğince maksatları içinde usulüne uygun olarak yaptıkları yardımlar;

g) Âmme idare ve müesseseleri ve 3659 sayılı kanuna tabi müesseseler ve âmme menfaatlerine hadim cemiyetlerden veya emekli sandıklarından (Veya bu mahiyetteki kurumlardan) dul ve yetimlere bağlanan aylıklarla bu aylıklar dışında verilen emekli ikramiyeleri ile dul ve yetim evlenme ikramiyeleri ve hizmet müddetlerini doldurmamış bulunanların dul ve yetimlerine aylık yerine toptan yapılan ödemeler ve harb mâlûlleriyle şehit yetimlerine tekel bey'iyelerinden ödenen paralar;

h) Harbde veya eşkiya müsademelerinde, manevra ve talimler esnasında veyahut bunlarda aldığı yaralar neticesinde ölen subay, astsubay ve erlerin (Jandarma dâhil) kezalik vazife esnasında ölen emniyet mensuplarının füru ve karılarına ve ana ve babalarına intikal eden bütün mallar kıymetinden (b) fıkrasında kabul olunan miktarın bir misli;

i) Borçlar Kanununun 242 nci maddesine göre rücu şartı ile yapılan hibelerde bağışlananın bağışlıyandan evvel vefatı halinde bağışlıyana rücü eden hibe edilmiş mallar;

j) Kuru mülkiyet halinde intikal eden mallar; (Kuru mülkiyet halinde kaldığı müddetçe.)

Bölüm 2

Mükellef, teklif mahalli ve beyanname

Verginin mükellefi

Veraset ve İntikal Vergisinin mükellefi, veraset tarikiyle veya ivazsız bir tarzda mal iktisabeden şahıstır.

Teklif mahalli

Veraset ve İntikal Vergisi:

a) Veraset tarikiyle vâkı intikallerde ölen kimsenin, diğer suretle vukua gelen intikallerde tasarrufu yapan şahsın ikametgâhının, hükmi şahıslarda ve diğer teşekküllerde merkezlerinin bulunduğu;

b) Muris veya tasarrufu yapan şahsın bu ikametgâhı yabancı bir memlekette ise Türkiye’deki son ikametgâhının bulunduğu;

c) Muris veya tasarrufu yapan şahıs Türkiye'de hiç ikamet etmemiş veya son ikametgâhı tesbit olunamamış ise Maliye Vekâletinin tâyin edeceği;

Yer vergi dairesi tarafından tarholunur.

Beyanname

Veraset tarikiyle veya sair suretle ivazsız bir tarzda mal iktisabedenlerden 3 üncü maddenin dışında kalanlar iktisabettikleri malları bir beyanname ile bildirmekle mükelleftirler.

Verilecek beyannamenin ihtiva edeceği malûmatı ve şeklini ve bu beyannameye eklenecek evrak ve vesikaların nevi ve mahiyetlerini tâyine Maliye Vekili selâhiyetlidir.

Beyannamenin verileceği yer

Beyannameler, 6 ncı maddenin (a) ve (b) fıkralarına, giren hallerde vergi dairelerine, (c) fıkrasına giren hallerde Maliye Vekâletine verilir.

Yabancı memleketlerde bulunan mükellefler beyannamelerini Türkiye konsolosluklarına verirler.

Beyannamenin her mükellef için ayrı ayrı veya müştereken verilmesi caizdir.

Beyanname verilme müddeti

Beyannameler aşağıda yazılı müddetlerde verilir:

1.Veraset tarikiyle vukubulan intikallerde:

a) Ölüm Türkiye’de vukubulmuş ise mükelleflerin Türkiye’de bulunmaları halinde ölüm tarihini takibeden dört ay içinde, mükelleflerin yabancı bir memlekette bulunmaları halinde ölüm tarihini takibeden altı ay içinde;

b) Ölüm yabancı bir memlekette vukubulmuş ise mükelleflerin Türkiye’de bulunmaları halinde ölüm tarihini takibeden altı ay içinde, mükellefler müteveffanın bulunduğu memlekette oldukları takdirde ölüm tarihini takibeden dört ay içinde, mükellefler müteveffanın bulunduğu yerin dışında başka bir yabancı memlekette oldukları takdirde de ölüm tarihini takibeden sekiz ay içinde;

c) Gaiplik halinde, gaiplik kararının ölüm siciline kaydolunduğu tarihi takibeden bir ay içinde;

2. Diğer suretle vâki intikallerde malların hukukan iktisabedildiği tarihi takibeden bir ay içinde.

Vergi Usul Kanununun 13, 15, 17 ve 18 inci maddeleri hükümleri mahfuzdur.

Bölüm 3

Matrahın tâyini, verginin tarhı ve nispet

Verginin matrahı

Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı, menkul mallarda Vergi Usul Kanununa göre bulunacak değerler ve gayrimenkul mallarda Vergi Usul Kanununa göre bulunacak vergi değerleridir. (12 nci maddede yazılı borç ve masrafların tenzili lâzımgeldiği takdirde matrah yukarda yazılı değerlerden bu tenziller yapıldıktan sonra kalan miktardır.)

Değerleme günü

Bu vergiye mevzu olacak malların değerleme günü, miras yoliyle vukubulan intikallerde mirasın açıldığı, diğer suretle vâki intikallerde malların hukukan iktisabeldiği, gündür.

Tenzil olunabilecek borçlar ve masraflar

İktisabedilen malların değerlerinden veya değerleri yekûnundan aşağıda yazılı borçlar ve masraflar, beyannamede gösterilmek şartiyle tenzil olunur.

a) Veraset yoliyle vukubulan intikallerde murisin ihticaca salih vesaika müstenit borçları ile vergi borçları;

b) Diğer suretle iktisaplarda intikal eden malın aynına taallûk eden borçlarla vergi borçları (Şu kadar ki, hibe eden hibe ettiği mala taallûk eden borçları kendi üzerine almış veya öyle taahhüdetmiş ise bu borçlar nazara alınmaz);

c) Türkiye Cumhuriyeti tabiiyetinde olan şahıslara ait mallardan yabancı memleketlerde bulunanlara taallûk eden borçlar ve yabancı memleketlerde bu mallar dolayısiyle alınan Veraset ve İntikal vergileri (Tevsik edilmek şartiyle);

(c fıkrasında yazılı borçlar ile Veraset ve İntikal vergileri, beyannamede gösterilen bu kabil malların değerini geçemez.)

d) Cenazenin teciliz ve tedfini için yapılan masraflar

İhtilaflı borçlar

Müteveffanın sağlığında icra dairesine veya mahkemeye intikal etmiş ve takibedilmekte olan alacak ve borçlarının beyannamede sarahaten gösterilmesi şarttır. Bu alacak ve borçların vergileri tahakkuk ettirilerek tahsisleri icra dairesi veya mahkemenin vereceği kati karar veya hüküm neticesine intizaren tecil olunur. Şukadar ki, bu tecil her ne suretle olursa olsun, hiçbir zaman on çeneden fazla devam edemez. Mükellefler her altı ayda bir icra ve dâva vaziyetlerini bir dilekçe ile vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar. Bu bildirim yapılmadığı takdirde tecil olunan vergiler derhal tahsil edilir. Tecil olunan vergilerin taallûk eylediği dâvalar tecil müddetinden sonra neticelenecek olursa mükelleflerin müracaatı üzerine ve tebeyyün edecek hale göre gereken düzeltmeler yapılır ve fazla alınmış vergiler varsa, terkin ve sahiplerine geri verilir.

Verginin tarhı

Vergi, mükellef tarafından verilen beyanname üzerine tarh olunur.

Beyanname verilmemesi veya noksan beyanda bulunulması

Hiç beyanname verilmemesi veya verilen beyannamede intikal eden malların tamamen veya kısmen gösterilmemesi dolayısiyle re’sen veya ikmalen namlarına vergi tarh olunan mükellefler hakkında Vergi Usul Kanununun 330 uncu maddesi hükmü tatbik olunur.

Nispetler

Veraset ve İntikal Vergisi aşağıda yazılı nispetler üzerinden alınır:

Bölüm 4

İhtiyat tedbirleri ve tahsil hükümleri

Vergiye mukabil alınacak teminat

Âmme idare ve müesseseleri, bankalar, bankerler, kasa kiralıyanlar, sigorta şirketleri, sair şirket ve müesseseler, mahkemeler ve icra daireleri istihkak sahiplerine bu verginin mevzuuna giren her hangi bir muamele dolayısiyle para ve senet verebilmek için evvelemirde verginin ödenmiş olduğuna dair vergi dairesinden verilmiş bir tasdikname talebederler.

Tasdikname ibraz etmiyen hak sahiplerine, 16 ncı maddenin birinci grubunda, yazılı olanların istihkaklarından yüzde on, ikinci grupta yazılı olanların istihkaklarından yüzde on beş ve üçüncü grupta yazılı olanların istihkaklarından yüzde yirmi nispetinde vergi karşılığı olarak tevkifat yaptıktan sonra, bakiyesini verebilirler. Tevkifatı yapanlar tevkif ettikleri parayı en geç bir hafta zarfında bulundukları yerin malsandığına yatırmaya ve keyfiyeti mensup bulundukları vergi dairesine yazı ile bildirmeye mecburdurlar.

Tevkif at yapmadan para ve senet verenlerle tevkif ettikleri parayı muayyen müddet içinde malsandığına yatırmıyanlardan (Hâkimler hariç) tevkif etmiye ve yatırmaya mecbur oldukları paralar Âmme Alacaklarının Tahsil Usulü hakkındaki Kanun hükümlerine göre, yüzde on fazlasiyle tahsil olunur.

İhtiyat tedbirleri

Veraset ve İntikal Vergisi matrahına girmesi icabetten malların kaçırılacağını anlatır karinelerin bulunduğu hallerde vergi dairesince Türk Kanunu Medenisinin 532 nci maddesinin 3 numaralı fıkrasına istinaden tereke defterinin yapılması istenebilir.

Ödeme zamanı

Veraset ve İntikal Vergisi tahakkukundan itibaren:

a) Menkul mallara ait vergiler, (1) yıl içinde iki müsavi taksitte;

b) Gayrimenkul mallara ait vergiler (5) senede ve her sene bina ve arazi vergilerinin ödendiği aylarda olmak üzere iki müsavi taksitte;

Tahsil olunur.

İntikal eden gayrimenkullerin tapuda tescil muamelesi, veraset ve intikal vergilerinin tahakkukunu mütaakıp yapılır. Veraset ve İntikal Vergisi tamamen ödenmedikçe intikal eden gayrimenkullerin başkasına devir ve ferağı yapılamaz ve üzerlerinde her hangi bir aynî hak tesis edilemez.

Bölüm 5

Müteferrik hükümler

Mükellefiyetin başlangıcı

Veraset ve İntikal Vergisi mükellefiyeti:

a) Beyanname verildiği takdirde, beyannamede gösterilen mallar için beyanname tarihinde;

b) Verilen beyannamede gösterilmiyen mallar ile beyanname verilmeyen hallerde intikal eden malların idarece tesbit olunduğu tarihte;

c) Terekenin tahriri, defter tutma veya resmî tasfiye hallerinde mahkemece bu muamelelerin ikmal edildiği tarihte;

Başlar.

Gaibin zuhuru

a) Gaip mirasçının zuhuru:

Gaip mirasçının zuhuru dolayısiyle evvelce tahakkuk eden Veraset ve intikal Vergisinin tadili icabettiği takdirde zuhur eden mirasçının vereceği beyannameye veya vergi dairesince yapılacak idari tahkikata göre sabit olacak matrah üzerinden vergi düzeltilir.

b) Gaip murisin zuhuru:

Gaip muris zuhur ettiği takdirde nüfustaki ölüm kaydının terkinini mütaakıp, evvelce alınmış olan vergiler talep üzerine mükellefe geri verilir.

Mirasçılıkları hükmen sabit olanlar

Veraset ve İntikal Vergisinin ödenmesinden sonra bir malın vergi verenden başka bir şahsa ait olduğu mahkeme karariyle sabit olur ve ilâmın katileşmesinden sonra bir sene içinde müracaat edilirse fazla alınan vergi, verene iade ve hakikî mükelleften tahsil olunur.

Bankalardaki kiralık kasalar muhteviyatının tesbiti

Bankalar nezdlerindeki kiralık kasa sahiplerinden birinin ölümü halinde (Sulh hâkimi tarafından yapılacak tesbit hariç) vergi dairesinin salâhiyetli bir memuru hazır bulunmadıkça kasanın açılmasına ve bu memur huzurunda tesbit edilmedikçe muhteviyatının mirasçıları veya kanuni temsilcileri veya vekilleri tarafından alınmasına müsaade edemezler.

Kaldırılan kanunlar ve hükümler

Aşağıda yazılı kanunlar ve hükümler kaldırılmıştır:

a) 797, 1836, 4509 ve 5381 numaralı kanunlar.

b) 4040 numaralı kanunun 30 uncu maddesiyle Tapu Harcları Kanununa ek 5625 numaralı kanunun birinci maddesinin bu kanuna uymıyan hükümleri.

10 uncu madde mucibince gayrimenkullerin vergiye esas tutulan vergi değerleri yeniden yapılacak umumi tahrirlerin yürürlüğe gireceği tarihe kadar;

1. Arazide:

a) 1 Haziran 1942 tarihinden evvel tahrir veya tadil görmüş olan arazi ve arsaların kayıtlı kıymetlerinin (10) misli;

b) 1 Haziran 1942 tarihinden sonra tadil görmüş olan arazi ve arsaların mezkûr tarihteki kayıtlı kıymetlerinin (10) misli;

2. Binalarda:

a) 1 Haziran 1942 tarihinden evvel tahrir veya tadil suretiyle gayrisâfi iratları takdir edilmiş olan binaların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak vergi değerlerinin (6) misli;

b) 1 Haziran 1942 (Dâhil) tarihi ile 28 Şubat 1947 (Dâhil) tarihleri arasında tahrir veya tadil suretiyle gayrisâfi iratları takdir edilmiş olan binaların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak vergi değerlerinin (4) misli;

c) 1 Mart 1947 (Dâhil) tarihi ile 11 Mayıs 1953 (Dâhil) tarihleri arasında tahrir veya tadil suretiyle gayrisâfi iratları takdir edilmiş olan binaların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak vergi değerlerinin (2) misli;

d) 12 Mayıs 1953 (Dâhil) tarihinden sonra tahrir veya tadil suretiyle gayrisâfi iratları takdir edilmiş olan binaların Vergi Usul Kanununa göre bulunacak vergi değeri aynen vergi değeri olarak kabul olunur.

Bu kanunun tatbikatında Vergi Usul Kanununun 1 Mart 1957 tarihli ve 6935 numaralı kanunla tadil olunan 279 uncu maddesi hükmü tatbik edilmez.

1/3/1957 tarihinden sonra vâki olan ölüm ve intikaller dolayısiyle yapılmış olan tarhiyat bu kanun hükümlerine göre düzeltilir ve bu düzeltmeye göre fazla alınmış vergiler varsa mükelleflere ret ve iade olunur. Noksanı aranmaz.

Yukarıki fıkra hükmü halen ihtilaflı bulunan vergilerle itiraz ve Temyiz Komisyonları ve Devlet Şûrası kararlarına iktiran etmek suretiyle kesbi katiyet etmiş olan vergilere de şâmildir.

1/3/1957 tarihinden sonra vuku bulduğu halde bu kanunun meriyete girdiği tarihe kadar vergilendirme muameleleri henüz ikmal edilmemiş olan ölüm ve intikal hâdiseleri hakkında da işbu kanun hükümleri tatbik olunur.

Bu kanun neşri tarihinde mer'iyete girer.

Bu kanunun hükümlerini icraya İcra Vekilleri Heyeti, memurdur.